Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Evaluation of the long-term fertilizer experiment: how organic manures, mineral fertilizers and potato varieties affected tuber yields

Hlisnikovský L., Kunzová E.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr III/1

1031--1041

EN

We evaluated how organic manures (farmyard manure, dung water and poultry slurry), different doses of mineral fertilizers (three treatments), combinations of manures with mineral fertilizers (three treatments), and potato varieties (four varieties) influenced potato tuber yields in our longterm fertilizer experiment in Prague, established in 1954. According to our crop rotation, potatoes were planted every ninth year, starting in 1962. Four potato varieties were used since then (Krasava, Radka, Korela, Dita), all of them were medium-maturing and consumable. The average potato yield was 19.1 Mg ha-1 at the beginning of our experiment (1962, var. Krasava) and 37.5 Mg ha-1 in 2007 (var. Dita), showing low suitability of the experimental site for potato production. The mean tuber yield of varieties Krasava, Radka, Korela and Dita was 18.5, 17.1, 30.2 and 37.5 Mg ha-1, respectively. The effect of organic manures was principally comparable with mineral fertilizers. Increasing doses of mineral fertilizers were not related to appropriate increase in tuber yield. Therefore, application of N, P and K around 50, 50 and 144 kg ha-1, respectively, gives fair yields in such non-optimal production area, as is our experimental site. In the case of warm and dry seasons, even high doses of the mineral fertilizers can’t ensure usual potato production.

2

Effect of Neutralising Substances on Selected Properties of Soil Contaminated With Cobalt

Kosiorek M., Wyszkowski M.

Journal of Ecological Engineering

|

2016

|

Vol. 17, nr 3

193--197

EN

Because of the potential threat for development of plants, resulting from the occurrence of too high cobalt contents in soil environment, a study was undertaken aiming to determine the effect of increasing soil contamination with cobalt (0, 20, 40, 80, 160, 320 mg·kg-¹ of soil), following the application of neutralising substances (farmyard manure, loam, charcoal, zeolite and calcium oxide), on the soil pH, hydrolytic acidity, total exchangeable bases, cation exchange capacity and the base saturation. In the series without neutralising substances added, soil contamination with the highest doses of cobalt resulted in a decrease in pH, in the total exchangeable bases, in the cation exchange capacity, and in the base saturation, and in an increase in the soil hydrolytic acidity. Of the applied neutralising substances, farmyard manure and particular calcium oxide had the greatest effect on the analysed soil properties. The application of the substances resulted in an increase in the soil pH, in the base exchange capacity, in the cation exchange capacity and in the base saturation and also in a decrease in the soil hydrolytic acidity. The other substances had no, or a small, effect on the studied soil properties.

3

Przydatność testów enzymatycznych do oceny wpływu nawożenia naturalno-mineralnego na aktywność biologiczną gleby

Rybacki M., Polkowska M., Piotrowska-Długosz A.

Ekologia i Technika

|

2014

|

R. 22, nr 5

248--255

PL

Nawożenie jest jednym z najczęstszych zabiegów agrotechnicznych zmierzających do intensyfikacji rolnictwa. Stosowane w różnych formach i dawkach może ono odmiennie wpływać na właściwości gleby, a zwłaszcza na jej aktywność biologiczną. Wpływ nawożenia na enzymy glebowe zależy od typu gleby, formy nawozu i czasu jego stosowania, jak również charakteru samego enzymu. Celem badań było określenie wpływu wieloletniego nawożenia na aktywność enzymów glebowych (b-glukozydazy, ureazy, kwaśnej fosfatazy, proteaz, amylaz) i wybranych właściwości chemicznych gleby, jak również próba wyboru najlepszego wskaźnika enzymatycznego odzwierciedlającego wpływ zróżnicowanego nawożenia i uprawianych roślin na aktywność biologiczną gleby. Próbki do badań pobrano z poziomu powierzchniowego profilu glebowego z następujących obiektów nawozowych : 1. Kontrola, 2. obornik - OB, 3. słoma + NPK, 4. NPK, 5. NPK + Ca, 6. OB + NPK, 7. OB + NPK + Ca, pod koniczyną czerwoną, pszenicą ozimą i rzepakiem jarym uprawianymi w 53, 54, 55 roku po założeniu doświadczenia. Zarówno nawożenie, jak ii uprawiane rośliny oddziaływały istotnie na większości badanych cech glebowych. Aktywność amylolityczna i proteolityczna nie różniła się istotnie w zależności od uprawianej rośliny, natomiast b-glukozydaza i kwaśna fosfataza najaktywniejsze były pod rzepakiem jarym. Największą zawartość azotu ogółem, węgla organicznego, jak również aktywność enzymatyczną stwierdzono w glebie nawożonej obornikiem oraz słomą (z do datkiem N mineralnego) lub na obiektach, gdzie te nai wozy stosowano łącznie z nawożeniem mineralnym, w porównaniu do ich koncentracji i aktywności stwierdzonej na poletkach nawożonych wyłącznie mineralnie. Aktywność proteolityczna gleby należała do najlepszych wskaźników oddziaływania zróżnicowanego nawożenia na aktywność biologiczną gleby, zaś aktywność amylaz nie zmieniała się istotnie pod wpływem zróżnicowanego nawożenia we wszystkich latach badań.

EN

Soil fertilization is the main agrotechnical practice in the agriculture intensification process. If it is applied in different forms and doses, it can affects soil properties, especially its biological activity. The effect of fertilization on soil enzymes depends on the kind of enzyme, soil type, fertilizer form, and its application time. The aim of the study was to determine the effect of long-term fertilization on soil enzymatic activity (b-glucosidase, urease, acid phosphatase, proteases, amylases) and some chemical properties, as well as to select the most suitable enzymes to evaluate the influence of differentiated fertilization on soil biological activity. Soil was sampled from the Ap horizon from natural (farmyard manure - FYM), mineral (nitrogen-phosphorus-potassium - NPK, NPK + Ca) and natural-mineral fertilization (straw + mineral N, FYM +NPK, FYM + NPK + Ca) combinations under red clover, winter wheat and spring rape cultivated 53, 54, 55 years after foundation of the experiment. Both differentiated fertilization and cultivated plans have influenced significantly most of studied properties. Soil amylases and proteases activity was not influenced by the cultivated plants, while b-glucosidase and acid phosphatase activities were the highest under spring rape. The highest to tal N and organie C content as well as enzymatic activity was noted in sołl treated with farmyard manure, straw (with minerał N fertilization) or both these fertilizers applied together with mineral fertilization, as compared with the soil samples treated with mineral fertilization only. Proteases activity was among the best indicators reflecting the influence of differentiated fertilization on soil biological activity, while amylases were not influenced by differentiated fertilization in all investigated years.

4

Seasonal Changes of Selenium and Selected Oxidoreductases in Soil under Manure and Nitrogen Fertilzation

Borowska K., Kozik K., Grabowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 10

1163--1172

EN

The aim of the study was to determine the changes of total and available Se concentrations in soil and some oxidoreductases activity in relation to applied doses of fertilizers over vegetation period. The experiment was conducted applying the following crop rotation system – potato – winter wheat with intercrop – spring barley+ undersown – red clover and grasses designed in a split-plot with four replications. The soil was fertilized with farmyard manure (FYM) at doses 0, 20, 40, 60 and 80 Mg · ha–1 (under potato) and with nitrogen at rates 0, 30 and 60 kgN · ha–1 under red clover and grasses. Total selenium content in soil under red clover and grasses cultivation ranged from 132 to 169 μg · kg–1, what indicates that analysed soil is poor in this microelement. FYM fertilization significantly increased total selenium content in the soil with increasing doses of this fertilizer. The highest amounts of total selenium were found in soil at the beginning of the investigation period. The highest content of phytoavailable fractions and their share in the total selenium were observed in the case of fertilization with FYM at a dose of 40 Mg · ha–1 and then decreased with increasing doses of FYM. FYM fertilization as well as mineral nitrogen stimulated the activity of the investigated oxidoreductases, in comparison with non fertilized soil. The highest amounts of enzymes activity were obtained in July. The calculated correlation coefficients between total selenium and organic carbon and total nitrogen content in soil; enzymes activity and organic carbon and total nitrogen and between total selenium content and DHA activity, confirmed a close inter-relationship among these parameters.

PL

Celem pracy było określenie zmian zawartości selenu przyswajalnego dla roślin oraz aktywności wybranych enzymów uczestniczących w przemianach oksydoredukcyjnych w glebie w warunkach zróżnicowanego nawożenia. Próbki gleby pochodziły z doświadczenia prowadzonego przez IUNG w Puławach na terenie RZD Grabów nad Wisłą, z wariantu wzbogacającego glebę w substancję organiczną, z następującym doborem roślin w zmianowaniu: ziemniaki – pszenica ozima + międzyplon – jęczmień jary z wsiewką – koniczyna z trawami. Próbki pobrano czterokrotnie (w marcu, maju, lipcu i wrześniu) w 2001 r. z obiektów, na których uprawiano koniczynę czerwoną. Nawożenie obornikiem zastosowano (jednorazowo w trakcie rotacji) pod ziemniaki w dawkach 0, 20, 40, 60 i 80 Mg · ha–1, natomiast pod koniczynę czerwoną z trawami zastosowano azot w postaci saletry amonowej w ilości 0, 40 i 120 kgN · ha–1. Fitoprzyswajalne formy selenu wyekstrahowano z gleby, wykorzystując część analizy specjacyjnej zgodnie z metodą Chao i Sanzolone (1989) w modyfikacji Wang i Chen (2003), a następnie oznaczono metodą Watkinsona (1966) przy użyciu spektrofluorymetru F-2000 firmy Hitachi. Aktywność dehydrogenaz (DHA) oznaczono metodą Casida (1964), a katalazy (CAT) metodą Johnsona i Temple (1964). Ogólna zawartość selenu w glebie pod koniczynę czerwoną z trawami wahała się od 132 do 169 μg · kg–1, co oznacza glebę ubogą w ten mikrślement. Wykazano, że nawożenie obornikiem w glebie pod uprawą koniczyny czerwonej z trawami wpływało istotnie na zawartość selenu przyswajalnego dla roślin. Niezależnie od terminu pobierania próbek glebowych, zastosowanie największej dawki obornika spowodowało istotne zwiększenie zawartości tych frakcji selenu w glebie. Nie wykazano natomiast jednoznacznego wpływu azotu w tym zakresie. Zawartość oznaczonych fitoprzyswajalnych frakcji selenu w środowisku glebowym oraz aktywność wybranych enzymów podlegała stałym wahaniom i wykazywała zmienność sezonową. Nawożenie obornikiem wyraźnie stymulowało aktywność enzymatyczną gleby. Obliczone wartości współczynników korelacji wykazały istotne zależności między aktywnością badanych enzymów glebowych a zawartością węgla organicznego i ogólną zawartością azotu.

5

Analiza wybranych czynników kształtujących emisję amoniaku podczas przechowywania obornika w warunkach eksploatacyjnych

Kierończyk M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

93-102

PL

Celem pracy było przeprowadzenie badań emisji amoniaku podczas przechowywania obornika w typowych warunkach eksploatacyjnych i ocena wpływu parametrów przechowywania na intensywność tej emisji. W latach 2003-2007 przeprowadzono 130 jednostkowych pomiarów emisji amoniaku na składowiskach obornika w trzech wybranych gospodarstwach mlecznych, wykorzystując mikrometeorologiczną metodę dozymetrii pasywnej. Roczne straty azotu w formie amoniaku wynosiły od 31,7 do 33,4% jego wyjściowej ilości zdeponowanej na składowisku. Do najważniejszych czynników wpływających na ulatnianie się amoniaku z gnojowni należały warunki techniczno-technologiczne przechowywania nawozów oraz czynniki meteorologiczne.

EN

The aim of this study was to measure ammonia emission during manure storage under operations conditions and to estimate the effect of storage parameters on its intensification. One hundred and thirty measurements of ammonia emissions were made in the years 2003-2007at farmyard manure heaps in several dairy farms using micrometeorological passive dosimetry method. Annual losses of ammonia-nitrogen ranged between 31.7 and 33.4% of its initial amount deposited on a manure heap. The most important factors affecting ammonia volatilization from manure heaps were: technical and technological conditions and meteorological factors.

6

Seasonal Changes of Selenium and Selected Oxidoreductases in Soil under Different Fertilization and Crop Rotation

Borowska K., Koper J., Milanowski M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 7

719-730

EN

The objective of the study was to evaluate effects of different doses of FYM and nitrogen on the total selenium content in soil from different crop rotation systems. The aim of the study was to determine the changes of some oxidoreductases activity and Se concentration in soil in relation to applied doses of fertilizers over vegetation period. The experiment was carried out with the crop rotation systems – depleting and enriching in organic matter. The soil was fertilized with manure under potato in the doses of 0, 20, 40, 60 and 80 Mg/ha and with nitrogen in the doses of 0, 40, 80 and 120 kgN ha–1 under winter wheat. The content of total selenium in the investigated soil was in the range of 0.092 to 0.264 mg kg–1. From the comparison of the results reported in literature one can observe that the studied soil was poor in selenium. Over the investigated period manuring resulted in an increase of total selenium content in soil and for that reason the FYM application can be recommended as a source of selenium in Se-deficient soils. Fertilization with manure resulted in an increase of dehydrogenases and catalase activities in soil with increasing doses of FYM. The selenium content, as well as DHA and CAT activities demonstrated clear seasonal variations. The present studies indicated a significant relationship between activity of soil enzymes, and the organic matter content, affecting the selenium status in soil and plants.

PL

Celem pracy było określenie zmian zawartości selenu ogółem oraz aktywności wybranych enzymów niezbędnych w przemianach oksydoredukcyjnych w glebie w warunkach zróżnicowanego nawożenia i zmianowania. Próbki glebowe pobrano z obiektów, na których uprawiano pszenicę ozimą, trzykrotnie w 2002 roku z doświadczenia prowadzonego przez IUNG w Puławach na terenie RZD Grabów nad Wisłą, z wariantu zubożającego i wzbogacającego glebę w substancję organiczną. Nawożenie obornikiem zastosowano (jednorazowo w trakcie rotacji) pod ziemniaki w dawkach 0, 20, 40, 60, 80 Mg ha-1, natomiast azot w ilości 0, 40, 80 i 120 kgN ha-1. Wykazano, że nawożenie obornikiem w całym okresie badawczym istotnie wpływało na koncentrację selenu ogółem w glebie, która wzrastała wraz z jego dawką, niezależnie od terminu pobierania próbek glebowych i rodzaju zmianowania. Nie wykazano natomiast jednoznacznego wpływu azotu w tym zakresie. Zawartość tego pierwiastka oraz aktywność katalazy i dehydrogenaz w glebie podlegała stałym wahaniom i wykazywała zmienność sezonową. Nawożenie obornikiem wyraźnie stymulowało aktywność dehydrogenazową i katalazową gleby. Stwierdzono ścisłą zależność między aktywnością enzymatyczną gleby a zawartością w niej selenu ogółem. Uzyskane z obliczeń statystycznych wartości współczynników korelacji wykazały istotne zależności między aktywnością badanych enzymów glebowych a zawartością węgla organicznego i zawartością azotu ogółem.

7

Impact of Farmyard Manure and Different Doses of Nitrogen on the Availability of Selenium by Spring Barley (Hordeum vulgare L.)

Borowska K., Koper J., Grabowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

547-554

EN

The objective of the study was to determine the total selenium content and its fractions available to spring barley plants affected by FYM and different doses of nitrogen. Comparison of the results of total soil Se concentration reported in this paper with other findings indicated that analysed soil had a very low selenium content. Such low levels of selenium in soils indicated that plants growing on these soils are deficient in this microelement. The application of manure and nitrogen resulted in the highest amounts of total selenium content in soil, which increased with increasing doses of both fertilizers. Fertilization with manure resulted in an increase of selenate and selenite in soil with increasing doses of manure, but the nitrogen treatment did not effect on the content of this fractions of selenium in soil. The share of Se-phytoavailable fractions in the total selenium content in soil under study ranged from 13.5 to 27.3 % and increased with increasing doses of FYM. Generally, the selenium concentrations in aboveground parts and roots of spring barley increased with increasing doses of FYM, but the application of nitrogen decreased the Se content in the investigated parts of plants.

PL

Celem badań było określenie zawartości selenu i jego frakcji fitodostepnych w glebie oraz przyswajalności tego pierwiastka przez jęczmień jary w warunkach nawożenia organiczno-mineralnego. Próbki glebowe i roślinne pobrano w maju 2003 roku (6 rotacja) w trakcie wegetacji jęczmienia jarego z doświadczenia prowadzonego przez IUNG w Puławach na terenie RZD Grabów nad Wisłą, z wariantu z następującym doborem roślin w zmianowaniu: ziemniaki - pszenica + międzyplon (gorczyca biała) - jęczmień jary + wsiewka koniczyny - koniczyna + trawy. Zastosowano nawożenie obornikiem (jednorazowo w trakcie rotacji) pod ziemniaki w dawkach 0, 20, 40, 60, 80 Mg ha-1 oraz azotem w ilości 0, 40, 80 i 120 kgN ha-1. Zawartość selenu ogółem w próbkach roślinnych i glebowych oznaczono metodą Watkinsona. Zawartość Se(VI) i Se(IV) oznaczono, wykorzystując część analizy specjacyjnej wg Chao i Sanzolone w modyfikacji Wang i Chen. Zawartość selenu ogółem w glebie wskazuje, że była ona uboga w ten pierwiastek. Zastosowanie obornika i azotu spowodowało istotny wzrost zawartości selenu ogółem w glebie wraz ze wzrostem ich dawek. Udział frakcji fitoprzyswajalnych w całkowitej puli tego pierwiastka w glebie kształtował się od 13,5 do 27,3 % i wzrastał wraz ze wzrostem dawek obornika. Na ogół zawartość selenu w częściach nadziemnych i korzeniach jęczmienia jarego wzrastała wraz ze zwiększaniem się dawek obornika, natomiast zastosowanie azotu obniżyło zawartość tego mikrślementu w badanych częściach roślin.

8

Comparison of the Effect of Mineral and Organic Fertilization on the Composition of Amino Acids in Green Biomass Maize

Jasiewicz C., Baran A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

545-551

EN

The research aimed at an assessment of the effect of mineral and organic fertilization on the composition of amino acids in maize San c.v. The investigations were conducted as a pot experiment. The experimental design comprised 11 treatments differing with the dose and kind of supplied fertilizers. Mineral salts (NPK), farmyard manure, compost, municipal and industrial sewage sludges were used as the source of nutrients for maize. Two levels of NPK fertilization were considered in the experiment. Doses of farmyard manure, compost, municipal and industrial sludge were established on the basis of nitrogen fertilization level. Determined were 17 amino acids: theronine, leucine, henylalanine, histidine, lysine, methionine, arginine, valine, isoleucine, tyrosine, cysteine, aspargine and glutamine acids, serine, proline, glicyne and alanine. Analysis of the obtained results showed that mineral fertilization much more differentiate the content of amino acids in maize than the organic treatment. In the case of organic fertilization the highest total content of amino acids in plant was obtained in the variant with a double dose of municipal sludge. The highest concentrations of exogenic amino acids was registered in maize fertilized with a double NPK dose, the lowest in plants fertilized with a single dose of compost. Among the exogenic amino acids leucine prevailed in the yields from all fertilizer treatments. It was demonstrated that methionine was the limiting amino acid.

PL

Celem badań była ocena wpływu nawożenia mineralnego i organicznego na skład aminokwasów w kukurydzy odmiany San. Badania prowadzono w warunkach doświadczenia wazonowego. Schemat dooewiadczenia obejmował 11 obiektów różniących się dawką oraz rodzajem wprowadzonych nawozów. Stosowano dwa poziomy nawożenia NPK. Jako źródło składników pokarmowych dla kukurydzy zastosowano sole mineralne (NPK), obornik, kompost, osad oeciekowy miejski i przemysłowy. Dawki obornika, kompostu oraz miejskiego i przemysłowego osadu oeciekowego ustalono na podstawie poziomu nawożenia azotowego przyjętego w obiektach z nawożeniem mineralnym. Oznaczono 17 aminokwasów: treoninę, leucynę, fenyloalaninę, histydynę, lizynę, metioninę, argininę, walinę, izoleucynę, tyrozynę, cysteinę, kwas asparaginowy i glutaminowy, serynę, prolinę, glicynę i alaninę. Analizując otrzymane wyniki stwierdzono, że nawożenie mineralne w większym stopniu różnicowało zawartość aminokwasów w kukurydzy w porównaniu z nawożeniem organicznym. W przypadku nawożenia organicznego największą zawartość ogólną aminokwasów w roślinie uzyskano w wariancie z osadem miejskim zastosowanym w podwójnej dawce. Największą zawartość aminokwasów egzogennych stwierdzono w kukurydzy nawożonej podwójną dawką NPK, najmniejszą zaś w roślinach nawożonych kompostem w pojedynczej dawce. Spośród aminokwasów egzogennych w plonach ze wszystkich obiektów nawozowych przeważała leucyna. Wykazano, że aminokwasem limitującym była metionina.

9

Impact of Varied Organic Manuring on Nitrogen Content and Uptake by Crop Plants

Buraczyńska D., Ceglarek F., Gąsiorowska B., Płaza A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 6

575-583

EN

An experiment was conducted in the years 2001-2005 to determine the direct and secondary effect of barley straw (treatment with and without straw) and summer intercrop biomass (control without organic manuring, farmyard manure, summer intercrop: red clover, Westerwold ryegrass, red clover, Westerwold ryegrass) on total nitrogen content and uptake by sugar beet and spring wheat. Additionally, the farmyard manure effect was compared with the effect of summer intercrop biomass on nitrogen content and uptake by the crop plants. A field experiment was set up as a split-block design with three replicates. It was found that an application of barley straw, farmyard manure and summer intercrop biomass significantly increased total nitrogen content in sugar beet roots and leaves as well as spring wheat grain and straw. It also increased total nitrogen uptake by the crop plants. When farmyard manure had been replaced with the biomass of either red clover or red clover + Westerwold ryegrass, there were observed no significant differences in the total nitrogen content in sugar beet roots as well as spring wheat grain and straw. The highest total nitrogen content was found in the leaves of sugar beet plants harvested from the red clover-amended treatment. The quantity of nitrogen taken up by sugar beet grown in the treatment amended with red clover + Westerwold ryegrass as well as red clover was greater compared with the farmyard manure-amended treatment. The secondary effect of red clover + Westerwold ryegrass biomass on total nitrogen uptake by spring wheat did not differ significantly from farmyard manure effect whereas the effects of red clover and Westerwold ryegrass were significantly smaller.

PL

W doświadczeniu przeprowadzonym w latach 2001-2005 określono bezpośrednie i następcze oddziaływanie słomy jęczmiennej (obiekt bez słomy, obiekt ze słomą) oraz biomasy wsiewki międzyplonowej (obiekt kontrolny bez nawożenia organicznego, obornik, wsiewka międzyplonowa: koniczyna czerwona, życica westrwoldzka, koniczyna czerwona + życica westerwoldzka) na zawartość i pobranie azotu ogółem przez burak cukrowy i pszenicę jarą. Porównano również wpływ obornika z działaniem biomasy wsiewek międzyplonowych na zawartość i pobranie azotu ogółem z plonem roślin. Eksperyment polowy założono w układzie split-blok, w trzech powtórzeniach. Stwierdzono, że nawożenie słomą jęczmienną, obornikiem i biomasą wsiewek międzyplonowych powoduje istotny wzrost zawartości azotu ogółem w korzeniach i liściach buraka cukrowego oraz w ziarnie i słomie pszenicy jarej. Zwiększa również pobranie azotu ogółem z plonem roślin. Zastąpienie obornika biomasą koniczyny czerwonej i mieszanki koniczyny czerwonej z życicą westerwoldzka nie różnicuje istotnie zawartości azotu ogółem w korzeniach buraka cukrowego oraz w ziarnie i słomie pszenicy jarej. Największą zawartością azotu ogółem cechowały się liście buraka cukrowego z obiektu nawożonego biomasą koniczyny czerwonej. Ilość azotu pobranego z plonem buraka cukrowego na obiekcie nawożonym biomasą mieszanki koniczyny czerwonej z życicą westerwoldzka oraz koniczyny czerwonej kształtowała się na wyższym poziomie niż z plonem w wariancie z obornikiem. Następcze działanie biomasy mieszanki koniczyny czerwonej z życicą westerwoldzka. na pobranie azotu ogółem przez pszenicę jarą nie różniło się istotnie od wpływu obornika, a biomasy koniczyny czerwonej i życicy westerwoldzikiej było istotnie mniejsze.

10

Effect of Organic Wastes on Zinc and Lead Accumulation in Oat Biomass

Baran A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 4-5

369-376

EN

The studies on the effect of organic wastes on zinc and lead content in oat were conducted m 2006 as a pot experiment. Mineral salts, farmyard manure, compost, municipal and industrial sludge at two fertilization levels were used in the experiment. The highest zinc content in plants and its uptake by oat was found in the treatments fertilized with industrial sewage sludge, whereas Pb contents were the biggest in the compost and municipal sewage sludge treatments. The analysis of bioaccumulation coefficient value shows that the aboveground oat biomass accumulated bigger quantities of Zn than Pb, whereas the roots to a greater extent limited lead translocation in the plant. No exceeded lead contents according to plant assessment in view of their fodder usability were detected in oat. The plants revealed over the norm zinc content.

PL

Badania nad wpływem odpadów organicznych na zawartości cynku i ołowiu w owsie przeprowadzono w 2006 r. w doświadczeniu wazonowym. W doświadczeniu użyto sole mineralne, obornik, kompost oraz osady ściekowe komunalny i przemysłowy, które zastosowano w dwóch poziomach nawożenia. Największa zawartości cynku w roślinach i jego pobranie przez owies została stwierdzone w obiektach nawożonych przemysłowym osadem ściekowym, podczas gdy zawartości Pb były największe w roślinach z obiektów z dodatkiem kompostu i komunalnego osadu ściekowego. Analiza wartości współczynników bioakumulacji i translokacji wykazała, że nadziemna biomasa owsa gromadziła większe ilości Zn niż Pb, podczas gdy korzenie w większym zakresie ograniczały przemieszczanie się ołowiu w roślinie. Nie stwierdzono przekroczenia zawartości ołowiu w roślinach owsa ocenianej według kryteriów użyteczności paszowej, natomiast rośliny zawierały ponadnormatywne ilości cynku.

11

Effect of Farmyard Manure, Sewage Sludge and Elementary Sulphur Application on the Content of Heavy Metals in Soil and Wheat Grain

Doleželová E., Ryant P.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 5/6

541-548

EN

In a one-year pot experiment influence of fertilisation with elementary sulphur (0.42 g per pot containing 6 kg of soil), farmyard manure and sewage sludge (both in doses of 32 g dry matter per pot) on Fe, Cu, Zn, Mn and Cd content in soil and wheat grain was studied. The experiment comprised following variants: 1) control (not fertilised), 2) farmyard manure, 3) sewage sludge, 4) elementary sulphur, 5) farmyard manure and elementary sulphur, 6) sewage sludge and elementary sulphur. Sulphur application did not lead to any statistical increase in the heavy metals content in soil, however it resulted in a higher content of manganese and a lower content of copper in the wheat grain. Among studied soil characteristics only Fe content was lowered after farmyard manure fertilization while the content of Fe and Mn in grain increased. Application of sewage sludge resulted in significant increase in Fe, Zn and Cu in both soil and grain and in decrease in Mn content in grain. The cadmium content in soil was affected by interaction of organic fertilizers and sulphur. Sulphur alone caused decrease in cadmium content in soil while together with organic fertilizing led to a significant increase.

PL

W jednorocznym doświadczeniu wazonowym badano wpływ nawożenia siarką elementarną (0,42 g na wazon, zawierający 6 kg gleby), obornikiem i osadem ściekowym (obydwa w dawkach 32 g s.m. na wazon) na zawartość Fe, Cu, Zn, Mn i Cd w glebie i ziarnie pszenicy. Doświadczenie obejmowało następujące warianty: 1) kontrola (bez nawożenia), 2) obornik, 3) osad ściekowy, 4) siarka elementarna, 5) obornik i siarka elementarna, 6) osad ściekowy i siarka elementarna. Zastosowanie siarki nie doprowadziło do statystycznie znaczącego wzrostu zawartości metali ciężkich w glebie, jednak skutkowało większą zawartością manganu oraz mniejszą zawartością miedzi w ziarnie pszenicy. Spośród badanych właściwości gleby tylko zawartość Fe obniżyła się po nawożeniu obornikiem, podczas gdy wzrastała zawartość Fe i Mn w ziarnie. Stosowanie osadu ściekowego skutkowało znacznym wzrostem zawartości Fe, Zn i Cu zarówno w glebie, jak i w ziarnie oraz zmiejszeniem zawartości Mn w ziarnie. Zawartość kadmu w glebie była uzależniona od interakcji nawozów organicznych i siarki. Stosowanie samej siarki powodowało obniżenie zawartości kadmu w glebie, podczas gdy łączne jej stosowanie z materiałami organicznymi prowadziło do znacznego wzrostu zawartości Cd.

12

Porównanie emisji amoniaku z kompostowanego obornika i kompostowanych osadów ściekowych

Dach J., Niżewski P., Czekała J., Zbytek Z.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2008

|

Vol. 53, nr 1

58-64

PL

Kompostowanie jest w ostatnich latach coraz bardziej popularną technologią waloryzacji zarówno odpadów komunalnych, jak i nawozów naturalnych, zwłaszcza obornika. W pracy przedstawiono wyniki badań realizowanych w ramach dwóch projektów badawczych na temat emisji amoniaku z kompostowanego obornika i osadów ściekowych w mieszankach z materiałami o dużej zawartości węgla organicznego (słoma, trociny lub liście). Stwierdzono, że proces waloryzacji odpadów organicznych i obornika w wyniku ich kompostowania stanowił źródło emisji amoniaku, ale sam przebieg tej emisji z obornika i osadów ściekowych był różny. Emisja amoniaku z obornika najbardziej intensywnie przebiegała w pierwszych kilkudziesięciu godzinach po wykonaniu pierwszego napowietrzenia, a w ciągu następnych kilku dni nastąpił jej zanik. Tymczasem w trakcie kompostowania osadów ściekowych z domieszką słomy i trocin emisja amoniaku następowała dopiero po osiągnięciu przez kompostowany materiał temperatury na poziomie 50-70 °C. W następnym etapie następował już wyraźny wzrost zawartości azotu amonowego w kompoście oraz bardzo silny i gwałtowny wzrost emisji amoniaku. Emisja ta utrzymywała się przez większą część trwania fazy termofilnej, co diametralnie odróżniało jej przebieg od dynamiki emisji NH3 z kompostowanego obornika.

EN

During the last years the composting has become the most popular technology of valorization both municipal waste and organic fertilizers, especially the manure. The paper presents the results of research carried out in the frame of 2 research projects concerning ammonia emission from composting manure as well as sewage sludge composting in the composition with materials of high organic carbon content such as straw, saw-dust or leaves. It has been stated that valorization process of organic waste and manure in relation with their composting may be a source of ammonia emission. However it has been proved that the course of ammonia emission from composting manure and sewage sludge is diametrical different. Ammonia emission from manure is the most intense while first few tens hours after first aeration, whereby disappears during next few days. Meanwhile during sewage sludge composting with admixture of straw and saw-dust the ammonia emission does not appear until the material temperature reaches at least the level of 50-70 °C. In the subsequent stage a significant increase of ammonia nitrogen content occurs as well as very strong and rapid growth of ammonia emission. This emission is present for the major part of thermophilic phase, which diametrically differs its course in comparison with dynamic of NH3 emission from composting manure.

13

Effect of organic wastes on changes of selected indicators of soil fertility

Jasiewicz C., Baran A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 10

1085-1092

EN

The investigations aimed at an assessment of the effect of organic wastes and NPK on chosen parameters of soil fertility. The research was conducted in 2004-2006 as a pot experiment on a soil with a weakly loamy sand tex-ture, pHkcl = 4.66, organic C content 11.2 g ź kg-1 and very low content of bioavailable phosphorus and potas-sium. According to limit heavy metal contents, the soil used for the experiment revealed their natural contents. The experimental design comprised 11 treatments differing with the kind of applied fertilizers. The experiment used: mineral salts, farmyard manure, municipal and industrial sewage sludge on two levels of fertilization. Over the three-year period of investigations the highest rate of soil acidification was registered on mineral treatments. Among the organic materials, fertilizer activity of compost caused an improvement of soil acidification indicators. The highest content of organic carbon and total nitrogen were determined in the soil fertilized with farmyard manure. Applied mineral and organic fertilization increased the content of bioavailable forms of phosphorus and potassium in soil in comparison with the control soil. The lowest contents of bioavailable forms of P and K in soil were assessed in industrial sewage sludge treatments.

PL

W latach 2004-2006 w warunkach doświadczenia wazowego badano wpływ odpadów organicznych i NPK na wybrane parametry żyzności gleby. Do doświadczenia użyto glebę o składzie granulometrycznym piasku słabo gliniastego, pHkcl 4,66, zawartości C-org. wynoszącej 11,2 g ź kg-1 oraz bardzo małej zawartości przyswajalnego fosforu i potasu. Według granicznych zawartości metali ciężkich, gleba użyta w doświadczeniu wykazywała natu-ralną ich zawartość. Schemat doświadczenia obejmował 11 obiektów różniących się rodzajem wprowadzonych nawozów. W doświadczeniu wykorzystano: sole mineralne, obornik, kompost oraz osady ściekowe komunalny i przemysłowy na dwóch poziomach nawożenia. W 3-letnim okresie badań najszybsze tempo zakwaszenia gleby stwierdzono w obiektach z nawożeniem mineralnym. Spośród materiałów organicznych, działanie nawozowe kompostu spowodowało poprawę wskaźników zakwaszenia gleby. Największą zawartość węgla organicznego i azotu ogólnego stwierdzono w glebie nawożonej obornikiem. Zastosowane nawożenie mineralne i organiczne zwiększyło zawartość przyswajalnych form fosforu i potasu w glebie w porównaniu do gleby kontrolnej. Najmniejszą zawartość przyswajalnych form P i K w glebie stwierdzono w obiektach z osadem ze ścieków przemysłowych.

14

Effect of fertilization with farmyard manure and sew age sludge on yields and chemical composition of Italian ryegrass

Wieczorek J., Gambuś F.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 10

1163-1172

EN

The results presented concern the second year of the research aimed at determining the effect of two sewage sludge and farmyard manure applied once (in the first year of the experiment) and twice (in the 1st and 2nd year), and the effect of mineral fertilizers on crop yield and chemical composition of Italian ryegrass. The experiment was conducted in special, large pots containing about 150 kg of soil. The pots were filled with soil from arable field collected from three separate layers (0-20 cm, 20-40 cm and 40-60 cm), which was placed in pots in the same sequence. It was ac id soil with light loam (top layer) and light loamy sand (the other two layers). On the basis of conducted experiment the greatest increase in Italian ryegrass yield was found on the treatments with mineral fertilizers, whereas significantly smallest on variants with organic fertilization. The yield forming effect of the sludge from Krzeszowice was very similar to the action of farmyard manure, whereas the sludge from Niepołomice acted similar to mineral fertilizers. Macroelement uptake by Italian ryegrass was definitely larger in relation to their uptake from sewage sludge and farmyard manure treatments. Heavy metal contents, except for cadmium, in all cuts of Italian ryegrass did not exceed the maximum values ad-missible for plants destined for animal feeds. On the other hand, in case of cadmium, this element amounts assessed in the yields from individual treatments in most cases exceeded the critical values. The plants cultivated on treatments with mineral materials cumulated much greater quantities of cadmium, copper and zinc in comparison with the treatments with organic fertilizers.

PL

Wyniki przedstawione w pracy dotyczą drugiego roku badań, których celem było określenie wpływu dwóch osadów ściekowych i obornika, zastosowanych jednorazowo (w pierwszym roku doświadczenia) lub dwukrotnie (w I i II roku doświadczenia) oraz działania nawozów, mineralnych na plonowanie i skład chemiczny rajgrasu włoskiego. Doświadczenie prowadzono w specjalnych. dużych wazonach mieszczących około 150 kg gleby. Pojem-niki napełniono glebą z pola omego pobraną z oddzielnych warstw (0-20 cm, 20-40 cm i 40-60 cm), którą umiesz-czono w takim samym układzie w wazonach. Była to gleba kwaśna, o składzie granulometrycznym gliny lekkiej (warstwa wierzchnia) i piasku gliniastego lekkiego (pozostałe dwie warstwy). Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia stwierdzono największy przyrost plonu rajgrasu włoskiego w obiektach z nawożeniem mineralnym, zaś statystycznie istotnie mniejszy w wariantach z nawożeniem organicznym. Działanie plonotwórcze osadu z Krzeszowic było bardzo zbliżone ,do działania obornika, natomiast osadu z Niepołomic podobne do nawozów mineralnych. Pobranie makroelementów przez rajgras włoski z obiektów, na których zastosowano nawozy mineralne, było zdecydowanie większe niż ich pobranie z obiektów nawożonych osadami ściekowymi obornikiem. Zawartości metali ciężkich, z wyjątkiem kadmu, we wszystkich pokosach rajgrasu włoskiego nie przekraczały maksymalnych dopuszczalnych wartości dla roślin przeznaczonych na cele paszowe. Natomiast zawartości kadmu oznaczone w plonach z większości obiektów przekraczały wartości krytyczne. Rośliny uprawiane w obiektach, na których stosowano nawozy mineralne kumulowały znacznie większe ilości kadmu, miedzi i cynku niż rośliny z obiektów nawożonych nawozami organicznymi.

15

Dynamics of changes in the number of selected microorganism groups in sewage sludge and in manure subject to composting process and in the soil enriched with composts

Wolna-Maruwka A., Czekała J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

Vol. 33, no. 4

53-66

EN

The paper presents microbiological characteristics of sewage sludge derived from the mechanical-biological sewage treatment plant and farmyard manure as well as composts manufactured from them. In the performed experiment, four types of composts were analyzed. The first of them comprised the sewage sludge alone, the second one - was made up only of farmyard manure, while the remaining composts were prepared by mixing the above-mentioned bio-wastcs in the following proportions: 75% sewage sludge + 25% farmyard manure and 50% sewage sludge + 50% farmyard manure. The next stage of experiments involved analyses of the composts incubated with soil. The following assays were carried out in the experimental composts and mixtures of soil and composts: counts of Salmonella sp., E. coli, Clostridium perfringens, total counts of bacteria, fungi and actinomycetcs on selective media employing the plate method. The performed investigations numbers of the remaining groups of microorganisms. Therefore, it can be said that the composted sewage sludge was suitable for the utilization for agricultural purposes in accordance with the Directive of the Minister of Agriculture and Rural Development of October 2004. Moreover, it was found that, as early as 60 days after the introduction of composts into the soil, counts of the majority of the analyzed groups of microorganisms (with the exception of actinomycctcs and E. coli), including pathogenic bacteria from the C. perfringens genus, were found reduced. The obtained research results proved that the introduction of bio-wastes into the soil may decrease survivability in the natural environment of certain pathogens; hence it is a good method of utilization of this organic material.

PL

Praca przedstawia charakterystykę mikrobiologiczną osadu ściekowego z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków i obornika oraz wyprodukowanych z nich kompostów. W doświadczeniu sporządzono 4 rodzaje kompostów. Pierwszy składał się z samego osadu ściekowego, drugi z obornika, kolejne komposty powstały w wyniku zmieszania wyżej wymienionych bioodpadów w proporcjach: 75% osadu + 25% obornika oraz 50% osadu + 50% obornika. W kolejnym etapie badań powstałe komposty wprowadzono do gleby. W kompostach oraz w glebie z kompostami oznaczano liczebność: Salmonella sp., E, coli, Chstridium perfringens, ogólnie bakterii, grzybów oraz promieniowców metodą płytkową na wybiórczych podłożach. Badania wykazały, że proces kompostowania spowodował całkowitą eliminację Salmonella sp. oraz zmniejszenie liczebności wszystkich pozostałych grup drobnoustrojów. Zgodnie więc z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 października 2004 r. przekompostowany osad ściekowy nadawał się do wykorzystania na cele rolnicze. Ponadto stwierdzono, że po wprowadzeniu kompostów do gleby, już w sześćdziesiątym dniu zaobserwowano zmniejszenie liczebności w niej większości analizowanych grup drobnoustrojów (z wyjątkiem promieniowców i E. coli), w tym bakterii chorobotwórczych z rodzaju C. perfringens. Uzyskane wyniki badań wskazują, że wprowadzenie bioodpadów do gleby może zmniejszać przeżywalność niektórych patogenów w środowisku, a więc jest to dobra metoda utylizacji tego rodzaju materii organicznej.

16

Influence of organic fertilizers on heavy met al content in tall oat grass

Jasiewicz C., Antonkiewicz J., Baran A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 9

914-923

EN

The studies on heavy metal content in tan oat grass were conducted in 2005 as a pot experiment. The experiment comprised the following treatments: mineral fertilization, farmyard manure, compost, mu-nicipal sludge and industrial sludge. Two levels of NPK fertilization were considered: 1 - 0.30 g N, 0.11 g P and 0.26 g K . pot-1, 2 - 0.60 g N, 0.22 g P and 0.52 g K . pot-1. The doses of farmyard manure, compost, municipal and industrial sludge were determined on the basis of nitrogen fertilization level and were applied in the first year of the experiment under maize. The results of study evidence that the content of heavy metals in tall oat grass depended on the amount of metal supplied with organic materials (doses and kind of organic fertilizers), dale of harvest and the plant part. High concentrations of heavy metals were observed in I cut from object fertilized with: industrial sludge (Zn, Cu, Ni), compost and industrial sludge (Pb), with farmyard manure2 and municipal sludge2 (Cd). High concentrations of Cu were registered in II cut fertilized with farmyard manure2, municipal sludge2, industrial sludge2 and and those of Ni with industrial sludge2. The contents of examined metal in particular parts of grass looked as follows: roots > I cut > II cut for Zn, Pb, Cu and roots > II cut > I cut for Cd and Ni. Bioaccumulation coefficient (BC) showed that tan oat grass was taking up more Zn, Ni and Cd than Pb or Cu. Translocation coefficient (Te) revealed that roots absorbed the largest amounts of Pb and Cd. Summary quantity of absorbed Zn, Cu Ni and Pb was the highest on object with industrial sludge2 application, whereas Cd on municipal sludge2.

PL

Badania nad wpływem nawożenia organicznego na zawartość Zn, Cu, Ni, Pb i Cd w rajgrasie wynio-słym prowadzono w 2005 r. w warunkach doświadczenia wazonowego. W doświadczeniu wykorzystano; sole mineralne, obornik, kompost, osad miejski i osad przemysłowy w dwóch poziomach nawożenia. Dawka dla I poziomu wyniosła: 0,30 g N, 0,11 g P, 0,26 g K . wazon-I, a dla II poziomu: 0,60 g N, 0,22 g P, 0,52 g K . wazon-I. Zawartość metali ciężkich w rajgrasie zależała od dawki i rodzaju nawozu orga-nicznego, terminu zbioru oraz części rośliny. Wysoką zawartość w I pokosie: Zn, Cu, Ni spowodowało działanie nawozowe osadu przemysłowego2, Pb - nawożenie NPK, kompostem i osadem przemysłowym, a Cd - działanie obornika2 i osadu miejskiego1. Zwiększenie zawartości Cu w II pokosie wywołało działanie nawozowe podwójnej dawki obornika, osadu miejskiego i osadu przemysłowego, a Ni - osadu przemysłowgo. W przypadku pozostałych metali ich zawartości były niższe niż w roślinach z obiektu kontrolnego. Rozmieszczanie metali w rajgrasie w obiektach nawożonych materiałem organicznym kształtowało się następująco: dla Zn, Pb i Cu: korzenie> I pokos> II pokos oraz dla Ni i Cd: korzenie> II pokos >1 pokos. Obliczone wartości wskaźników bioakumulacji (BC) dla metali wskazują, że rajgras łatwiej pobierał Zn, Ni i Cd niż Pb i Cu. Analizując wartości współczynnika translokacji (TC), stwierdzono, że korzenie rajgrasu absorbowały największe ilości Pb i Cd. Rośliny z obiektu z podwójną dawką osadu przemysłowego pobrały największą sumaryczną ilość Zn, Cu, Ni i Pb, natomiast z obiektu z podwójna dawką osadu miejskiego pobrały najwięcej Cd.

17

Balance of nitrogen, phosphorus and potassium after six-year-long fertilization of a meadow

Kasperczyk M., Szewczyk W., Kacorzyk P.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 8

817-820

EN

The data were collected from 1997 to 2002. The meadow was located in a submontane region with brown soil of medium clay type. Initially, its chemical characteristics were as follows: pHKCl = 5.5, available P = 13.0 mg. kg[to -1], available K = 110 mg. kg[to -1] and available Mg = 144.0 mg. kg[to -1]. As regards botanical composition of the sward the dominating species involved French ryegrass (Arrhenatherum elatius), woolly soft grass (Holcus lanatus) and common cocksfoot (Dactylis glomerata). This meadow was fertilized either with minerals at the dose N150, P26 and K66 kg. Ha[to -2], or with farmyard manure (dosage 12.5 or 25 Mg . ha[to -1]), or according to combined systems (manure plus minerals). In the last case major nutrients - N, P and K were provided at the level similar to mineral fertilization alone. The meadow was cut twice each summer; first time when cocksfoot was coming into flower and then 7-8 weeks later. This study aimed at finding the differences between amounts of three major nutrients (P, K and N) collected in plants and supplied with different fertilizers. In all the objects the lowest negative values of an element balance were noted for potassium, then for nitrogen. However, the negative balance of phosphorus was obtained only in case of manuring, where the values for nitrogen and potassium were also the lowest ones.

PL

Wyniki badań pochodzą z lat 1997-2002. Łąka położona była w rejonie podgórskim na glebie brunatnej o składzie mechanicznym gliny średniej. Na początku badań właściwości chemiczne gleby przedstawiały się następująco: pHKCl = 4,9, przyswajalne P = 12 mg, K = 90 mg i Mg = 144 mg. kg[do -1] gleby. W składzie botanicznym przewodnimi gatunkami były: rajgras wyniosły (Arrhenatherum elatius), kłosówka wełnista (Holcus lanatus) i kupkówka pospolita (Daetylis glomerata). Do nawożenia łąki wykorzystano nawozy mineralne w dawce N150 P26 i K66 kg . ha[do -1], obornik w dawkach 12,5 i 25 Mg . ha[do -1] oraz obornik w połączeniu z nawozami mineralnymi. przy łącznym stosowaniu obornika i nawozów mineralnych ilości dostarczonych trzech składników NPK były podobne, jak przy nawożeniu wyłącznie mineralnym. Łąkę koszono dwukrotnie w ciągu lata. Pierwszy raz na początku kwitnienia kupkówki pospolitej, a drugi raz po upływie 7-8 tygodni. Celem badań było porównanie ilości składników (NPK) zebranych z plonem masy roślinnej z ilością dostarczonych w nawozach. Najbardziej ujemny bilans tych składników stwierdzono w obiekcie kontrolnym, a następnie przy nawożeniu pojedynczą dawką obornika. Natomiast najmniej ujemny bilans wystąpił w przypadku azotu przy nawożeniu obornikowo-mineralnym, fosforu przy samym mineralnym, a potasu przy podwójnej dawce obornika.

18

Analiza obecnego stanu oraz perspektywy wykorzystania biomasy do celów energetycznych w Czechach

Kára J., Adamovský R.

Inżynieria Rolnicza

|

2004

|

R. 8, nr 2

279--286

PL

We wstępie artykułu zwrócono uwagę na priorytetowe znaczenie biomasy wśród odnawialnych źródeł energii, przedstawiono też możliwości jej wykorzystania. W dalszej części opracowania przeanalizowano obecny stan wykorzystania biomasy do produkcji biogazu, biopaliwa do napędu silników wysokoprężnych oraz bioetanolu do zasilania silników niskoprężnych a także do wytwarzania energii cieplnej na terenie Czech. Opracowanie wyznacza kierunki wykorzystania biomasy, zwraca uwagę na techniczne i ekonomiczne przeszkody przy produkcji na szerszą skalę, a także na wady poszczególnych technologii wykorzystania biomasy do celów energetycznych.

EN

In the introduction of the contribution is emphasized priority position of biomass among renewable energy sources and presented possibilities of utilization. Further is analysed present state of biomass utilization for biogas, biodiesel for Diesel engine, bioethanol for spark ignition engine and heat production in the Czech Republic. Achieved results are presented and specified lacks of individual technologies of biomass utilization for energy purposes. Presentation of biomass utilization perspectives and technical or economical obstacles of their more intensive expansion.