Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Impact of Mining Dump on the Accumulation and Mobility of Metals in the Bytomka River Sediments

Jabłońska-Czapla M, Szopa S., Rosik-Dulewska Cz.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 2

3--19

EN

The research aim was to determine the long-term impact of the mine waste stored at the coal waste dump Hałda Ruda on the content of heavy metals in the bottom sediments of the Bytomka River. It is a watercourse flowing along this coal waste dump and has been under its influence for over fifty years. The research also attempted to determine the seasonality of changes (2 years) and mobility of selected elements. The article presents total contents of Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd and Pb in the bottom sediments collected from the Bytomka River. It also focuses on the distribution of these elements in particular geochemical fractions determined with the Tessier’s sequential chemical extraction procedure. Total element contents were determined with an EDPXRF (Energy Dispersive X-ray Fluorescence) technique. The extractants of particular Tessier’s fractions were determined quantitatively with an ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) spectrometer. The research results show that the stored waste significantly influences the contents of heavy metals in the Bytomka River bottom sediments. The lowest concentration of heavy metals was observed at the B1 spot (above the dump), while the highest one was measured at the B3 spot (below the dump). Sequential chemical extraction of the bottom sediments indicates that the Zn content in the ion-exchange and carbonate fractions diminished within a year. Nevertheless, Zn bound to Fe and Mn oxides acted in the opposite way. Mn, Zn and Pb are the most dangerous elements from the viewpoint of environmental hazards, as their total concentrations were high. Moreover, their high contents were observed in the most mobile (ion-exchange and carbonate) fractions. Extremely toxic Cd was bound to the oxide fraction to the largest extent. Cu was mainly bound to the organic fraction while environmentally hazardous Cr was bound to the residual fraction.

PL

Celem pracy było określenie długoterminowego wpływu odpadów pogórniczych składowanych na zwale pogórniczym Hałda Ruda na zawartość metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki płynącej wzdłuż tego zwału, na którą przez ponad pół wieku hałda wywierała wpływ, ponadto określenie sezonowości (2 lata) tych zmian oraz mobilności wybranych pierwiastków. W pracy przedstawiono zawartość całkowitą pierwiastków: Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Pb w osadach dennych pobranych z rzeki Bytomki, jak również ich dystrybucję w poszczególnych frakcjach geochemicznych z wykorzystaniem sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według Tessiera. Całkowitą zawartość pierwiastków określono wykorzystując technikę EDPXRF natomiast analizy poszczególnych frakcji Tessiera oznaczano ilościowo za pomocą spektrometru ICP-MS. Próbki do badań pobierano comiesięcznie w okresie od grudnia 2009 do listopada 2010, w trzech punktach przed (B1), na wysokości (B2) oraz za zwałowiskiem (B3). Wyniki badań wskazują, że składowane odpady w znacznym stopniu wpływają na wzrost zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki. Najniższe stężenie metali ciężkich zaobserwowano w punkcie pobierania przed zwałem – B1, a najwyższe w punkcie pobierania za zwałem – B3. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wody rzeki Bytomki są bardzo zanieczyszczone, stąd już w punkcie pobierania B1 (przed zwałem) obserwuje się znaczne zawartości metali w osadzie dennym. Sekwencyjna ekstrakcja chemiczna osadów dennych pozwoliła stwierdzić, że stężenie cynku w frakcji jonowymiennej i węglanowej ulegała zmniejszeniu w ciągu roku, odwrotnie zachowywał się cynk związany z tlenkami żelaza i manganu. Z punktu widzenia zagrożenia dla środowiska najbardziej niebezpieczne są Mn, Zn, i Pb, gdyż oprócz wysokiego stężenia całkowitego, zaobserwowano wysoki ich udział w najbardziej mobilnych frakcjach: jonowymiennej i węglanowej. Silnie toksyczny kadm związany był w największym stopniu z frakcją tlenkową. Miedź związana jest głównie z frakcją organiczną, a niebezpieczny dla środowiska chrom z frakcją rezydualną. Oznaczane metale w próbkach osadów dennych w punkcie B3 (za zwałem) były w większym stopniu związane w frakcji rezydualnej, niż w przypadku punktów B1 i B2.

2

Badania składu chemicznego nawozów mineralnych

Michalski R., Łyko A., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 3-4

76--79

PL

Badania jakościowe i ilościowe wymagają stosowania dokładnych i precyzyjnych technik analitycznych. Do produktów, których skład chemiczny ma ogromne znaczenie zarówno ze względów zdrowotnych, ekologicznych, jak i ekonomicznych, należą nawozy mineralne. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych substancji w kilkunastu nawozach mineralnych produkowanych w Polsce. Do oznaczania wybranych nieorganicznych anionów i kationów wykorzystano technikę chromatografii jonowej (IC), a do badania zawartości wybranych pierwiastków - technikę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (EDXRF).

EN

Quality and quantity research requires the applications of accurate and precise analytical techniques. Products, which composition is of great importance because of health, environment and economical reasons include fertilizers. In the paper the results of analyses of selected chemicals in several fertilizers produced in Poland are presented. Ion chromatography was used for the determination of selected inorganic anions and cations, and energy dispersive X-ray fluorescence for metals and metalloids determinations.

3

Concentrations of PM2.5, PM2.5-10 and PM-related elements at two heights in an urban background area in Zabrze (Poland)

Rogula-Kozłowska W., Błaszczak B., Klejnowski K.

Archives of Environmental Protection

|

2011

|

Vol. 37, no. 2

31-47

EN

Concentrations and elemental composition of fine (PM2.5) and coarse (PM2.5-10) ambient particles, at two sampling points located at the same urban background sites, were investigated. The points were 20 m distant from each other and at various heights (2 and 6 m) above the ground. A dichotomous sampler, equipped with a virtual impactor, and a cascade impactor were used to sample the dust. An X-ray fluorescence spectrometer was used in the elemental analyses. The investigations revealed heterogeneity of the spatial distribution and the elemental composition of suspended dust at the investigated urban background site. Coarse dust, whose concentration at 2.0 m above the ground was affected by secondary emission from roads, soil and other local low-level sources in some periods, appeared more heterogeneous.

PL

Celem pracy było zbadanie stężeń i składu pierwiastkowego pyłu drobnego (PM2,5) i grubego (PM2,5-10) w dwóch punktach wybranych w obszarze tła miejskiego w Zabrzu. Punkty były w zlokalizowane w odległości 20 m od siebie na różnych wysokościach (2 i 6 m). Do pobierania próbek pyłu wykorzystano dwukanałowy pobornik z impaktorem wirtualnym i impaktor kaskadowy. Badania składu pierwiastkowego przeprowadzono wykorzystując spektrometr fluorescencji rentgenowskiej. Badania wykazały heterogeniczność w rozkładzie przestrzennym i składzie pierwiastkowym pyłu zawieszonego w punkcie tła miejskiego. Wniosek ten dotyczy przede wszystkim frakcji cząstek grubych, których, jak wykazano w pracy, imisję w pewnych okresach, na wysokości 2 m, kształtuje wtórna emisja pyłu drogowego, glebowego i inne lokalne "niskopoziomowe" źródła pyłu.

4

Application of ion chromatography and energy dispersive x-ray fluorescence spectrometry for examination of chemical composition of mineral fertilizers

Michalski R., Łyko A., Szopa S.

Archives of Environmental Protection

|

2011

|

Vol. 37, no. 2

93-107

EN

Product quality tests require accurate and precise analytical techniques. Fertilizers belong to a group of products whose chemical composition is of great importance due to health, environmental and economic reasons. The following paper presents the results of the research into the content of selected substances in several mineral fertilizers manufactured in Poland. Ion chromatography (IC) was employed to determine selected inorganic anions and cations, whereas energy dispersive X-ray fluorescence spectrometry (EDXRF) was used to determine the content of selected elements.

PL

Badania jakości produktów wymagają stosowania dokładnych i precyzyjnych technik analitycznych. Do produktów, których skład chemiczny ma ogromne znaczenie zarówno ze względów zdrowotnych, ekologicznych, jak i ekonomicznych, należą nawozy mineralne. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych substancji w kilkunastu nawozach mineralnych produkowanych w Polsce. Do oznaczania wybranych nieorganicznych anionów i kationów wykorzystano technikę chromatografii jonowej (IC), a do badania zawartości wybranych pierwiastków technikę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (EDXRF).

5

Technika EDXRF w analizie próbek petrochemicznych

Jabłońska M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 9

26--29

PL

Jedną z najczęściej stosowanych technik w analizie produktów petrochemicznych jest rentgenowska analiza fluorescencyjna z dyspersją energii (EDXRF). Technika ta pozwala na bezpośrednią, wielopierwiastkową oraz szybką analizę ciekłych próbek bez potrzeby ich uprzedniego przygotowania. W artykule znajduje się przegląd najczęstszych zastosowań techniki EDXRF w produktach petrochemicznych, opis aparatury oraz przygotowania próbek. Przedstawiono również przykład praktycznego wykorzystania spektrometru EDPXRF Epsilon 5 w analizie próbek zużytego oleju silnikowego.

EN

One of the most popular analytical technique in a petrochemical industry is energy dispersive x-ray spectrometry (EDXRF). This method allows for direct, multielement and quick analysis of liquids, with no necessity of previous preparation. In the article a review of analytical applications of EDXRF technique in petrochemical industry has been presented. Examples of practical use of the EDPXRF Epsilon 5 spectrometer in waste oil analysis have also been shown.