Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: emergentism

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Nature, situation and experience. Some metaphysical underpinnings of John Dewey's conception of an aesthetic experience

Rachoń N.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

2009

R. 50 nr 4 (179)

165-184

The aim of the following article is to present some of the metaphysical grounds for the concept of an aesthetic experience in the naturalistic philosophy of John Dewey. First three sections are devoted to the main issues of Dewey’s naturalistic metaphysics. The first, besides the definition of metaphysics as detection and description of the generic traits of existence, includes also the reconstruction of Dewey’s notion of nature — the most fundamental concept in Dewey’s system. It is reconstructed with the elaboration of the dynamic, continuous, emergent, rhythmical and situational character of the reality. The second section presents the metaphysical concept of a situation, along with its theoretical consequences, such as: overcoming the metaphysical dualism which isolates the subject from the object, the defence of the objective character of qualities, the concept of immediate phase of a situation and the pluralistic character of nature with all its manifestations. The third section presents deweyan metaphysics of experience. Author clarifies concepts, which are crucial in this respect: primal experience, the experience and the rhythmical structure of interaction. The last section elaborates these elements of Dewey’s aesthetics which clearly remains in an intimate relation with the general metaphysical characteristic of reality: the concept of an aesthetic experience continuous with an everyday experience, the concept of active and passive phases of perception, rhythm as a form, distinction between the product of art and the work of art. According to Dewey, art is conceived as a particular manifestation of nature, which realizes itself in the dynamic form of an aesthetic experience and, as such, it discloses the deepest general traits of reality. In such meaning, art is the culminating form of organization of nature and its most sublime manifestation. The late works of Dewey give the grounds for the interpretation, according to which, an aesthetic experience constitutes the essential context for every possible kind of experience. Consequently, the deweyan philosophy of art functions in his philosophic system not so much as a minor and marginal element related only to the artistic activities, but it pervades all other realms.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie pewnych metafizycznych podstaw, na jakich opiera się koncepcja doświadczenia estetycznego w naturalistycznej filozofii Johna Deweya. Pierwsze trzy części artykułu poświęcone są głównym zagadnieniom jego naturalistycznej metafizyki. W części pierwszej, poza wyjaśnieniem znaczenia, w jakim Dewey używa pojęcia metafizyki — odnajdowanie i opis powszechnych cech istnienia — podjęta została również rekonstrukcja, podstawowego dla metafizyki Deweya, pojęcia natury. Wśród najistotniejszych cech metafizycznych, jakie Dewey przypisuje naturze, znajdują się: dynamizm, ciągłość, emergentyzm, rytmiczność i wewnętrzne złożenie z sytuacji. Część druga artykułu prezentuje metafizyczną koncepcję sytuacji i jej najważniejsze teoretyczne konsekwencje, tj. przezwyciężenie dualizmu metafizycznego oddzielającego podmiot od przedmiotu, obronę obiektywnego charakteru jakości oraz dynamicznego, kontekstualnego i pluralistycznego charakteru natury i wszelkich jej przejawów. W części trzeciej przedstawiona została deweyowska metafizyka doświadczenia. Autor wyjaśnia, kluczowe w tym zakresie, zagadnienia: doświadczenia pierwotnego, doświadczenia rzeczywistego oraz rytmicznej struktury interakcji. W ostatniej części autor przedstawił te wątki estetyki Deweya, które wyraźnie pozostają w ścisłym związku z jego ogólniejszą, metafizyczną charakterystyką rzeczywistości, tj. koncepcję doświadczenia estetycznego jako ciągłego z doświadczeniem codziennym, koncepcję aktywnej i pasywnej fazy percepcji, rytmu jako formy oraz rozróżnienie pomiędzy przedmiotem sztuki i dziełem sztuki. Sztuka, w ramach prezentowanych w tym artykule poglądów Deweya rozumiana jest jako szczególny przejaw natury, który, w dynamicznej formie doświadczenia estetycznego, ujawnia najgłębsze, powszechne cechy rzeczywistości. W tym sensie jest szczytową formą organizacji natury i stanowi jej najbardziej wysublimowaną postać. Późne pisma Deweya dają podstawy do interpretacji, w której doświadczenie estetyczne stanowi istotny kontekst dla wszelkiego rodzaju doświadczeń. Wówczas deweyowska filozofia sztuki stanowi raczej osnowę reszty systemu niż jego marginalny element związany jedynie z działalnością artystyczną.

Biokompleksowy wymiar przyrody

Zięba S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

2008

T. 8, z. 1

357-372

Wiele razy i na różne sposoby człowiek podejmuje próbę rozszyfrowania organizacji przyrody. Artykuł ukazuje kilka z nich, od starożytności do chwili obecnej. Najczęściej owe próby były podyktowane następującymi okolicznościami: nagromadzonymi faktami (danymi), ewolucją koncepcji nauk przyrodniczych i filozofii, rozwojem strategii badawczej (rozwój epistemologii i metodologii przyrodoznawstwa, od redukcjonizmu do emergentyzmu). Aktualna próba skoncentrowania się na organizacji przyrody jest podyktowana takimi okolicznościami, jak: akceptacją modelu hipotetyczno-dedukcyjnego w naukach empirycznych, ukształtowaniem się takich teorii, jak teoria systemów, teoria struktur dyssypatywnych, teoria katastrof, teoria algorytmów, teorie morfologiczne, teoria chaosu, teoria informacji (informacja służy do opisu i wyjaśnienia zjawisk należących do różnych poziomów organizacji przyrody), a szczególnie potrzebą spajania rozproszonych idei i odkryć, które stanowią efekt pracy odseparowanych grup badawczych. Naczelnym zadaniem rozwijania takiej wiedzy jest ukazanie sensu esencjalnego przyrody, a przede wszystkim ukazanie jej wiarogodnego obrazu. W takim kontekście należy upatrywać genezę koncepcji przyrody jako biokompleksu. Koncepcja ta ukazuje przyrodę jako system naturalny - przyroda nie jest zlepkiem poszczególnych elementów, lecz tworzy określony system o swoistej integracji, o swoistym stopniu organizacji.

At many times and in various ways, humans made efforts to decipher the laws of nature. The article presents some of this work, starting from antiquity to the present. For the most part, these efforts were dictated by the following circumstances: gathered facts (data), evolutionally concepts of natural sciences and philosophy, and development of research strategies (progress in epistemology and methodology of natural sciences from reductionism to emergentism). Present efforts of great interest in organization of nature are dictated by such factors as: acceptance of hypothetical-deductive model in empirical sciences and rise of such theories as system theory, dissipative structure theory, catastrophe theory, algorithm theory, morphological theories, chaos theory, information theory (information serves to describe and explain phenomena from various levels of the organization of nature). In order to fathom the laws of nature, we see the need for the convergence of dispersed ideas and discoveries made by diverse scientists working apart. The rationale of enhancing such science is to portray the essential meaning of nature and its biocomplexity. The concept of biocomplexity of the natural world and its various dimensions allows one to perceive nature not as a cluster of separate elements, but as a system of specific integration and unique complexity.