Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych

Szajda J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 4

95--122

PL

Na podstawie badań polowych na użytkach zielonych określono, dla okresów kwiecień–maj, czerwiec–lipiec i sierpień–wrzesień, współczynniki glebowo-wodne ks1, do oceny wpływu wilgotności gleby na ewapotranspirację rzeczywistą, oraz współczynniki glebowo-wodne ks2, do oceny wpływu wilgotności gleby na plony rzeczywiste, w zależności od bezwzględnej wartości potencjału wody glebowej w warunkach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej, spowodowanej występowaniem ciągów dni bezopadowych definiowanych wg KOŹMIŃSKIEGO [1983, 1986]. Wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację i plon roślin można określić poprzez redukcję wyznaczonych empirycznie maksymalnych wartości ewapotranspiracji [SZAJDA 1997a, b; 2009] i ilości plonów [SZAJDA 1995a,b; 2011] za pomocą tych współczynników. Są one szczególnie przydatne na etapie projektowania melioracji użytków zielonych.

EN

Soil-water coefficients ks1 were determined during field studies in grasslands in April-May, JuneJuly and August-September to assess the effect of soil moisture on actual evapotranspiration. Moreover, coefficients ks2 were determined to assess the effect of soil moisture on actual yields in relation to absolute soil water potential at moderate, severe and extreme drought caused by a set of rain-free periods defined acc. to KOŹMIŃSKI [1983, 1986]. The effect of soil moisture on evapotranspiration and plant yield may be estimated by the reduction of empirically determined values of evapotranspiration [SZAJDA 1997a,b; 2009] and yield [SZAJDA 1995a,b; 2011] using these coefficients. They are particularly useful when designing grassland reclamation.

2

Porównanie wskaźników: standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW)

Rojek M., Musiał E., Gąsiorek E.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 39

155--165

PL

Za pomocą wskaźników standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW) przeanalizowano warunki wilgotnościowe w okresie wegetacji w wieloleciu 1964–2006 we Wrocławiu-Swojcu. SPI i SEI wyznaczono przy założeniu, że rozkłady empiryczne miesięcznych sum opadów oraz miesięcznych sum ewapotranspiracji wskaźnikowej dla danych pochodzących ze stacji Wrocław-Swojec są rozkładami gamma. Ponieważ miesięczne sumy klimatycznego bilansu wodnego w miesiącach okresu wegetacyjnego w wieloleciu 1964–2006 we Wrocławiu-Swojcu podlegają rozkładowi normalnemu, wyznaczenie SKBW polegało na standaryzacji KBW. Celem pracy było porównanie trzech wskaźników: standaryzowanego opadu (SPI), standaryzowanej ewapotranspiracji wskaźnikowej (SEI) oraz standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SKBW).

EN

The standardized precipitation index (SPI), standardized reference evapotranspiration index (SEI) and standardized climatic water balance (SCWB) were used to analyze the humidity conditions in the vegetation period of years 1964–2006 in Wrocław-Swojec Observatory. SPI and SEI were calculated on the assumption that empirical monthly precipitation sums and monthly sums of reference evapotraspiration, obtained from Wrocław-Swojec data, are gamma distributed. Since monthly sums of climatic water balance for analogous data are normally distributed, CWB required standardization to SCWB. The aim of study was to compare those three indexes: standardized precipitation index (SPI), standardized reference evapotranspiration index (SEI) and standardized climatic water balance (SCWB).

3

Wielkość i zmienność ewapotranspiracji wskaźnikowej według Penmana-Monteitha w okresie wegetacyjnym w latach 1970-2004 w wybranych rejonach Polski

Łabędzki L., Bąk B., Kanecka-Geszke E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 2

159-170

PL

Ewapotranspiracja wskaźnikowa jest bardzo ważnym parametrem agrometeorologicznym, określającym potencjalne możliwości parowania. Różnica między ewapotranspiracją wskaźnikową i opadem wskazuje na potencjalny niedobór lub nadmiar opadu. W ostatnich latach najszerzej stosowaną i zalecaną metodą określania ewapotranspiracji wskaźnikowej jest metoda Penmana-Monteitha. Stosując te metodę, w pracy obliczono ewapotranspirację wskaźnikową w miesiącach okresu wegetacyjnego (kwiecień-wrzesień) w latach 1970-2004 na podstawie elementów meteorologicznych pomierzonych na wybranych trzech stacjach meteorologicznych IMGW z obszaru Polski: Kraków, Olsztyn i Poznań. Stacje te reprezentują zróżnicowane pod względem warunków pluwiotermicznych regiony agroklimatyczne. W okresie wegetacyjnym od kwietnia do września suma ewapotranspiracji wskaźnikowej, liczonej tą metodą, wynosi średnio 470 mm w rejonie Olsztyna, 510 mm w rejonie Krakowa i 550 mm w rejonie Poznania. W poszczególnych miesiącach średnia ewapotranspiracja wskaźnikowa wynosi od 50-60 mm w kwietniu i wrześniu do 100-120 mm w pozostałych miesiącach okresu wegetacyjnego. Największa ewapotranspiracja wskaźnikowa występuje w lipcu. We wszystkich miesiącach największa ewapotranspiracja wskaźnikowa jest w Poznaniu, a najmniejsza w Olsztynie. Ewapotranspiracja wskaźnikowa, liczona wzorem Penmana-Monteitha, wykazuje istotny i znaczny trend wzrostowy w latach 1970-2004 w trzech analizowanych rejonach, zarówno w większości miesięcy od kwietnia do września, jak i w całym tym okresie.

EN

Reference evapotranspiration is an important agrometeorological parameter describing the evaporative demand of the atmosphere. In relation to precipitation, it indicates the potential surplus or deficit of precipitation. The Penman-Monteith method has been considered as a universal standard to estimate reference evapotranspiration in recent years. In the paper reference evapotranspiration is calculated by Penman-Monteith method in the months of the growing season (April-September) in 1970-2004, using meteorological parameters measured at three stations in Poland: Kraków, Olsztyn and Poznań. The stations represent the agroclimatic regions with different temperature and precipitation characteristics. Mean sums of reference evapotranspiration from April to September account 470 mm in Olsztyn, 510 mm in Kraków and 550 mm in Poznań. In particular months mean evapotranspiration accounts from 50-60 mm in April and September to 100-120 mm in other months of the growing period. The maximum evapotranspiration occurs in July. In all analyzed period the maximum evapotranspiration was in Poznań and the minimum in Olsztyn. Reference evapotranspiration according to Penman-Monteith method had significant growth trend 1970-2004 in the three analyzed regions, both in most months and in the whole growing period.

4

An assessment of the water requirements of a mountain pasture sward in the Polish Western Carpathians

Kuźniar A., Twardy S., Kowalczyk A., Kostuch M.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

193-207

EN

The water requirements of the pasture sward using the Penman-Monteith method (FAO-56), which is seldom applied in Poland, was assessed. The reference crop evapotranspiration ETo from a hypothetical grass crop with an assumed crop height of 0.12 m, a fixed surface resistance of 70 s·m-1 and an albedo of 0.23, was used. These assumptions are similar under conditions of ruminant grazing. ETo was computed by using meteorological data from 43 weather stations. The crop evapotranspiration ETc is the product of ETo, and single crop coefficient Kc. The differences between precipitation and ETo and ETc (climatic water balances) were determined for mountain pastures. The results were summarised form of a table and maps of isohyets and isolines elaborated by applying the Geographic Information System techniques (Arc View 9) with the data interpolated by the geostatic method (Kriging).

PL

Celem pracy było określenie ewapotranspiracji wskaźnikowej, potrzeb wodnych oraz klimatycznego bilansu wodnych pastwisk górskich w polskich Karpatach z zastosowaniem metody Penmana-Monteitha FAO-56 (ALLEN et al., 1998) . Osiągnięcie założonego celu zostało dokonane przez: a) oszacowanie wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo oraz opracowanie rozkładu przestrzennego ewapotranspiracji wskaźnikowego ETo i elementów klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo); b) charakteryzowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej oraz klimatycznego bilansu pastwisk górskich w Polskich Karpatach. Poddano analizie dane meteorologiczne z 43 posterunków obserwacyjnych, pochodzących ze zbiorów Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, a także ze Stacji Badawczej ITP w Jaworkach. Dane pochodziły z lat 1990-2005 i reprezentują zmienne warunki klimatyczne w polskich Karpatach. Wyniki badań przedstawiono w postaci map rozkładu przestrzennego, które wykonano metodą GIS ArcView. Przedstawiono następujące elementy: izolinie średnich: sum półroczy letnich (V-X), opadów atmosferycznych P, ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo, oraz klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo). W okresie półrocza letniego najmniejszymi wartościami ewapotranspiracji wskaźnikowej odznaczają się północne stoki Tatr (Zakopane - 433 mm). Region Beskidu Zachodniego charakteryzuje się mniejszymi średnimi sumami ewapotranspiracji wskaźnikowej, wynoszącymi w okresie letnim od około 440 mm w Beskidzie Śląskim do 460 mm w Beskidzie Sądeckim. W Bieszczadach ETo w omawianym okresie letnim mieści się w zakresie od 460 do 480 mm. Półrocze letnie charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem przestrzennym średnich sum klimatycznego bilansu wodnego (P - ETo). Najwyższe nadmiary opadów (P - ETo) występują w partiach szczytowych Beskidu Żywieckiego (400 mm) oraz Tatr Polskich - ponad 700 mm. Linia równowagi opadów atmosferycznych i ewapotranspiracji wskaźnikowej (P = ETo) przebiega wzdłuż granicy między Karpatami a Kotlinami Podkarpackimi. W Beskidzie Wyspowym notowane są nadmiary opadów od 100 do 250 m. Kotliny śródgórskie charakteryzują się również znacznymi nadwyżkami opadów: Kotlina Żywiecka - 300 mm, Orawsko-Nowotarska - poniżej 200 mm, Sądecka - 150-200 mm i Doły Jasielsko-Sanockie - 0-100 mm. W Bieszczadach wskaźnik (P-ETo) wynosi od 150 do 300 mm.

5

Zmienność czasowa klimatycznego bilansu wodnego Małych Pienin w latach 1960-2003

Kuźniar A., Twardy S., Kopacz M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2b

135-146

PL

Na podstawie standardowych obserwacji (temperatury, usłonecznienia, wilgotności powietrza i prędkości wiatru) prowadzonych na stacji klimatologicznej IMUZ w Jaworkach określono, za pomocą programu komputerowego FAO-CROPWAT, miesięczne wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej ETo wg formuły Penmana-Monteitha w okresach wegetacyjnych lat 1960-2003. Przeprowadzono też analizę prawdopodobieństwa występowania określonych miesięcznych wartości opadów i ewapotranspiracji wskaźnikowej. Ponadto określono trendy tych elementów, stwierdzając nieznaczną, choć statystycznie nieistotną ich zwyżkę. Dodatni klimatyczny bilans wodny (P - ETo) w okresie wegetacyjnym wynosił przeciętnie 150-200 mm, a w kilku przypadkach przekroczył nawet wartość 350 mm. W analizowanym okresie tylko w 7 latach wystąpił klimatyczny niedobór opadów, ale w większości przypadków był on niewielki i nie przekraczał 50 mm.

EN

Based on standard observations (daily temperature, sunshine hours, air humidity and wind speed) conducted at IMUZ meteorological station at Jaworki, monthly values of the reference evapotranspiration (ETo) in the growing seasons (Apr-Sep) were determined for the period 1960-2003 with the use of the CROPWAT computer model and Penman-Monteith formula (Allen et al., 1998; Smith, 1992). Probabilities of exceeding monthly precipitation and reference evapotranspiration were evaluated. The results are presented in graphical form. Trends of these factors were determined and an inconsiderable increase (but not statistically significant) was found for both precipitation and reference evapotranspiration. Positive climatic water balance (P - ETo) ranged on average from 150 to 200 mm, in a few cases it exceeded 350 mm. There were only 7 years with climatic water deficit in the analysed period but in most cases the deficit did not exceed minus 50 mm.

6

Porównanie ewapotranspiracji wskaźnikowej według Penmana i Penmana-Monteitha w różnych regionach Polski

Kasperska-Wołowicz W., Łabędzki L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

123-136

PL

W pracy porównano ewapotranspirację wskaźnikową w latach 1970-1995 obliczoną dwoma metodami dla 17 stacji agrometeorologicznych, położonych w różnych rejonach agroklimatycznych Polski. Ewapotranspiracja wskaźnikowa obliczana według wzoru Penmana była większa średnio o 21% od obliczanej według wzoru Penmana-Monteitha. W okresie wegetacyjnym różnica ta wynosiła średnio 80-100 mm. Najmniejsze wartości ewapotranspiracja wskaźnikowa osiągała na obszarze Polski północno-wschodniej, a największe - w Polsce Centralnej i Zachodniej. Z porównania wynika, że wartość współczynnika roślinnego stosowana do obliczania zapotrzebowania roślin na wodę na podstawie ewapotranspiracji wskaźnikowej powinna być dostosowana do metody obliczania ewapotranspiracji wskaźnikowej.

EN

The analysis of reference evapotranspiration estimated by two methods in the years 1970-1995 for 17 meteorological stations located in different regions of Poland has been presented in the paper. Reference evapotranspiration calculated according to Penman formula was by 21 % lower then that calculated according to Penman-Monteith formula. In the growing season the difference was 80-100 mm on the average. The lowest values of reference evapotranspiration were found in the north-eastern region of Poland and the highest - in central and western Poland . The analysis has shown that for estimating water needs of plants according to reference evapotranspiration and crop coefficient, the value of this coefficient have to be adjusted to the method of calculating reference evapotranspiration.

7

Porównanie ewapotranspiracji wskaźnikowej obliczanej na podstawie pomiarów wykonanych na standardowej i automatycznej stacji agrometeorologicznej

Łabędzki L., Kasperska-Wołowicz W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2002

|

T. 2, z. 2

21--31

PL

Powszechnie stosowaną metodą obliczania ewapotranspiracji upraw rolniczych jest metoda współczynników roślinnych, polegająca na mnożeniu ewapotranspiracji wskaźnikowej przez empiryczny współczynnik roślinny. Współczynniki roślinne zostały określone w wieloletnich pomiarach lizymetrycznych ewapotranspiracji i odniesione do ewapotranspiracji wskaźnikowej obliczanej według wzoru Penmana na podstawie pomiarów meteorologicznych na stacji standardowej. Wprowadzenie nowej, automatycznej metody zbierania i przetwarzania danych meteorologicznych zrodziło pytanie, czy ewapotranspiracja wskaźnikowa liczona na podstawie pomiarów automatycznych różni się od liczonej na podstawie pomiarów standardowych. Pomiary na standardowej i automatycznej stacji agrometeorologicznej prowadzono jednocześnie od 11 czerwca do 30 września 1997 roku w dolinie Noteci. Sumy dekadowe ewapotranspiracji wskaźnikowej obliczanej na podstawie pomiarów na stacji automatycznej były o 1–8 mm mniejsze od obliczanych metodą standardową. Stosowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej obliczanej na podstawie automatycznych pomiarów z dotychczasowymi wartościami współczynników roślinnych może prowadzić do zaniżania obliczonych wartości ewapotranspiracji rzeczywistej roślin. W związku z tym należałoby określić i stosować współczynniki do przeliczania wartości współczynników roślinnych lub ewapotranspiracji wskaźnikowej, jednak biorąc pod uwagę dokładność obliczania ewapotranspiracji rzeczywistej roślin potrzebną do określania ilości wody do nawodnień, stwierdzone różnice ewapotranspiracji wskaźnikowej nie są znaczące.

EN

The crop factor method is commonly used to estimate evapotranspiration under conditions of sufficient water supply. It is an indirect method based on estimation of reference evapotranspiration and crop coefficients. The crop coefficients are determined from multiannual local lysimeter experiments as the ratio of measured evapotranspiration to calculated reference evapotranspiration. Up-to-day the reference evapotranspiration was estimated with the use of standard meteorological measurements. Introducing new (automatic) method of collecting and processing meteorological data causes the problem whether the reference evapotranspiration calculated from automatic measurements differs from that calculated from standard measurements. If so, then the crop coefficients should be adjusted to the new method of reference evapotranspiration estimation. Studies were carried out in the period between 11 June and 30 September 1997 in the upper Noteć river valley. Ten-day period sums of reference evapotranspiration estimated from automatic station were 1-8 mm lower than those calculated with the standard method. Using mean 24-hour meteorological data obtained with the automatic station and the crop coefficients determined with the standard method of meteorological measurements underestimated actual evapotranspiration of crops. Therefore, factors for the crop coefficient or for the reference evapotranspiration should be corrected. However, taking into account the accuracy of calculation of actual evapotranspiration for the estimation of irrigation water requirements, the differences in reference evapotranspiration are not significant.