Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: erozja glacjalna

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Procesy erozji i akumulacji glacjalnej w południowej części Basenu Gotlandzkiego w zapisie rzeźby podłoża czwartorzędu oraz rozprzestrzenienia osadów plejstoceńskich

Pikies R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

2005

nr 416

81-114

Podłoże czwartorzędu na obszarze badań pocięte jest kilkoma południkowymi uskokami, czego wynikiem jest jego struktura blokowa. Zachodnią część powierzchni podłoża czwartorzędu budują iłołupki i łupki ilaste przydolu, część centralną i północno-wschodnią tworzą różnorodne wapienie górnego dewonu, natomiast w części południowej i południowo-wschodniej pojawiają się piaski pylaste górnej kredy. W części południowo-zachodniej na utworach przydolu leżą niezgodnie osady eocenu. Główne rysy rzeźby podłoża czwartorzędu są efektem erozji lodowcowej. Rzeźba ta odzwierciedla dwa kierunki lodowcowej transgresji. Pierwszy z nich jest zorientowany ku SW i W, w kierunku Rynny Słupskiej. Drugi kierunek biegnie ku S i SSE, orientując się ku Zatoce Gdańskiej. Egzaracyjnie ukształtowana rzeźba jest urozmaicona głębokimi, erozyjnymi rozcięciami o charakterze dolin subglacjalnych. Są one szczególnie widoczne na wschodnim skłonie Południowej Ławicy Środkowej. Miąższość plejstocenu na większej części obszaru badań jest ogólnie mała. Większa miąższość plejstocenu, dochodząca do 35 m, występuje w rejonie Południowej Ławicy Środkowej. Rejestracje sejsmo-akustyczne pokazują tutaj obecność dwóch lub trzech poziomów morenowych, których ciągłość zaburzają rozcięcia dolin subglacjalnych. Znacznie większe miąższości plejstocenu są wynikiem zwiększonego odkładania się materiału morenowego, transportowanego w bazalnej części lądolodu, po dystalnej stronie ciągu regionalnych spłyceń, ciągnących się od Gotlandii po Południową Ławicę Środkową. Skład petrograficzny glin rejonu Południowej Ławicy Środkowej jest podobny, odznacza się on stałą i zdecydowaną przewagą wapieni paleozoicznych nad skałami krystalicznymi, co wskazuje na krótki transport między obszarami alimentacji i akumulacji. Plejstocen obszaru badań tworzą ilaste gliny subakwalne o miąższości od 3 do 9 m, powstałe w czasie wycofywania się ostatniego lądolodu. W lokalnych obniżeniach akumulacyjnych gliny te są przykryte przez lodowcowo jeziorne i lodowcowo-morskie osady bałtyckiego jeziora lodowego i tu miąższość plejstocenu dochodzi do 14 m. Mała miąższość plejstocenu na większej części badanego obszaru odzwierciedla zdecydowaną przewagę procesów erozji nad akumulacją lodowcową, co miało miejsce przez cały plejstocen na obszarze środkowego i w północnej części południowego Bałtyku. Skład petrograficzny glin subakwalnych zmienia się wraz z głębokością ich wytapiania, co odzwierciedla zróżnicowane nagromadzenie materiału skalnego w dolnej części lądolodu, zależnie od głębokości jego kontaktu z podłożem. Ostatnim paleogeograficznym wydarzeniem w plejstocenie było powstanie zbiornika bałtyckiego jeziora lodowego, który w wyniku holoceńskich transformacji przeobraził się w obecny basen Morza Bałtyckiego.

The sub-Quaternary topography is divided into a number of blocks by several meridionally oriented faults. Western part of this area is composed of Pridoli claystones and marly shales. Central and north-eastern parts consist of different types of Upper Devonian limestones. Upper Cretaceous silty sandstones occur in the east and south-east. A thin layer of Eocene sediments unconformably overlies Pridoli deposits in the south-western area. The main features of the sub-Quaternary topography are a result of glacial erosion. This relief reflects two directions of glacial transgression. One of them is oriented SW' and W'wards, towards the Słupsk Trough. The other is directed S' and SSE'wards, towards the Gulf of Gdańsk. This relief, shaped by glacial erosion, is densely cut by subglacial valleys of different depths. It is especially seen on the eastern slope of the Southern Middle Bank. Pleistocene deposits are rather thin in most of the study area. They are slightly thicker, up to 35 m, in the Southern Middle Bank. Seismoacoustic data shows here the presence of two or three morainic horizons whose continuity is disturbed by subglacial valleys. The greater thickness of Pleistocene deposits reflects a higher accumulation rate of morainic material transported in the lower portion of the ice sheet, along the distal part of a regional elevation extending from Gotland Island to the Southern Middle Bank. Over most of the area the deposits are 3-9 m thick. In this region, the Pleistocene is generally composed of a single horizon of subaqueous till deposited during gradual recession of the last ice sheet. In local depressions, this till horizon is covered by glaciolacustrine and glaciomarine sediments of the Baltic Ice Lake where the Pleistocene sequence reaches up to 14 m in thickness. Small thickness of glacial deposits in most of the study area is a result of dominant erosional processes during the Pleistocene in the central Baltic Sea and in the northern part of the Southern Baltic Sea. Petrographic composition of tills composing the Southern Middle Bank region reveals significant affmities. The constant and high content of carbonate rocks on one hand, and the low content of crystalline rocks on the other hand indicate a short transport of morainic material. Petrographic composition of subaqueous tills varies due to a depth of accumulation, pointing at various distribution of glacial debris in basal part of the ice sheet. The last palaoegeographical event of the Pleistocene was the formation of a water reservoir called the Baltic Ice Lake which, during the Holocene, has transformed into the recent Baltic Sea.

Kenozoik południowego Bałtyku - wybrane zagadnienia

Kramarska R., Uścinowicz Sz., Zachowicz J.

Przegląd Geologiczny

2002

Vol. 50, nr 8

709-716

Utwory trzeciorzędowe w obszarze południowego Bałtyku obejmują wycinkowe fragmenty profilu stratygraficznego reprezentowane przez paleocen dolny, eocen górny, oligocen dolny oraz miocen dolny i środkowy. Młodsze ogniwa trzeciorzędu – oligocen dolny oraz miocen dolny i środkowy rozpoznane są dotychczas tylko w bliższym sąsiedztwie brzegu oraz w klifach. Plejstocen jest reprezentowany głównie przez osady zlodowacenia warty i wisły. Pełny profil holocenu występuje jedynie w głębokowodnych basenach sedymentacyjnych. W obszarze płytkowodnym osady młodszego holocenu występują tylko lokalnie. Osady środkowego i późnego holocenu, reprezentowane przez piaski i żwiry morskie, na dużych obszarach leżą bezpośrednio na glinach zwałowych. Długotrwałe okresy denudacji przypadające na koniec trzeciorzędu i początek czwartorzędu, na które nałożyły się procesy plejstoceńskiej egzaracji glacjalnej i erozji subglacjalnej są głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za styl budowy geologicznej obszaru i rozwoju rzeźby. Główne elementy współczesnej rzeźby są wynikiem procesów erozyjnych zachodzących podczas holoceńskich transgresji południowego Bałtyku.

Tertiary deposits in the area of the Southern Baltic represent only some parts of the stratigraphic column: Lower Palaeocene, Upper Eocene, Lower Oligocene, and Lower and Middle Miocene. Younger members of the Tertiary are known only from coastal zone area. Pleistocene is represented mainly by deposits of Wartanian and Vistulian glaciations. Full sequence of the Holocene occurs only in deep water basins. In the shallow water area the Early Holocene deposits occur only locally. On large areas Middle and Late Holocene marine deposits are laying directly on top of till. Long-lasting denudation processes at the end of Tertiary and beginning of Pleistocene as well as glacial erosion during the Pleistocene are responsible for the origin of Baltic depression. The main features of present day morphology of the sea floor is a result of marine erosion during the Holocene transgressions.