Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sedymentacja ewaporatów badeńskich w zbiorniku przedkarpackim

Peryt T.M.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 5

438-444

EN

Badenian evaporites of the Carpathian Foredeep Basin represent the lower part of the NN6 zone and are underlain and overlain by deep-water deposits. Halite and associated deposits in the central part of the Badenian evaporite basin show the same facies successions and marker beds can be traced across and between individual basins. Characteristic marker beds made it possible to correlate various facies zones of the marginal Ca-sulfate platform. These marker beds seem to reflect events that may be related to sudden and widespread changes in water chemistry, which in turn imply major changes in basin hydrology. The onset of the evaporitic deposition in the Carpathian Foredeep was clearly diachronous and the evaporites deposited in the basin centre preceded the beginning of evaporite sedimentation in the marginal basin, however, depositional history in the marginal basin and the basin center was the same. Sedimentological and geochemical data indicate recycling of evaporites throughout most of the evaporite deposition.

2

Facies and depositional environments of the Nida Gypsum deposits (Middle Miocene, Carpathian Foredeep, southern Poland)

Bąbel M.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 4

405-428

EN

Seven facies (five primary and two diagenetic) and 12 subfacies are distinguished within the Nida Gypsum deposits which are a part of the widespread Middle Miocene (Badenian) evaporites of the Carpathian Foredeep cropping out in vicinity of Busko in southern Poland. Facies are defined as products of specific mechanisms of evaporitic deposition: syntaxial bottom growth of gypsum crystals, microbial gypsum deposition (mainly gypsification of organic mats), mechanical deposition and diagenetic and weathering processes. Primary facies and subfacies, and their uncommon sedimentary structures (such as: up to 3.5 m high bottom-grown gypsum crystals, several metres high selenitic domes, gypsum stromatolite domes, halite-solution collapse breccias) record a varied shallow water (0-5 m) evaporitic environment, controlled mainly by depth, salinity and climate.

PL

W badeńskich gipsach Ponidzia wyróżniono 6 facji siarczanowych: gipsy szklicowe, rumosze kryształów gipsu, gipsy trawiaste, szablaste, mikrokrystaliczne, porfiroblastyczne i jedna fację węglanową. W obrębie 5 pierwszych facji wyróżniono 12 subfacji i scharakteryzowano środowiska ich sedymentacji, które w większości są typowe dla płytkiego, okresowo wynurzanego zbiornika ewaporacyjnego. Facje zdefiniowano jako produkty kilku podstawowych mechanizmów depozycyjnych (por. E.Mutti, F.Ricci Lucchi, 1975), m.in. takich jak: (I) syntaksjalny wzrost dużych kryształów gipsu wprost na dnie basenu (gipsy szklicowe, trawiaste i szablaste), (II) mikrobialną (sensu R.V.Burne, L.S.Moore, 1987) depozycję drobnokrystalicznego gipsu, głównie poprzez gipsyfikację mat organicznych (gipsy trawiaste), (III) depozycję mechaniczną (gipsy mikrokrystaliczne), obejmującą opadanie i osiadanie drobnych kryształów gipsu wytrąconych w tonu wodnej, oraz redepozycję osadu gipsowego. Zróżnicowanie facjalne gipsów Ponidzia wynika przede wszystkim z wahań zasolenia i głębokości basenu oraz wilgotności klimatu.

3

Isotopic composition of the crystallization water of gypsum in the Badenian of the northern Carpathian Foredeep : a case study from the cores Przyborów 1 and Strzegom 143

Kasprzyk A., Jasińska B.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 3

301-310

EN

The isotopic composition of a crystallization water of gypsum is considered representative of the mother brine. In order determine its origin for the Badenian primary gypsum in the northern peripheral part of the Carpathian Foredeep, two section were sampled for the oxygen and hydrogen isotope analyses. The measured dD and d18O values for the crystallization water vary from -94,9 to -41,2‰ and from -7,2to 0,8‰ respectively. Overall. These values are distinctly lower than those expected from isotopic exchange interactions during the gypsum crystallization from the marine brines, which is most likely due to (1) mixing of the original marine (sedimentary) waters with the isotopically light meteoric waters, or (2) isotopic exchange of the crystallization water with secondary solution. There is a clear relationship between the differentiated isotopic composition and variation in lithofacies. Both isotopic components calculated for the mother brine change in parallel fashion and show a decreasing-up trend of changes throughout the section. Most of these values, however, fall above the present-day meteoric water trend line, suggesting either (a) formation of gypsum from connate waters with distinct isotopic signatures, or (b) variation in the isotopic composition of the meteoric waters generated by the general climatic conditions since the late middle Badenian. The difference in the slope of the mother water line for both studied sections may be also explained by differentiated kinetics of the isotopic exchange interactions. Based on the slope of this line and its relationships to the local meteoric water trend line, it may be assumed that the crystallization water in studied gypsum samples has been largely, if not completely, replaced by the meteoric waters or circulating ground waters under relatively cool and humid climatic conditions. Thus, the isotopic signature for gypsum reflects rather very recent history of its diagenesis.

PL

Badania składu izotopowego tlenu w wodzie krystalicznej gipsów dostarczają informacji w zakresie pochodzenia i ewolucji roztworów, w których gips krystalizował i podlegał przeobrażeniom w czasie diagenezy. W tym celu wykonano badania izotopowe badeńskich gipsów pierwotnych pochodzenia morskiego. Do badań wybrano dwa reprezentatywne profile gipsów z północnej peryferyjnej części zapadliska przedkarpackiego, tworzące sekwencje różnych litofacji. Zmierzone wartości dD i d18O zawierają się w szerokim przedziale zmienności: -94,9ŁdD‰Ł41,2; -,2Łd18O‰Ł0,8 (wartości średnie wynoszą odpowiednio -73,4 i -4,4‰) i wykazują wyraźną zależność od litologii. Odmianami najmniej zmienionymi izotopowo sa gipsy selenitowe: szablaste i warstwowane, a także kryształy selenitowe w gipsach stromatolitowych. W gipsach tych stwierdzono względnie wysokie wartości dD i d18O, odpowiednio od -76,8 do -41,2‰ oraz od -3,6 do 0,8‰, najbardziej zbliżone do składu izotopowego solanki macierzystej. Gipsy drobnokrystaliczne i klastyczne wykazują bardziej zróżnicowane i niższe wartości d: -94,9ŁdD‰Ł-44,4; -7,2Łd18O‰Ł-2,7. W większości zbadanych próbek zmierzone wartości są wyraźnie niższe od wartości wynikających z frakcjonacji izotopowej w czasie krystalizacji gipsów w wody morskiej. W obu profilach zaznacza się sukcesywny wzrost wartości dD i d18O wraz ze wzrastającą głębokością, co może być spowodowane: (1) mieszaniem się wód o różnych charakterystykach izotopowych i/lub zmianami klimatycznymi (ochłodzeniem) w czasie depozycji gipsów, lub (2) wtórną wymianą pierwotnej wody krystalizacyjnej z lżejszymi izotopowo wodami podziemnymi lub meteorycznymi w środowisku diagenetycznym. Druga hipoteza dotycząca wtórnej wymiany, wydaje się bardziej prawdopodobna. Większość wartości d obliczonych dla roztworu macierzystego leży ponad linia współczesnych wód meteorycznych, co jest prawdopodobnie efektem wzbogacenia izotopowego solanek macierzystych w ciężki wodór, lub odmiennego od współczesnego (wzbogaconego w D) składu izotopowego wód meteorycznych w czasie badenu. Różne współczynniki kierunkowe prostych mieszania mogą być również związane ze zmiennym tempem wymiany izotopowej między wodą krystalizacyjną a roztworami porowymi (efekt kinetyczny). Rezultaty wykonanych badań sugerują, że gipsy w północnej peryferyjnej części zapadliska przedkarpackiego zawierają wodę krystalizacyjną znacznie, bądź całkowicie wymieniona przez wody meteoryczne późniejszych okresów geologicznych (prawdopodobnie okresu glacjalnego), bądź też cyrkulujące wody podziemne, co jest zgodne z wynikami wcześniejszych badań.