Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola scaleń gruntów i zabiegów przeciwerozyjnych w poprawie efektywności wapnowania gleb

Pijanowski Jacek M., Janus Jarosław, Kowalik Tomasz, Nicia Paweł, Wojewodzic Tomasz, Dacko Mariusz, Płonka Aleksandra, Zadrożny Paweł, Paluch Łukasz

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 4

15--20

PL

Niniejszy artykuł powstał na bazie badań dotyczących wpływu układu przestrzennego gruntów ornych na efektywność wapnowania gleb, prowadzonych w ramach projektu pn. „Możliwości i bariery wykorzystania wapnowania gleb do poprawy efektywności ekonomicznej produkcji rolnej oraz ograniczenia eutrofizacji wód powierzchniowych” realizowanych przez zespół ekspertów z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Chociaż głównym przedmiotem badań było określenie czynników, jakie wpływają na niedostateczny poziom stosowania przez rolników nawozów wapniowych w uprawie roli, to analizowano również wpływ układów gruntowych i kierunku uprawy na efektywność wapnowania gleb. Obserwacje i analizy w tym zakresie zrealizowano w małopolskiej gminie Polanka Wielka (powiat oświęcimski). Wyniki tych prac pozwoliły na stwierdzenie, że wzdłużstokowy kierunek uprawy gruntów ornych nawet na terenach o niezbyt dużych deniwelacjach terenu, w przypadku gdy przestrzeń rolnicza pozbawiona jest naturalnych przeszkód dla spływu wody lub zabiegów przeciwerozyjnych, znacząco obniża efektywność wapnowania gleb. Scalenia gruntów mogą w takich przypadkach stanowić ważne narzędzie poprawy efektywności nawożenia wapniowego oraz zapobiegać utracie cennych składników pokarmowych z gleby. Wyniki prac badawczych posłużyły do sformułowania wniosków i rekomendacji.

EN

This article is based on research about the impact of the spatial arrangement of arable land on the effectiveness of soil liming, conducted as part of the project entitled "Possibilities and barriers to the use of soil liming to improve the economic efficiency of agricultural production and reduce the eutrophication of surface waters" carried out by a team of experts from the University of Agriculture in Krakow. Although the main subject of the research was to determine the factors that affect the insufficient level of use of calcium fertilizers by farmers in soil cultivation, the impact of parcels arrangement and cultivation direction on the effectiveness of soil liming was also analysed. Observations and analyzes in this regard were carried out in the Malopolska's commune of Polanka Wielka (Oświęcim poviat). The results of these works allowed to conclude that the longitudinal direction of arable land cultivation, even in areas with not very large terrain denivelations, when the agricultural space is devoid of natural obstacles to water runoff or anti-erosion treatments, reduces the effectiveness of soil liming. In such cases, land consolidation can be an important tool to improve the effectiveness of calcium fertilization and prevent the loss of valuable nutrients from the soil. The results of the research work were used to formulate conclusions and recommendations.

2

The impact of precipitation on state of the slopes surface and thermal activity of the mine waste dump - preliminary study

Różański Zenon, Wrona Paweł, Pach Grzegorz, Niewiadomski Adam, Suponik Tomasz, Frączek Robert, Balcarczyk Leszek

Journal of Sustainable Mining

|

2021

|

Vol. 20, iss. 1

2--12

EN

Precipitation, especially with a high intensity, affects the condition of mining waste dumps. The article presents the results of research aimed at determining the impact of rain on water erosion on the slopes of a coal waste dump and its thermal state. Preliminary tests of the condition of two slopes of the coal waste dump in Libiąż (Poland) undertaken in the frameworks of the TEXMIN project was carried out using modern geodesy techniques (low-ceiling photogrammetry and TLS terrestrial laser scanning). The current geometry of the slope surface was faithfully reproduced in the form of a cloud of points with known coordinates x, y, z. The thermal state within the analyzed slopes of the dump was also assessed. Based on thermography studies and measurements of temperature and gas concentrations inside the object, two zones of thermal activity were located on one of the examined slopes. The test results constitute the initial state against which the results of further tests will be compared. This will allow to determine the influence of precipitation on the amount of water erosion and the thermal state of the dump in a specific time period.

3

Water Erosion Mapping by RUSLE: A Geomatic Approach by GIS and Remote Sensing in the Oued Isser Watershed, Tlemcen, Algeria

Talbi Okacha, Fatmi Belaïd, Benhanifia Khatir, Talbi Djilali

Geomatics and Environmental Engineering

|

2021

|

Vol. 15, no. 2

89--104

EN

Prolonged water erosion leads to severe soil degradation, with highly visible scars. Consequently, the quantitative and descriptive estimation by mapping of the phenomenon has become the main objective of a great deal of research. It is this perspective that this study takes, based on the Revised Universal Soil Losses Equation (RUSLE) for a relatively accurate estimate, by integrating Arc GIS tools and remote sensing using high spatial resolution (10 m) image from the Sentinel 2A satellite. The model uses data on precipitation, soil, topography and vegetation cover management. The methodological approach taken implements this model in order to optimize its use by the various potential users in their planning and decision making studies. An application was carried out in the Oued Isser watershed (Tlemcen, Algeria). Soil loss maps were produced and the results indicate a high variation in soil losses in the study area and show that the highest values are concentrated on steep slopes, hence the great influence of the topographic parameter relative to other factors in the model.

4

Sekularne i ekstremalne procesy erozji wodnej gleb na Pojezierzu Drawskim

Majewski Mikołaj

Landform Analysis

|

2020

|

Vol. 39

1--106

EN

Soil erosion by water is one of the most important factors affecting contemporary landscape changes within the lowland geoecosystems in Central Europe. Soil erosion by water mainly depends on: rainfalls (especially its intensity and erosivity), length of slope and its inclination, type of cultivation and usage of land, anti-erosion treatments and susceptibility of soils to erosion. The aim of conducted research was to evaluate conditioning and magnitude of secular and extreme soil erosion processes in the Drawsko Lakeland with special considering of rainfall erosivity index (EI30). The main goal was realised through several research tasks. The first task involved examination of surface runoff and slope wash conditionings, course and quantity in the testing plot located within the Chwalimski Potok catchment. The second task was related to evaluate rainfall impact to soil erosion by water processes. It was realised by computation rainfall characteristics: intensity, kinetic energy and erosivity. In order to assess secular and extreme soil erosion impact to land relief changes, research were provided with additional details by conducting three field experiments with simulated rainfall. Stationary observation and quantitative researches of soil erosion (at testing plots) have been conducting within the Chwalimski Brook catchment for three hydrological years (2012–2014). The slope with the test area is located within the 1st order catchment being a subsystem of the Młynski Brook catchment and then followed by the upper Parsęta catchment. This area covers 4.8 hectares and is characterised by short slopes with small height variances up to 10 meters. Historically, the area was covered with agricultural crops, currently they cover about 10% of the area. The slope is covered with gleyic retisols and its average inclination is about 4 degrees with its south-east exposure. The measuring system of soil erosion covered 5 testing plots with different agricultural use (bare fallow, meadow, potatoes, spring and winter crops). Plots are 42 metres long and 4 metres width. In the bottom edge of each plot catchers with volume of 800 dm3 were installed. In this research, only data from black fallow were considered. Such tillage is recognised as a standard in soil erosion studies. Two experiments have been conducted in this testing plot. The third one has been conducted on slope located within an area of undulated morainic plateau in the Kłuda catchment. The slope is characterised by greater height variances than in Chwalimski Brook catchment. The slope, where the experiment has been conducted, is situated within local closed depression and is covered by sands underlain by boulder clay. Its average slope is about 10° with its southwest exposure. Although annual precipitation in the three-year measurement period was comparable with mean value from multi-year period (1987–2014), its intensity and erosivity were distinguishably lower. Such rainfall conditions are not favourable for extreme soil erosion by water processes, thus any relief forms from such geomorphological processes were not observed in the Drawsko Lakeland. Due to lack of that kind of forms, in 2013 and 2014, three field experiments were conducted. The main aim of experiments was to evaluate the impact of high intensity rainfall on soil surface. The first experiment consisted of 5, the second and the third of 4 rainfall simulations. The rainfall was created by using a purpose-built rain simulator, consisting of 3 and 6 sprinklers placed around the testing plot. Despite the slope inclination in the Kłuda catchment was 2.5 times steeper than Chwalimski Potok’s slope, surface runoff attained smaller volume, because of remarkably higher infiltration rate. In 2012–2014, surface runoff and soil loss has occurred 8 times each year. The maximal monthly surface runoff volume was registered in February 2012, and it equalled 10.1 dm3 m−2 and the maximal soil loss value was registered in May 2013 and equalled 3,198 kg ha−1. Annual runoff volumes were between 31.2 dm3 m−2 in 2012 and 38.8 dm3 m−2 in 2013, whereas annual soil loss values ranged from 740 kg ha−1 in 2012 to 5,700 kg ha−1 in 2013. Soil erosion values caused by simulated rainfall during field experiments were similar or significantly higher than annual values. Surface runoff was between 31.2 dm3 m−2 in the first experiment and 34.2 dm3 m−2 in the second one, whilst soil loss was between 4,632 kg ha−1 and 8,637 kg ha−1. The achieved experiment results have been compared with soil erosion rate achieved from stationary observations. The results show that runoff and soil loss considerably increase during rainfalls with high amount, intensity and erosivity. Furthermore, individual extreme erosive events may exceed annual (secular) soil erosion processes. Conducted stationary research indicates that annual soil erosion primarily depends on individual rainfall and erosive events, which considerably exceed mean values. In order to evaluate the soil susceptibility to erosion by water in the Drawsko Lakeland, high resolution potential and actual soil erosion risk maps were prepared. The qualitative assessment of soil erosion risk was based on geoinformation technologies. The model considers following conditions affecting the size of soil erosion: slope steepness and aspect, topographic factor LS (unit upslope contributing area), lithology, rainfall erosivity (Modified Fournier Index calculated from monthly and annual precipitation data) and land use and land cover from Corine Land Cover 2006. To prepare the map of potential soil erosion risk, land use from Corine Land Cover was not considered. Thematic maps have been reclassified into a 4-degree division. The results of the soil erosion risk assessment in the Drawsko Lakeland reveal the fact that a majority of its area is characterized by moderate or low erosion risk levels. Areas with high erosion risk are mostly located in the northern part of the Lakeland. The achieved results from stationary observations and field experiments may indicate that the soil loss magnitude significantly increases during rainfall with higher intensity, greater totals and accumulated in time rainfall events. This may confirm the high potential of soil erosion by water processes of above- -average magnitude and intensity in the discharge of material from agricultural used slopes.

5

Predicting water erosion in arid lands using the GIS-based RUSLE model: A case study of Bedour catchment, central Tunisia

Bedoui Chokri

Journal of Water and Land Development

|

2019

|

no. 40

59--66

EN

This study was conducted with a view to quantifying soil erosion in arid lands of Tunisia. To do this, we have opted to use the RUSLE model based on geographic information systems. By collecting data on rainfall, soils, vegetation, slopes and conservation practices separately as a layer and determining the pixel values for each of these factors, a quantified assessment of erosion in the basin is obtained. The data superposition and computing, following the model equations and protocol, allowed us to know the spatialized water erosion values at the pixel level. For the whole catchment, the study showed values oscillating between 0 and 163 Mg·ha–1·year–1 with an average annual rate of 3 Mg·ha–1·year–1. With such a low R (rainfall erosivity) factor (between 21.43 and 21.88 MJ·mm·ha–1·h–1·year–1) itself related to low monthly and annual rainfall amounts, the region experiences locally very high annual erosion rates. Soil protection through conservation practices has saved the basin from even higher erosion. While plains cultivated and equipped with contour benches often suffer from low rates of erosion (less than 2 Mg·ha–1·year–1), unused slopes are neglected without protection, resulting in significantly high rates of erosion.

PL

Badania prowadzono, aby ilościowo ocenić erozję gleby na suchych obszarach Tunezji. W tym celu wykorzystano model RUSLE bazujący na systemie informacji geograficznej. Zbiór danych, ich nakładanie i obliczenia prowadzono zgodnie z równaniami i protokołem modelu umożliwiły poznanie erozji w przestrzeni na poziomie pikseli. Badania wykazały, że w całej zlewni nasilenie erozji zmieniało się od 0 do 163 Mg·ha–1·rok–1 ze średnią równą 3 Mg·ha–1·rok–1. Mimo małego współczynnika R (erozyjność opadu), mieszczącego się w granicach 21,43–21,88 MJ·mm·ha–1·h–1·rok–1, który odzwierciedla niewielkie miesięczne i roczne opady, badany region doświadcza lokalnie bardzo wysokiego tempa erozji. Ochrona gleby poprzez odpowiednie działania uratowała zlewnię przed jeszcze większą erozją. Podczas gdy równiny uprawiane z ziemnymi ławami biegnącymi wzdłuż poziomic ulegają mniejszej erozji (mniej niż 2 Mg·ha–1·rok–1), nieuprawiane stoki są pozbawione takiej ochrony, co skutkuje wysokim tempem erozji.

6

Straty chemicznych składników pokarmowych roślin oraz gleby w wyniku odpływu wody z zadarnionego stoku lessowego

Mazur A.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 12

2154--2157

PL

Celem badań było określnie odpływu powierzchniowego i śródglebowego wody oraz zawartych w niej składników chemicznych (azotu ogólnego, amonowego, azotanowego( V) i azotanowego(III) oraz fosforu i potasu), a także zawiesiny glebowej z zadarnionego stoku lessowego. Badania wykonano w latach 2008-2011. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że zawartości azotu ogólnego wynosiły 0,685-5,321 mg/dm³, azotu amonowego 0,311-2,765 mg/dm³, azotu azotanowego( V) 0,208-1,441 mg/dm³, azotu azotanowego( III) 0,122-0,862 mg/dm³, fosforu 0,086-0,862 mg/dm³, potasu 0,652-4,241 mg/dm³, a zawiesiny glebowej 0,112-1,021 g/dm³. Strata wyerodowanych składników materii była mała w porównaniu z gruntami ornymi. Na podstawie analizy korelacji liniowej Pearsona stwierdzono istotny wpływ opadu erozyjnego oraz odpływu wody na stężenie zawiesiny glebowej i straty badanych składników materii. Stwierdzono brak zależności korelacyjnej pomiędzy opadem atmosferycznym a stężeniem chemicznych wskaźników określających jakość wody.

EN

Losses of total N, ammonium N and nitrite N as well as of P, K and soil suspension with surface and subsurface water outflow were detd. in Southern Poland in 2008- 2011. They were 0.685-5.321 mg/L, 0.311-2.765 mg/L, 0.208-1.444 mg/L, 0.122-0.862 mg/L, 0.086-0.862 mg/L, 0.652-4.241 mg/L, and 0.112-1.021 g/L, resp. A significant erosive effect of pptn. and water outflow on the concn. of soil suspension and loss of the studied matter components was found. In addn., no correlation relationship between atm. pptn. and the concn. of chem. water quality-detg. indicators was obsd.

7

Erozja wodna gleb w rolniczej zlewni lessowej z okresowym odpływem wody w Wielkopolu (Wyżyna Lubelska) w latach 2008-2011

Mazur A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

121--132

PL

Badania wykonano w latach 2008-2011 na obszarze zlewni lessowej w Wielkopolu na Wyżynie Lubelskiej. Celem pracy było określenie natężenia erozji wodnej gleb oraz wielkości odpływu poza zlewnię wody i zawartej w niej wybranych składników materii. Po spływach powierzchniowych wód prowadzono ilościowo-jakościową inwentaryzację szkód erozyjnych. Mierzono także ilość odpływających ze zlewni wód, z których pobierano próby w celu określenia stężenia: zawiesiny glebowej azotu i jego form oraz fosforu i potasu. Monitorowano także wysokość i natężenie opadów oraz miąższość pokrywy śnieżnej i prowadzono obserwacje jej topnienia. Wyniki badań dowodzą, że stan okrywy roślinnej decyduje o wielkości szkód erozyjnych. Zboża jare oraz rośliny okopowe słabo chronią glebę przed erozją, a dobrze oziminy, użytki zielone i lasy. Średnioroczne szkody erozyjne w zlewni wyniosły: żłobiny – 189 m3·km-2, zmyw powierzchniowy – 153 m3·km-2, namuły – 128 m3·km-2, a zmyw gleby – 0,335 mm. Odpływ wody poza zlewnie jest przeciętnie skorelowany z wysokością opadu (współczynnik korelacji r = 49). Natomiast korelację bardzo wysoką (r = 0,85) stwierdzono pomiędzy odpływem wody i gleby ze zlewni. Średnio w ciągu roku poza zlewnię odpływało: 7,1 mm wody, 44,85 Mg·km-2gleby, 127,2 kg·km-2N-Nog, 18,2 kg·k-2 P oraz 145,6 kg·km-2K.

EN

The research was carried out in the years 2008–2011 in the loess catchment area in Wielkopole in the Lublin Upland. The purpose of the work was to determine the intensity of water soils erosion and the size of the outflow beyond the water catchment and the selected constituents of matter contained in it. After surface water runoff, quantitative and qualitative inventory of erosion damage was carried out. The quantity of waters from the catchment was also measured, from which samples were taken in order to determine the concentration of soil suspension of nitrogen and its forms as well as phosphorus and potassium. The height and intensity of precipitation as well as the thickness of the snow cover were also monitored and observations of its melting were carried out. The research results prove that the condition of the plant cover determines the amount of erosive damage. Spring crops and root crops poorly protect the soil from erosion, while winter cereals, grassland and forests protect good. The average annual erosive damage in the catchment was: rills – 189 m3·km-2, surface runoff – 153 m3·km-2, deposits – 128 m3·km-2, and soil washout – 0.335 mm. The outflow of water outside the catchment is on average correlated with the amount of precipitation (correlation coefficient r = 49). On the other hand, a very high correlation (r = 0.85) was found between the outflow of water and soil from the catchment. On average, during the year outflow from the catchment were: 7.1 mm of water, 44.85 Mg·km-2 of the soil, 127.2 kg·km-2 N-Nog, 18.2 kg·km-2 P and 145.6 kg·km-2 K.

8

Hydro-sedimentary flow modelling in some catchments Constantine highlands, case of Wadis Soultez and Reboa (Algeria)

Balla F., Kabouche N., Khanchoul K., Bouguerra H.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 34

21--32

EN

Erosion is a major phenomenon that causes damage not only to soil and agriculture, but also to the quality of the water amounting to tonnes of matter annually transported on the earth's surface. This fact has attracted the interest of researchers to understand its mechanism and explain its causes and consequences. This work is a comparative study of water erosion in the two semi-arid catchments of Wadi Soultez and Wadi Reboa; located in the North-East of Algeria. The approach adopted for the quantification of sediment transport consists on researching the best regressive model to represent the statistical relation between the sediment yield and the measured water discharge at different scales: annual, seasonal and monthly. The available data cover 27 years from 1985–2012. The results show that the power model has given the best correlation coefficient. Results have indicated that Wadi Reboa transported an average of 14.66 hm3 of water and 0.25 million tonnes of sediments annually. While Wadi Soultez has transported 4.2 hm3 of water and 0.11 million tonnes of sediments annually. At a seasonal scale, sediment amounts have showed significant water erosion in autumn with around 44% and secondarily in the spring with 29% in Wadi Soultez. Unlike Wadi Reboa, sediment transport represents 32% and 46% in autumn and spring respectively. Based on the obtained sediment amounts; it is found that the physical factors: such as steep reliefs, vulnerable lithological nature of rocks and poor vegetal cover, have significantly contributed in accelerating soil erosion.

PL

Erozja jest głównym czynnikiem, który nie tylko przynosi szkody w rolnictwie (ubytki gleb), ale także obniża jakość wód powierzchniowych wskutek transportu wielkiej ilości materii niesionych rocznie w skali całego świata. Zjawisko to przykuwało uwagę badaczy, którzy pragnęli poznać mechanizm erozji oraz jej przyczyny i skutki. Przedstawiona praca jest porównawczym studium erozji wodnej półpustynnych zlewni dwóch epizodycznych rzek – Soultez i Reboa w północnowschodniej Algierii. Podejście do ilościowego ujęcia transportu osadów polegało na znalezieniu najlepszego modelu regresji między transportem osadu a mierzonym odpływem wody w skali rocznej, sezonowej i miesięcznej. Dostępne dane obejmują 27 lat – od 1985 do 2012. Najlepszy współczynnik korelacji uzyskano, stosując model potęgowy. Wyniki wskazują, że Reboa transportowała średnio 14,66 hm3 wody i 0,25 mln t osadu rocznie, podczas gdy transport rzeki Soultez wynosił 4,2 hm3 wody i 0,11 mln t osadu rocznie. W ciągu roku największe ilości osadu rzeka Soultez transportowała jesienią (44%) i wiosną (29%), natomiast największy transport osadu w rzece Reboa odnotowano wiosną (46%), a mniejszy jesienią (32%). Na podstawie uzyskanych danych o transporcie osadów stwierdzono, że czynniki fizyczne, takie jak głęboka rzeźba terenu, litologiczny charakter skał podatnych na erozję i uboga pokrywa roślinna przyczyniają się znacząco do zwiększonej erozji gleb.

9

Ocena biotechnicznej zabudowy wąwozów zboczowych w Opoce Dużej (Wyżyna Lubelska)

Mazur A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 5

147--156

PL

Badania wykonano w umocnionych wąwozach w Opoce Dużej, gdzie w latach 1962–1964 wykonano przeciwerozyjną zabudowę biotechniczną. Na podstawie badań można stwierdzić, że zastosowana zabudowa wąwozów okazała się skuteczna. Wąwozy nie pogłębiły się i nie powiększyły swoich rozmiarów, a koryto Sanny nie wymagało kosztownego bagrowania. Na dnach wąwozów obserwuje się głównie akumulację materiału glebowego. W ciągu 51 lat na dnach wąwozów osadziło się około 4000 m3 namułów. Budowle hydrotechniczne skutecznie utrwaliły progi erozyjne i dno wąwozu przed erozją liniową oraz przyczyniły się do zatrzymania żyznego materiału glebowego, dzięki czemu powstały korzystniejsze warunki dla wzrostu roślinności. Jednak stosowanie tego typu budowli w wąwozach powinno być ograniczone do niezbędnego minimum ze względu na wysoki koszt zatrzymania m3 materiału ziemnego oraz wprowadzanie sztucznych elementów w krajobraz.

EN

The studies were carried out in consolidated gullies in Opoka Duża, an anti-erosion biotechnical structure created in 1962–1964. On the basis of the studies it can be stated that the applied gullies buildings appeared to be efficient. Gullies did not deepen and did not increase its dimensions, whereas the Sanna river bed did not require expensive dredging. Accumulation of soil material is mainly observed at the bottoms of the gullies. In 51 years, about 4000 m3 of material accumulated at the bottoms. Hydrotechnical structures efficiently strengthened the erosion thresholds and bottoms of gullies against linear erosion and contributed to the inhibition of the fertile soil material creating more favourable conditions for plants growth. However, application of this type of buildings in gullies should be reduced to a necessary minimum, due to the high cost of maintaining a m3 of soil material and the introduction of additional elements in the landscape.

10

Modelowanie oceny ryzyka wystąpienia erozji wodnej powierzchniowej w rolniczej zlewni górskiej

Kruk E., Ryczek M., Klatka S., Malec M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 1

9--17

PL

Ocenę ryzyka wystąpienia erozji wodnej powierzchniowej w zlewni Potoku Mątny o powierzchni 1,47 km2, położonej w Gorcach przeprowadzono metodą Masoudi’ego i Pathwardhan’a. Metoda ta opiera się na dziewięciu wskaźnikach (współczynnik podatności gleby na erozję, głębokość gleby, spadki, intensywność opadu, suma opadu rocznego, udział nieosłoniętej gleby, stopień pokrycia terenu roślinnością, stan erozji wodnej i podłoże geologiczne), które zostały pogrupowane na 5 klas, w zależności od granicznych wartości, a następnie w zależności od możliwości wystąpienia niekorzystnych zdarzeń w przyszłości, model pozwala wyznaczenie map obszarów przedstawiających procent ryzyka zagrożenia erozją wodną. Parametry do modelu zostały w pełni zidentyfikowane w oparciu o metody i bazy danych wchodzących w zakres szeroko rozumianych technik GIS. W analizowanej zlewni wartości prawdopodobieństwa wystąpienia erozji na ponad połowie badanego obszaru wyniosły poniżej 50%. Zastosowana metoda określania ryzyka erozji może stanowić szczegółowe uzupełnienie dotychczas szeroko stosowanej metody określenia erozji potencjalnej wg Józefaciuków.

EN

Evaluation of surface erosion risk according to be Masoudi and Pathwardhan method was carried out in the Mątny stream basin of area 1.47 km2, located in the Gorce Mountains. The method is based on nine parameters (soil erodibility factor, soil depth, slopes, rainfall intensity, yearly rainfall, ratio of uncovered soil, ratio of plant cover, state of water erosion, geological background), which were grouped in five classes, regarding boundary values, and then depending upon possibility of erosion occurrence in future. A model allows to determine areas maps presenting percentage risk of water erosion. Parameters for the model were fully identified based on methods and databases covering GIS techniques. In the analyzed basin on more than half of the area were below 50%. The used method of erosion risk evaluation may be supplementary for the known very well method elaborated by the Józefaciuk.

11

Wykorzystanie geokompozytów sorbujących wodę do ochrony skarp budowli ziemnych przed erozją

Śpitalniak M.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2016

|

nr 3

161--166

PL

Geokompozyty sorbujące wodę (GSW) – innowacyjna technologia do zabezpieczania skarp budowli ziemnych opracowana na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Efekty stosowania GSW na skarpach wyeksploatowanej kopalni surowców mineralnych w miejscowości Pierwoszów. Wyniki badań wykonanych metodami klasycznymi oraz z wykorzystaniem naziemnego skaningu laserowego. Parametry biometryczne traw: wysokość traw, średnia średnica korzeni, objętość bryły korzeniowej. Potwierdzona skuteczność GSW.

EN

Water absorbing geocomposites (WAGs) – an innovative technology for the protection of earth structure slopes, developed at the Wrocław University of Environmental and Life Sciences. Effects of WAGs usage on slopes of exploited mineral resources mine in Pierwoszów. The results of tests performed by conventional methods and with use of terrestrial laser scanning. The biometric parameters of grass: plant height, average diameter of grass roots, the volume of the roots. Proven effectiveness of WAGs.

12

Vulnerability of soils in the watershed of Wadi El Hammam to water erosion (Algeria)

Gliz M., Remini B., Anteur D., Makhlouf M.

Journal of Water and Land Development

|

2015

|

no. 24

3--10

EN

Located in the north west of Algeria, the watershed of Wadi El Hammam is threatened by water erosion that has resulted the silting of reservoirs at cascade: Ouizert, Bouhanifia and Fergoug. The objective of this study is to develop a methodology using remote sensing and geographical information systems (GIS) to map the zones presenting sensibility of water erosion in this watershed. It aims to produce a sensibility map that can be used as a reference document for planners. The methodology presented consists of three factors that control erosion: the slope, the friability material and the land use, which were integrated into a GIS. The derived erosion sensibility map shows three areas of vulnerability to water erosion: low, medium and high. The area of high vulnerability corresponds to sub-basin of Fergoug.

PL

Położona w północno-zachodniej Algierii zlewnia rzeki Wadi El Hammam charakteryzuje się dużą podatnością na procesy erozji wodnej, które prowadzą do zamulenia zbiorników w kaskadzie: Ouizert, Bouhanifia i Fergoug. Celem badań było opracowanie metodologii wyznaczania stref w zlewni o różnej podatności na erozję z wykorzystaniem teledetekcji i geograficznych systemów informacyjnych (GIS) oraz stworzenie mapy wrażliwości gleb na erozję, która może być wykorzystana jako dokument referencyjny dla planistów. Przedstawiona metodologia polega na integracji w GIS trzech czynników warunkujących procesy erozji, tj.: nachylenia stoków, struktury gleb i użytkowania terenu. Na opracowanej mapie wyróżniono trzy klasy charakteryzujące: małą, średnią i dużą podatność zlewni na procesy erozji wodnej. Dużą podatność na erozję wykazują głównie obszary na terenie zlewni zbiornika Fergoug.

13

Rozwój wąwozu drogowego w Gorzkowie (Wyżyna Lubelska)

Mazur A., Grzywna A., Król Ż., Gabryszuk J., Nieścioruk K., Obroślak R.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 44

89--94

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań natężenia erozji wodnej w wąwozie drogowym w Gorzkowie na Wyżynie Lubelskiej. Program badań opierał się na badaniach terenowych, którymi objęto badania natężenia erozji wodnej, uwzględniając rodzaje i rozmiary szkód erozyjnych. W okresie badań wystąpiły trzy spływy powierzchniowe wód, podczas których powstały szkody erozyjne. Szkody erozyjne w postaci żłobin w dnie wąwozu wyniosły 64,2 m3, a objętość osadzonego materiału ziemnego na dnie wąwozu i w rowie przydrożnym wyniosła 70 m3.

EN

The paper presents the results studies on the intensity of water erosion processes in the road gully in Gorzków on the Lublin Upland. The study program was based mainly on field determinations including the intensity of water erosion processes, taking into account the types and size of erosion damage. During the studies, three surface washouts that led to erosion damage were registered. Erosion damage in a form of rills on the bottom of gully, during the studies, amount- ed to 64.2 m3, and the volume of precipitated soil material on the bottom of gully and the roadside ditch was 70 m3.

14

Czynniki kształtujące właściwości sorpcyjne powierzchniowej warstwy gleb wykształconych na zboczach doliny Narwi w obrębie otuliny Narwiańskiego Parku Narodowego

Wysocka-Czubaszek A., Micun K., Czubaszek R.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 40

183--195

PL

Celem badań była charakterystyka właściwości sorpcyjnych powierzchniowej warstwy gleb wykształconych w różnych częściach zboczy. Prace prowadzono na terenie strefy ochronnej Narwiańskiego Parku Narodowego, na 12 pojedynczych polach uprawnych, położonych na zboczach doliny Narwi. Powierzchniowa warstwa badanych gleb charakteryzuje się głównie uziarnieniem piasków gliniastych i glin piaszczystych. Odczyn tych utworów jest zróżnicowany, pH w wodzie wynosi od 4,83 do 7,85, a w KCl od 4,03 do 7,81. Pojemność sorpcyjna powierzchniowej warstwy badanych gleb jest dość mała i wynosi od 4,19 do 20,10 cmol(+)kg-1. W przypadku łagodnych zboczy, zbudowanych z utworów słabo podatnych na erozję, głównym czynnikiem przemieszczającym materiał glebowy po stoku są zabiegi agrotechniczne, co wpływa na niewielkie zróżnicowanie właściwości fizyko-chemicznych i uziarnienia powierzchniowych warstw gleb w różnym położeniu w rzeźbie, jednakże utwory położone u podnóży zboczy wykazują niższe pH i niższą pojemność sorpcyjną oraz wyższą kwasowość hydrolityczną, co wiąże się głównie z większym uwilgotnieniem.

EN

The aim of the study was to describe the sorption properties of the surface layer of soils formed in different parts of the slope. The study was carried out within the protection zone of the Narew National Park on 12 individual arable fields, located on the slopes of the valley of the Narew River. The surface layers of the studied soils are loamy sands and sandy loams. The pHH2O in these soils ranges from 4.83 to 7.85, and pHKCl ranges from 4.03 to 7.81. Sorption capacity of the surface layer of the studied soils is quite small, ranging from 4.19 to 20.10 cmol(+) kg-1. On gentle slopes composed of material weakly susceptible to erosion a major factor in moving soil material on the slope are agricultural practices, resulting in slight differences in physico-chemical properties and texture of the surface layers of soil in different slope position. However material at the foot of the slopes has lower pH and sorption capacity and higher hydrolytic acidity, which is associated mainly with higher soil moisture.

15

Wpływ erozji gleb na fizjonomię krajobrazu

Wiśniewski P., Wojtasik M.

Ekologia i Technika

|

2014

|

R. 22, nr 6

346--351

PL

W pracy przedstawiono wpływ erozji gleb na fizjonomię krajobrazu. Zlokalizowano formy oraz określono główne rodzaje procesów erozyjnych. Scharakteryzowano Ich skutki na terenach użytkowanych rolniczo pojezierzy Chełmińskiego, Gnieźnieńskiego i Krajeńskiego. Przekroje niwelacyjno-glebowe zlokalizowano na stokach będących w uprawie płużnej o zróżnicowanych spadkach, długościach, formie i wystawie. Stopnie deacji pokrywy glebowej oceniono dokonując analizy blogii i właściwości, takich jak skład granulometryczny, zawartość próchnicy i węglanu wapnia oraz makroelementów zerodowanych pedonów.

EN

The paper presents the impact of soil erosion on the landscape physiognomy. Forms were localised and main types of erosion processes were determined. Effects of soil erosion on agricultural areas of the Chełmno, Gniezno and Krajna Lakeland were analysed. The soil cross section transects were localised on diverse slopes used for farming purposes. Degrees of soil deformation were assessed by analysis of morphology and properties, such as soil texture, humus and calcium carbonate content and macroelements of the eroded pedons.

16

Wpływ spływu powierzchniowego na jakość wód rzeki Żółkiewka

Mazur A.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

Nr 2

64--66

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań, ukazujące wpływ spływu powierzchniowego, na jakość wód rzeki Żółkiewka w warunkach intensywnej gospodarki rolnej na lessowych obszarach Wyżyny Lubelskiej. Badania wykonano w oparciu o monitorowanie odpływów powierzchniowych ze zlewni rolniczej, w trakcie których z rzeki pobierano próbki odpływającej wody. Przeprowadzone badania wykazały, że istotnym źródłem zanieczyszczenia wód rzeki Żółkiewka są odpływy powierzchniowe z terenów rolniczych. Bowiem w wyniku procesów denudacyjnych wody zostają obciążone zanieczyszczeniami takimi jak: zawiesina, związki azotu, fosforany, potas, a cząstki materiału fluwialnego i rumowisko rozpuszczone w wodzie pogarszają jej jakość, a tym samym przyspieszają proces eutrofizacji rzeki.

EN

This paper presents the results of studies showing the effect of the surface wash on the water quality of the Żółkiewka гіѵег in intensive farming on the loess areas of the Lublin Upland. The study is based on the monitoring of the outflow surface of the agricultural catchment, during which the гіѵег samples of flo-wing have been taken. The study proves that the major source of Żółkiewka гіѵег pollution is surface runoff from agricultural land. Indeed, as a result of denudation processes, water is polluted by: suspension, nitrogen compounds, phosphate and potassium, and the particles of fluvial materiał and debris dissolved in water decreases its quality, thus accelerating the process of гіѵег eutrophication.

17

Prediction of sediment inflow to the Klusov-Hervartov reservoir

Junáková N., Bálintová M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2012

|

z. 59, nr 1/I

81-89

EN

Sediment transport through water erosion is an environmental problem, having widespread and serious negative impact on agricultural production and mainly on water quality. Sediments reduce the stream capacity, reservoir’s accumulation capacity and act as the ultimate sink of many pollutants (nutrients, heavy metals, pesticides). For assessment the water management and environmental impact of sediments on water quality, first, it is necessary to determine the total amount of sediments deposited in reservoirs, often originated from erosion of agricultural production areas. This paper deals with the method for determination of the sediment quantity in the small water basin Klusov-Hervartov, which is based on combining the soil loss calculation using the Universal Soil Loss Equation and sediment delivery ratio. The calculation is supplemented with the determining of the detached sediment amount during 5 cropping periods in the year depending on land use in the river catchment’s area. Total quantity of sediments trapped in reservoir is determined according to the reservoir trapping efficiency by using Brune and Dendy method. Soil loss is computed based on the particular croprotations in the catchment during 10 years.

18

Transport rumowiska wleczonego ze zlewni źródliskowej (przykład źródlisk Łyny)

Afelt A

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 31

5--16

PL

Wstępne wyniki badań źródliska Łyny wskazują na proces intensywnego odprowadzania substancji mineralnej w postaci stałej – jako składowej erozji wodnej zachodzącej w krajobrazie młodoglacjalnym na styku wód podziemnych i powierzchniowych. Pomiary polowe eksportu substancji mineralnej w formie rumowiska wleczonego wykazały, iż sumarycznie w roku erozyjnie ze zlewni odprowadzane jest w przybliżeniu 840 kg materiału (okres badań lata 2008-2009). Oznacza to średnio ubytek masy rzędu 580 kg z 1 km2 powierzchni jednostkowej zlewni rocznie. Woda źródlana pełni bardzo ważną rolę w odprowadzaniu substancji nierozpuszczonej ze zlewni topograficznej. Erozja wodna – sterując intensywnością transportu rumowiska, stymuluje w źródlisku Łyny proces odgrzebywania lokalnej rynny polodowcowej.

EN

The spring area of the Łyna river is a geological reserve, where naturally occurring retrogressive erosion is protected. Intensity of removal of solid and dissolved mineral material from the spring area of the river is the study aim. The study area is exceptional for Polish lowlands due to its complexity, as it includes 9 spring niches and 4 effluents. Geological setting plays here a decisive role, because all springs are situated in a head of a deep, buried tunnel valley which is developed in older sediments. The tunnel valley is filled with sands and gravels deposited during the last phase of the Vistulian glaciation. Removal of solid and dissolved material by retrogressive erosion leads to enlargement of the spring area and to uncovering of the buried tunnel valley. Intensive increase of the flow rate occurs downstream as tributary streams join the main river. Data from 3 gouge profiles covering 850 m downstream are as follows; 8,5; 22,8 and 48,8 dm3/s on average (based on a period 2004-2010). Intensity of the dragged material increases from 0,01 up to 0,08 g/s (measured in 2007-2008), 0,027 g/s on average. Mineralization of river water ranges between 150 and 234 mg/dm3 (178 mg/dm3 on average). It is assessed that the dissolved material removed from the area equals to 630 kg per day (230 tons per annum). On the other hand, the solid dragged material equals to 2,3 kg per day (0,84 tons per annum) for 34,8 dm3/s discharge measured at the lowermost gouge profile and for average mineralization of spring waters. Springs of the Łyna river have a high and stabilized outflow leading to the dynamic removal of mineral material. Removal of the dissolved material by the spring waters represents denudational potential of the regional aquifers which feed the springs. On the other hand, removal of the dragged material represents only erosion occurring within the uppermost part of the topographic catchment adjacent to the spring area which supplies the river channel with the solid material.

19

Wpływ erozji wodnej na krajobraz

Gliński P., Przesmycki J.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2011

|

T. 7, nr 1

99--107

PL

W opracowaniu omówiono zjawiska erozji, ze szczególnym uwzględnieniem roli erozji wodnej w kształtowaniu krajobrazu terenów erodowanych, występowanie erozji na terenie Polski, na podstawie najnowszej literatury oraz przedstawiono metody pomiaru i monitoringu procesów erozyjnych.

EN

Water erosion processes, which in Poland cover about 20% of the area, form characteristic landscape with strong relief. This landscape cause, from one hand disturbances in agricultural activity, and, from the other hand, is attractive for tourism.

20

Agrogeotechniczne umacnianie skarp budowli ziemnych

Koda E., Osiński P., Głażewski M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 4

36--47

PL

W artykule przedstawiono problemy stateczności skarp nasypów pokrytych roślinnością. Przedstawiono wymagania dotyczące odpowiedniego przygotowania podbudowy i powierzchni skarpy przed wprowadzeniem roślinności, w tym głównie dotyczące uzyskania wymaganego zagęszczenia gruntów użytych do wykonania nasypu. Dobór gatunków roślin do zabudowy biologicznej skarpy powinien być dostosowany do rodzaju wbudowanych gruntów oraz wysokości i nachylenia skarpy. Nieodpowiednie przygotowanie powierzchni skutkuje występowaniem przyśpieszonej erozji wodnej na skarpie powodującej jej intensywne niszczenie. Szkodliwy wpływ wody spływającej po skarpie jest obserwowany praktycznie przy realizacji wszystkich nasypów ziemnych (drogowych, wałów, grobli i zapór ziemnych, obwałowań składowisk odpadów). W artykule przedstawiono algorytm postępowania w przy ocenie wpływu roślinności na stateczność skarpy, uwzględniający wprowadzenie dodatkowych danych do analizy stateczności. Przedstawiono również przykładowe wyniki analizy stateczności skarp nasypów ziemnych z uwzględnieniem wpływu roślinności na wartość współczynnika stateczności. Wykonane obliczenia potwierdziły, że dobrze rozwinięta roślinność na skarpie może spowodować wzrost wartości współczynnika stateczności nawet o 20 %.

EN

The paper presents the problem of slope stability of embankments covered with vegetations. The main issue to introduce vegetation ontoo slopes is the adequate compaction of built-in soils. Plants selection for slope stability ought to be adjusted to a kind of soils and side of slope. Improper soil preparation can cause intensive accelerated erosion on slopes. Slope stability should be analyzed taking into consideration the influence of existing vegetations. The presented results shows that simple activity like vegetation establishment can increase the factor of safety by as much as 20%.