Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Relacje pomiędzy koncentracjami metali ciężkich w muszlach mięczaków słodkowodnych a stężeniami tych metali w wodzie i osadach dennych w obszarze estuarium Odry i wybranych jezior Pomorza Zachodniego

Piotrowski S.

Gospodarka Wodna

|

2018

|

Nr 9

278--287

PL

Celem prezentowanych badań było określenie relacji pomiędzy koncentracjami sześciu metali ciężkich w muszlach dziewięciu wytypowanych gatunków mięczaków w relacji do ich stężeń w wodzie i osadach dennych. Na podstawie analizy danych określono przydatność muszli jako elementu organizmu wskaźnikowego. Wskazano również, które gatunki mięczaków najlepiej opisują badane relacje.

EN

The aim of the presented research was to determine the relationship between concentrations of six heavy metals in the shells of nine selected species of mollusks and their concentrations in water and bottom deposits. Based on a data analysis, the usefulness of shells as an indicator organism element was determined. The authors also indicate which species of mollusks are the best reflection of the examined relationship.

2

Zastosowanie mięczaków słodkowodnych jako wskaźników zanieczyszczenia środowiska wodnego metalami ciężkimi (Cu, Zn, Pb, Co, Cd, Hg)

Piotrowski S.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 4

513--524

PL

Badaniami objęto 17 gatunków mięczaków słodkowodnych, z czego dla 14 gatunków oznaczono koncentracje metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg) w tkankach miękkich, a dla 16 gatunków oznaczono stężenia tych pierwiastków chemicznych w muszlach. Łącznie dysponowano wynikami analiz koncentracji metali w 110 próbkach tkanek miękkich i w 119 próbkach muszli. Gatunkami, których tkanki miękkie i muszle najlepiej reagują na zmiany koncentracji metali ciężkich w wodzie i osadach dennych, okazały się: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus. Drugą grupę, odzwierciedlającą w mniejszym stopniu poziomy metali w środowisku, stanowią cztery gatunki: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum oraz Unio tumidus. Gatunkami najlepiej odzwierciedlającymi poziomy metali w środowisku w poszczególnych układach środowiskowych są: (1) tkanki - woda: Viviparus contectus, Anodonta anatina oraz Viviparus viviparus, (2) tkanki - osady: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus, (3) muszle - woda: Dreissena polymorpha, Unio pictorum i Lymnaea stagnalis, (4) muszle - osady: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. W wodzie powierzchniowej wszystkie sześć badanych metali możemy kontrolować poprzez analizę muszli Dreissena polymorpha, a w osadach dennych Cu, Zn, Pb, Cd i Hg poprzez analizę tkanek oraz Co poprzez analizę muszli Anodonta anatina. Te dwa gatunki wydają się podstawowe do dalszych prac. Dwa gatunki uważa się za gatunki uzupełniające w dalszych pracach. Są to: Lymnaea stagnalis (w wodzie możemy kontrolować Cu, Zn, Pb, Cd poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Pb, Cd poprzez analizę muszli oraz Zn poprzez analizę tkanek), Viviparus contectus (w wodzie możemy kontrolować Cu, Co, Cd poprzez analizę tkanek i Pb poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Zn, Co i Cd poprzez analizę tkanek). W toku dalszych prac należy zrezygnować z gatunków, które od 2001 r. są na liście gatunków chronionych w Polsce. Są to: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata oraz Anodonta cygnea.

EN

The research was applied to 17 species of freshwater molluscs, for 14 species the concentration of heavy metals (Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg) was marked in soft tissues, and for 16 species the concentration of these metals was marked in shells. This study is based on the analysis of 110 samples of soft tissues and 119 samples of shells. The species that best react to the changes in concentration of the heavy metals in water and sediments are: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus. The second group, which is less related with the environment, are four species: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum and Unio tumidus. The species most related with the environment in individual arrangements are: (1) tissues - water: Viviparus contectus, Anodonta anatina and Viviparus viviparus, (2) tissues - sediments: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus, (3) shells - water: Dreissena polymorpha, Unio pictorum and Lymnaea stagnalis, (4) shells - sediments: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. In the surface water we can control all six analyzed metals through the shell analysis of Dreissena polymorpha, and in the bottom sediments we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd i Hg by soft tissues analysis and Co by shell analysis of Anodonta anatina. These two species are crucial for the future research. Two other species are considered as supplementary. Those are: Lymnaea stagnalis (in water we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Pb, Cd by shell analysis and Zn by soft tissue analysis), Viviparus contectus (in water we can control the concentration of Cu, Co, Cd by tissues analysis and Pb by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Zn, Co i Cd by tissues analysis). In the future research one should resig from using five species that are under protection in Poland since 2001. Those are: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata and Anodonta cygnea.

3

Fizjograficzna ocena zgrupowań organizmów poroślowych estuarium Odry

Rosińska B., Chojnacki J C

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 36

137--153

PL

W oparciu o analizę materiału biologicznego z lat 2007–2009 podjęto próbę wstępnej klasyfikacji pozadennych siedlisk fauny bezkręgowej estuarium Odry. Różnice w składzie taksonomicznym oraz cechach fizykochemicznych wody pozwoliły na wyodrębnienie trzech fizjograficznych zgrupowań w II i III rzędowym estuarium Odry jako zespoły: a/wód słonawych, b/wód słodkich lotycznych zalewu oraz c/wód zatokowo-jeziornych. Zespół strefy wód słonawych charakteryzował się obecnością gatunków słonawowodnych bądź morskich, jak np. Balanus improvisus, Palaemon elegans, Neomysis integer, Rhithropanopeus harrisi czy Mya arenaria. W wyodrębnionej strefie wód słonawych stwierdzono również obecność taksonów słodkowodnych. Zespół strefy wód słodkich lotycznych zalewu charakteryzowało bogactwo gatunkowe ślimaków – Potamopyrgus antipodarum, Borysthenia naticina, Acroloxus lacustris, Physa fontinalis i Lymnaea auricularia oraz larwy jętek z rodzin Caenidae i Baetidae, larwy chruścików należące do gatunków Oecetis ochracea i Athripsodes cinereus, larwy motyla Acentria ephemerella oraz wodne pluskwiaki Corixidae, a także liczne kiełże Dikerogammarus haemobaphes, P. robustoides oraz Gammarus zaddachi. W zespole strefy zatokowo-jeziornej notowano przeważający udział larw ochotkowatych Chironomidae, który dochodził nawet do 80%, Oligochaeata (Stylaria lacustris), larwy i poczwarki Ceratopogo nidae, ale obecne były również młode osobniki kiełży oraz racicznica zmienna.

EN

An attempt was made initial classification of invertebrate fauna habitats in the Oder estuary. Comprehensive analysis of differences in taxonomic composition and physicochemical factors permitted delineating three characteristic zones: brackish waters; fresh lotic lagoon waters; bay-lake waters. In the first zone of brackish waters, the epiphyte assemblages were characterized by the highest biocenotic index values, which is evidence of high biodiversity that is influenced by the occurrence of both brackish-water and freshwater species. The freshwater lotic lagoon sites were characterized by the greatest number of taxons, especially by representatives of Insecta and Gastropoda. Amphipoda also occurred abundantly, and were represented in particular by amphipod crustaceans of Ponto-Caspian origin including Dikerogammarus haemobaphes and Obesogammarus crassus. The bay-lake zone was characterized by the very high abundance of a small number of taxons resulting in the lowest biocenotic index values.

4

Inwazja babki byczej neogobius melanostomus (pallas, 1814) – ekozagrożenie czy wzbogacenie środowiska?

Stepanowska K, Biernaczyk M, Wrzecionkowski K, Neja Z

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 35

69--74

PL

Babka bycza Neogobius melanostomus (Pallas, 1814) jest rybą naturalnie bytującą w basenie pontokaspijskim. Jednak od drugiej połowy lat 80-tych ubiegłego wieku obserwuje się rozprzestrzenianie tego gatunku w wodach Europy, w tym również w wodach polskich. W ostatnim dwudziestoleciu, począwszy od 1990 roku kiedy to po raz pierwszy złowiono babkę byczą w okolicach portu rybackiego w Helu trwa masowe i szybkie rozprzestrzenianie się tej ryby po całej Zatoce Gdańskiej, Zalewie Wiślanym, wzdłuż południowego wybrzeża Bałtyku, a także w Zatoce Pomorskiej oraz estuarium Odry. W 2009 roku odnotowano pierwsze okazy babki byczej w połowach gospodarczych prowadzonych w jeziorze Dąbie. Obserwując inwazję babki byczej w polskiej strefie przybrzeżnej Bałtyku oraz estuarium Odry należy postawić pytanie czy zjawisko to może być dla człowieka ekozagrożeniem czy wręcz wzbogaceniem jego środowiska?

EN

Round goby Neogobius melanostomus (Pallas, 1814) is a fish species of Ponto-Caspian basin origin. However, since the second part of the 80’s of the last century has observed spreading of this species in European waters, including in Polish waters. In the last two decades, from 1990 when it was first caught of round goby near the fishing port in Hel, takes a massive and rapid spread of this fish throughout the Gulf of Gdańsk, Vistula Lagoon, along the southern Baltic coastal zone and the Pomeranian Bay and also the River Odra estuary. In 2009, first round goby in commercial catches conducted in Lake Dąbie was recorded. In this situation the question is that invasion can be a eco-threat or even enrichment of the environment to the human being?

5

Przydatność Anodonta anatina (L.) jako organizmu wskaźnikowego odzwierciedlającego poziomy metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Co, Cd, Hg) w wodzie i osadach dennych

Piotrowski S.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2010

|

T. 13, nr 4

259-277

PL

Celem niniejszego artykułu było stwierdzenie, w jakim stopniu tkanki miękkie i muszle Anodonta anatina (L.) (szczeżuja pospolita) odzwierciedlają zmiany poziomów Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg w wodzie powierzchniowej i osadach dennych (frakcja poniżej 0,20 mm) ujścia Odry. Materiał do badań laboratoryjnych został pobrany w latach 1999 i 2000 z obszaru ujścia Odry (19 stanowisk) oraz z jeziora Miedwie (jedno stanowisko). Na każdym stanowisku oznaczano koncentracje metali w wodzie powierzchniowej, osadach dennych (frakcja poniżej 0,20 mm) oraz w tkankach miękkich (całe ciało) i muszlach Anodonta anatina. Analizowano 20 próbek tkanek miękkich i 12 próbek muszli Anodonta anatina oraz po 20 próbek wody powierzchniowej i osadów dennych. Na każdym stanowisku analizowano próbki Anodonta anatina obejmujące co najmniej kilkanaście okazów o różnych rozmiarach (tzw. próbki uśrednione). Oznaczenia Cu, Zn, Pb, Co, Cd dokonano techniką ICP-AES, a Hg oznaczono techniką CV-AES. Przy zastosowaniu Anodonta anatina, jako organizmu wskaźnikowego, rejestruje się zmiany poziomów stężeń metali ciężkich w wodzie powierzchniowej na podstawie analizy tkanek miękkich i muszli (Cu i Zn), analizy muszli (Pb i Hg) oraz analizy tkanek (Hg). Z sześciu badanych metali nie kontroluje się tylko zmian Co. Z kolei zmiany koncentracji metali w osadach można kontrolować, wykorzystując tkanki miękkie i muszle (Zn i Hg), tylko tkanki (Cu, Pb i Cd) i tylko muszle (Co).

EN

The aim of the present article was the determination to what extent soft tissues and shells of the Anodonta anatina (Anodonta cygnea piscinalis NILSSON 1823; Anodonta piscinalis NILSSON 1823) reflect the changes Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg in superficial water and bottom sediments (fraction below 0.20 mm) of the Odra River estuary. The material for laboratory investigations was taken in years 1999 and 2000 of the Odra River estuary (19 research points) and from Lake Miedwie (one research point). The concentrations of metals were marked at every research point in superficial water, bottom sediments and in soft tissues (whole body) and shells of the Anodonta anatina. 20 samples of soft tissues, 12 samples of the shells of the Anodonta anatina and 20 the samples of superficial water and bottom sediments were analysed. Samples of the Anodonta anatina (averaged samples) were analysed at every research point consisting more than ten specimens of various sizes. Quantitative determination Cu, Zn, Pb, Co, Cd was executed with the technique ICP-AES and Hg was marked with the technique CV-AES. The changes of the levels of the concentrations of heavy metals in superficial water were correlated with the results of the analysis of soft tissues and shells (Cu and Zn), the analysis of shells (Pb and Hg) and the analysis of soft tissues (Hg). Only changes of the Co did not show appropriate correlation. The soft tissues and shells (Zn and Hg), only soft tissues (Cu, Pb and Co) and only shells (Co) can reflect the changes of concentration of metals in bottom sediments.

6

Relacje pomiędzy koncentracjami metali ciężkich w tkankach miękkich mięczaków słodkowodnych a stężeniami tych metali w wodzie i osadach dennych w obszarze estuarium Odry i wybranych jezior Pomorza Zachodniego

Piotrowski S.

Gospodarka Wodna

|

2010

|

Nr 11

454-468

PL

Analizowano zależności pomiędzy stężeniami Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg w tkankach miękkich 11 gatunków mięczaków słodkowodnych w zależności od koncentracji tych metali w wodzie i osadach dennych (frakcja <0,20 mm). Z oceny sumarycznej wynika, iż tkanki miękkie następujących gatunków najlepiej odzwierciedlają zmiany poziomu badanych metali w środowisku (woda powierzchniowa i osady denne): Anodonta anatina i Viviparus contectus oraz Pseudo-anodonta complanata. Gatunkami powiązanymi w mniejszym stopniu są Lymnaea stagnalis, Viviparus viviparus, Dreissena polymorphs, Sphaeńum solidum oraz Unio pictorum.

EN

The article presents the analysis of relations between the concentrations of Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg in soft tissues of 11 species of freshwater mollusks and the concentrations of those metals in water and bottom sediments (fraction below 0.22 mm). Summary results of the research indicate that the soft tissues of the following species are the most accurate in reflecting changes of the examined metals levels in the environment (surface water and bottom sediments): Anodonta anatina, Viviparus contectus and Pseu-doanadonta complanata. Less related are: Lymnaea stagnalis, Viviparus viviparus, Dreissena palymorpha, Sphaerium solidum and Unio pictorum.

7

Aktywność alkalicznych fosfataz w wodach estuarium Odry

Siwek H., Włodarczyk M., Waszak M.

Przemysł Chemiczny

|

2009

|

T. 88, nr 5

565-567

8

Obecność polichlorowanych bifenyli (PCB) i pestycydów chloroorganicznych (OCP) w osadach dennych ujścia Odry

Piotrowski S.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 10

835-840

PL

Zawartości siedmiu badanych kongenerów PCB (wartość średnia wynosi 8,6 ppb) w osadach powierzchniowych ujścia Odry poniżej Szczecina są niskie i generalnie nie przekraczają wartości granicznych dla II klasy czystości osadów wodnych. Wyższe stężenia polichlorowanych bifenyli stwierdza się w osadach basenów i kanałów portowych Szczecina (średnio EPCB wynosi 38,1 ppb), które w konsekwencji zaliczyć należy do osadów IV klasy czystości. Większość analizowanych pestycydów chloroorganicznych występuje w ilościach śladowych (<0,01 ppb). Jedynie DDT, p,p'-DDE, DDD i $-HCH wykazują stężenia wyższe, ale nie przekraczające norm opisanych dla I klasy czystości osadów (odpowiednio wartości maksymalne: 0,6; 0,5; 0,7 i 0,4 ppb). Badane osady pod kątem obecności w nich PCB i pestycydów chloroorganicznych wykazują nieznaczną lub niską toksyczność na organizmy bentoniczne.

EN

In 1996, the contents of the seven examined PCB congeners (with an average of 8.6 ppb) in superficial sediments of the Odra River estuary downstream of Szczecin were low and generally did not exceed the boundary values for the 2nd water sediment cleanness class. Higher concentrations of the polychlorinated biphenyls werefoundin the sediments of Szczecin port basins and canals (with an average of sigma PCB 38.1 ppb); consequently these sediments should be classified as the 4^th cleanness class sediments. Most of the analysed chloroorganic pesticides are found in trace concentrations (<0.01 ppb). The only exception are DDT, p,p '-DDE, DDD and sigma-HCH which show higher concentrations although they do not exceed the standards set for the 1^st sediment cleanness class (respectively the maximum values: 0.6; 0.5; 0.7 and 0.4 ppb). The concentrations of PCBs and OCPs in the sediment are likely to cause detrimental biological effects in the benthic organisms and pose risk to fishes.

9

Temporal changes of chosen optical properties in waters of Oder River Estuary

Mrozek-Lejman J.

Zeszyty Naukowe. Acta Physica / Uniwersytet Szczeciński

|

2001

|

Nr 12

17-36

PL

W pracy zilustrowano sezonowe zmiany rzeczywistych właściwości optycznych wody w wybranych odcinkach estuarium Odry. Rozległe estuarium Odry jest akwenem o zróżnicowanych właściwościach optycznych, uzależnionych, z jednej strony od zanieczyszczeń spływających z górnego biegu rzeki oraz aglomeracji szczecińskiej, z drugiej zaś strony - od wlewów słonawych wód morskich, W części teoretycznej pracy skoncentrowano się na procesach osłabiania i absorpcji światła w wodzie, ze wskazaniem głównych optycznie aktywnych składników wody ( rozpuszczona materia organiczna, zawiesiny różnego typy), mających wpływ na te procesy. Badania prowadzono na podstawie próbek wody pobieranych na 4 stanowiskach rozmieszczonych wzdłuż Odry w rejonie szczecina oraz 4 stanowiskach w przybrzeżnej strefie Zatoki Pomorskiej, rozmieszczonych wzdłuż polsko-niemieckiej granicy państwowej. Badaniami objęto widma współczynnika osłabiania światła w wodach Odry w okresie od października 1998 r. do kwietnia 1999 r. Zilustrowano wpływ zawiesin transportowanych przez Odrę na wartość tego współczynnika w badanych okresie. Ponadto pokazano symulację sezonowych zmian widma współczynnika absorpcji światła w przybrzeżnych wodach Zatoki Pomorskiej. Zróżnicowanie spektralnych rozkładów współczynnika absorpcji światła oszacowano na podstawie zmian koncentracji chlorofilu a i feofityny oraz substancji żółtych, w okresie wegetacyjnym kwiecień-listopad w latach 1998-1999. Przeprowadzone badania wykazały, iż rzeczywiste właściwości optyczne decydują o skuteczności przenoszenia radiacji w wodzie, określając jej warunki widzialności, a także służą jako indykatory zanieczyszczeń w akwenach.