Obecnie można zaobserwować wzrost uzależnienia od importowanego gazu ziemnego w większości krajów UE celem zaspokojenia wewnątrzkrajowego zapotrzebowania. Jest to następstwem spadku wydobycia gazu, który jest związany z brakiem odkryć znaczących złóż gazu ziemnego. W przypadku Polski historyczne uwarunkowania rozwoju rodzimego sektora gazu ziemnego sprawiły, że import gazu ziemnego realizowany był wyłącznie z kierunku wschodniego. Po transformacji ustrojowej w 1989 r., chociaż większość dokumentów programowych w zakresie polityki energetycznej postulowała dywersyfikację dostaw gazu ziemnego, to nie znalazło to odzwierciedlenia w rzeczywistości, wybudowano jedynie jedno połączenie międzysystemowe z Niemcami w okolicach Lasowa. Dopiero wciągu ostatnich lat udało się zrealizować projekty dywersyfikacyjne, które umożliwiają pozyskanie gazu z kierunków alternatywnych wobec wschodniego. Rozbudowa połączeń międzysystemowych wpisuje się w politykę UE, która ma na celu doprowadzenie do integracji europejskich rynków gazowych. Dodatkowo rynek gazu ziemnego w Polsce przechodzi przemiany mające doprowadzić do jego liberalizacji. W artykule ukazano szczegółowo strukturę dostaw gazu ziemnego do Polski w latach 1999-2012 wraz z pozyskaniem gazu z rodzimych złóż. Dokonano analizy kosztów importu gazu ziemnego do Polski w latach 2002-2012. Porównano jednostkowe zużycie gazu ziemnego w Polsce i wybranych krajach UE. Dokonano analizy przeprowadzanych obecnie inwestycji oraz planowanych zmian w polskim systemie przesyłowym. W podsumowaniu artykułu stwierdzono, że decydujący wpływ na poziom kosztów importowanego gazu ziemnego ma cena jednostkowa gazu sprowadzanego. Problematyka podjęta w artykule jest ważna z punktu widzenia wszystkich odbiorców końcowych paliwa gazowego, ponieważ koszty importu gazu przekładają się na jego cenę finalną. W artykule przywołano także szacunki ACER dotyczące strat gospodarstw domowych w wybranych krajach UE związanych z zawyżonymi kosztami importu gazu w ziemnego. Dodatkowo, analizując ilość i dynamikę zmian kosztów importowanego do Polski gazu ziemnego oceniono, że inwestycje infrastrukturalne i zmiany legislacyjne mające wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju mogą także sprzyjać obniżaniu cen gazu ziemnego.
EN
A recent trend that can be observed in EU countries is their growing dependence on imported natural gas to satisfy local demand. This is a direct consequence of a decrease in domestic production which, in turn, results from insufficient discoveries of substantial natural gas deposits domestically. In the case of Poland, largely due to historical conditions affecting the natural gas sector's development, this fuel was obtained exclusively from more easterly suppliers. Although most planning documents regarding energy advocated diversification of natural gas supplies after the political transformation in 1989, no such initiative was in fact undertaken, as only one interconnector with Germany was built in the vicinity of Lasów. It is only in recent years that several diversification projects have been carried out to obtain natural gas from other sources. Extending the capacity of interconnectors is in line with EU policy aimed at the integration of European gas markets. In addition, the Polish natural gas market is undergoing a number of transformations designed to effect its liberalization. This paper provides an in-depth analysis of the structure of natural gas supplies to Poland from 1999 to 2012, as well as gas production from domestic sources. Another objective is to analyze the cost of natural gas imports from 2002 to 2012. The paper presents a comparison of natural gas consumption per capita and total consumption in Poland as well as selected EU countries. An analysis was conducted of current investments and intended changes in the domestic transmission system. The analysis summarizes how the unit price of imported gas affects the cost of imported natural gas the most. These issues are important to all end users because the costs of imported gas are reflected in its final price. Also taken into consideration are the ACER estimations of EU household losses caused by excessive costs of natural gas. In order to analyze the quantity and dynamics of changes in the costs of natural gas imported into Poland, it has been assumed that the investments in infrastructure accompanied by legislative changes that ensure energy security may also encourage decreasing prices of natural gas.
Rola gazu ziemnego w gospodarce światowej, krajowej bądź regionalnej jest znacząca, ponieważ wpływa na środowisko, rozwój regionu i społeczeństwa. Rozbudowa systemu gazowego ma na celu poprawę bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego oraz zwiększenie stopnia dostępu do sieci gazowej. Stopień dywersyfikacji dotyczy bezpieczeństwa energetycznego zarówno w skali globalnej (krajowej) jak i makro- bądź mikro-regionalnej. W artykule przedstawiono metodę oceny stopnia dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego, jednego z czynników technicznych uwzględnianych w planowaniu rozwoju systemu gazowego. Czynnik ten charakteryzuje dany system gazowy w aspekcie liczby kierunków dostaw gazu oraz stopnia uzależnienia od dostawców. Artykuł podzielono na cztery części. Pierwsza część stanowi opis rynku gazu w zakresie dywersyfikacji systemu gazowego. Drugi rozdział opisuje wskaźniki podkryterium, przyjęty do dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego w skali globalnej (indeks Herfindahla-Hirschmana HHI) oraz makro-i mikro-regionalnym (indeks Shannona-Wienera Index). W trzeciej części artykułu przedstawiono podkryterium stopnia dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego w ocenie scenariuszy rozwoju sieci gazowej. Czwarta część jest komentarzem wyników.
EN
The role of natural gas in the world, national or regional economy is significant because it affects the environment, and social development of the region. Expansion of the natural gas network is aimed to increase the security of gas supply and increase the access to the gas network society. The diversification index affects for energy security, both in the global (national) or macro- and micro-regional scale as well. This paper presents a description of the natural gas supplies diversification index, as some of the technical evaluation factors of the natural gas network development planning. This factor characterize gas system in terms of the number of gas supplies and the dependence degree on suppliers. Article is divided into four sections. The first is the description of the gas market in terms of diversification of the gas system. The second section describes the indicators sub-criterion adopted to diversify its natural gas supply in the global scale (Herfindahl-Hirschman Index HHI), and macro-and micro-regional (Shannon-Wiener Index). In the third section examples of sub-criterion the degree of diversification of natural gas supplies in the evaluation of the natural gas network scenarios were provided. The fourth section is a commentary on the results.
W artykule przedstawiono zastosowanie teorii informacji do analizy struktury i stopnia zdywersyfikowania importu gazu ziemnego od strony dostawców. Wykorzystano dwa wskaźniki miary koncentracji rynku (populacji): wskaźnik Herfindahla-Hirschmana (HHI) oraz indeks Shannon-Wienera. Poprowadzone przez autorów rozważania teoretyczne prowadzą do stwierdzenia, że entropia będąca miarą atomowego i cząsteczkowego nieuporządkowania nadaje się do badań modelowych i statystycznych dywersyfikacji dostaw gazu na danym rynku wydzielonym, ponieważ właśnie statystycznie rzecz biorąc, stan najmniejszego uporządkowania występuje z największym prawdopodobieństwem. Autorzy w artykule podnoszą, że strategia dywersyfikacji dostawców jest wyraźną przesłanką do zwiększenia bezpieczeń-stwa energetycznego danego kraju. Indeks zróżnicowania Shannon-Wienera przypisujący większą wagę do mniejszych do-stawców daje lepsze wyobrażenie poziomu zróżnicowania dostaw gazu, a tym samym także stopnia bezpieczeństwa dostaw. Wyliczone wartości wskaźnika SWI wskazują na podobną dychotomię jak w przypadku indeksu HHI: dobrze zdywersyfikowane kraje Europy Zachodniej i słabo lub całkowicie niedostatecznie Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej.
EN
The paper presents the application of information theory to analyze the structure and degree of diversification of gas imports from the suppliers, uses two indicators measuring market concentration (population): Herfindahl-Hirschman Index (HHI) and the Shannon-Wiener index. The theoretical considerations of the authors lead to the conclusion that the entropy which is the measure of the atomic and molecular disorder is suitable for testing the statistical model and the diversification of gas supplies to a separate market, because the arrangement is the smallest state with the highest probability. The authors argue that the strategy of diversification of suppliers is clearly a prerequisite to enhance the energy security of the country. Index diversity Shannon-Wiener assigning greater weight to smaller suppliers, giving a better idea of the level of diversification of gas supply, and hence the degree of security of supply. The calculated value of the indicator SWI show a similar dichotomy as in the case of HHI: a well-diversified countries of Western Europe and weak or completely under-Eastern and South-East Asia.
W artykule przedstawiono aktualnie rozpatrywane możliwooeci dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski, takie jak dostawy LNG do gazoportu w OEwinoujoeciu, dostawy gazu ziemnego z Morza Północnego, dostawy z Rejonu Morza Kaspijskiego i Bliskiego Wschodu. Skład chemiczny i właoeciwooeci gazu z tych źródeł porównano ze składem i właoeciwooeciami gazu aktualnie dostarczanego odbiorcom w Polsce, czyli gazu ziemnego importowanego z Rosji oraz gazu wydobywanego z krajowych złóż. Na tle różnic tych gazów wskazano na trudnooeci z wprowadzeniem w przyszłooeci gazu z nowych źródeł do krajowego systemu gazowniczego. Trudnooeci te wynikają z niedostosowania aktualnie obowi ązujących krajowych przepisów, jak również stosowanej metodologii oceny wymiennooeci gazów. Zmiany w zakresie bazy surowcowej gazownictwa, rozwój konstrukcyjny urządzeń gazowych a także postęp w zakresie technologii spalania w nich gazu uzasadniają potrzebę wznowienia badań nad wymiennooecią paliw gazowych oraz opracowania nowych przepisów, niezbędnych dla wprowadzenia w przyszłooeci gazu ziemnego z nowych źródeł do krajowego systemu gazowniczego.
EN
The Paper presents currently considered possibilities of diversification of natural gas supplies to Poland, such as LNG supplies to the OEwinoujoecie LNG terminal, natural gas supplies from the North Sea, supplies from the Caspian Region and the Near East. The chemical composition and properties of gas from those sources were compared with the composition and properties of gas currently supplied to Polish consumers, i.e. gas imported from Russia and gas from Polish gas fields. On the basis of the differences between those gases, problems connected with the future introduction of gas from new sources to the domestic network were identified. The problems result from the inadequacy of Polish regulations as well as the applied methodology of gas interchangeability evaluation. Changes in the raw materials basis of the gas industry, as well as advances in the area of gas appliances and the technology of gas combustion make it necessary to resume examinations of gas fuels interchangeability and to establish new regulations crucial for the future introduction of natural gas from new sources to the domestic gas network.
Opinie dotyczące bezpieczeństwa energetycznego są zawsze wypadkową naszych przekonań, stanu wiedzy oraz świadomości (bądź też braku świadomości) występujących zagrożeń. Istotnym mankamentem analiz bezpieczeństwa energetycznego tak oczywistym a równocześnie niedostrzegalnym jest więc subiektywność dokonywanych ocen. Subiektywność ta w powiązaniu z nieusystematyzowanym i niejawnym (a wręcz czasem nawet nieuświadomionym) procesem oceniania powoduje również, iż analizę taką cechuje brak powtarzalności oceny.
Polska gospodarka kwitnie - przyznają to nawet najzagorzalsi przeciwnicy obecnego rządu. Do utrzymania dotychczasowego, liczącego średnio pięć procent rocznie tempa wzrostu, potrzeba będzie coraz więcej energii. Duża jej część wytwarzana jest ze spalania gazu ziemnego. A mamy go niestety mało: nasze własne zasoby pozwalają na pokrycie zaledwie około jednej trzeciej krajowego zapotrzebowania. Reszta pochodzi z importu. Problemy wynikające z tej sytuacji są coraz większe i - jak na razie - nic nie wskazuje, aby w najbliższej przyszłości miały zostać definitywnie rozwiązane.
Już dwukrotnie dywersyfikacja dostaw gazu do Polski, przy użyciu skroplonego gazu ziemnego (LNG), przegrywała z wielką polityką. Pierwszy projekt budowy terminalu LNG z roku 1996 upadł, gdyż polscy politycy byli zapatrzeni w rurociąg jamalski, a później w latach 2000-2001 w rurociąg norweski. Teraz wydaje się, że wielka polityka (światowa i polska) oraz nasza racja stanu powinny pomóc zbudowaniu terminali importowych LNG na polskim Wybrzeżu. Terminal taki ma przewagę nad dostawami gazu przy użyciu rurociągów, gdyż nie wiąże fizycznie gospodarki z żadnym kierunkiem dostaw. Umożliwia to też dostawy gazu na podstawie umów krótkoterminowych. W roku 2005 gaz dostarczany w postaci LNG był w Europie znacznie tańszy od dostaw rosyjskich! Tak też bywało w niektórych latach poprzednich.
EN
Already twice diversification of deliveries to Poland of the gas at usage liquefied natural gas (LNG) was losing to the great policy. First building project LNG terminal (from the year 1996) collapsed because Polish politicians were wrapped up in the Jamaican pipeline, and later (in 2000-2001 years) in the Norwegian pipeline. It seems now, that great policy (world and Polish) and our reason of state should help with constructing of import LNG terminals on the Polish coast. But now (May 2006) worrying messages are reaching from government spheres. Terminal is prevailing above supplies of the gas using pipelines, because it is tying the economy with no trend of supplies physically. It also make possible supplies of the gas on the basis of short-termed agreements. In the year 2005 the gas supplies in the form of LNG in Europe was significantly cheaper than Russian supplies! It was happening also in some previous years.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.