Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Jak rodziła się nowa forma kościoła

Zipser T.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2013

|

T. 41

129--138

PL

Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego, zbudowany we Wrocławiu w osiedlu Huby, tworzony był w okresie PRL, co znacznie utrudniało prace projektowe a następnie realizacyjne. Równocześnie był to okres schyłku reżymu komunistycznego, który już musiał się wówczas liczyć z koniecznością pewnej tolerancji religijnej, wymuszonej okolicznościami politycznymi obejmującej też wznoszenie budowli sakralnych. Autor owego kościoła i zarazem autor niniejszego artykułu - wielce aktywny opozycjonista polityczny - był więc zmuszony do jednoczesnego wysiłku i emocji związanych z projektowaniem, przy tym równocześnie był z konieczności wpleciony w zagadnienia formalne i organizacyjne, a w rzeczywistości do stawiania czoła wciąż opierającemu się architekturze sakralnej reżymowi. Autor stara się przybliżyć Czytelnikowi przeżycia związane z tworzeniem tego dzieła. Ostatecznie kościół został pomyślnie zrealizowany i stał się obiektem znanym oraz uznanym.

EN

The church dedicated to The Holy Spirit, erected in Wrocław, in housing estate Huby, was created during the communist period, hence it was very difficult to design it, and to build. But it was also the period close to the collapse of this regime, so communist leaders were pressed to be more tolerant towards human rights than before, including the religious freedom and towards building new churches. The author of the church mentioned - a very active political oppositionist - when designing the strongly innovative church building, was simultaneously forced by fate to fight formal difficulties caused by oppressive rulers. Author makes the reader closer to those complicated double troubles: artistic, parallel to the political. Finally, the church building was happily completed, then became widely popular and accepted.

2

Cerkiew Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce

Woźniak K.

Architectus

|

2013

|

Nr 3(35)

113--129

PL

W artykule autor przedstawia formy wyróżniających się poziomem architektonicznym cerkwi Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce, obie autorstwa prof. Aleksandra Grygorowicza. Oba te obiekty stanowią rzadki przykład udanej integracji tradycji i współczesności, często zresztą postulowanej w literaturze przedmiotu. Jednak w obu przypadkach integracji tej dokonano w ramach zupełnie innej fi lozofi i projektowej. Świątynia jałowska, zbudowana zasadniczo w konwencji tradycyjnej, wpisuje w swój historyzujący układ współczesne, żelbetowe elementy, czytelnie wskazujące na czas jej powstania. Obiekt hajnowski, zasadniczo modernistyczny, stanowi jednak rozpoznawalną reinterpretację tradycyjnego układu krzyżowo-kopułowego. Odmienność obu obiektów sięga o wiele dalej, co stanowi przedmiot porównań w ramach niniejszego artykułu. Nie ulega jednak wątpliwości, że oba obiekty są przede wszystkim udanymi przykładami świątyń stojących po dwóch stronach cezury dzielącej współczesną architekturę cerkiewną na nurt tradycyjny i współczesny. Oba także stanowią konstruktywną odpowiedź na problem projektowania współczesnej cerkwi (niezwykle konserwatywny sektor architektury), a także udowadniają, że wpisanie obiektu w tradycję nie musi oznaczać czerpania z form historycznych.

EN

The article presents the forms of architecturally outstanding churches The Holy Trinity Church in Hajnówka and the Holy Cross Exaltation Church in Jałówka. Both churches were designed by Professor Aleksander Grygorowicz. They are a rare example of a successful integration of tradition and contemporaneity which is often postulated in the literature on the subject. This integration is based on an entirely different design philosophy in each case. Built in a traditional and historicizing convention, the church in Jałówka contains contemporary elements made of reinforced concrete, clearly indicating the time of its construction. The modern church in Hajnówka constitutes a recognizable reinterpretation of the traditional crosswise and domed arrangement. Both objects are dissimilar in many more ways, and have been compared within this article. The churches stand on both sides of the line dividing the contemporary Orthodox church architecture into a traditional and a contemporary trend. Both churches answer constructively to the problem of designing a contemporary church (a very conservative sector of architecture), and prove that the use of traditional solutions does not have to mean culling from historical forms literally.

3

The directions of evolution of church architecture in the background of the cultural landscape of seaside area of Western Pomerania

Janisio-Pawłowska D.

Architectus

|

2012

|

Nr 2(32)

69--74

EN

The seaside area of Western Pomerania is the perfect example of the directions of evolution of church architecture after World War II in villages and small towns. In many cases the form of these structures differs significantly from the existing cultural landscape of the urban or rural tissue in which they are situated, thus constituting negative landscape dominants. Through their blatant form, which at times even violently aspires to prove its distinctness from the surrounding space, they constitute a significant cultural dissonance which is further intensified by a lack of historical connections testifying the continuation of certain traditions and canons of sacral buildings of this area in the past centuries. By all means this situation results in breaking the cultural continuity of these places and it is one of the significant elements introducing aesthetical chaos in the reception of changing landscape of these areas.

PL

Rejon nadmorski Pomorza Zachodniego jest doskonałym przykładem zobrazowania kierunków rozwojowych powojennej architektury sakralnej terenów wiejskich i małomiasteczkowych. W wielu przypadkach forma tych obiektów znacznie odbiega od zastanego krajobrazu kulturowego tkanki urbanistycznej bądź ruralistycznej, w której są lokowane, stanowiąc negatywne dominanty krajobrazowe. Swą krzykliwą formą, często usiłującą na siłę udowodnić swą odmienność od otaczającej ją przestrzeni, stanowią istotny dysonans kulturowy, który jeszcze bardziej jest pogłębiany przez brak powiązań historycznych świadczących o kontynuacji pewnych tradycji i kanonów budownictwa sakralnego minionych wieków tego terenu. Taki stan rzeczy niewątpliwie przyczynia się do zerwania ciągłości kulturowej tych miejsc i jest jednym z istotnych elementów wprowadzających chaos estetyczny w odbiorze zmieniającego się krajobrazu tych terenów.

4

Wykorzystanie górnojurajskich wapieni biohermalnych jako materiału zdobniczego w XVII-wiecznym budownictwie sakralnym

Holcer Z., Krajewski M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 2--4

257-266

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę i pochodzenie kamieniarskiego materiału zdobniczego nazwanego "marmurem bł. Salomei", dla którego brak było do tej pory właściwego określenia w literaturze fachowej. Z geologicznego punktu widzenia omawiany "marmur" jest górnojurajskim wapieniem gąbkowym wydobywanym w okolicach Ojcowa k. Krakowa. W regionie krakowskim tego typu osady tworzą niewielkie, inicjalnie zlityfikowane biohermy gąbkowe w osadach od dolnego do początku górnego Oksfordu. Z uwagi na wyjątkowość występowania elementów wystawy architektonicznej ("Pustelnia bł. Salomei" na Grodzisku, kościół św. Anny i św. Andrzeja w Krakowie oraz kościół św. Trójcy w Starym Sączu) wykonanych z tej odmiany wapieni można stwierdzić, iż stanowią one unikatowe egzemplarze wykorzystania tego materiału w historii budownictwa sakralnego w Polsce.

EN

The paper deals with characteristics and provenance of the ornamental stone known as the "Blessed Salome's marble", which has so far not been fully described in the literature. These "marble", from the geology point of view, represents Upper Jurassic sponge limestone, and it was quarried close to Ojców near Cracow. Such limestone formed small, initial, sponge bioherms deposited in vicinity of Cracow in the timespan between the Lower Oxfordian and the lower Upper Oxfordian. As there are only four churches ("Hermitage of Blessed Salome" on Grodzisko, in the St. Anne's and St. Andrew's churches in Cracow and in the Holy Trinity Church in Stary Sącz) where this variety of limestone has been used, the stone may be considered unique in the history of ecclesiastical architecture in Poland.