Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Początki królestwa zwierząt : preludium eksplozji kambryjskiej

Majchrzyk Aleksander, Żylińska Anna

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 8

571--580

EN

The Cambrian Explosion is one of the profound evolutionary events in the history of life on Earth when diverse animal phyla burst into existence almost from nowhere. However, despite this sudden appearance, the fossil record and evolutionary history of animals goes much deeper in time into the Neoproterozoic. This contribution reviews the earliest known faunas, their diversity and ecological complexity. Moreover, specimens of Ediacaran biota from the Polish museum collections are briefly presented.

2

Charakterystyka mikrolitofacji oraz warunków paleotemperaturowych skał ediakaru w otworze wiertniczym Bibiela PIG-1

Kuberska Marta, Kozłowska Aleksandra, Sikorska-Jaworowska Magdalena, Grotek Izabella

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 6

374--378

EN

The paper presents results of new petrographic and mineralogical analyses of Ediacaran clastic rocksin the Bibiela PIG-1 borehole drilled in 2016. Three types of microlithofacies have been distinguished. The basic types of rocks are siltstones and claystones containing thin layers of mudstones. Breccia is common, while sandstones form thin packages. The Ediacaran rocks are cut by numerous veins that intersect each other. They are filled with carbonates, quartz, chlorites and kaolinite. Ankerite, Fe-dolomite, dolomite, Mg-siderite (sideroplesite, pistomesite, metisite), Mn-siderite (manganosiderite) and Fe/Mn-calcite were identified among the carbonate minerals. Vitrinite reflectance index Ro (1.68%), Kübler index KI (0.72 to 1.10 Δo2ϴ CuK2) and smectite content (10-25%) in the mixed-layer illite/smectite indicate that the Ediacaran rocks in the Bibiela PIG-1 borehole have been altered under the conditions of late diagenesis at the maximum temperature estimated at approx. 160oC

3

Przejawy mineralizacji polimetalicznej w strukturze elewacji Brudzowic (Siewierza) na bloku górnośląskim (południowa Polska)

Markowiak Marek, Habryn Ryszard

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 6

511--525

EN

In the northern part of the Upper Silesian Block, there is a latitudinal structure, several kilometres wide, stretching from Zawiercie through Siewierz towards Tworóg, where Devonian carbonate formations occur directly under the Triassic overburden. This tectonically controlled elevated structure, redefined in this paper as the Brudzowice (Siewierz) elevation, is the effect of Variscan restructuring of the area, which was accompanied by magmatism carrying polymetallic mineralization, and by intense erosion reaching the Lower Devonian formations. The Bibiela PIG-1 borehole, drilled in 2016, revealed the presence of Ordovician and Ediacaran clastics under the Devonian, in which metasomatic changes and ore mineralization located within the range of low-temperature hydrothermal effects associated with an acid magmatic intrusion were observed. A complex ore association with Cu, Fe, Zn, Pb, and Ni and As minerals have been found. The presence of chalcopyrite extends the list of documented manifestations of copper mineralization in the Upper Silesian Block, so far observed in the late Paleozoic and Lower Triassic formations, thus indicating the prospect for further exploration in this area.

4

Poszukiwanie intruzji granitoidowej będącej źródłem mineralizacji polimetalicznej w rejonie na NW od Krakowa z zastosowaniem metod geofizycznych

Markowiak Marek, Czarniak Paweł, Habryn Ryszard

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 6

465--477

EN

Borehole Cianowice-2 was drilled several kilometers to the NW of Kraków. Under the Jurassic deposits, at a depth of 265.3-600.0 m, Ediacaran clastic sediments with polymetallic mineralization represented by a group of dozen ore minerals, mainly sulphides and sulphosalts were found. This is low-temperature, hydrothermal mineralization, which along with local metasomatic transformations indicates that the Ediacaran rocks are probably related to the nearby intrusion of acid igneous rocks. In order to locate this hypothetical intrusion, detailed gravimetric and magnetic tests were performed. As a result, a negative gravimetric anomaly was discovered with minima in the region of Maszyce and Pr¹dnik Ojcowski. An optimal borehole location for a further exploration was proposed near the Podmaszyckie hamlet at a depth of about 1000 m.

5

Przejawy mineralizacji kruszcowej w skałach nawierconych otworami Trojanowice 2 i Cianowice 2

Markowiak M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 459

83--91

PL

Okruszcowanie w skałach ediakaru w otworze wiertniczym Cianowice 2 jest bardzo ubogie. Dość bogaty jest jednak zespół mineralny reprezentowany przez: chalkopiryt, piryt, piryt framboidalny, bornit, minerały szeregu galena–clausthalit, minerały szeregu tennantyt– tetraedryt, kowelin, chalkozyn, wittichenit, markasyt, sfaleryt, anglezyt oraz minerały ziem rzadkich (calcioancylite-(Ce), bastnäsyt). Stwierdzona mineralizacja ma wyraźnie charakter hydrotermalny, niskotemperaturowy, a w okruszcowaniu znaczącą rolę odgrywa piryt framboidalny. Natomiast w utworach kambru w otworze Trojanowice 2 występuje okruszcowanie o charakterze śladowym. Stwierdzono tu ubogi zespół minerałów kruszcowych reprezentowany przez piryt (głównie framboidalny) i chalkopiryt. To okruszcowanie jest prawdopodobnie również w znacznej części epigenetyczne. W młodszych utworach obydwu otworów wiertniczych (dewon dolny i środkowy, jura dolna i środkowa) dominują siarczki żelaza – piryt i markasyt, lokalnie występuje wtórny getyt i limonit. We wszystkich osadach klastycznych powszechnie występują tlenki tytanu i tytanit. W otworze Trojanowice 2 w skałach węglanowych jury górnej zaobserwowano niewielkiej miąższości brekcje tektoniczne z pirytem i markasytem w spoiwie oraz z impregnacjami skały otaczającej drobnokrystalicznym pirytem.

EN

Ore mineralization in Ediacaran rocks from the Cianowice 2 borehole is very poor, but despite that, the mineral association is quite variable and represented by framboidal pyrite, chalcopyrite, pyrite, bornite, galena-clausthalite, tennantite-tetrahedrite, covellite, chalcocite, wittichenite, marcasite, sphalerite, anglesite and two rare earth elements minerals (calcioancylite-(Ce), bastnäsite). The mineralization is of low temperature and hydrothermal nature. Cambrian sediments in the Trojanowice 2 borehole contain only traces of mineralization. The poor assemblage of ore minerals is represented by pyrite (mainly framboids) and chalcopyrite. Most of this mineralization is probably epigenetic in origin. In the younger sediments drilled by both boreholes (Lower and Mid-Devonian, Lower and Mid-Jurassic) iron sulphides (pyrite and marcasite) predominate, and locally secondary goethite and limonite can be found. In all the clastic sediments titanium oxides and titanite are common. In the Trojanowice 2 borehole in the Upper Jurassic carbonates contain thin tectonic breccias with pyrite and marcasite in the cement as well as fine-grained pyrite impregnation in the hosting rocks.

6

Mikroskamieniałości organiczne terenewu (kambr dolny) i późnego ediakaru (neoproterozoik) okolic Krakowa

Jachowicz-Zdanowska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 459

61--81

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę najstarszych zespołow mikroskamieniałości organicznych, udokumentowanych w dwóch nowych otworach wiertniczych (Trojanowice 2 i Cianowice 2) zlokalizowanych po przeciwnych stronach strefy uskokowej Krakow–Lubliniec oddzielającej blok gornośląski i małopolski. Wiercenia te są oddalone od siebie o około 6 km. Przeprowadzone badania palinologiczne pozwoliły na oznaczenie wieku utworów klastycznych nawierconych pod utworami dewonu dolnego w otworze wiertniczym Trojanowice 2 i pod utworami jury dolnej w otworze Cianowice 2. Najstarsze asocjacje mikroskamieniałości organicznych, korelowane z poźnoediakarskimi utworami fliszowymi bloku małopolskiego, udokumentowano w ponad 330-metrowym odcinku profilu Cianowice 2. W najniższej, 44,5-metrowej części profilu Trojanowice 2 występują zespoły mikroskamieniałości organicznych podobne do opisanych z utworów najstarszego kambru, reprezentujących formację z Borzęty, w krawędziowej wschodniej cześci bloku górnośląskiego. W skład udokumentowanych asocjacji mikroskamieniałości organicznych wchodzą najstarsi przedstawiciele świata bakterii, glonów, grzybów, a także zwierząt.

EN

The paper presents the characteristics of the oldest groups of organic microfossils found in two new boreholes (Trojanowice 2 and Cianowice 2) located on the opposite sides of the Krakow–Lubliniec fault zone separating the Upper Silesian and Małopolska blocks. Detailed palynological research allowed determining the age of clastic sediments drilled under the Jurassic and Devonian. Two characteristic microfossil assemblages have been documented: the Late Ediacaran assemblage dating the age of the Małopolska Block basement, and the Terreneuvian assemblage, known from the oldest Cambrian sediments of the Upper Silesian Block. The se associations of organic microfossils include the oldest representatives of bacteria, algae, fungi and animals.

7

Litostratygrafia utworów ediakaru w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym (wschodnia i południowo-wschodnia Polska)

Pacześna J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 460

1--23

PL

W artykule zaprezentowano sformalizowany schemat podziału litostratygraficznego utworów klastycznych i wulkanogenicznych ediakaru, wypełniających lubelsko-podlaski basen sedymentacyjny, zlokalizowany we wschodniej i południowo-wschodniej Polsce. W sukcesji górnego ediakaru wyróżniono osiem jednostek litostratygraficznych, w tym siedem formacji i jedno ogniwo. Podstawą wydzielenia jednostek było zróżnicowanie makroskopowych cech litologicznych w profilach z ediakaru. W charakterystyce jednostek litostratygraficznych zawarto historię ich nazewnictwa, kryteria zdefiniowania jednostki, opis, stratotypy i hipostratotypy, granice, chronostratygrafię, skamieniałości, interpretację genetyczną, miąższość, rozprzestrzenienie regionalne i odpowiedniki litostratygraficzne na obszarach sąsiednich.

EN

The paper presents a formalized lithostratigraphic scheme of the Ediacaran clastic and volcanogenic deposits from the Lublin-Podlasie sedimentary basin, located in eastern and south-eastern Poland. The upper Ediacaran succession consists of eight lithostratigraphic units, including seven in the rank of formation, and one member. The basis for the identification of the units was the variability of macroscopic lithological features in the Ediacaran sections. The characterization of the lithostratigraphic units provides the history of their names and criteria for defining the units, and their description. The stratotypes and hypostratotypes, boundaries, chronostratigraphy, fossils, interpretation of origin, thicknesses, regional distribution patterns and lithostratigraphic equivalents from neighbouring areas are also characterized.

8

Przejawy mineralizacji kruszcowej w utworach ediakaru nawierconych w otworze Cianowice 2

Markowiak M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

345--358

PL

Otwór Cianowice 2 został odwiercony w miejscowości Grębynice, kilkanaście kilometrów na północny zachód od Krakowa. Bezpośrednio pod osadami jury, na głębokości 265,3–600,0 m nawiercono tu drobnoklastyczne osady ediakaru, generalnie o barwie czerwonobrązowej, jedynie lokalnie szarozielonej. Okruszcowanie w skałach ediakaru w profilu tego otworu jest bardzo ubogie; dość bogaty jest jednak zespół mineralny reprezentowany przez chalkopiryt, piryt, bornit, minerały szeregu galena–clausthalit, minerały szeregu tennantyt–tetraedryt, kowelin, chalkozyn, wittichenit, markasyt, sfaleryt, anglezyt oraz dwa minerały ziem rzadkich. Stwierdzona mineralizacja ma wyraźnie charakter hydrotermalny, niskotemperaturowy, a w okruszcowaniu znaczącą rolę odgrywa piryt framboidalny. Przez analogię do modelu złoża Myszków można wysunąć hipotezę, że w bliskim otoczeniu otworu Cianowice 2 (w odległości około 1,5 km, maksymalnie do 2,0 km) znajduje się źródło roztworów hydrotermalnych w postaci kwaśnej intruzji magmowej.

EN

The Cianowice 2 borehole was drilled in a village of the Grębynice, a few kilometers to the NW of Cracow. Immediately under the Jurassic rocks, at depth of 265.3–600.0 m, there are fine-grained. Ediacaran deposits are mainly red and brown, locally grey and green. Ore mineralisation in the Ediacaran rocks is very poor, but the rich mineral association is represented by framboidal pyrite, chalcopyrite, pyrite, bornite, galenite–claussthalite, tennantite–tetrahedrite minerals, covellite, chalcocite, marcasite, sphalerite, anglesite and two minerals of rare earth elements. The mineralisation is of a hydrothermal and low-temperature nature. There is a possibility of occurrence of an acid igneous intrusion in a close vicinity to the Cianowice 2 borehole (approximately 1.5–2.0 km away), which could be a source of the hydrothermal solutions.

9

Złoto w żyłach kwarcowo-siarczkowych z wiercenia DB-4 (rejon Doliny Będkowskiej, Południowa Polska)

Mikulski S. Z., Markowiak M., Oszczepalski S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

99-111

PL

W wyniku aktualnie przeprowadzonych przez Państwowy Instytut Geologiczny badań materiału rdzeniowego z archiwalnego wiercenia DB-4 z rejonu Doliny Będkowskiej (południowa część bloku małopolskiego) udokumentowano występowanie złota w szarozielonych i brunatnych metasedymentach ediakaru. Podwyższone zawartości złota (maks. do 15 ppm) stwierdzono w próbkach punktowych kilku interwałów głębokościowych, przede wszystkim z głębokości 253,0 i 584,5 m. W strefach tych występują liczne żyłki kwarcowe (grubości do 10 cm), kwarcowo-kruszcowe oraz węglanowe. Złotonośna mineralizacja kruszcowa związana jest z żyłkowo-impregnacyjnymi wystąpieniami pirytu i sfalerytu, którym towarzyszy galena, chalkopiryt oraz podrzędnie arsenopiryt. Złoto i elektrum występująw postaci wrostków w pirycie, żyłek sfalerytowo-galenowych (tnących piryt), jak również w formie drobnoziarnistych wydzieleń (<0,1 mm średnicy) w kwarcu. Elektrum cechuje zmienna zawartość srebra, od 19,7 do 46,9% wag. W profilu otworu wyraźnie zaznacza się pozytywna korelacja ztota z arsenem, ołowiem i miedzią, a także z wysokimi koncentracjami cynku. W strefach złotonośnych oprócz sylifikacji stwierdzono epidotyzację, chlorytyzację oraz kalcytyzację skał klastycznych. Obecność intruzji granodiorytowej w pobliżu otworu oraz licznych górnokarbońsko-dolnopermskich dajek skał magmowych - dacytów, diabazów i andezytów, przecinających strukturalnie zdeformowane metasedymenty ediakaru, wskazuje na związek mineralizacji złotonośnej z rozwojem późnowaryscyjskich pomagmowych procesów hydrotermalnych w strefach oddziaływania intruzji i aktywności tektonicznej.

EN

Recent Polish Geological Institute investigations of the DB-4 drillhole cores from Będkowska Valley (southern part of Małopolska block) documented occurrence of gold in grey-greenish and brown Ediacaran metasedimentary rocks. Elevated concentrations of gold (up to 15 ppm) have been revealed in isolated samples from several intervals, mostly at depths of 253.0 and 584.5 m. Numerous quartz veinlets (up to 10 cm thick), quartz-sulphide and carbonate veinlets occur within those intervals. Gold-bearing mineralization coexists with pyrite and sphalerite veinings and impregnations in association with galena, chalcopyrite and minor arsenopyrite. Gold and electrum occur in a form of inclusions in pyrite, sphalerite-galena veinlets (which crosscut pyrite), and as fine-grained exsolutions(<0.1 mm in size) in quartz. Electrum is characterized by variable contents of silver, in a range from 19.7 to 46.9 wt %. In DB-4 profile, gold shows a positive correlation with arsenic, lead, copper, and zinc. Gold-hosted rocks display silification, epidotization, chloritization and calcitization. Granodiorite intrusion in the vicinity of drillhole and numerous intrusion-related Upper Carboniferous-Lower Permian dacite, diabase and andesite dikes which cut across the Ediacaran structurally-deformed metasediments implies that the formation of gold-bearing mineralization may relate to evolution of late-Variscan postmagmatic hydrothermal processes in zones affected by magmatic and tectonic activity.

10

Ewolucja późnoneoproterozoiczno-wczesnokambryjskich ryftowych depocentrów i facji w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym

Pacześna J.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

T. 186

9--38

PL

W ewolucji późnoneoproterozoiczno-wczesnokambryjskiego basenu lubelsko-podlaskiego wyróżniono siedem depocentrów, sukcesywnie rozwijających się w ryftowej fazie basenu. W początkowym stadium powstały dwa niewielkie depocentra wypełnione osadami dolnego systemu aluwialnego, odpowiadającemu dolnej, klastycznej części formacji sławatyckiej. W depocentrum Rajsk–Skupowo rozwinął się drenaż poprzeczny doliny ryftowej, zasilający stożki aluwialne, które rozbudowywały się u podnóża skarp uskokowych. Depocentrum Terespol–Kaplonosy charakteryzowało się lepiej rozwiniętym drenażem osiowym, reprezentowanym przez piaskodenne rzeki roztokowe. W kolejnym etapie ewolucji fazy synryftowej rozwinęło się rozległe depocentrum Biała Podlaska–Terebiń, wypełnione utworami wulkanicznymi, które reprezentuje górną, efuzywną część formacji sławatyckiej. Po ustaniu procesów magmowych zwiększona subsydencja regionalna spowodowała przesunięcie się frontu procesów ryftowych i ekspansję ku południowemu zachodowi górnego systemu aluwialnego, odnoszącego się do formacji siemiatyckiej. W podlaskiej części basenu rozpoczął się stopniowy zanik depocentrum Iwanki Rohozy–Krzyże i regres górnego systemu aluwialnego. Końcowe etapy ewolucji fazy synryftowej charakteryzowały się znaczącym przyrostem pojemności akomodacyjnej w południowo-wschodniej części basenu. W wyniku tego procesu powstały kolejno dwa depocentra wypełnione utworami brakicznego systemu depozycyjnego, odpowiednio reprezentującego formację białopolską, lubelską i włodawską. Początkowo rozwinęło się depocentrum Białopole–Terebiń, znacząco poszerzające swój zasięg aż do powstania rozległego depocentrum Kaplonosy–Terebiń. Na przełomie ediakaru i kambru w lubelsko-podlaskim basenie wygasła aktywność ryftowa. W centralnej części basenu pojawiło się niewielkie depocentrum Radzyń–Parczew.

EN

Seven depocentres, which successively developed during the rifting phase of the basin evolution, have been recognized within the history of the late Neoproterozoic-early Cambrian Lublin-Podlasie Basin. During the initial stage, two small depocentres developed, filled with deposits of the lower alluvial system which corresponds to the lower, clastic part of the Sławatycze Formation. A transverse drainage system of the rift valley developed within the Rajsk-Skupowo depocentre. It supplied material to the alluvial fans that formed at fault escarpments. The Terespol-Kaplonosy depocentre was characterized by better development of an axial drainage system represented by sand-bed braided rivers. During the next stage of the synrift phase, the extensive Biała Podlaska-Terebiń depocentre developed. It was filled with volcanic deposits which represent the upper, effusive part of the Sławatycze Formation. After cessation of magmatic processes, increased regional subsidence resulted in a change of the position of the front of rifting processes. A south-westward expansion of the upper alluvial system (corresponding to the Siemiatycze Formation) occurred as the consequence of that process. In the Podlasie sector of the basin, the Iwanki Rohozy-Krzyże depocentre gradually died out and regression of the alluvial system began. The final stages of the synrift phase were characterized by a significant increase in accommodation space in the south-eastern part of the basin. The process resulted in the formation of two consecutively developing depocentres with a brackish depositional system representing the Białopole, Lublin and Włodawa formations. The initial Białopole-Terebiń depocentre subsequently expanded to form the vast Kaplonosy-Terebiń depocentre. The rifting activity of the Lublin-Podlasie region came to its end at the Ediacaran/Cambrian transition. The small Radzyń-Parczew depocentre developed in the central part of the basin.

11

Utwory najwyższego ediakaru i najniższego kambru basenu lubelsko-podlaskiego jako potencjalne skały macierzyste dla węglowodorów

Pacześna J., Poprawa P., Żywiecki M., Grotek I., Poniewierska H., Wagner M.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 6

499--506

EN

In the present contribution we examine possible role of deposits of the Białopole, Lublin, Włodawa and Mazowsze Forma-tions (uppermost Ediacaran to lowermost Cambrian), as well as their presumed lateral equivalents, developed in the Lublin-Podlasie region as a potential source rock for hydrocarbons. The analysed sediments contain marine kerogen of algal and cyanobacterial ori-gin, i.e., predominantly oil prone. In some parts of the analysed area recent TOC could reach 0.65%, however, primary TOC could be significantly higher, as it is indicated by relatively high maturity of the hydrocarbons. Quality of potential source rock increases towards SW. The analysed potential source rock could be, at least partly, responsible for oil and gas shows, commonly observed in the Lower and Middle Cambrian sandstone horizons.