Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Paleofacje i paleomorfologia górnopermskich (cechsztyńskich) basenów ewaporatowych w rejonie Gorzowa Wielkopolskiego (zachodnia Polska)

Czapowski Grzegorz, Małolepszy Zbigniew, Szynkaruk Ewa, Chełmiński Jacek, Nowacki Łukasz, Skowroński Leszek

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2023

|

T.208

1--64

PL

Przestrzenny model budowy geologicznej tzw .bloku Gorzowa, obejmujący otoczenie Gorzowa Wielkopolskiego w zachodniej Polsce, obrazuje architekturę sedymentacyjno-tektoniczną basenu depozycyjnego od utworów karbonu w podłożu waryscyjskim na głęb 2,5-4,5 km p p m po osady kenozoiku Przy konstrukcji modelu wykorzystano dane z 23 zdjęć sejsmicznych 3D, ponad tysiąca linii sejsmicznych 2D oraz dane z 300 głębokich (>500 m) odwiertów. Istotnym komponentem modelu są utwory ewaporatowe (siarczany i sole) permu górnego (cechsztyn), stanowiące od ok 1/4 do ok 1/3 wypełnienia basenu w strefach poduszek solnych. Tworzy je 10 siarczanowych (anhydryty) i 9 litostratygraficznych wydzieleń solnych (w tym 2 wydzielenia soli K–Mg), przypisanych odpowiednio cyklotemom od PZ1 do PZ4 cechsztynu. Opisy materiału rdzeniowego z 53 otworów wiertniczych (na blisko 280 otworów rejestrujących utwory cechsztynu) umożliwiły wyróżnienie szeregu litofacji, reprezentujących różne środowiska depozycji ewaporatów. Dla utworów siarczanowych wyróżniono następujące litofacje: otwartego basenu siarczanowego (z partiami głębszymi), platformy siarczanowej, laguny siarczanowej (z partiami płytszymi), laguny i panwi solno-siarczanowej oraz sebkhy siarczanowej. W przypadku utworów solnych są to facje: otwartego basenu solnego (z partiami głębszymi i płytszymi), laguny solnej (z partiami płytszymi), laguny solno-siarczanowej, panwi solnej z przejściem do saliny, saliny oraz nadmorskiego (przeradzającego się w śródlądowy) zbiornika jeziornego typu playa. Analiza rozkładu miąższości poszczególnych wydzieleń i wymienionych litofacji pozwoliła opracować mapy przypuszczalnej paleomorfologii kolejnych basenów ewaporatowych: siarczanowych (6 map) i solnych (6 map) oraz przekroje geologiczne poszczególnych cyklotemów (4 przekroje). Wartości korelacji między miąższością siarczanów rozpoczynających depozycję ewaporatów w każdym z cykli a miąższością nadległych soli oraz tychże soli do kończących cykl siarczanów umożliwiły określenie typu ewaporatowego basenu depozycyjnego. Jedynie zbiorniki sedymentacyjne utworów najstarszej soli kamiennej (Na1) i anhydrytu stropowego (A3r/A3g) reprezentują basen typu „wypełnieniowego” (infill evaporite basin; wysoka ujemna wartość współczynnika korelacji), pozostałe badane ewaporaty powstały w basenach typu „niestabilnego” (fluctuating evaporite basin; niska ujemna i dodatnia wartość współczynnika korelacji). W interpretacjach rozkładu miąższości ewaporatów uwzględniono także wpływ tektoniki post- i syndepozycyjnej, szczególnie aktywnej podczas formowania ewaporatów cyklotemów PZ2 i PZ3.

EN

A geological 3D model of the so-called Gorzów Block, located in the Gorzów Wielkopolski area in western Poland, presents the sedimentary-tectonic architecture of the depositional basin, including the deposit succession from Carboniferous rocks at the bottom (depth 2 5–4 5 km b s l ; Variscan basement) to Cenozoic sediments at the top. The model has been developed using a database of 23 3D and over a thousand of 2D seismic sections, as well as of 300 deep (>500 m) boreholes. Upper Permian (Zechstein) evaporites (sulphates and salts) constituted c.a. 1/3 to 1/4 of the whole basin infill in zones of their thickness maxima They were drilled in 280 boreholes and represent 10 sulphate (anhydrite) and 9 salt lithostratigraphic units (including two K–Mg salts units), corresponding to the Zechstein cyclothems from PZ1 to PZ4. Core description of 58 boreholes allowed distinguishing several lithofacies attributed to various evaporate depositional environments, such as: open sulphate or salt basin (including deeper parts), sulphate platform, sulphate lagoon (including shallower parts), salt-sulphate lagoon and pan, and sulphate sabkha, salina and seaside lake, transforming into an inland one of playa type. Thickness and lithofacies distribution of following evaporite lithostratigraphic units of four Zechstein cyclothems is illustrated by geological cross-sections and the thickness-palaeofacies maps of corresponding evaporate depositional basins. These maps present supposed location of palaeomorphological structures as shoals, platforms, islands, evaporitic (sulphate and salt) pans, lagoons and basins with their deeper and shallower parts. Also the lists of commented parameters of evaporite units (top and bottom depth, thickness and their statistics such as minimum, maximum and average values) are provided. The thickness ratio value of sulphates to chlorides in following cyclothem successions enabled to define the type of evaporate depositional basin. Most of studied Zechstein evaporitic basins represented the “fluctuating” basin type (low negative and positive ratio values), in which the local subsidence and the changing precipitation and accumulation rate were dominant factors with a minor role of basin palaeobathymetry. Only the sedimentary basins of Oldest Halite (Na1, PZ1 cyclothem) and Top Anhydrite (A3r, PZ3 cyclothem) were classified as the “infill” evaporate basin type (high negative ratio value), where the precipitated evaporites adapted to the inherited former basin bottom morphology producing thicker sulphates on basin shoals and thicker salts in its depressions. Thickness differences indicated also the role of post- and synsedimentary tectonics, active especially during deposition of PZ2 and PZ3 evaporites.

2

Sedymentologiczna i geochemiczna charakterystyka dolnych warstw krośnieńskich fałdu Gorlic i łuski Stróż (jednostka śląska, Karpaty zewnętrzne)

Drozd Arkadiusz, Bieleń Wojciech

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 12

877--894

PL

Praca prezentuje sedymentologiczną i geochemiczną charakterystykę warstw krośnieńskich z fałdu Gorlic oraz łuski Stróż. Na podstawie prac terenowych wykonano dwa profile: Stróże o miąższości rzeczywistej 300 m oraz Lipinki o miąższości rzeczywistej 227 m. W ich obrębie rozpoznano 9 facji osadowych, które zostały w pracy opisane i zinterpretowane pod kątem mechanizmów depozycji. Zidentyfikowano i opisano występujące w profilach struktury sedymentacyjne, w tym ważne dla określania środowiska sedymentacji: kopułowe warstwowanie przekątne (HCS) oraz rynnowe warstwowanie przekątne. Zestawiono razem profile terenowe oraz krzywe geofizyki wiertniczej z otworów Gorlice-12 oraz L-OU1. Dane te poddano wzajemnej korelacji, co pozwoliło na wskazanie podobieństw w wykształceniu litologicznym w profilach z fałdu Gorlic oraz różnic w stosunku do profilu z łuski Stróż. Do badań geochemicznych pobrano 8 prób skał mułowcowo-ilastych (profil Stróże – 3 próbki: S5–S7, profil Lipinki – 5 próbek: L3–L8), które poddano analizie geochemicznej opartej na biomarkerach. Badania biomarkerów pozwoliły na uszczegółowienie typu materii organicznej, pośrednio na wskazanie warunków, w jakich dochodziło do jej akumulacji, oraz na potwierdzenie bakteryjnego pochodzenia związków. Zidentyfikowano arylowe izoprenoidy (krótko- i średniołańcuchowe), wyższe diarylowe izoprenoidy oraz wyższe aromatyczne karotenoidy C40, takie jak: izorenieratan, β-paleorenieratan, β-izorenieratan, β-renierapurpuran, chlorobaktan czy okenan. Obliczono wskaźniki arylowo-izoprenoidowy AIR oraz izorenieratan/fenantren, które pozwalają na określenie środowiska sedymentacji. Przebadano próbki pod kątem: charakteru środowiska sedymentacji, w tym fotycznej strefy anoksycznej (PZA) i czasu jej trwania, głębokości chemokliny i zbiornika, działalności bakteryjnej podczas sedymentacji. Wyniki analiz próbek wykorzystanych w niniejszej pracy porównano z archiwalnymi wynikami analiz próbek z obszaru fałdu Gorlic.

EN

The main goal of this paper is to present the sedimentological and geochemical character of Krosno Beds from the Gorlice fold and the Stróże Thrust Sheet. Based on field work, two measured sections were made: western Stróże with true thickness of 300 m and eastern Lipinki with true thickness of 227 m. Within them, six sedimentary facies described in the Gorlice profile were identified and three newly recognized facies were distinguished. These facies have been interpreted in the framework of depositional mechanisms. Sedimentary structures were identified and described, including those important for reconstruct the sedimentation environment: hummocky-cross stratification (HCS) and trough cross stratification. Another element of the analysis is compilation of the measured field sections and their correlation with well logs from the Gorlice-12 and L-OU1 wells. The correlation enabled to show similarities of lithological development within the Gorlice fold and differences in relation to the Stróże Thrust Sheet profile. Eight samples of mudstone (Stróże profile 3 samples: S5–S7, Lipinki profile 5 samples: L3–L8) were collected and subjected to geochemical biomarkers analysis. The aim of the biomarkers study was to specify the character of the sedimentation environment and to confirm the biological/bacterial origin of compounds from the aryl isoprenoids group. Fifteen samples of bitumen extracts derived from two sections: Stróże in the Biała riverbed in the western part and Lipinka in the Libuszanka stream bed in the eastern part were selected for sample collection and testing. Aryl isoprenoids (short and medium chain) and higher diaryl isoprenoids have been identified. In addition, higher aromatic C40 carotenoids have been identified such as: isorenieratane, β-paleorenieratane, β-isorenieratane, β-renierapurpurane, chlorobactane and okenane. These are considered as a further evidence of the bacterial origin of aryl isoprenoids. The indices specifying the sedimentation environment were calculated: AIR, and isorenieratan/phenanthrene index. Samples were tested for: the character of the sedimentary environment, including photic zone anoxia (PZA) and its duration, depth of chemocline and bacterial activity during sedimentation. The results of the samples analysis used in this work were compared with the archival results of samples analysis (the Gorlice fold area).

3

Wykształcenie facjalne i korelacja profili warstw krośnieńskich z odsłonięć i otworów wiertniczych (fałd Gorlic, jednostka śląska, Karpaty)

Drozd Arkadiusz, Dziadzio Piotr, Stadtmüller Marek

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 11

663--673

PL

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie szczegółowej dokumentacji facji warstw krośnieńskich południowego skrzydła fałdu Gorlic, odsłaniających się w korycie rzeki Sękówka, na odcinku Gorlice–Sękowa. Na podstawie prac terenowych wykonano szczegółowy profil litologiczny uwzględniający cechy sedymentologiczne, o łącznej rzeczywistej miąższości 1415 m. W obrębie warstw krośnieńskich wydzielono i opisano 11 facji osadowych (I–XI), dla których na tym etapie badań nie interpretowane jest środowisko depozycji. Wydzielono i opisano 3 rodzaje osadów heterolitowych. Rozpoznano i udokumentowano również 15 struktur sedymentacyjnych, które zostaną wykorzystane do dalszej interpretacji warstw krośnieńskich w zakresie ich genezy. Kolejnym elementem zrealizowanym w pracy jest korelacja terenowego profilu litologicznego z zapisem i interpretacją profilowań geofizyki wiertniczej (wystandaryzowanych do jednostek fizycznych psAPI, petrofizyczny trójskładnikowy model matrycy) z otworów Gorlice-12 i Gorlice-13, przewiercających bezpośrednio badany interwał litostratygraficzny. Wszystkie trzy profile zostały zestawione i odniesione do granicy stropu warstw menilitowych (poziom wyrównania), która jest bardzo dobrze widoczna, zarówno w terenie, jak i w zapisie krzywych geofizyki otworowej. Przyjęta metodyka pozwoliła na wyznaczenie 5 charakterystycznych granic: G1, G2, G3, G4, G5. Wyznaczone one zostały w spągu piaskowców masywnych przypisanych facji VIII (granice G1, G2, G4, G5) i piaskowców słabo zwięzłych – facja IX (granica G3). Dodatkowo ustalonych zostało 5 linii pomocniczych (P1, P2, P3, P4, P5) na podstawie podobieństwa zapisu profilowania gamma. Wykonany profil terenowy został porównany z jego archiwalnym opisem, czego efektem jest wykazanie różnic w rzeczywistej miąższości, oraz stopniem zmienności litologicznej. Przeprowadzone badania oraz zastosowana metodyka mogą stanowić podstawę do weryfikacji dotychczasowego stanu wiedzy na temat warstw krośnieńskich na szerszym obszarze badań, gdzie występują otwory wiertnicze, jak i profile terenowe. Mogą być one wykorzystywane do regionalnych interpretacji zmienności facjalnej i środowisk depozycji.

EN

The main objective of this paper is to present documentation of the Krosno Beds facies in the southern limb of the Gorlice Fold, exposed in the Sękówka river bed, on the Gorlice–Sękowa section. On the basis of field work, a detailed lithological profile was compiled, taking into account sedimentary structures. The total true thickness of the profile is 1415 m. Eleven sedimentary facies (I-XI) are described, for which the depositional environment has not been interpreted at this stage of the research. Three types of heterolithic sediments were described. Fifteen sedimentary structures have been identified and documented, which will be used for future interpretation of the Krosno Beds sedimentary environment. Another element conducted in the study is the correlation of the lithological field profile with the well logs interpretation (standardized to psAPI physical units, evaluation of the petrophysical model) from the Gorlice-12 and Gorlice-13 boreholes directly drilling through the studied lithostratigraphic interval. All three profiles have been correlated with reference to the datum defined by the upper boundary of the Menilite Beds which is clearly identifiable both in the field and in the well logs. The adopted methodology made it possible to define 5 correlation boundaries (G1, G2, G3, G4, G5), based on the massive sandstones – facies VIII (boundaries G1, G2, G4, G5) and low-compact sandstones – facies IX (boundary G3). In addition, 5 auxiliary lines have been marked (P1, P2, P3, P4, P5) based on the similarities of the gamma well logs. The field profile was compared with its archival description, the results of which shows differences in the true thickness and the degree of lithological variability. The conducted research and the applied methodology may provide the basis for verifying the current state of knowledge on the Krosno Beds in a regional border area, where there are boreholes and field profile. They can be used for regional interpretations of facies variability and deposition environments.

4

Sedimentary evidence for an ice-sheet dammed lake in a mountain valley of the Eastern Sudetes, Czechia

Hanáček M., Nývlt D., Skácelová Z., Nehyba S., Procházková B., Engel Z.

Acta Geologica Polonica

|

2018

|

Vol. 68, no. 1

107--134

EN

An accumulation of glacial sediments is located near Písečná village in the depression between the Sokol Ridge and Zlaté Hory Highlands NNE of Jeseník town (Eastern Sudetes). The accumulation lies at the lateral side of the mountain valley of the Bělá River and fills a preglacial palaeovalley of this river. Research combining facies analysis of outcrops, ground penetrating radar survey, interpretation drilling survey, and modelling of the preglacial relief was undertaken at the site. According to the results obtained, the upper part of the sedimentary accumulation represents a coarse-grained terminoglacial glaciofluvial delta of the Gilbert type. The development of the accumulation has dominantly been driven by the preglacial morphology. Facies typical for foresets of coarse-grained deltas represented mainly by high-density flows, cohesionless debris flows, debris falls and less common low-density flows were found in the outcrops. The delta near Písečná prograded into a lake dammed by the ice-sheet front in the north. The lake was bounded by the slopes of Sokol Ridge, Zlaté Hory Highlands and Góry Parkowe on other sides. The lake level reached an altitude of up to 430 m a.s.l., as the coarse-grained delta plain base lies at this level.

5

Delta skraju szelfu w utworach miocenu, w strefie aktywnego brzegu Karpat między Bochnią a Tarnowem

Drozd A.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

743--744

PL

Delty krawędzi szelfu, jako efekt spadku względnego poziomu morza (tzw. wymuszonej regresji) [7], wiążą się z progradacją facji osadowych w kierunku centrum basenu [6] i są przedmiotem zainteresowania poszukiwań naftowych ze względu na tworzenie się w takich warunkach dobrych kolektorów i pułapek złożowych [2, 7]. Przyczyną ich powstawania jest duża ilość transportowanego systemem fluwialnym i akumulowanego w strefie szelfu piasku oraz możliwość jego zachowania w obrębie wcinających się w obrębie szelfu dolin [2] i jego redepozycji do podnóża skłonu [2, 6]. Obecność takich warunków depozycji jest opisywana i dokumentowana bogato w literaturze (np. [2, 6, 8, 9]), jak i w obszarze zapadliska przedkarpackiego, w jego części zachodniej [4, 5, 7]. W rejonie badań (między Bochnią a Tarnowem), który częściowo obejmuje, ale też przesunięty jest nieco na wschód od obszaru opracowanego w cytowanych pracach, na materiałach sejsmicznych 2D i 3D (zdjęcie Kosiarnia – Maszkienice) widoczna jest wielkoskalowa forma o geometrii interpretowanej jako klinoform [1]. Odzwierciedla on aktywną strefę sedymentacji związaną z nasuwającymi się ku północy Karpatami [1, 3] i posiada nachylony ku północy stok przechodzący w równinę basenową [3]. Nasuwający się górotwór i towarzyszące temu zjawisku zmiany bazy erozyjnej wymuszały przesuwanie się progu progradacyjnego, czego następstwem było przemieszczanie się pasa facji przybrzeżnych w czasie. Taki progradacyjny charakter przesuwania się facji ku centrum basenu (i ku północy) wraz z sedymentacją coraz młodszych utworów jest dobrze widoczny w zapisie sejsmicznym. Jego trajektoria, wyinterpretowana w pracy Steela i Porębskiego [7] może być rzeczywistym ich położeniem w basenie, ale w połączeniu z interpretacją sejmiki 3D facje te nie muszą mieć charakteru ciągłych, zachowanych pasów przybrzeżnych z akumulacją piasku. Mogą stanowić również izolowane wypełnione wcięte doliny, zachowane w wyniku spadku WMP (zmiany położenia bazy erozyjnej). Piaskowce te zostały później przykryte przez facje ilaste związane ze wzrostu WPM. Obydwie interpretacje nie wykluczają się wzajemnie i należy w tej sytuacji rozpatrywać możliwość występowania dwóch rodzajów potencjalnych pułapek o charakterze stratygraficznym, co również sugerowali wcześniej wspomniani autorzy. Pułapkami mogą zatem być: 1) piaszczyste nasypy przybrzeżne o dużej lateralnej kontynuacji i 2) izolowane ciała piaszczyste, które można interpretować jako fragmenty wciętych dolin w szelfie. Przeprowadzona interpretacja materiałów sejsmicznych w oparciu o założenia metodyki identyfikacji sekwencji dyspozycyjnych (sensu exxonowskiego, [9]) z wykorzystaniem pomiarów geofizyki otworowej i ich wzajemnym dowiązaniu pozwoliło na zidentyfikowanie granic, którym nadano rangę granic sekwencji i powierzchni maksimum zalewu. W obrębie tych granic, a zasadniczo pomiędzy wyinterpretowanymi granicami sekwencji można identyfikować w zapisie sejsmicznym (i karotażowym) facje piaskowcowe. Generalnie podążają one za trajektorią progu progradacyjnego w kierunku coraz młodszych utworów i ku centrum basenu. Obecność kolektorów i nasyceń w ich obrębie została potwierdzona w strefie przykarpackiej. Podobnie w centralnej i północnej części basenu, w obszarze badań, gdzie zaobserwowano ślady węglowodorów, które mogą one mieć związek z rozwijającym się systemem deltowym i towarzyszącymi mu facjami piaszczystymi. Regionalne sejsmiczne przekroje korelacyjne i ich interpretacja potwierdza wcześniejsze poglądy, ale jednocześnie uzupełnia i pokazuje, w jaki sposób następuje przemieszczanie się aktywnej części czoła delty wraz z facjami piaskowcowymi. Część z nich może stanowić pozostałości wciętych i wypełnionych dolin. Wpływ na geometrię osadów mioceńskich w badanym rejonie ma również tektonika związana nasuwającymi się Karpatami, obecność u ich czoła tzw. jednostki zgłobickiej oraz morfologia podłoża i zazębianie się z systemem depozycyjnym wkraczającym do basenu mioceńskiego od północy.

EN

Shelf margin deltas, as a result of decrease of relative sea level, are the most efficient mechanism for transport of large volume of sand within delta and delta-fed submarine fans. The presence of conditions typical for this kind of deposition was described in the area of the Carpathian Foredeep (in front of active Carpathians margin). In the study area available geophysical data show a seismic clinoform that reflects deltaic shelf with offlap break, slope and basin floor. The seismic interpretation based on sequence stratigraphy methodology calibrated with gamma-ray logs allows to identify two kinds of reservoir facies (incised shelf valley fills and mouth bars) and their spatial distribution.

6

Petrografia i granulometria utworów czerwonego spągowca – wstępna charakterystyka do poszukiwania złóż gazu zamkniętego (tight gas)

Ziemianin K.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 7

502--512

PL

Utwory czerwonego spągowca, ze względu na obecne w nich złoża gazu, są od dziesięcioleci przedmiotem intensywnych badań geologicznych. Współcześnie obszar występowania tych utworów (dotychczas kojarzony ze złożami konwencjonalnymi) budzi zainteresowanie również pod kątem złóż niekonwencjonalnych (ang. tight gas). W artykule przedstawiono wyniki badań petrograficznych i granulometrycznych dla ponad 400 próbek, które przyporządkowane zostały facjom: eolicznej, fluwialnej, plai (jeziornej) oraz tzw. białego spągowca. W celu zbadania relacji pomiędzy składnikami szkieletu ziarnowego, spoiwami a rozkładem uziarnienia dokonano analizy korelacyjnej. Uzyskane wyniki powiązać będzie można z rezultatami analiz petrofizycznych (porowatość, przepuszczalność), co ułatwi stworzenie cyfrowych modeli 3D i umożliwi lokalizację potencjalnych złóż gazu.

EN

Rotliegend sandstones are well known conventional gas reservoirs and have been a subject of intense geological investigation for decades. Nowadays, even more attention is paid to Rotligend sandstones as they may also be reservoirs for unconventional gas – tight gas. This paper presents the results of petrographic and granulometric analyses for over 400 samples that have been described as sediments related to aeolian, fluvial, playa and so called “white Rotliegend” deposition systems. In order to investigate the relationships between the components of grains, cements and particle size distributions, correlation analysis was performed. Presented results may be directly linked with petrophysical (porosity, permeability) features of analyzed rocks, which enables to create detailed, digital 3D models of Rotliegend sediments. These models are powerful tools that can be used to locate new wells and new areas of interest.

7

Temporal facies and diagenetic evolution of the mixed siliciclastic-carbonate Jajiya Member (Callovian–Oxfordian), Jaisalmer Formation, West India

Bhat G. M., Ahmat A. H. M.

Volumina Jurassica

|

2013

|

Vol. 11, no. 1

147–-162

EN

Three broad lithofacies – bioturbated packstone- to rudstone, calcareous sandstone and cross-bedded rudstone to packstone are recognized within the Jajiya Member. The facies architecture and stalking pattern suggests deposition related to TST, HST and TST events punctuated by MFZ events in sequence stratigraphic terms. The 11.4 m thick sequence represents two fining upward and three coarsening upward cycles representing bar-bank depositional settings. The framework constituents of these facies were mainly controlled by the depositional conditions through space and time and have greatly influenced their diagenetic evolution. The main diagenetic features observed within the facies include compaction, early cementation and porosity reduction, micritization and neomorphism representing early or syn-depositional and post-depositional changes. Two phases of early mechanical compaction have largely governed porosity development in these facies. However, cementation, micritization and neomorphism have also contributed significantly in this respect. Evidence suggests that marine phreatic and fresh water phreatic environments dominated the diagenetic evolution of these facies. Calcite cementation was first formed, followed by iron oxide, while silica cementation occurred probably at a late stage.

8

Petrographic and facies characteristics of coal from the Załęże and Ruda Beds (upper Namurian, Westphalian A) in the area of Zebrzydowice; Upper Silesian Coal Basin

Misiak J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 4

169--182

PL

Odwierty Z-1/11 i Z-2/12 zlokalizowane są na północ od obszaru górniczego zlikwidowanej kopalni Morcinek – usytuowanej koło Cieszyna, przy granicy Polsko-Czeskiej (rys. 1). Pokłady węgla, w tym rejonie, występują w utworach węglonośnych karbonu w obrębie północno-zachodniej części niecki głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W profilach badanych odwiertów opróbowano ławice węgla występujące w 11 interwałach w otworze Z-1/11 i 14 odcinkach w otworze Z-2/12 (rys. 2). Wykonane badania petrograficzne węgla pozwoliły na oznaczenie stopnia uwęglenia na podstawie pomiarów refleksyjności. Pomierzona refleksyjność średnia (Ror) w otworze Z-1/11 wynosi 0,81%, a w otworze Z-2/12 – 0,84% i wskazuje na zbliżony stopień uwęglenia w obydwu badanych odwiertach, który odpowiada zgodnie z polską normą PN-82/G-97002 węglowi gazowemu o wyróżniku 33. Zgodnie z International Classification of In-Seam Coal na podstawie składu petrograficznego węgiel w obu badanych odwiertach określono jako humusowy. Ze względu na stopień uwęglenia, mierzony wskaźnikiem refleksyjności (Ror) węgiel określono jako medium-rank C (orto-bituminous). Pod względem zawartości popiołu węgiel z poszczególnych pokładów lokuje się w bardzo szerokim zakresie zmienności od high grade coal poprzez medium-low-very low grade coal aż do carbonoceus rock. [...]

EN

The Z-1/11 and Z-2/12 drillings are located north of the closed „Morcinek” coal mine – situated near Cieszyn, close to the Polish-Czech border (Fig. 1). The coal seams in the area are found in Carboniferous coal-bearing formations within the north-western part of the main basin, which is the central part of the Upper Silesian Coal Basin. The profiles of examined drillings included the samples of coal occurring in 11 intervals in the Z-1/11 drilling and 14 sections in the Z-2/12 drilling (Fig. 2). Petrographic studies of coal seams from the Z-1/11 and Z-2/12 drillings allowed to identify the rank of coal on the basis of reflectance measurements. Random reflectance (Ror) of collotelinite in the Z-1/11 drilling is 0.81%, while in the Z-2/12 drilling it is 0.84%. Measured values indicate similar coal rank in both drillings, which corresponds to – according to Polish standard PN-82/G-97002 – gas coal type 33. According to the International Classification of In-Seam Coal, and therefore on the basis of petrographic composition, the coal from both boreholes has been identified as humic coal. On the basis of the rank of coal, measured using the random reflectance (Ror), the coal has been identified as medium-rank C (ortho- bituminous). In terms of ash content, coal from the individual seams has a very high variability, ranging from high grade coal through medium-low-very low grade coal up to carbonoceus rock. [...]

9

The stratigraphy and palaeogeographic position of the Jurassic successions of the Priborzhavske-Perechin Zone in the Pieniny Klippen Belt of the Transcarpathian Ukraine

Wierzbowski A., Krobicki M., Matyja B. A.

Volumina Jurassica

|

2012

|

Vol. 10, no. 1

25--60

EN

The Jurassic deposits which crop out in the quarries at Priborzhavske, Perechin and Novoselitsa in the Transcarpathian Ukraine comprise fairly similar successions, allowing their interpretation as corresponding to a single palaeogeographic zone in the Pieniny Klippen Basin. To the same zone belong also deposits from Beňatina quarry in eastern Slovakia. The following main stratigraphic units may be recognized: terrigenous and fleckenkalk-fleckenmergel deposits (Sinemurian-Pliensbachian), highly diversified and condensed deposits (uppermost Pliensbachian-Aalenian), crinoidal limestones (Bajocian, with a stratigraphical gap covering a lower part of the Lower Bajocian), nodular limestones of ammonitico-rosso type (uppermost Bajocian to Oxfordian with a possible gap covering the Callovian and Lower Oxfordian), well bedded micritic limestones (Kimmeridgian to Upper Tithonian), and bedded limestones with cherts of the maiolica type (from the uppermost Tithonian). Two rifting phases, well developed in the successions, took place: (1) Devín phase during latest Pliensbachian-Toarcian-and at least earliest Aalenian, and (2) Krasín phase during the Bajocian. The onset of pelagic deposits overlying the rift strata took place during the latest Bajocian, and corresponds well with the general subsidence and development of a more uniform facies pattern during the post-rifting time as everywhere in the Pieniny Klippen Basin. Selected ammonite taxa of the Lower and lower part of the Middle Jurassic are illustrated and discussed.

10

A review of the Lower - lowermost Upper Jurassic facies and stratigraphy of the Jaisalmer Basin, western Rajasthan, India

Pandey D., Choudhary S., Bahadur T., Swami N., Poonia D., Sha J.

Volumina Jurassica

|

2012

|

Vol. 10, no. 1

61--82

EN

The Lower - lowermost Upper Jurassic (up to Oxfordian) sedimentary succession of the Jaisalmer Basin on the Rajasthan Shelf is characterized by gradual lateral and rapid temporal facies variations, the existence of condensed sequences in certain horizons, and rich and highly diverse faunal contents. Lithostratigraphically, these Jurassic rocks of the basin have been grouped into the Lathi and Jaisalmer formations and the lower part of the Baisakhi Formation. The facies consist of (i) cross-bedded medium- to coarse-grained sandstone, (ii) cross-bedded to thinly laminated silt to fine-grained sandstone, (iii) silty marl, (iv) calcareous mud- to grainstone and sandy rudstone, (v) thinly laminated carbonaceous shale and (vi) conglomerate. These represent fluvial, floodplain, lacustrine, protected marginal marine, and shoreface to shelf environments. There are several marker units, which allow the making of intrabasinal lithostratigraphic correlations; however, a lack of knowledge of the detailed stratigraphic successions within individual lithostratigraphic units makes difficult a precise intra-basinal stratigraphic correlation. The present review provides a summary of the lithostratigraphy established by previous workers on the Lower - lowermost Upper Jurassic (up to Oxfordian) rocks of the Jaisalmer Basin, incorporating additional data, with a detailed stratigraphic succession within each lithostratigraphic unit, and more faunal elements recently.

11

Korelacja parametrów petrofizycznych z analizą facji w otworach Bonikowo-1, Bonikowo-2 oraz Kokorzyn-2

Ziemianin K.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 3

153-164

PL

Praca przedstawia wyniki badań makroskopowych, a także analiz mikrosko-powych i petrofizycznych, jakie wykonano dla dostępnych rdzeni wiertniczych z otworów: Bonikowo-1, Bonikowo-2 oraz Kokorzyn-2. Zbadane fragmenty rdzeni odpowiadają wiekowo najmłodszej części cyklotemu Werra - począwszy od klastycznych osadów białego spągowca (w przypadku otworu Bonikowo-2) po wapień cechsztyński Ca1 włącznie. Ze względu na różnice w makro-skopowym wykształceniu analizowanych utworów, wydzielić można odpowiednio 5 facji litologicznych w obrębie otworu Bonikowo-1, 2 facje w obrębie otworu Bonikowo-2 oraz 1 w obrębie otworu Kokorzyn-2. Analizowane skały to głównie jasne lub nieco ciemniejsze wapienie zbudowane z mikrytowego kalcytu, w obrębie których spotyka się różnorodną faunę, reprezentowaną najczęściej przez mszywioły. Notuje się również muszle małżoraczków, ramienionogów, a także otwornice i krynoidy. Powszechnie występuje tu anhydryt wykształcony w postaci tabliczek, mogących tworzyć większe skupienia wypełniające pustki. Dużo rzadziej notuje się gips. Poza wapieniami w badanych interwałach występują również, w spągowych częściach, utwory klastyczne - zlepieńce i piaskowce, zbudowane z ziaren kwarcu, skaleni oraz otoczaków skał magmowych i metamorficznych, spojo-nych cementem węglanowym, kwarcowym, ilastym, a także ilasto-żelazistym matriks. W obrębie wydzielonych facji nie wykazano trendów zmienności porowatości całkowitej oraz przepuszczalności dla gazu (azotu) w stosunku do głębokości. Każda z wyznaczonych facji charakteryzuje się zakresem zmienności porowatości mogącym sięgać od 2-3 do kilkudziesięciu procent, a także wartościami przepuszczalności zmiennymi w zakresie od dziesiętnych części mD po ok. 1,6 D. Podane zakresy wartości porowatości i przepuszczalności najczęściej pokrywają się w mniejszym lub większym stopniu w obrębie wyznaczonych facji, dlatego też nie można przypisać każdej z analizowanych facji charakterystycznych, odrębnych od innych zakresów zmienniści (za wyjątkiem utworów stropowej części facji C, dla których osiągane, bardzo wysokie wartości przepuszczalności są niepowtarzalne w obrębie żadnej innej facji).

EN

The results of a petrophysical analysis, along with macro- and microscopic investigations of samples from the Bonikowo-1, Bonikowo-2 and Kokorzyn-2 wells are presented in this paper. Analyzed rocks represent the youngest part of Werra cyclothem - from the clastic, white sediments (in Bonkowo-2 well) up to Zechstein limestone Ca1. Based on macroscopic differences analyzed cores were divided into several lithofacies - 5 in Bonikowo-1, 2 in Bonikowo-2 and 1 in Kokorzyn-2. Analyzed rocks were generally light or dark-gray, micritic limestones with various fauna, represented mainly by Bryozoa species. Apart from bryozoan colonies, several species belonged to Ostracoda, Brachiopoda, Foraminifera and Crinoidea were also observed. Anhidrite, in a tabular form or creating nodular masses, is common in investigated rocks. Gypsum is rare. Apart from limestones, in lower parts of analyzed intervals, sandstones and conglomerates (built by grains of quartz, feldspars, metamorphic and igneous rocks with calcite, quartz, illite cements and illite-ferric matrix) occur. In investi-gated facies, there are no trends in changes of total porosity and permeability values in relation to depth. Each of analyzed facies has a porosity value from 2-3% up to tens %, and permeability values in the range from 0.01 mD up to 1.6 D. The values of porosity and permeability are most times more or less similar in each of the analyzed facies (except the permeability values in facia C, which are very high and specific).

12

Późnoordowickie zlodowacenie Gondwany : zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego

Podhalańska T.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 193

1--132

PL

Przeprowadzono badania litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne osadów ordowiku górnego i niższego landoweru, pochodzących ze wszystkich stref facjalnych polskiej części paleobasenu bałtyckiego. Strefy te, od skańskiej na zachodzie poprzez centralnobałtoskańską, do litewskiej na wschodzie, reprezentują przekrój środowisk sedymentacji od górnego skłonu i szelfu zewnętrznego do środowisk płytkonerytycznych szelfu wewnętrznego. Stwierdzono znaczące zmiany w środowisku abiotycznym i biotycznym związane z globalnymi zmianami paleośrodowiskowymi, wywołanymi ochłodzeniem klimatycznym i zlodowaceniem Gondwany w późnym ordowiku. Po globalnej destabilizacji ekosystemów nastąpiło ocieplenie klimatyczne, szybka transgresja i postępująca anoksja. Badania litofacjalne potwierdziły regresywny charakter osadowej sukcesji od katu do niższego hirnantu. Maksimum regresji określono na wyższą część starszego hirnantu. Początek transgresji miał miejsce w późnym hirnancie. Stwierdzono spójność zmian litofacjalnych oraz krzywych względnego poziomu morza badanego obszaru z innymi obszarami Bałtoskandii. Spójność ta implikuje, podobnie jak to jest w innych obszarach tego rejonu, że zmiany poziomu morza w późnym ordowiku mają w dużej mierze charakter zmian eustatycznych. Analiza paleontologiczna potwierdziła wpływ globalnych zmian klimatycznych i eustatycznych na przebudowę zespołów biotycznych w późnym ordowiku i wczesnym landowerze. Obecność fauny Hirnantia dokumentuje, podobnie jak w wielu innych rejonach świata, okres ochłodzenia klimatycznego i regresji; jednocześnie datując go na wczesny hirnant. Na podstawie zapisu kopalnego stwierdzono kryzys faunistyczny w późnym ordowiku oraz wyróżniono fazy ewolucyjne graptolitów, związane z późnoordowicko-wczesnosylurską przebudową zespołów. Udokumentowano współwystępowanie graptolitów i skamieniałości śladowych w strefie pogranicza ordowiku i syluru, wskazujące na stopniowo postępującą anoksję środowisk sedymentacji w okresie ocieplenia klimatycznego i transgresji w późnym hirnancie i najwcześniejszym rhuddanie. Badania geochemiczne pozwoliły na określenie zmienności składu mineralnego i chemicznego (w zakresie składników głównych i śladowych) utworów wszystkich stref facjalnych na tle abiotycznych i biotycznych zmian środowiskowych. Do analizy paleośrodowiskowej wykorzystano geochemiczne wskaźniki produktywności, ilości i pochodzenia materiału detrytycznego oraz warunków redoks. Badania te pozwoliły na rekonstrukcje warunków środowiskowych i ich zmian w czasie i przestrzeni. Przeanalizowano skład izotopowy węgla i tlenu w węglanach. Wyniki tych badań oraz porównania z obszarami sąsiednimi wykazały zgodne odchylenia wartości δ13C oraz przeważnie δ18O w kierunku wyższych wartości. Tym samym, potwierdzone zostały zmiany oceanograficzne i ekologiczne w hirnancie wiązane z okresem chłodnym i zlodowaceniem Gondwany. Wykazano, że analogiczny trend zmian izotopowych występuje na całym obszarze basenu bałtyckiego, w zgodności z danymi biostratygraficznymi, co potwierdza chronostratygraficzny potencjał uzyskanych profili izotopowych. Skorelowano wahania poziomu morza, krzywe składu izotopowego węgla i tlenu w węglanach oraz wydarzenia biotyczne w basenie bałtyckim z globalnymi zmianami środowiskowymi późnego ordowiku i wczesnego syluru. Przebudowa zespołów biotycznych i zjawiska abiotyczne zarejestrowane w osadach obniżenia bałtyckiego umożliwiają korelację z innymi obszarami Bałtyki i innych paleokontynentów. Zmiany litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne (w tym izotopowe), obserwowane w osadach z rozległego i zróżnicowanego facjalnie basenu bałtyckiego, stanowią ważne uzupełnienie zapisu zdarzeń późnego ordowiku i wczesnego landoweru. Przeprowadzone badania potwierdzają dużą skalę zmian środowiskowych na Bałtyce, które dobrze wiążą się z globalnymi wydarzeniami klimatycznymi, eustatycznymi i ekologicznymi.

EN

The paper deals with lithofacies, palaeontological and geochemical investigations of Upper Ordovician and lowermost Silurian deposits of all facies zones from the Polish sector of the Baltic Palaeobasin. The zones, from Scanian in the west through Central Baltoscandian to Lithuanian in the cast, represent an array of sedimentary environments from the continental slope and outer shelf to shallow-neritic environments of the inner shelf. The integrated lithofacics, palaeontological and geochemical studies supported the occurrence of changes in abiotic and biotic environments of the Upper Ordovician and lower Llandovery with regard to palacoenvironmcntal changes related to a global climatic cooling and the Gondwanan glaciation, which was followed by a warming and fast marine transgression accompanied by progressing anoxia conditions. Lithofacies studies confirmed the regressive character of the Katian and lower Hirnantian dcpositional succession. The peak regression occurred in the late early Hirnantian. The marine transgression commenced in the late Hirnantian, followed by deposition of deeper marine sediments. The uppermost Hirnantian and Rhuddanian deposits represent a new transgressive-regressive cycle. There is a coherency in the lithofacies changes between the study area and other regions of Baltoscandia. Local relative sea-level curves, constructed for Upper Ordovician and lowermost Silurian sections of the Polish part of the Baltic Depression, well correspond to the sea-level curve proposed for Baltoscandia, thus confirming the trend of relative sea-level changes throughout the Baltic Basin. Therefore, the Late Ordovician-early Llandovery relative sea-level changes in the Polish part of the Baltic Depression can be considered, like in the other regions of Baltoscandia, to have been induced largely by glacioeustatic changes. Sedimentary continuity and gradual facies and ecological changes at the Ordovician/Silurian boundary were proved in some sections in the western part of the Baltic Depression. Palaeontological analysis confirmed the influence of global climatic and custatic changes on the restructuring of biotic assemblages in Late Ordovician to early Silurian times. A faunal crisis is recorded to have occurred in Late Ordovician times. The occurrence of the Hirnantia fauna in borehole sections of both the western and eastern parts of the Baltic Depression reflects, like elsewhere in the world, a glaciocustatic sea-level drop in the early Hirnantian. The research results confirm the presence of evolutionary phases related to the Late Ordovician-early Llandovery restructuring of graptolite assemblages. Chemical composition (TOC, main and trace components) of the deposits and values of geochemical proxies show that geochemistry of the deposits from the western part of the Baltic Basin is more variable as compared to the eastern part of the study area. The docunented variations in redox conditions of the Baltic Basin well correlate with the end-Ordovician global events: better oceanic circulation and bottom water oxygenation in the early Hirnantian, and progressing transgression/anoxia accompanied by a climatic warming in the late Hirnantian and early Rhuddanian. The results of carbon and oxygen isotopic composition analysis in carbonates show a shift in δl3C and most of δ18O values towards higher values. It was proved that a similar trend of C and O isotopic composition changes occurs in| the whole Baltic Depression and, moreover, it is in conformity with biostratigraphic data. This conformity confirms that the isotopic profiles have chronostratigraphic significance. It well corresponds to the oceanographic and ecological changes observed in the Hirnantian, linked with a cool period and the Gondwanan glaciation. The results of research on carbon and oxygen isotopic composition of deposits from the Scanian facies zone arc the first results obtained from deposits of the distal shelf of Baltica. The research results were the basis for correlations of the relative sea-level changes, carbon and oxygen isotopic composition curves in carbonates, and biotic events in the Baltic Basin with global environmental changes of Late Ordovician and early Llandovery times. Thus, the results proved the influence of Late Ordovician climatic fluctuation (climatic cooling and Gondwanan glaciation followed by a climate warming), and related eustatic and ecological changes on the facies, palaeontological and geochemical record of environmental changes in the deposits of the Polish part of the Baltic Depression.

13

Wykształcenie facjalne warstw krośnieńskich w oknie tektonicznym Mszany Dolnej (polskie Karpaty Zachodnie)

Stadnik R.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2007

|

T. 33, z. 4

375-393

PL

Przedmiotem opracowania są warstwy krośnieńskie odsłaniające się w oknie tektonicznym Mszany Dolnej w obrębie jednostki dukielskiej. Utwory te wykształcone są głównie w litofacji piaskowców, piaskowców z mułowcami, mułowców z piaskowcami oraz mułowców. Podczas analizy sprofilowanych odsłonięć brano przede wszystkim pod uwagę następujące cechy: wykształcenie litofacjalne, miąższości ławic, procentowy udział piaskowców w stosunku do skał zbudowanych z frakcji drobniejszych, wysortowanie materiału okruchowego, a także rodzaj powierzchni spągowych i stropowych ławic oraz obecność sekwencji negatywnych i pozytywnych w profilu. W konsekwencji rozpoznano środowisko sedymentacji tych utworów. Wykazano, że warstwy krośnieńskie powstawały w obrębie głębokomorskich stożków, w strefie stożka zewnętrznego, w subśrodowisku lobów depozycyjnych, obrzeżenia lobu i obrzeżenia stożka. Na podstawie próbek mikrofaunistycznych oznaczono wiek warstw krośnieńskich na oligocen (zona NP24). Pomierzone kierunki paleotransportu wskazują, że transport materiału okruchowego odbywał się z kierunku południowo-zachodniego na północny wschód.

EN

The present author studied the Krosno beds outcropped in the Mszana Dolna tectonic window within the Dukla Unit. These deposits are mainly developed as sandstones, sandstones with mudstones, mudstones with sandstones and mudstones. The following features: lithofacial development, thickness of layers, the percentage of sandstones in relation with the fine-grained rocks, clastic sediments sorting as well the character of bottom and top surfaces of layers and the presence of the positive and negative sequences in a profile were taken into account for the analysis of the geological profiled outcrops. Such sedimentological features of the Krosno beds indicate their depositional environment connected with the deep-sea fans, in the area of the lower fan, in the subenvironment of the depositional lobes, the lobe fringe and the fan fringe. Based on the microfossils the age of the Krosno beds has been indicated as Oligocene (zona NP24). The measured directions of the palaeotransport show that the distribution of the clastic material took place from the SW to the NE.

14

Facje i geochemia dolnosarmackich raf z północnych obrzeży Paratetydy na Roztoczu (Polska) i Miodoborach (Ukraina): implikacje paleoorodowiskowe

Jasionowski M.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 5

445-454

EN

The Middle Miocene (Lower Sarmatian = Middle Serravallian) carbonate buildups called “serpulid-microbialite reefs” that occur in the Medobory and Roztocze regions (Paratethys Basin, western Ukraine and southeastern Poland) are composed mainly of calcite precipitates. Skeletal organisms represented by serpulid tubes and bryozoans (in places) are of minor importance and comprise merely a few percent of the rock volume. They are overgrown with micritic peloidal microbialites that are the major reef component. The microbialites and serpulids/bryozoans make together a porous reef framework that is usually filled up with abundant synsedimentary fibrous cements and micritic internal sediments. Other biota is taxonomically impoverished but often rich in individuals and comprises few species of bivalves, gastropods, benthic foraminifers. In places, the serpulid-microbialite limestone masses are incrusted with coralline algae, bryozoans and nubeculariid foraminifers. Bivalve coquinas, bioclastic limestones, breccias and conglomerates are associated with the reefs. The synsedimentary precipitates represented by microbialites and fibrous cements have quite unusual geochemical characteristics. They are composed of Mg-calcite with 5–6 mole % MgCO3 in average with a very high content of strontium (1000–1650 ppm Sr). The precipitates are enriched in heavy oxygen and carbon isotopes. Fibrous cements exhibit the highest values (18O ca. +1.5 [PDB] and 13C 2.8 [PDB]. It is generally believed that in the Early Sarmatian the Paratethys was a brackish basin due to restricted connections to theWorld Ocean. This is indicated by taxonomically poor biotic assemblages that inhabited the basin. On the other hand, however, the predominance of calcitic precipitates (such as microbialites and synsedimentary cements) is indicative of water highly supersaturated in respect to calcite due to high carbonate alkalinity content. Oxygen isotopic composition of the precipitates indicates that the brackish water, in which the reefs originated, had to be enriched in the heavy oxygen isotope due to strong evaporation. The low Mg content in calcite (if compared to modern tropical settings) could be the result of a relatively low precipitation temperature coupled with lower Mg/Ca ratio in Miocene than today, and the elevated Sr content may be indicative of a high precipitation rate resulting from high supersaturation. It seems therefore that the origin of the serpulid-microbialite buildups is related to a peculiar interplay of regional and local controls in the Sarmatian Paratethys. First, the relative isolation of the entire Paratethys basin resulted in the brackish water environment that could be inhabited by taxonomically poor opportunistic biota only and simultaneously enabled blooming of microbial communities. Second, a strong evaporation of the brackish water with high alkalinity content caused a supersaturation in respect to calcium carbonate and consequently a widespread precipitation of calcite (including calcification of microbial mats).

15

Stratygrafia i wykształcenie facjalne osadów ordowiku i syluru strefy Koszalin–Chojnice : podobieństwa i różnice z obszarami zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i Rugii

Podhalańska T., Modliński Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

T. 186

39--78

PL

Przedstawiono zarys lito- i biostratygrafii osadów ordowiku i syluru występujących w sąsiadujących ze sobą, po obu stronach linii tektonicznej Teisseyre’a–Tornquista, strefie Koszalin–Chojnice oraz zachodniej części obniżenia bałtyckiego. Charakterystykę tę dokonano na podstawie usystematyzowania i aktualizacji wcześniej wykonanych badań stratygraficznych, uzupełnionych o nowe dane i uszczegółowienia. Ponieważ rozpoznanie utworów dolnego paleozoiku w strefie TESZ jest dużo słabsze niż na kratonie wschodnioeuropejskim, badania stratygraficzne uzupełniono elementami analizy sedymentologicznej, paleontologicznej oraz mikro- i biofacjalnej ordowiku i syluru strefy Koszalin–Chojnice. W rozwoju lito- i biofacjalnym strefy Koszalin–Chojnice wykazano podobieństwa i różnice w stosunku do obszarów obecnie sąsiadujących: zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i obszaru Rugii, chociaż możliwości porównawcze z tym ostatnim obszarem, ze względu na częściowe mijanie się „sekwencji” stratygraficznej, są ograniczone. W świetle zgromadzonych faktów nie można wykluczyć związków paleogeograficznych i facjalnych między obszarem Koszalin–Chojnice i zachodnią częścią basenu bałtyckiego, szczególnie w sylurze. W ordowiku natomiast stwierdzono pewną odmienność reżimu depozycyjnego w części basenu, którego wypełnienie stanowią osady strefy Koszalin–Chojnice, w stosunku do obszarów sąsiednich: obszaru Rugii i brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego. Uzyskane dane wydają się jednak przemawiać za stosunkowo bliskim, choć niekoniecznie bezpośrednim, sąsiedztwem omawianych obszarów w dolnym paleozoiku.

EN

The paper summarizes the general outline of litho- and biostratigraphy of Ordovician and Silurian deposits from the areas of the Koszalin-Chojnice zone and the western part of the Baltic Depression, situated near each other and located on both sides of the Teisseyre-Tornquist Zone. The characterisation is based on a systematisation and updating of earlier stratigraphical studies complemented with new data and details. As the degree of recognition of Lower Palaeozoic deposits along the TESZ is much poorer than in the East European Craton, stratigraphical investigations have been supported by sedimentological, palaeontological, microfacies and biofacies analyses of Ordovician and Silurian deposits from the Koszalin-Chojnice zone. The investigations have shown that both similarities and differences can be observed in the areas which are now situated close to each other: the western margin of the East European Craton and Rügen Island. It may suggest palaeogeographical connections of these areas with both Baltica and Avalonia. In the light of available facts, it cannot be precluded that there were palaeogeographical and facies relationships between the Koszalin-Chojnice zone and the western part of the Baltic Basin, in particular during Silurian times. In this part of the basin which is filled by the Koszalin-Chojnice zone deposits, the Ordovician depositional regime shows its distinctness from the neighbouring areas of Rügen Island and the East European Craton margin. However, the data obtained seem to suggest that the discussed areas were located relatively close to each other during. Early Palaeozoic times, although not necessarily in direct nearness.

16

Perspektywiczne obszary poszukiwań węglowodorów w kambrze polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej

Stolarczyk F., Stolarczyk J., Wysocka H.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 5

403-–412

EN

Perspectives of prospecting for hydrocarbons in the Platform Cambrian strata of NE Poland are evaluated. The evaluation includes previous studies on type and distribution of sedimentary facies, possibilities of generating, accumulating and retention of hydrocarbons, reservoir properties of rocks, and presence of local structures. The results of their analysis presented herein allowed to delineate the optimum zone of occurrence of hydrocarbons, and to indicate primary areas within that zone to be prospected first. According to these criteria, the perspective zone for hydrocarbon prospecting in the Cambrian strata occurs on theWestern slope of the East European Platform and in its regional depressions, where the Cambrian occurs at depth 1500–3000 metres. A detailed analysis of geological data permits to pinpoint the following especially promising areas within that zone (fig. 7), best suited for hydrocarbon accumulation and deserving special attention: the Siedlce palaeoelevation; the Olsztyn palaeoelevation; an area near the Polish state border near Braniewo, Górowo Iławeckie and Bartoszyce; peri-Baltic part of the Łeba Elevation.