Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problematyka konserwacji i adaptacji fortyfikacji na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu

Wyczyńska Aleksandra, Zaroda Agnieszka

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

237--246

PL

W ostatnich czasach możemy zauważyć wzrost zainteresowania dziedzictwem militarnym. Fortyfikacje, które do niedawna uważano za obiekty mało atrakcyjne turystycznie, cieszą się popularnością. Dynamiczny rozwój sytuacji militarnej i gospodarki rynkowej sprawił, że historyczna zabudowa obronna nie spełnia już swojej pierwotnej funkcji, a opuszczone obiekty często ulegają degradacji. Pojawił się więc problem zagospodarowania tych obiektów i ich wykorzystania przy jednoczesnym utrzymaniu jego wartości zabytkowych, w celu przekazania go jako spuścizny kulturowej dalszym pokoleniom. Celem rewitalizacji jest przywrócenie do życia zdegradowanej części miasta i uzupełnienie jej o nowe funkcje, czyli wprowadzenie takich zmian, dzięki którym będzie się lepiej żyło, przebywało i pracowało. Użytkowanie obiektu zabytkowego wiąże się z doborem i przypisaniem mu odpowiednich funkcji, dzięki którym będzie mógł istnieć w sferze przestrzennej, ekonomicznej, a także społecznej. Rewitalizacja to również praca z lokalną społecznością. Powinna być poprowadzona w taki sposób, aby zabytek nie tracił swojego potencjału, a wręcz wykazywał walory estetyczne, naukowe i historyczne, tworząc przy tym nowe miejsca pracy i rekreacji. Celem niniejszego artykułu jest próba podjęcia problematyki adaptacji zabytków architektury fortyfikacyjnej na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu i analizy innych wybranych przykładów obiektów fortecznych w Polsce.

EN

In recent times, we can see an increase in interest in military heritage. Fortifications, which until recently were considered unattractive for tourists, are currently very popular. The aim of revitalization is to bring the degraded part of the city back to life and supplement it with new functions, i.e. introducing such changes that will make life, stay and work better. Its aim is to integrate cultural goods into the social organism by recreating its old functions or giving it new ones, thanks to which it will be able to exist in the spatial, economic and social sphere. Revitalization also means working with the local community. It should be run in such a way that the monument does not lose its potential, and even shows aesthetic, scientific and historical values, creating new places for work and recreation.

2

Obiekty architektury sakralnej w fortyfikacjach austriackich XIX w. Otwarcie badań

Suchoń Filip

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2023

|

Vol. 1

31--48

PL

W artykule opisano przykłady dzieł architektury sakralnej, towarzyszących dziełom fortyfikacyjnym szkoły austriackiej z XIX w. Podjęto próbę określenia zasobu, ustalenia typologii, a także wyjaśnienia i interpretacji tego dotychczas niezbadanego zjawiska. Zainicjowana kwerenda może stanowić wstęp do nowych badań na szerszym polu.

EN

The paper describes examples of sacred architecture accompanying the fortification works of the Austrian school of the 19th century. An attempt was made to identify the primary resource, establish a typology, and explain and interpret the phenomenon, so far unexplored. The initiated study may prelude new research in a broader field.

3

Wieniec w Twierdzy Wisłoujście z lat sześćdziesiątych XVI wieku, jego przekształcenia i uszkodzenie w wojnie w roku 1577 w świetle badań architektonicznych z lat 2020–2022

Samól Piotr, Hirsch Robert, Woźniakowski Arkadiusz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 72

62--79

PL

Wieniec w twierdzy Wisłoujście, położony przy historycznym ujściu rzeki do Zatoki Gdańskiej, to unikatowy przykład strażnicy w formie samodzielnej bastei łączącej w sobie tradycje budownictwa średniowiecznego i nowożytnego. Powstała w latach 1562–1563 w miejscu wcześniejszego założenia (prawdopodobnie z ok. 1519) o nieustalonej formie. Przedmiotem artykułu jest rozpoznanie pierwotnej formy Wieńca z lat sześćdziesiątych XVI wieku i wskazanie zakresu jego modyfikacji związanych z pierwszą przebudową oraz odbudową po zniszczeniach z 1577. Podstawą artykułu są najnowsze badania architektoniczne autorów z lat 2020–2022, które pozwoliły sfalsyfikować ustalenia starszej literatury, przedstawić nowe ustalenia i wskazać zagadnienia, które będą w przyszłości wymagały weryfikacji w dalszych badaniach architektonicznych i archeologicznych w częściach obecnie niedostępnych.

EN

The Wreath in Wisłoujście Fortress, located at the historic mouth of the river into the Gulf of Gdańsk, is a unique example of a watchtower in the form of a standalone roundel combining the traditions of medieval and modern construction. It was built between 1562 and 1563 on the site of an earlier establishment (probably from around 1519) of an undetermined form. The subject of this article was to identify the original form of the Wreath of the 1560s and to indicate the extent of its modifications related to the first reconstruction and to the rebuilding after the destruction of 1577. The article is based on the authors’ most recent architectural research from 2020–2022, which has helped to rectify a number of the findings from the older literature, to present new findings and to identify issues that will require verification in further architectural and archaeological research in parts that are currently inaccessible.

4

Dzieje latarni w Twierdzy Wisłoujście w świetle badań architektonicznych z roku 2018

Samól Piotr, Hirsch Robert, Woźniakowski Arkadiusz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 66

21--36

PL

W roku 2018 zespół autorski wykonał badania architektoniczne wieży w Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku w związku z planowanymi pracami konserwatorskimi. Pierwszy raz podjęto metodologiczne badania architektoniczne najstarszej struktury zespołu – wieży- latarni morskiej wzniesionej w 1482, a następnie rozbudowywanej w wiekach XVI–XX. Wyniki badań oraz weryfikacja źródeł historycznych i archeologicznych pozwoliły zrekonstruować 6 głównych etapów budowy. Ustalono, że obecne wejście do wieży jest wtórne, a forma jej zwieńczenia (krenelaż) jest ahistoryczną kreacją zrealizowaną pod koniec lat pięćdziesiątych XX stulecia, nieznajdującą historycznego uzasadnienia. Wyniki badań – pomimo nowych ustaleń – wskazują na wiele dalszych wątpliwości na temat historii, a zwłaszcza przekształceń twierdzy, które do tej pory nie zostały rozpoznane. Dowodzą też konieczności kontynuowania analiz twierdzy poprzez badania architektoniczne i archeologiczne w powiązaniu z badaniami archiwalnymi.

EN

In 2018, the authors performed architectural research of the tower in Wisłoujście Fortress, in Gdańsk, in connection with planned conservation works. For the first time, methodological architectural studies of the oldest structure of the complex were undertaken-focusing on the tower-lighthouse, which was erected in 1482, and which was extended in the sixteenth and twentieth centuries. The results of the research and verification of historical and archaeological sources allowed to identify six main stages of the structure’s construction. It was established that the current entrance to the tower is a secondary one, and the form that is placed at the top of the tower (battlements) is an ahistorical creation built at the end of the 1950s, with no historical justification. The results of the research-despite the new findings-indicate more uncertainties about the history and especially the transformation of the fortress, that have not been discovered yet. The study also proved the necessity to continue the analysis of the fortress by means of architectural and archaeological research, along with archival research.

5

Adaptation and embedding of modern military objects on the example of the Kłodzko Fortress

Drobek Katarzyna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

T. 16, nr 3

33--41

EN

The issue of adaptation and modernization of fortifications is very important nowadays. Military objects have lost their original purpose and have largely been left alone. Recently there has been a constant increase in interest in the military. This causes that more and more such objects are being adapted to the new function. This is the only way to protect them from degradation. An excellent example of this type of objects is the Kłodzko Fortress, which belongs to the best preserved and most impressive Silesian fortifications and is a unique example of military architecture on a Polish scale. After it was abandoned by the military, the technical condition of the object significantly deteriorated. The reason for that were attempts to introduce new functions to it. Currently, works are being carried out in order to remove some of the secondary layers. However, in order for the object to function properly nowadays it is necessary to create a plan for its modernization, which would cover the whole Fortress. Gradual changes would ensure efficient functioning and its development in the future.

PL

Problematyka adaptacji oraz modernizacji fortyfikacji jest współcześnie bardzo istotną kwestią. Obiekty militarne utraciły swoje pierwotne przeznaczenie i w dużej mierze zostały pozostawione same sobie. W ostatnim czasie odnotowywany jest stały wzrost zainteresowania militariami. Powoduje to, że coraz więcej tego typu obiektów jest przystosowywanych do nowej funkcji. Jest to jedyny sposób by uchronić je przed procesem degradacji. Doskonałym przykładem tego typu obiektów jest Twierdza Kłodzko, która należy do najlepiej zachowanych oraz najbardziej efektownych fortyfikacji śląskich oraz jest unikatowym na skalę Polski przykładem architektury militarnej. Po opuszczeniu jej opuszczeniu przez wojsko, stan techniczny obiektu znacznie się pogorszył. Powodem tego były próby wprowadzania do niego nowych funkcji. Aktualnie prowadzone są prace mające na celu usunięcie części wtórnych nawarstwień. Jednakże do prawidłowego funkcjonowania obiektu w dzisiejszych czasach niezbędne jest stworzenie planu jego modernizacji, który objąłby swoim działaniem całą Twierdzę. Stopniowe zmiany zapewniłyby sprawne funkcjonowanie oraz jej rozwój w przyszłości.

6

Wiadukt Biskupia Górka : budowa zmierza do finału

Januszek Magdalena

Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele

|

2020

|

nr 4

68--69

PL

Budowa obiektu mostowego Biskupia Górka w Gdańsku jest ważnym etapem przebudowy Traktu św. Wojciecha, elementem docelowego układu drogowego w ciągu DK91 dochodzącego do portu morskiego łączącego Pomorze z południem kraju. Realizacja inwestycji o wartości około 165 min zł rozpoczęła się jeszcze w 2018 r. i powoli zmierza do zakończenia.

7

Adaptacje zabudowy fortecznej na przykładzie Sarzany

Łyziak-Dyga Paulina

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 58

70--77

PL

Artykuł przybliża problematykę współczesnych ingerencji w zabytkowym budownictwie militarnym. Sarzana jako przykład ufortyfikowanego miasteczka ilustruje różne możliwości adaptacji elementów zabytkowych do współczesnych potrzeb. Niniejsze ingerencje można podzielić na dwie grupy ze względu na nowo nadaną funkcję. Pierwszą z nich jest funkcja mieszkaniowa, drugą usługowa. Zachowany indywidualny charakter zabudowy historycznej ukierunkował adaptacje poszczególnych elementów fortyfikacji, ukierunkowując tym samym adaptacje. Na przykładzie wybranego miasta zilustrowano współczesne rozwiązania dotyczące adaptacji zabudowy fortecznej z uwzględnieniem wyżej wskazanego podziału.

EN

Arranging a historic building causes numerous difficulties for many reasons. The basis which will provide us with an opportunity for a good adaptation is conducting interdisciplinary research that will allow the designer to fully use the values of a given building, while maintaining its identity. Currently, project studies which are aimed at assigning a new function to historic objects play an important role. This operation becomes more effective when the newly designed function corresponds to the original one. This is a good step forward, because the architecture that is left behind, unused, often becomes dilapidated, “no-man’s”, and even a criminogenic area. The indicated examples present both a good method of adaptation and attempts that have a negative impact on the monument.

8

Twierdza Kłodzko Pomnikiem Historii? Rola ochrony zabytków w kontekście i wobec polityki

Stoklasek-Michalak Joanna

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

193--206

PL

Twierdza Kłodzko – niekwestionowany świadek burzliwych wojen śląskich między dwoma mocarstwami: cesarską Austrią i rosnącymi w silę Prusami, których przebieg zmienił mapę XVIIIwiecznej Europy, ale przede wszystkim obiekt stanowiący wyjątkowy w skali Europy przykład nowożytnej architectura militaris, gdzie krzyżują się rozwiązania architektoniczne kilku szkół fortyfikacyjnych, zachowane do dziś i czyniące z kłodzkiej twierdzy swoistą encyklopedię fortyfikacji – pozostaje poza listą zabytków uznanych za Pomniki Historii. Podjęte w 2009 r. starania o wpisanie twierdzy na tę listę prestiżowych zabytków nie przyniosły spodziewanego rezultatu, a miniona dekada dostarcza wielu cennych wniosków na temat roli i zakresu ochrony zabytków wobec zarówno lokalnej, jak i centralnej polityki. Niniejszy artykuł stanowi próbę syntetycznej prezentacji przypadku Twierdzy Kłodzko w związku z ponownie podjętą próbą uzyskania tytułu Pomnika Historii. Jest również echem głosów koncentrujących się na dziedzictwie stricte polskim, wybrzmiałych podczas konferencji Pomniki Historii – ochrona, zarządzanie, promocja.

EN

Kłodzko Fortress - an undisputed witness of the stormy Silesian wars between the two powers: Austria and Prussia, whose course changed the map of 18th- century Europe, but above all the building which is a unique example of modern military architecture in Europe, where the architectural solutions of several fortification schools intersect, preserved to this day and making the Kłodzko fortress a kind of encyclopedia of fortifications - remains outside the list of monuments recognized as Monuments of History. The efforts undertaken in 2009 to include the fortress on this list of prestigious monuments did not bring the expected result, and the past decade has provided many valuable conclusions on the role and scope of protection of monuments in relation to both local and central politics. This article is an attempt at a synthetic presentation of the case of the Kłodzko Fortress in connection with a renewed attempt to obtain the title of a Monument of History. It is also an echo of the voices focusing on the strictly Polish heritage that emerged during the conference Monuments of History - protection, management, promotion.

9

Przemyśl. Miasto Twierdza oraz Twierdza Przemyśl. Razem czy osobno na drodze do pomnika historii

Nestorow Rafał

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

135--147

PL

W artykule poruszone zostały zagadnienia dotyczące wyboru i trudnej selekcji obiektów zabytkowych z terenu miasta Przemyśla, jakie zostały wybrane do wpisu na listę Pomników Historii RP. Z uwagi na czynniki geograficzno-historyczne zdecydowano się główny akcent położyć na wartość militarną miasta. We wniosku na listę pomników historii RPoprócz starego miasta w obrębie pozostałości murów miejskich listę obiektów poszerzono o inkastelowane klasztory karmelitów, reformatów i benedyktynek na Zasaniu, których umocnienia wspierały obronność miasta. Wybrano również znajdujące się na terenie miasta obiekty zaplecza koszarowego Twierdzy. Wszystkie te elementy złożyły się na bardzo rozległy, rozlokowany „wyspowo” na terenie miasta i gmin sąsiednich obszar o zróżnicowanym stopniu zachowania substancji zabytkowej. W referacie poruszono problem rozległości wpisu na listę Pomników Historii RP, wartości krajobrazowe i historyczno-artystyczne miasta, problem ochrony i podniesienia wartości turystycznej, a także postawiono pytanie o dalsze perspektywy rozwoju miasta i Twierdzy.

EN

The article discusses issues concerning the choice and difficult selection of historic buildings from the area of the city of Przemyśl, which were put forward for inclusion in the list of Monuments of History. Due to geographical and historical factors, it was decided to place the main emphasis on the military value of the city. In the application for the list of monuments of history, apart from the old town within the remnants of the city walls, the list of objects was extended to include castellated Carmelite, Franciscan (FPOs) and Benedictine monasteries, in Zasanie, whose fortifications supported the defense of the city. The buildings of the barracks of the Fortress were also selected. All these elements made up a very large area, “insularly” scattered around the city and neighboring communes, with a varying degree of preservation of the historical substance. The text discusses the problem of the extent of the entry on the list of Historical Monuments, landscape, historical and artistic values of the city, the issues of protection and increasing the tourist value, and also poses a question about further prospects for the development of the city and the Fortress.

10

Niezrealizowany projekt przebudowy zamku Gryf autorstwa Valentina von Saebisch

Świdrak Marek

Architectus

|

2019

|

Nr 1 (57)

79--94

PL

W artykule omówiono nieznany dotychczas rysunek autorstwa Valentina von Saebisch odnoszący się do zamku Gryf. Choć rysunek nie jest datowany, to z pewnością powstał na krótko przed wybuchem wojny 30letniej, dzięki czemu stanowi niezwykle cenne źródło wiedzy o przedmiotowej re zydencji. Rysunek ma podwójny charakter – zawiera szczegółową inwentaryzację zastanego wyglądu zamku, a także przedstawia proponowaną wizję jego przebudowy. Korzystając z inwentaryzacji, autor artykułu koryguje dotychczasowe tezy dotyczące wyglądu zamku na początku XVII w. Ponadto tekst omawia zaproponowaną przebudowę w kontekście współczesnej jej architektury rezydencjonalnej na Śląsku, mecenatu Schaffgotschów, a także twórczości Valentina von Saebisch.

EN

The article discusses the hitherto unknown design for remodelling of the Gryf castle drawn by Valentin von Saebisch. Even though the drawing is undated, it is clear that it was made prior to the Thirty Years’ War which makes it an invaluable source for research on the Gryf castle. The drawing has a double character – it contains a condition survey of the property and a design of remodelling of the residence. Using the condition survey, the article discards some of the hitherto hypotheses about the shape of the castle and provides new, credible information on the matter. Moreover, the paper delves into a comparison between the proposed design and the wider panorama of contemporary Silesian residential architecture, Schaffgotsch’s patronage and work of Valentin von Saebisch.

11

Zmiany w formach pokrycia terenu wokół wybranych nowożytnych fortyfikacji Śląska w oparciu o historyczne oraz współczesne materiały kartograficzne

Potyrała J., Iwancewicz I.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2018

|

nr 39 (1)

79--98

PL

Celem artykułu jest analiz zmian pokrycia terenu wokół wybranych miast pofortecznych Śląska, na podstawie historycznych oraz współczesnych materiałów kartograficznych z użyciem oprogramowania GIS. Obszar badań obejmuje Nysę i Świdnicę, miasta na terenie których znajdują się nowożytne fortyfikacje oraz Oleśnicę, miasto nieposiadające w którym nigdy takich obwarowań nie było. Przeprowadzone badania pozwoliły określić wpływ fortyfikacji nowożytnych na rodzaj pokrycia otaczającego je terenu w okresie ponad 250 lat. Badania wykazały, że największe zmiany w formach pokrycia terenu wokół miasta związane były z likwidacją twierdzy i polegały głównie na wzroście powierzchni zabudowy miejskiej, rozwoju przemysłu i infrastruktury komunikacyjnej. Wyraźnie zmalała wówczas powierzchnia zieleni wysokiej i użytków zielonych. Wokół Oleśnicy nie zaobserwowano gwałtownych zmian w żadnym z badanych przedziałów czasowych, poza znacznym wzrostem powierzchni zabudowy miejskiej w pierwszej połowie XX w. We wszystkich badanych miastach na przełomie XX i XXI w. nastąpił duży wzrost powierzchni zabudowy miejskiej, infrastruktury i przemysłu, głównie kosztem powierzchni zieleni wysokiej oraz użytków zielonych.

EN

The aim of this study is the presentation of land cover changes around selected post-fortress cities located in Lower Silesia. The study is based on the historical and contemporary areas with the use of GIS. The area of the study includes the cities of Nysa and Świdnica, which have modern fortifications, and Oleśnica, a city which HAS never had this type of fortification.The study allowed the impact of modern fortifications on the type of land cover of surrounding areas and their changes, during over 250 years, to be determined. The study shows that the biggest changes in land use in all of the cities selected were connected with the liquidation of fortresses, and these were concerned mainly with the increase of urban areas, industrial areas, and transport areas. We can observe a decrease in forestry and grasslands. Around Oleśnica, we did not notice many changes, besides the increase of urban areas in the first half of the twentieth century. All cities at the turn of the 20th and 21st centuries saw a large increase in urban development, infrastructure, and industry, mainly at the expense of forestry and grasslands.

12

Paryski plan Kamieńca Podolskiego z 1772 r.

Opyrchał Leszek, Nahnybida Rusłan

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2018

|

T. 63, z. 1-2

128--135

PL

Artykuł omawia nieznany do tej pory polskim badaczom plan Kamieńca Podolskiego, który znajduje się w zbiorach archiwum francuskiego Ministerstwa Obrony i francuskich sił zbrojnych w podparyskim zamku Vincennes.

13

Międzyrzecki Rejon Umocniony – w oczekiwaniu na adaptacje i modernizacje

Michalak B.

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 1

21--28

PL

Pomiędzy Wrocławiem a Krosnem Odrzańskim, w latach 1928 – 1944, zbudowano około 650 żelbetowych schronów bojowych i biernych. Na odcinku ok. 250 km wzniesiono zarówno niewielkie obiekty przeznaczone dla dwóch, trzech osób jak i obiekty mieszczące całe podziemne koszary. Ponadto stawiano betonowe zapory przeciwczołgowe, budowano tamy, zapory, przeprawy mostowe i inne betonowe konstrukcje. Ważnym odcinkiem tych umocnień wschodnich granic Niemiec był Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU), obecnie w województwie lubuskim. Od lat 70. XX w.obiekty te nie pełnią pierwotnych funkcji. Jest to jednak nadal jeden z największych systemów obronnych na świecie. Długość podziemnych korytarzy wynosi ponad 30 km. Przyroda z czasem wykorzystała te pomieszczenia jako naturalne siedlisko dla dziesiątków tysięcy nietoperzy. Niestety, wciąż nie ma konkretnego planu zmiany ich funkcji. Wykorzystanie tych budowli dla współczesnych celów będzie wymagało ogromnych środków finansowych ale przede wszystkim interesujących idei i odważnych projektów. W artykule przedstawiono historię oraz opis kompleksu a także propozycje adaptacji schronów na nowe cele. Istnieje kilka koncepcji a realizacja tych planów byłaby cenną inicjatywą związaną z ochroną tego wyjątkowego obszaru i znajdujących się na nim obiektów inżynierskich.

EN

Between Wrocław and KrosnoOdrzańskie, in the years 1928 – 1944, about 650 reinforced concrete and passive bunkers were built. On a stretch of about 250 km, both small buildings for two or three people as well as the whole underground barracks were build. In addition, concrete anti-tank barriers, dams, bridges and other concrete structures were built. An important part of these fortifications of eastern German borders was MiędzyrzeczFortified Region, now in the LubuskieVoivodeship. Since 1970s. , these objects do not have primary functions. However, it is still one of the largest defense systems in the world. The length of underground corridors is over 30 km. Nature has used these rooms as a natural habitat for tens of thousands of bats over time. Unfortunately, man has no idea for a good transmutation. The use of these buildings for modern purposes will require huge financial resources but above all interesting ideas and bold projects. The article presents the history and description of the complex as well as proposals for adapting shelters for new purposes. There are several concepts and the implementation of these plans would be a valuable initiative related to the protection of this unique area and engineering structures located there.

14

The concept of the exposition of preserved medieval military architecture elements based on the 3d modelling based on the Dzierżoniów example

Iwancewicz I., Potyrała J.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 30

297--316

EN

The aim of the study was to make a concept of exposition of medieval fortified elements in Dzierżoniów. The scope of the study includes the area of city defensive walls with the surrounding greenery area. All used methods were focused on the concept of restoration with the concept of land management around the city’s walls.

PL

Celem pracy, była koncepcja ekspozycji zachowanych elementów średniowiecznej architektury obronnej Dzierżoniowa. Obszar badań obejmuje teren miejskich murów obronnych wraz z przyległym do niego terenem zieleni. Wszystkie metody skupiały się wokół koncepcji ekspozycji miejskich murów wraz z projektem zagospodarowania terenu wokół miejskich murów obronnych.

15

Defensive buildings of monastery complexes located within the town areas of historical cities in Western Ukraine

Rybchynskyi O., Khokhon M.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 31

275--292

EN

The article deals with forty defensive monasteries of the XVII-XVIII centuries in Western Ukraine. It reveals basic types of location of the monasteries in relation to the defensive perimeter within the town area. The article analyzes the peculiarities of the placement of buildings in the structure of town quarters, the regularity of the development of monastery territories. It reveals monastery complexes surrounded by their own walls and monasteries, which were defended due to town fortifications.

PL

W artykule zbadano 40 klasztorów obronnych z XVII i XVIII wieku w Ukrainie Zachodniej. Przedstawiono podstawowe typy ulokowania klasztorów w obwodzie obronnym śródmieścia. Przeprowadzono analizę osobliwości ulokowania obiektów w strukturze kwartałów, regularność zabudowania terenów klasztornych. Przedstawiono zespoły klasztorne, otoczone własnymi murami oraz klasztory, które broniły siebie dzięki fortyfikacjom śródmieścia.

16

Rezydencja magnacka Radziwiłłów w Białej Podlaskiej - historia, przemiany, stan przetrwania

Antonowicz D., Kimic K.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2017

|

T. 62, z. 4

25--43

PL

Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej stanowi jedną z najwybitniejszych realizacji architektonicznych XVII wieku powstałych na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mimo iż do czasów obecnych nie zachowała się bryła pałacu (został rozebrany w 1883 r.), to pozostałe obiekty architektoniczne – trzy oficyny ujmujące jeden z największych dziedzińców pałacowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów, kaplica pałacowa, wieża, brama wjazdowa oraz otaczające cały zespół ziemne obwałowania obronne systemu staroholenderskiego stanowią nadal niezwykle cenny obiekt ściśle powiązany ze strukturą przestrzenną miasta oraz jego historią. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu i analiz informacji pochodzących ze źródeł archiwalnych – zarówno opisowych, ikonograficznych i kartograf cznych, uwzględniając także opracowane w 2. połowie XX wieku koncepcje i projekty rewaloryzacji – podjęto próbę przedstawienia kolejnych faz rozwoju i przemian tego zabytkowego zespołu w kolejnych okresach jego istnienia. Pozwoliło to na ocenę stanu jego przetrwania. Przeprowadzona analiza historyczna stanowi podstawę do wskazania kierunków dalszych działań służących wydobyciu i zachowaniu wartości tego unikalnego kompleksu.

EN

The palace and park complex of the Radziwiłł family in Biała Podlaska constitutes one of the most outstanding architectural developments of the 17th century erected within the area of the Grand Duchy of Lithuania. In spite of the fact that the main body of the palace did not survive until today (it was demolished in 1883), the remaining buildings - three outbuildings enclosing one of the largest palace courtyards in the Polish-Lithuanian Commonwealth, the palace chapel, tower, entrance gate, and ramparts built according to the old Dutch system, surrounding the entire complex - still constitute an extremely valuable site, closely connected with the city’s spatial structure and its history. Based on a review of source literature and analyses of information from archival sources - descriptive, iconographic, and cartographic alike, and taking into consideration the restoration concepts and projects developed in the 2nd half of the 20th century - an attempt was made at presenting the consecutive phases of development and transformations of this historic complex in the successive periods of its existence. This made it possible to assess its state of preservation. The historical analysis carried out forms the basis for pointing out suggestions for further activities aimed at bringing out and preserving the values of this unique complex.

17

Walidacja metody oznaczenia roli średniowiecznych fortyfikacji w aspekcie ochrony i kształtowania krajobrazu

Potyrała J., Malczyk T., Iwancewicz I.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

34--53

PL

Zagadnienie ochrony i kształtowania krajobrazu wymaga z jednej strony wnikliwej analizy stanu istniejącego, traktowanego jako wypadkową dotychczasowych działań lub zaniechań, a z drugiej strony oceny możliwości wpływu na jego utrzymanie, poprawę i zmianę. W tym złożonym procesie szczególną rolę odgrywają obiekty historyczne, których istnienie stanowiło asumpt do powstania osad i miast, a tym samym wiązało się z wymiernym, stopniowym kształtowaniem bliższego i dalszego otoczenia. W artykule podjęto próbę określenia możliwości ochrony i kształtowania krajobrazu w oparciu o średniowieczne fortyfikacje miast Dolnego Śląska. W tym celu opracowano schemat metodologiczny badań, który bazuje na interdyscyplinarnej analizie stanu zachowania obiektów obronnych i oceny ich wpływu na krajobraz. Opracowana Karta Obiektu odnosi się do szczegółowej inwentaryzacji średniowiecznych fortyfikacji miejskich, w tym przestrzeni wydzielonej przez te założenia.

EN

The issue of protection and landscaping on the one hand reąuires a complex analysis of the existing state, seen as the result of previous actions, or inactions, and on the other hand, it assesses the potential impact on its maintenance, improvement and change. In this complex process, the main role plays the historical buildings, which existence was a reason to the formation of the settlements and cities, and thus associated with the rational, gradual shaping of closer and distal environment. In this article has been madę and attempt to the identification the possibilities of protection and shaping the landscape based on the medieval fortifications in the cities in Lower Silesia. The aim of this work was a scheme of methodological research, which bases on an interdisciplinary analysis of the state of preservation of fortified objects and the assessment of its influence on the landscape. The Object Card refers to a detailed inventory of medieval city fortifications, including a divided by these objects area.

18

Drezdeńskie plany Kamieńca Podolskiego

Opyrchał L., Bąk A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 1

55--66

PL

W zbiorach Państwowej Uniwersyteckiej Biblioteki Saksońskiej w Dreźnie (SLUB – Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden) znajdują się dwa rękopiśmienne, dotychczas niepublikowane w Polsce plany Kamieńca Podolskiego: pierwszy sporządził Johann Georg Starcke, drugi wykonał J. G. M. Fürstenhoff.

EN

Among the collections of the Saxon State and University Library Dresden (SLUB – Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden) there are two hand-drawn maps of the Kamieniec Podolski stronghold, so far unpublished in Poland, one by Johann Georg Starcke, and the other by J. G. M. Fürstenhoff.

19

The location and role of old walls as green belts in shaping the landscape of towns in the 19th century

Kimic K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2016

|

Y. 113, iss. 1-A

143--166

EN

The adaptation of old walls to provide green spaces is characteristic of the 19th century and is related to the process of the expansion of towns with fortified walls. In those times, green spaces were commonly established in place of demolished fortifications, thus becoming an inseparable element of the urban structure of the towns. Points which require further study include their origins and transformations, their characteristic form resulting from their location within towns, composition and major functions. The evaluation of old walls used as green spaces using a spatial and functional approach, and also with reference to their historical and cultural aspects, makes it possible to define their place and role in shaping of the landscapes of towns in the 19th century.

PL

Powstanie plant, jednego ze specyficznych rodzajów publicznych terenów zieleni, związane jest z XIX-wiecznym procesem wielokierunkowej przebudowy historycznych miast posiadających w ich granicach fortyfikacje. Planty były w tym okresie powszechnie tworzone na miejscu wyburzonych obwarowań, na stałe wpisując się w strukturę urbanistyczną ówczesnych miast. Na tym tle poznania wymagają: ich geneza i przemiany, charakterystyczna forma, wynikająca z położenia w przestrzeni ówczesnych miast, kompozycja, a także wiodące funkcje, jakie pełniły w danym okresie. Ocena wartości w ujęciu przestrzenno-funkcjonalnym i wizualnym, a także w odniesieniu do aspektów historycznych i kulturowych, pozwala określić ich miejsce i rolę w kształtowaniu krajobrazu miast XIX w.

20

Osiemnastowieczne plany Kamieńca Podolskiego z diariusza podróżnika Karstena Niebuhra (1773–1815)

Opyrchał L.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 3

69--76

PL

W artykule omówione zostały mało znane, rękopiśmienne plany Kamieńca Podolskiego. Zostały one wykonane przez Karstena Niebuhra w trakcie powrotu z jego arabskiej podróży. Plany są mało szczegółowe. Zaznaczono na nich: zamek, fortyfikacje miasta, kilka kościołów oraz ratusz.

EN

The article discusses the little-known manuscript plans of Kamianets-Podilskyi. They were made by Carsten Niebuhr while he was returning from his trip to the Arab world. The plans are very detailed. Marked on them are: the castle, fortifications, several churches and the town hall.