Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dwie tradycje naukowego poznawania świata. Studium przypadku powstania i recepcji mechaniki kwantowej w latach 1925–1927, na podstawie dyskusji Wernera Heisenberga i Alberta Einsteina

Krajniak W.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2014

|

R. 59, nr 3

7--36

EN

The purpose of this article is the analyses of discussion between Albert Einstein and Werner Heisenberg in the period 1925-1927. Their disputes, relating to the sources of scientific knowledge, its methods and the value of knowledge acquired in this way, are part of the characteristic for the European science discourse between rationalism and empirism. On the basis of some sources and literature on the subject, the epistemological positions of both scholars in the period were reconstructed. This episode, yet poorly known, is a unique example of scientific disputes, whose range covers a broad spectrum of methodological problems associated with the historical development of science. The conducted analysis sheds some light on the source of popularity of logical empirism in the first half of the 20th century. A particular emphasis is placed on the impact of the neopositivist ideas which reflect Heisenberg's research program, being the starting point for the Copenhagen interpretation of quantum mechanics. The main assumption of logical empirism, concerning acquisition of scientific knowledge only by means of empirical procedures and logical analysis of the language of science, in view of the voiced by Einstein arguments, bears little relationship with actual testing practices in the historical aspect of the development of science. The criticism of Heisenberg's program, carried out by Einstein, provided arguments for the main critics of the neopositivist ideal and contributed to the bankruptcy of the idea of logical empirism, thereby starting a period of critical rationalism prosperity, arising from criticism of neopositivism and alluding to Einstein's ideas.

2

Doświadczenie estetyczne w metafizyce naturalizmu empirycznego Johna Deweya

Rachoń N.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2010

|

R. 51 nr 4 (183)

225-246

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu związków deweyowskiej koncepcji doświadczenia estetycznego z szerszymi, metafizycznymi poglądami Amerykanina. Głównym celem prowadzonej argumentacji jest określenie roli, jaką pełni kategoria doświadczenia estetycznego w ramach empirycznego naturalizmu, stanowiska filozoficznego, jakie sformułował Dewey w późnym okresie swojej twórczości. Zaproponowana w artykule interpretacja deweyowskiej kategorii doświadczenia ujawnia zasadnicze implikacje metafizyczne, które w konsekwencji prowadzą do wyróżnienia wysublimowanej formy doświadczenia estetycznego i uznania jej za centralny element całej teorii. Wedle tego stanowiska doświadczenie estetyczne wyraża istotę rozwoju natury, siłę kreatywną wypływającą ze szczególnej, rytmicznej koordynacji wymian wzajemnego oddziaływania pomiędzy organizmem a jego otoczeniem. Według Deweya sztuka, której istotą jest doświadczenie estetyczne, wyraża najgłębsze zasady rozwijającego się życia i stanowi najwyższy przejaw natury. Autor niniejszego artykułu dowodzi, że proponowane przez Deweya stanowisko naturalizmu empirycznego, chociaż wyraźnie zmienia tradycyjne znaczenie metafizyki, to jednak nie marginalizuje jej jako dziedziny filozofii. Przeciwnie, rozwija przed nią nowe zagadnienia i ciekawe perspektywy.

EN

The article deals with the issue of relations between Dewey’s idea of aesthetic experience and his account of metaphysics. The main aim of argumentation presented is to determine the role of the aesthetic experience in the field of natural empiricism, developed by Dewey in his late works. The interpretation of deweyan concept of experience, as proposed by the author, discloses the fundamental metaphysical implications, which in the long run entails distinguishing and favoring of the sublime form of aesthetic experience and regarding it as a central element of his whole theory. According to this position, the aesthetic experience expresses the essence of nature and the deepest spirit of its progress. It becomes the creative power originated from the specific sort of rhythmical coordination of mutual interactions between organism and its surroundings. From deweyan point of view, art expresses the deepest principles of advancing life and is seen as the highest manifestation of nature; as its climax. Author argues, that Dewey’s position of natural empiricism, however significantly changes the traditional meaning of metaphysics, it takes no efforts to push it aside as a philosophic discipline. On the contrary, Dewey’s processual metaphysics of experience raises new issues and proposes interesting perspective of reflection.

3

Empiryzm a teoria

Leśkiewicz I., Leśkiewicz Z.

Zeszyty Naukowe. Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw / Uniwersytet Szczeciński

|

1998

|

Nr 36

17-34

EN

In the paper one tried to analyse the methodological views in the context of relations between theory and empiricism. The point of issue to the analysis is rational action and the purpose of science is true with Tarsky's conventionality. These premises causes a number of the cognitive methodological complications. To point out these complications and some solutions are main purpose of this paper.