Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Doświadczanie rzeki i krajobrazów nadrzecznych w perspektywie edukacji geograficznej. Ujęcie geograficzno-humanistyczne

Angiel Joanna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 46 (2)

7--26

PL

Doświadczanie krajobrazów nadrzecznych, w tym rzek, jest procesem ich poznawania. Polega on na obserwacji, percepcji i innych działaniach sensorycznych, jak też na przeżywaniu bezpośredniego z nimi kontaktu i związanych z tym pogłębionych refleksji. Proces poznawania jest powiązany z wiedzą o krajobrazach, wzbogaconą o własne przeżycia i refleksje. W szkolnej edukacji geograficznej w ujęciu humanistycznym (jeszcze mało obecnym w realiach polskiej szkoły) ważna jest nie tylko wiedza, ale umożliwianie uczniom tworzenia pozytywnych więzi z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Prowadzi to do nadawania im znaczeń i przemiany w świadomości w miejsca znaczące. Przykładem takiej edukacji jest też stwarzanie okazji do dialogu z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Kluczowe jest ich wielozmysłowe i wieloaspektowe doświadczanie podczas zajęć terenowych, nie pomijając delikatnej i głębokiej sfery sacrum. Ważne dla uczniów jest uzewnętrznianie przez nauczyciela jego własnego doświadczania krajobra¬zów i efektów tego procesu – jako studium przypadku, prowadzącego od obserwacji i percepcji do holistycznego, komplementarnego ich odbioru.

EN

Experiencing riverside landscapes, including rivers, is a process of familiarizing with them. It consists of observation, perception and experiencing direct contact with them and related afterthoughts. The process of learning is closely connected to a level of knowledge, enriched with own experiences, emotions and reflections. In geography lessons conducted in the humanistic approach it is particularly important to encourage pupils to create positive bonds with the river and riverside landscapes which transforms them into meaningful places in students’ consciousness, and further determine the level of taming (meaning making them their own). Such an approach teaches a special dialogue with the river and riverside landscapes. A multi-sensory discovery and experience during field activities is also crucial for multisensory experience including the sphere of the sacred. It could be important and helpful for students if a teacher could externalize their own experience of the river and riverside landscapes as a case study, leading from observation and perception to a holistic complementary experience.

2

Krajobraz w nowej podstawie programowej geografii. Zmiana rangi i koncepcji edukacji krajobrazowej

Hibszer Adam, Szkurłat Elżbieta

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2018

|

nr 40 (2)

25--46

PL

Krajobraz to jedno z podstawowych pojęć geograficznych, które obok takich pojęć jak „region”, „przestrzeń”, „miejsce” i „środowisko geograficzne”, akcentuje całościowy charakter poznania geograficznego. W literaturze poświęconej krajobrazowi można zauważyć duże zróżnicowanie poglądów na jego rozumienie, natomiast w edukacji szkolnej niezbędna jest precyzja definiowania i jednoznaczność jego rozumienia. Autorzy artykułu postanowili przyjrzeć się miejscu pojęcia krajobraz w aktualnie obowiązujących dokumentach programowych dla różnych etapów kształcenia oraz ukazać zmianę koncepcji edukacji krajobrazowej w szkolnym kształceniu geograficznym w Polsce. Diagnoza miejsca i zmian założeń edukacji krajobrazowej w szkole została dokonana na podstawie analizy porównawczej podstaw programowych z 2008 roku i opracowanych w latach 2017-2018, oraz komentarzy do nich. Kwerenda podręczników dydaktyki geografii i innych publikacji posłużyła do ukazania kontekstu zmian kształcenia krajobrazowego we współczesnej polskiej szkole. W rezultacie prowadzonych badań stwierdzono, że dobór celów i wymagań dotyczących krajobrazu w nowej podstawie programowej odpowiada pogłębionemu rozumieniu pojęcia krajobraz. Podstawy programowe przyrody oraz geografii, opracowane w ostatnich latach, pod względem częstości odniesień do terminu krajobraz, w porównaniu z poprzednimi podstawami są zdecydowanie pełniejsze.

EN

Landscape is one of the basic geographical notions that, in addition to such concepts as „region”, „space”, „place” and „geographical environment”, accentuates the holistic nature of geographical cognition. In the literature devoted to landscape, one can notice a great diversity of views on its understanding, while in school education, a precise definition and an unambiguous understanding of its meaning are necessary. The authors of the article decided to look at the place of the concept of landscape in the currently binding curriculum documents for various stages of education and to show the changes in the concept of landscape education in school geographic education in Poland. The diagnosis of the rank and changes in the assumptions of landscape education in schools was made on the basis of a comparative analysis of the core curriculum from 2008 to the one elaborated in 2017-2018, and comments made on them. The query of geography didactics manuals and other publications served to show the context of changes in landscape education in a contemporary Polish school. As a result of the research, it was found that the selection of objectives and requirements for landscape in the new core curriculum corresponds to an in-depth understanding of the concept of landscape. The core curriculum of nature and geography developed in recent years, in comparison with the previous foundations, is definitely fuller in terms of the frequency of references to the term landscape.

3

Zróżnicowanie nadrzecznych krajobrazów kulturowych – edukacja geograficzna nad Odrą

Angiel J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 38

85--96

PL

Celem artykułu jest przedstawienie możliwości i potrzeb edukacji geograficznej dotyczącej krajobrazów kulturowych prowadzonej nad Odrą, z perspektywy obserwowanej rzeki. Uwzględniono zakres merytoryczny i dydaktyczny tej edukacji; zaprezentowano różne typy nadodrzańskich krajobrazów kulturowych i ich elementów. Przedstawiono ich zróżnicowanie i wyjaśniono jego przyczyny (uwarunkowania i czynniki geograficzne oraz historyczne).

EN

The purpose of this article is to present the need and opportunity of geographical education about cultural landscapes which is performed on the Oder river. The author included substantive and didactical scopes of such education and presented various types of the Oder river cultural landscapes and their components, as well as emphasized their diversity and explained its causes (geographical and historical factors and conditions).

4

Rzeka i jej przestrzeń – percepcja sfer profanum i sacrum

Angiel J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 17

109--121

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań percepcji sfery sacrum oraz profanum w przestrzeni rzek. Przestrzeni – rozumianej zarówno w ujęciu przyrodniczym, jak i społecznym (kulturowym). Badania przeprowadzono w 2012 roku wśród pracowników naukowych, nauczycieli oraz studentów różnych uczelni. Zastosowano w nich metodę sondażu diagnostycznego (pytania otwarte). Zapisu skojarzeń (obrazów percepcyjnych) dokonano m.in. techniką mindmappingu. Przedstawiono problemy form i metod związanych z tego rodzaju badaniami. Zaprezentowano różne obrazy percepcyjne przywołane przez respondentów i określenia odnoszące się do sfery sacrum oraz sfery profanum doświadczanej nad rzekami. Dokonano ich podziału na różne kategorie i wskazano dominujące. Wyniki badań posłużyły do sformułowania wniosków dotyczących przyszłych zajęć terenowych nad rzeką – doświadczania (rejestrowania) sfer sacrum i profanum. Określono ujęcia i formy prowadzenia zajęć ze studentami oraz nauczycielami w szkole wyższej. Zarysowano uwarunkowania potrzebne do przeprowadzenia podobnych zajęć ze studentami.

EN

The article presents the results of a study on the sacred and the profane spheres of rivers understood from both scientific and social (cultural) perspectives. The research was done in 2012 among academic workers, teachers and students at different universities with the use of diagnostic survey method (open questions). The technique of mind mapping, among other things, was applied to record the connotations (perceptive images). The problems of forms and methods connected with this type of research were described. Various perceptive images and expressions used by the respondents to describe the spheres of the sacred and the profane experienced at the rivers were presented and divided into different categories. The most dominant ones were indicated. The results of the research were used to formulate conclusions concerning future fieldworks on rivers – experiencing (recording) the spheres of the sacred and the profane. Perspectives and forms of didactic courses for students and teachers on academic level were determined. Conditions required for similar classes were outlined.

5

Światowy Dzień GIS - analiza obchodów w Polsce i jego znaczenie w edukacji geograficznej

Kunz M.

Roczniki Geomatyki

|

2011

|

T. 9, z. 4

93-103

PL

Inicjatywa, coraz bardziej popularnego Dnia GIS doskonale wkomponowuje się, jako element uzupełniający, w proces kształcenia z zakresu podstaw, jak i zastosowań Systemów Informacji Geograficznej. Pierwsze obchody pod szyldem "Dzień GIS" odbyły się 18 listopada 1999 roku równocześnie w kilkunastu krajach świata, a zaproponowane hasło przewodnie wykorzystanie GIS jest ograniczone tylko wyobraźnią osób go używających pozostaje aktualne przez wszystkie dotychczasowe lata. Od pierwszych pokazów obserwuje się przyrost krajów i ośrodków (akademickich, instytucjonalnych i komercyjnych) przybliżających wszystkim zainteresowanym, w tej otwartej i ciekawej formie, nowoczesne oblicze geografii (Kunz, 2007). Obecnie, Dzień GIS obchodzony jest równocześnie w ponad 80 krajach świata i uczestniczy w nich corocznie ponad milion uczestników. Celem badań była analiza dotychczasowych obchodów Dnia GIS w Polsce (2000-2010) oraz próba określenia znaczenia tej formuły przekazywania wiedzy i umiejętności w edukacji geograficznej.

EN

Geographic Information Systems were classified as one of the most important technological" inventions" of the 20th century for geography. GIS, as the content of lectures, and later on as an academic subject, was introduced at Polish universities and colleges relatively late - only at the beginning of the 1990s. At first, it was an extension of the content scope discussed within the framework of cartography and topography, and only later - as independent lectures and practical classes. The International GIS Day is an excellent supplement to the content of lectures and practical workshops, as well as an indication of proper students' attitudes towards geoinformation. It has been organized every year in November for more than 10 years, in Poland and worldwide. The objective of this event is to popularize the knowledge about geoinformation systems and their broad applications. The first celebration of this day took place on 18th of November 1999 in several countries at the same time, and the proposed theme -" application of GIS is limited only by the imagination of people who use it" - remains valid until now. Since the first shows, one can observe an increasing number of countries and academic, institutional and commercial centres introducing the modern geography to all who are interested in it through such an open and interesting form. The research is aimed at analysing previous celebrations of the GIS Day in Poland (2000-2010), as well as making an attempt to determine the significance of this form of sharing the knowledge and skills in geographic education.

6

Percepcja niematerialnych wartości polskich rzek przez studentów Uniwersytetu Warszawskiego

Angiel Joanna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2011

|

nr 15

141--147

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczących percepcji rzek – ich wartości niematerialnych. Badania zarówno ilościowe jak i jakościowe przeprowadzono wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego w 2010 r. Opisywane przez respondentów rzeki były uznane przez nich jako „ich rzeki”. Najczęściej były to rzeki przepływające np. przez miejscowość, w której mieszkają lub w jej pobliżu. Zaprezentowano najczęściej wymieniane przez studentów wartości niematerialne „swojej rzeki”, a także – rzeki Wisły. Zwrócono uwagę na specyfikę języka jakiego, zarówno według autorki jak i respondentów, powinno się używać w przypadku opisu niematerialnych wartości rzek.

EN

The article presents the results of research on perception of rivers, their non‐material values. The examinations, both quantitative and qualitative, were conducted among students of the University of Warsaw in 2010. The rivers described by the respondents were considered to be “their rivers”, most often either flowing through their hometowns or nearby. The non‐material values of students’ rivers and the Vistula were presented. Much attention was paid to the specifics of the language, which should be used in describing non‐material values of rivers according to the author and the respondents.

7

Poznawanie różnorodności krajobrazów kulturowych w aspekcie edukacyjnej turystyki wodnej na Wiśle

Angiel Joanna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 13

189--203

PL

W artykule przedstawiono możliwości poznania zróżnicowania nadwiślańskich krajobrazów kulturowych podczas edukacyjnych rejsów turystycznych szlakiem żeglownym Wisły, najdłuższej rzeki w Polsce. Przedstawiono charakterystykę Wisły z punktu widzenia trudności i atrakcyjności turystyki wodnej. Turysta - obserwator poznaje krajobrazy kulturowe głównie z perspektywy rzeki, ale nie wyłącznie. Są to krajobrazy: 1) miejskie 2) wiejskie 3) przemysłowe. Zwrócono uwagę na: pasowość krajobrazów nadrzecznych (korytarze), elementy dominujące i warstwy historyczne w sylwetkach (panoramach) miast, elementy związane z gospodarką wodną, przeprawami przez rzekę, eksploatacją surowców skalnych, a także na związki ludzi z rzeką (dawne zawody). Ukazano je jako zróżnicowaną i interesującą tematykę edukacyjną.

EN

The article presents the possibilities of discovering the diversity of the Vistula cultural landscapes during educational tourist cruises along the Vistula river route, which is the longest one in Poland. The Vistula is characterized from the point of view of difficulties and attractiveness of water tourism. A tourist-observer discovers cultural landscapes mainly from the perspective of the river, but not only. These landscapes include: 1) urban 2) country and 3) industrial ones. Much attention is paid to: strips – corridors of riverside landscapes, elements dominating the landscape, historical layers in urban panoramas, elements connected with water economy, river crossing, exploitation of rock resources, relationships between people and the river (former trades). All of the above are presented as a diversified and remarkable educational subject.