Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Historical technical equpiment of residential and public buildings. Electric passenger elevators on the Polish territory from the 19th to the half of the 20th century

Pietrzak Katarzyna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 14

47--66

EN

Passenger elevators (lifts) have become an indispensable part of building equipment in modern construction. Recognizing the gap in knowledge about the history of the development of lifting devices in Polish territory at the turn of the 19th and 20th centuries, the author undertook a scientific research project. The study involved three main stages: archival queries, inventory trips across Poland to prepare a catalog, and analysis of the information gathered. This article is a project results summary and an attempt to answer some fundamental questions about the development of vertical transportation in the Polish construction industry.

PL

Dźwigi osobowe (windy) stały się we współczesnym budownictwie nieodzownym elementem wyposażenia budynków. Dążąc do wypełnienia luki w aktualnym stanie wiedzy na temat historii rozwoju konstrukcji dźwigowych w Polsce na przełomie XIX i XX w., autorka podjęła się realizacji projektu naukowo-badawczego. Badania obejmowały trzy główne etapy: kwerendy archiwalne, wyjazdy inwentaryzacyjne na terenie Polski w celu opracowania katalogu oraz analiza zebranych informacji. Artykuł ten stanowi podsumowanie wyników badań oraz próbę odpowiedzi na zasadnicze pytania dotyczące rozwoju transportu pionowego w polskim budownictwie.

2

Re-use of the 20th century aviation infrastructure

Szuta Agnieszka Faustyna

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

99--116

EN

This article explores issues related to the adaptation of former aviation infrastructure. For research purposes, several adaptations of former airports and airplane hangars are selected and presented. Those examples show the importance of this infrastructure in today's urbanized landscape, as well as in history, and thus the social and cultural values it brings. The benefits of the redevelopment of former airport sites are also presented.

PL

W niniejszym artykule poruszone zostają kwestie związane z adaptacjami dawnej infrastruktury lotniskowej. W celach badawczych z grupy opuszczonych lotnisk wybrano i przeanalizowano kilka zaadaptowanych obiektów. Wyselekcjonowane przykłady pozwoliły na przedstawienie istotnej roli XX-wiecznej infrastruktury lotniskowej w dzisiejszym krajobrazie zurbanizowanym oraz jej wartości społeczne i kulturowe. Ukazano również zalety ponownego wykorzystania dawnych terenów lotniczych i znajdujących się tam obiektów.

3

Zapomniane rodzaje tektur. Tektury celulozowe: żakardowe, matrycowe, walizkowe, słomowe – dziedzictwo kultury

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2020

|

R. 76, nr 9

507--511

4

Sudeckie wapienniki jako spuścizna dziedzictwa górniczego

Marek Aneta

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

39--43

PL

Celem artykułu jest wskazanie wybranych wapienników jako elementów dziedzictwa górniczego w kontekście ich zachowania i możliwości wykorzystania na inne funkcje. Większość obiektów, po zakończeniu swojej pierwotnej działalności, ulega dewastacji. Obiekty te po odpowiedniej rewitalizacji i zagospodarowaniu mogą pełnić nowe funkcje, jak: użytkowe, turystyczne, rekreacyjne, edukacyjne, kulturowe, czego przykładem może być wapiennik w Starej Morawie, Złotym Stoku czy Javorníku.

EN

The aim of the article is to indicate selected lime kilns as elements of the mining heritage in the context of their preservation and possible use for other purposes. Most of the facilities are subject to devastation after the termination of their original operation. These facilities, after appropriate revitalization and development, can perform new functions, such as: utility, tourist, recreational, educational, cultural, as exemplified in Stara Morava, Złoty Stok or Javorník.

5

Rola skansenu górniczo-hutniczego w Leszczynie w kreowaniu produktu geoturystycznego regionu sudeckiego – stan obecny i perspektywy rozwoju

Łach Janusz

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

33-38

PL

Celem artykułu jest wskazanie zasobów geoturystycznych dawnego ośrodka górniczego Leszczyna, położonego na Pogórzu Kaczawskim, jako podstawy do stworzenia liniowego produktu geoturystycznego. Zasoby przyrodnicze, wraz z kulturowymi reliktami dawnej działalności górniczej regionu Kaczawskiego, stanowią ciekawy i mało znany temat badawczy w zakresie atrakcyjności turystycznej. W wyniku przeprowadzonych badań przedstawiono georóżnorodność regionu o wysokich walorach edukacyjnych i potencjale do generowania większego ruchu turystycznego na całym obszarze występowania rud miedzi dawnego morza cechsztyńskiego. Pod względem metodologicznym w artykule zastosowano metodę wywiadów przeprowadzonych wśród zarządzających turystyką badanego obiektu, jakim jest skansen górniczo-hutniczy w Leszczynie, a także wykorzystano opinie odwiedzających. Pozwoliło to ocenić zasoby geoturystyczne i ich potencjał w tworzeniu produktu geoturystycznego o charakterze liniowym. Przedstawiono również zbiór propozycji, które należy uwzględnić w procesie planowania rozwoju badanego skansenu w Leszczynie. Dążeniem badań geoturystycznych podejmowanych na terenach byłej infrastruktury górniczej Pogórza Kaczawskiego – historycznego centrum wydobycia miedzi w regionie – jest ochrona zarówno walorów kulturowych, jak i przyrodniczych Leszczyny i okolic, z zachowaniem założeń zrównoważonego rozwoju turystyki.

EN

The aim of this article is to indicate the geotourism resources of the former mining basin in Leszczyna, located in the Kaczawskie Foothills, as an essential basis for creating a linear geotourism product. The nature-based resources, together with the cultural relics of the foregone mining activity of the Kaczawski region, constitute an interesting and rather unfamiliar research subject within the realm of tourism attractiveness in the geotourism development context. The conducted research resulted in presenting an outstanding geodiversity of the region with high educational value and prospectus potential to generate greater volumes of tourist traffic to the whole copper-ore area of the former Zechstein Sea, provided that they are linked by theme. In terms of methodology, the article applies the interview method carried out amongst the tourism managers of the examined sites, as well as the visitors’ opinions. It let the authors evaluate the geotourism resources and their potential in creating the geotourism product of a linear character. A set of suggestions to be considered in the development planning process for the examined open-air museum in Leszczyna is also presented. Summarizing, the objective behind the geotourism research undertaking the former mining infrastructure of the Kaczawskie Foothills area – the historical core of the copper mining activity in the region – is to protect both cultural and natural values of the Leszczyna area and its surroundings, as well as to promote it applying the assumptions of sustainable tourism development.

6

Inne spojrzenie? Wartościowanie Żywieckich Zakładów Papierniczych „Solali” S.A. w oparciu o metodę opracowaną przez dr inż. Waldemara Affelta

Juraszek Anna

Era Energii

|

2020

|

nr 1

24--27

PL

Po prawie dwustu latach działalności Żywieckich Zakładów Papierniczych „Solali” S.A. w 2016 roku zostały one przeznaczone do likwidacji. Fabryka, z którą społeczeństwo lokalne było związane od wielu pokoleń, przez brak zdecydowanych działań powoli jest skazywana na zapomnienie. Niniejszy artykuł stanowi krótką próbę przeprowadzanie procesu wartościowania Żywieckich Zakładów Papierniczych „Solali” S.A. Zastosowaną metodę wartościowania opracował dr inż. Waldemar Affelt, autor licznych publikacji poświęconych dziedzictwu technicznemu oraz rzeczoznawca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie opieki nad zabytkami w dziedzinie zabytków techniki w latach 2013-2016. Zaprezentowane w artykule wartości żywieckiej fabryki oraz możliwość połączenia wydawałoby się dwóch skrajnie różnych jej funkcji może stać się asumptem dla Czytelników do podjęcia szerszych refleksji na temat stanu zachowania oraz rozpoznania polskiego dziedzictwa techniki.

EN

After almost two hundred years of operation of (in polish) Żywieckie Zakłady Papiernicze "Solali" S.A. in 2016, it was designated for liquidation. The factory, with which the local society has been connected for many generations, is slowly being condemned to oblivion by the lack of decisive actions. This article is a short attempt to carry out the process of valuing Żywieckie Zakłady Papiernicze "Solali" S.A. The applied valuation method was developed by Waldemar Affelt, PhD, author of numerous publications on technical heritage and an expert of the Minister of Culture and National Heritage in the field of care for monuments in the field of technical monuments in the years 2013-2016. The values of the factory in Żywiec presented in the article and the possibility of combining two seemingly extremely different functions of the factory may become an occasion for readers to undertake broader reflections on the state of preservation and recognition of Polish technical heritage.

7

Abandoned heritage – the first European airports

Szuta Agnieszka Faustyna

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 3

105--117

EN

Due to the development of air transport and urban expansion, the locations of pre-war airports were often changed. The question of the fate of the abandoned airports and their entire infrastructure arose. This article looks at the issue of derelict, pre-war airfields. Examples of airports which were successfully adapted as well as the ones which were abandoned and closed yet but equally important in historical context are shown. In this paper, alternative possibilities for using the former civil airports which allowed memory of important, historical events to be honoured are shown as well as benefits of their preservation are presented.

PL

W związku z rozwojem transportu lotniczego oraz ekspansji urbanistycznej lokalizacja przedwojennych portów lotniczych często ulegała zmianie. Rodzi się pytanie: jaki los spotkał opuszczone lotniska i ich całą infrastrukturę? Niniejszy artykuł porusza kwestię opuszczonych przedwojennych lotnisk. Przedstawione zostają przykłady udanych adaptacji ww. portów lotniczych, jak również tych niszczejących, ale niemniej istotnych w kontekście historycznym. W artykule zostają ukazane alternatywne możliwości wykorzystania dawnych cywilnych lotnisk, dzięki którym stało się możliwe uhonorowanie pamięci po ważnych wydarzeniach historycznych. Przedstawione także zostały korzyści płynące z działań mających na celu zachowanie tych miejsc.

8

Kinematyka układu napędowego wiatraka w Łąkorzu z drugiej połowy XIX wieku

Kielar J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

7--13

PL

Tematem opracowania jest kinematyka układu napędowego młyna wietrznego w miejscowości Łąkorz pochodzącego z II połowy XIX wieku. Praca ma charakter opisowo-poznawczy. Scharakteryzowano elementy napędowe młyna składające się na jeden kompletny układ pracujący w pierwotnym stanie wiatraka. Omówiono sposób pracy układu polegający na ruchu obrotowym wszystkich elementów wokół ich własnych osi. Obliczone zostały prędkości obrotowe wszystkich elementów i wartości ich energii kinetycznej podczas wiatru wiejącego z prędkością 6 m/s. Ukazano, że oprócz napędu młyna pracuje niezależnie jeszcze jeden napęd nastawiający obrotową głowicę młyna. Kinematyka tego zespołu została omówiona i obliczona analogicznie do napędu głównego. Na podstawie obliczeń rozpoznano zmiany prędkości obrotowych w ramach przekładni, a także wskazano element o największym potencjale energetycznym

EN

The paper presents the kinematics of the drive system of a windmill located in Łąkorz, which dates back to the second half of the nineteenth century. The emphasis of the paper is on description and information. The paper presents the drive elements which constitute a single and complete system that originally operated in the windmill. The way the system operated is presented, too. It was based on rotation of all elements on their own axes. The rotational speed was calculated for each of the elements, as well as the value of their kinetic energy for a wind speed of 6 m/s. The paper shows that in addition to the main mill drive system, there is another, independent drive for adjusting the rotating cap of the mill. The kinematics of this unit is also described and calculated as for the main drive. Based on the calculations, changes of the rotational speed for the transmission units were defi ned and the element with the highest energy potential was identifi ed.

9

Study of spatial development around the Lutoslawski bridge in Kalinowszczyzna, Lublin

Matskevich S., Karaś S.

Budownictwo i Architektura

|

2016

|

Vol. 15, nr 1

191--199

EN

This paper discusses the problem of reviving the Bystrzyca River in Lublin in the vicinity of the historic M. Lutosławski Bridge in the disctrict of Kalinowszczyzna. Historically, this area was an outer part of the city. The north-estern tract turnpike was located there. Until the twentieth century, there was a wooden bridge which was replaced by a reinforced concrete (RC) one. Currently, the space around the bridge is undeveloped. Moreover, there are no parks, recreational areas or cultural venues there. The bridge itself is a technical monument of great value. Despite general awareness of the importance of the bridge, not enough is done to protect it for posterity. The current technical assessment of the bridge indicates its grave condition resulting from rapidly developing corrosion of the carrying RC elements. The paper describes the surroundings of the bridge and contains some suggestions regarding the use of the bridge as a park avenue and as a stage for music concerts.

PL

W artykule są rozpatrywane trzy warianty remontu mostu Mariana Lutosławskiego w Lublinie na Kalinowszczyźnie. Jego obecny stan techniczny można uznać za graniczny, ze względu na postępującą korozję żelbetu. Most został wybudowany w 1908 roku. Ze względu na jego historyczną i techniczną wartość, obecnie biegnie proces wpisania tego obiektu na listę chronionych dóbr kultury. Kolejne terminy podjęcia prac renowacyjnych są odsuwane na przyszłość. Jednocześnie zgłaszane są różne propozycje jego przyszłej roli w Lublinie. Odrestaurowany w 2011 roku most Lutosławskiego z 1909 roku został zawłaszczony przez środowiska kulturotwórcze miasta. Most jest nazywany Mostem Kultury. Mając to na względzie, w niniejszym artykule opisana jest analogiczna rola mostu. Tym razem proponuje się by tereny zielone wokół mostu przekształcić w park z główną aleją biegnącą przez most. Poza zwykłą parkową rolą most miałby być również sceną, na której będą organizowane koncerty muzyczne, a zieleń parkowa wokół mostu mogła być łatwo dostosowywana do audytorium. Na rysunkach zaprezentowano kilka możliwych wariantów aranżacji mostu, które obejmują jego projektowaną formę zwykłą i koncertową. W bezpośrednim sąsiedztwie jest usytuowana arteria miejska. Podano przykład separacji ruchu przez wybudowanie podziemnego tunelu. Wejścia/wyjścia z tunelu mają formę niewielkich interesujących form architektonicznych. Zaplanowano również miejsca parkingowe, które mogą być na terenie lub parkingami wielopo-ziomowymi, podziemnymi.

10

The Mycenaean bridges - technical evaluation trial

Karaś S., Kowal M.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2015

|

Vol. 14, no. 4

285--302

PL

Przeprowadzono inwentaryzację dwóch mostów mykeńskich w okolicach Arkadiko na Peloponezie. Mosty te, uznawane za jedne z najstarszych spośród istniejących na świecie, są dziedzictwem kulturowym ludzkości. W pracy zamieszczono rezultaty najprostszej analizy statycznej, która wskazała na słabe miejsca w istniejącej konstrukcji. Stanowią one rezultat zmiany schematu statycznego z początkowego wspornikowego na dość przypadkowy, choć konieczny w sensie mechanicznym schemat wspornikowo-łukowy elementu nośnego.

EN

Under this project two Mycenaean bridges, both located near the village of Arkadiko in Peloponnese (Greece), were examined through a field survey. These bridges, believed to be one of the oldest preserved bridges in the world, are partof the cultural heritage of humanity. This paper presents the results of a basic static analysis with identification of the weak points of the structure, which are the consequence of its transformation from the original corbelling system to a mixed corbelling and arch system. It seems to be accidental but indispensable according to principles of engineering mechanics.

11

Młyn Rothera w Bydgoszczy. Badanie dawnego obiektu przemysłowego w kontekście architektury i technologii

Sochaczewski R.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 38

7--21

PL

Tematem opracowania jest XIX-wieczny wodny, przemysłowy młyn Rothera w Bydgoszczy. Celem była szczegółowa analiza konstrukcji założenia, odczytanie układu technologicznego pracującego wewnątrz pierwotnej fabryki oraz odniesienie obiektu do całej grupy wodnych młynów przemysłowych w kontekście technologii oraz architektury. Omówiono genezę wodnych młynów przemysłowych oraz rozwój do połowy XIX wieku, kiedy wybudowano bydgoskie założenie. Wszystkie pracowały w oparciu o jeden, amerykański schemat technologiczny autorstwa Olivera Evansa. Różniły się jedynie pojedynczymi elementami. Konstrukcja i forma architektoniczna były bardziej urozmaicone, zależne od lokalizacji i inwestora. Z analizy materiału bibliograficznego wynika, że architektura młynów wodnych wymaga dalszych badań, a młyn Rothera nie był wcześniej przedmiotem jakichkolwiek badań naukowych. Powstanie zakładu w Bydgoszczy wiązało się z polityką państwa pruskiego. Wpływ na lokalizację miał Kanał Bydgoski. Twórcą młyna był inżynier Fridrich Wulff. Obiekt wzniesiono w latach 1846 1849. W Bydgoszczy zastosowano układ amerykańskiego młyna przemysłowego, typowy dla tamtego okresu. Zróżnicowany typ konstrukcyjny budynków wynikał z ich funkcji. W murowanym młynie zastosowano zaawansowaną technologię, a dwa szkieletowe skrzydła miały być pojemnymi magazynami. Forma architektoniczna młyna, zainspirowana budynkiem Bauakademie, obecnie już nieistniejącym, wiąże się z wpływem wybitnego niemieckiego architekta K.F. Schinkla i berlińską szkołą architektoniczną.

EN

The subject of this study is the 19Th century Rother’s industrial watermill in Bydgoszcz. The aim was a detailed analysis of its construction, determining the technological system operating within the original factory, and comparing the object with a whole group of industrial watermills in the context of technology and architecture. The genesis of industrial watermills has been discussed, as well as their development until the mid-19th century, when the complex was built in Bydgoszcz. They all worked on the basis of the same American technological principle designed by Oliver Evans. The only differences were individual elements. The construction and architectonic form were more varied, depending on their location and investor. The analysis of bibliographic material implies that architecture of watermills requires further research, and the Rother’s Mill has never before been the subject of any scientific research. Establishing the plant in Bydgoszcz was connected with the politics of Prussia, and the location was in fluenced by the vicinity of the Bydgoszcz Canal. The mill was designed by engineer Fridrich Wulff. The object was erected in the years 1846-1849. The layout of an American industrial mill, typical for that period, was applied in Bydgoszcz. Differing construction types of buildings resulted from their function. Advanced technology was to operate in the masonry mill, and two skeleton wings were to be capacious storehouses. The mill’s architectonic form was in fluenced by the outstanding German architect K.F. Schinkel and the Berlin school of architecture, inspired by the building of the Bauakademie, no longer existing.

12

Revitalisation of post-industrial areas through the preservation of technical heritage in Poland

Lenartowicz J. K., Ostręga A.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

181-192

EN

The paper presents revitalization of postindustrial areas as a process of regeneration of physical space, natural environment, and social environment. The aim of the paper is to point out a crucial, yet rarely applied in Poland, way of revitalization through preservation of post-industrial heritage. Legal aspects of protection and adaptation of industrial infrastructures in Poland are described with the focus on the lack of adequate interrelations between legal regulations of industrial activity and monuments preservation. Some postindustrial sites in the Małopolska region are presented, which - in spite of their significant historic and architectural values - remain imperceptible and underestimated both by their owners and the local territorial authorities. Vision setting process, being an important step preceding the plant's liquidation, in which broad groups of stakeholders would participate is recommended as a proper innovative procedure.

PL

Przedmiotem artykułu jest rewitalizacja terenów poprzemysłowych rozumiana jako proces odnowy przestrzeni fizycznej, środowiska przyrodniczego i środowiska społecznego. Celem jest wskazanie istotnego, a w Polsce w niewielkim jeszcze stopniu zauważanego, sposobu rewitalizacji poprzez ochronę poprzemysłowych zabytków techniki. Omówione zostały aspekty prawne ochrony i adaptacji infrastruktury przemysłowej, ze wskazaniem na brak odpowiedniego powiązania przepisów regulujących działalność przemysłową i ochronę zbytków. Przedstawione zostały wybrane obiekty z terenu Małopolski, które mimo posiadanych znaczących walorów historycznych i architektonicznych, pozostają niezauważone i niedocenione zarówno przez właścicieli, jak i władze terytorialne. Wskazano wyprzedzające likwidację zakładu przemysłowego budowanie wizji z udziałem szerokiego grona interesariuszy jako właściwy, innowacyjny sposób postępowania.