Opracowanie przygotowano na podstawie danych z rankingu TOP2% [4]. Syntetycznie przedstawiono stan nauk inżynieryjnych i technicznych (według klasyfikacji OEC) w Polsce na tle nauki światowej z uwzględnieniem liczby cytowanych badaczy z wyższych szkół technicznych. Daje ono również wgląd w strukturę dziedzin i dyscyplin naukowych, które są rozwijane głównie ze środków z budżetu państwa na badania naukowe i kształcenie wyższe. Prezentuje statystyki dokumentujące krajową strukturę nauk inżynieryjnych i technicznych oraz ich odniesienie do poziomu światowego. Wskazano na liczne niedoskonałości i zagrożenia oraz sformułowano wskazówki w zakresie trendów rozwojowych.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of the article is to present a base of Polish Publishers Open Access Policies as a tool supporting the scientific community in the implementation of openness policies. It is the first national platform to gather and analyze a publishing policy in the field of Open Access to Polish scientific journals. For scientists, it is a tool for searching for a Polish journal meeting certain criteria. It enables grant recipients to verify whether the journal meets the principles of Plan S. The database also provides information on the principles of using intellectual property. The functionalities of the database were analyzed based on NCN’s policy comparing them with the principles of publishing research results in Open Access. The specific criteria used in the Polish Publishers Open Access Policies database were compared with other databases: Arianta, SHERPA/RoMEO. The analysis shows that the Polish Publishers Open Access Policy is the only national database for Polish scientific journals, bringing together in one place information necessary for the scientific community on publication in Open Access. The database facilitates project preparation and implementation. Academic librarians, promoting the idea of Open Science, support the scientific community at each stage of the activity described, providing tools, knowledge base and competences.
The paper describes the genesis and the teaching process of the Data Steward School, Edition 2020, the first Polish school for data stewards. The initiative was implemented by Visneasp. z o.o. (“Visnea”) in cooperation with GO-FAIR in the period from September 2020 to April 2021. The participants of the Training Programme, future data stewards, gained knowledge of the role of correct data management in achieving institutional objectives. The need to protect the legal and financial interests arising from the possession and archiving of data and data management plan design guidelines, along with the methodology for data collection, metadata, the existence of data repositories, data security and the means of data sharing and storage were also presented. The paper presents the evaluation of the Training Programme and discusses proposals related to the role and importance of the new profession, i.e. the data steward in a scientific institution.
Wibroakustyka powstała z chęci realizacji postulatu, by hałas i drgania mechaniczne rozpatrywać łącznie jako podobne formy propagacji energii, najczęściej pasożytniczej (choć zdarza się tę energię również wykorzystywać w maszynach wibracyjnych), stanowiące przy tym źródło informacji o stanie obiektu. Czy jednak zdefiniowanie tego wspólnego obszaru jest tożsame z „własną aksjomatyką i językiem”? Teoria drgań i akustyka dostarczyła (i dostarcza dalej) wibroakustyce modeli matematycznych. Analiza sygnałów wniosła interpretację obserwacji rzeczywistości. Wibroakustyka musi to jakoś połączyć. Musi dysponować językiem pozwalającym na wspólną interpretację wyników obliczeń modelowych i wyników pomiarów. Można zatem spróbować zdefiniować podstawy przedmiotu, wychodząc z relacji obserwowany sygnał H model matematyczny. Żądamy zgodności wyników wyselekcjonowanej (interesującej nas) części obserwacji z modelem matematycznym z dokładnością co do niedoskonałości naszego opisu i błędów pomiarowych. Wychodząc z takiego postulatu, można ściśle zdefiniować wszystkie podstawowe zadania wibroakustyki. Tym samym można stwierdzić, że wychodząc z relacji sygnał H model, można w sposób logiczny wyłożyć spójną całość wibroakustyki, co pośrednio dowodzi faktu, że jest to dobrze zdefiniowana dziedzina naukowa.
Security sciences as a scientific discipline have formally existed in Polish science since 2011 and are still struggling to define their scientific identity, which is mainly due to their arbitrary creation and incorporating changes to them in a directive manner not resulting from the scientific assumptions of their development. To a large extent, the identity of security sciences is determined by an imprecisely defined subject of research and unformed research methodology, which researchers in security sciences uncritically borrow from other disciplines. The article emphasizes the need to clarify the structure of the discipline of security sciences and distinguish in it: methodology in security sciences, general security theory and detailed security theories.
PL
Nauki o bezpieczeństwie jako dyscyplina naukowa formalnie istnieją w nauce polskiej od 2011 r. i nadal borykają się z określeniem swojej tożsamości naukowej, co głownie wynika z arbitralnego ich utworzenia i dokonywania w nich zmian w sposób dyrektywny, niewynikający z naukowych założeń ich rozwoju. W dużym stopniu tożsamość nauk o bezpieczeństwie determinuje nieprecyzyjnie określony przedmiot badań oraz nieukształtowana metodologia badań, którą badacze w naukach o bezpieczeństwie zapożyczają bezkrytycznie z innych dyscyplin. W artykule podkreśla się konieczność doprecyzowania struktury dyscypliny nauk o bezpieczeństwie i wyodrębnienia w niej: teorii poznania w naukach o bezpieczeństwie, ogólnej teorii bezpieczeństwa oraz szczegółowych teorii bezpieczeństwa.
Nauki o bezpieczeństwie jako dyscyplina naukowa formalnie istnieją w nauce polskiej od 2011 r. i nadal borykają się z określeniem swojej tożsamości naukowej, co głownie wynika z arbitralnego ich utworzenia i dokonywania w nich zmian w sposób dyrektywny, niewynikający z naukowych założeń ich rozwoju. W dużym stopniu tożsamość nauk o bezpieczeństwie determinuje nieprecyzyjnie określony przedmiot badań oraz nieukształtowana metodologia badań, którą badacze w naukach o bezpieczeństwie zapożyczają bezkrytycznie z innych dyscyplin. W artykule podkreśla się konieczność doprecyzowania struktury dyscypliny nauk o bezpieczeństwie i wyodrębnienia w niej: teorii poznania w naukach o bezpieczeństwie, ogólnej teorii bezpieczeństwa oraz szczegółowych teorii bezpieczeństwa.
EN
Security sciences as a scientific discipline have formally existed in Polish science since 2011 and are still struggling to define their scientific identity, which is mainly due to their arbitrary creation and incorporating changes to them in a directive manner not resulting from the scientific assumptions of their development. To a large extent, the identity of security sciences is determined by an imprecisely defined subject of research and unformed research methodology, which researchers in security sciences uncritically borrow from other disciplines. The article emphasizes the need to clarify the structure of the discipline of security sciences and distinguish in it: methodology in security sciences, general security theory and detailed security theories.
Purpose: The aim of this article is an attempt to characterize economic disciplines, i.e. economics and finance, as well as management and quality studies, based on their assignments to scientific journals, and to identify the place of these two disciplines in relation to each other and their links with other disciplines. Design/methodology/approach: Quantitative and network analysis methods were used for graphical representation and description of the complex relationships. The analysis was based on the data published on 31 July 2019, constituting a list of scientific journals. Findings: The results confirm a strong link between the two disciplines, but they also show some differences between them. The discipline of economics and finance is particularly strongly linked with the discipline of social and economic geography and spatial management. This is not the case for management and quality studies, which is more closely linked to disciplines outside social sciences. Research limitations/implications: The results are based only on a quantitative approach to the relationships between disciplines, therefore, they should not be used to draw too far-reaching conclusions, e.g. on the differences between these two disciplines in methods, subject matter or facilities under analysis. Further research may take into account, for example, different research trends and approaches within the disciplines themselves. Originality/value: Presented network approach shows the connections between scientific disciplines in a new holistic way. The results could be especially interesting for researchers whose studies are interdisciplinary.
The purpose of this research was to specify the interrelationships of various scientific disciplines based on the official declarations of scientists. The most required scientific disciplines were identified for multidisciplinary research. Undirected graphs with the specified parameters were used for modelling of community structure. On the basis of an open database POLON, a graph was created for the connections among disciplines of science. The number of scientists in particular branches and disciplines of science was presented. The connections with in the branches of science and disciplines were shown. Four different measures were considered: percentage of double declarants, vertex degree, weighted vertex degree and betweenness centrality. The disciplines with highest level of interdisciplinarity were found, namely: biomedical engineering, informatics, culture and religious sciences, health sciences, and security sciences. On the contrary, very isolated disciplines were found, including the following: musical arts, astronomy, visual arts and conservation of cultural heritage, veterinary medicine, and archeology. Finally, it was concluded that two branches research (medicals sciences or management and quality sciences) are the most interdisciplinary in Poland.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Cel: Celem artykułu jest przedstawienie zakresu samodzielności i komplementarności dyscypliny naukowej – nauk o bezpieczeństwie. Metody: W artykule wykorzystano metodę analizy systemowej oraz porównawczej. W pierwszym przypadku poddano badaniu kluczowe elementy systematyki naukowej w celu racjonalizowania efektów już wprowadzonych zmian oraz prognozowania skutków zmian planowanych, jakie mogą się pojawić w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu. W drugim przypadku porównano modele systematyki naukowej w ujęciu dynamicznym. Wyniki: W artykule przedstawiono prawne aspekty usytuowania nowej dyscypliny naukowej, jaką są nauki o bezpieczeństwie, w systematyce nauki polskiej. Omówiono schematy tworzenia systematyk podziału dziedzin i dyscyplin naukowych oraz podstaw formalnych ich usamodzielnienia się. W Polsce przyjmuje się, że cała wiedza naukowa pod względem złożoności obszaru badań i problematyki jest ułożona według pewnej hierarchii. Największą jednostką jest obszar badań, który jest dość niedookreśloną platformą aktywności naukowej. W jego skład wchodzą dziedziny naukowe stanowiące logiczną i treściową, zwartą część nauki. Główna aktywność badawcza koncentruje się w ramach dyscypliny naukowej. Wyniki tej aktywności kształtują specyfikę tożsamości i celów badawczych. W artykule zdefiniowano uwarunkowania genezy nauk o bezpieczeństwie wynikające ze wzrostu zagrożeń dla bezpieczeństwa w wymiarze globalnym. Następnie przeanalizowano zainteresowania problematyką bezpieczeństwa w innych dyscyplinach naukowych i wynikające z tego powodu trudności z jednoznacznym określeniem tożsamości nauk o bezpieczeństwie. Wnioski: Autor zaproponował ujęcie funkcjonalne nauk o bezpieczeństwie, a więc takie, w którym zasadniczym problemem jest analiza związku między stanem bezpieczeństwa a zagrożeniami w kontekście stopnia ryzyka. Podjął próbę egzemplifikowania problemów badawczych, które powinny się znajdować w obszarze zainteresowania nauk o bezpieczeństwie, a którymi są: teoria bezpieczeństwa, rodzaje bezpieczeństwa, podmioty bezpieczeństwa, zagrożenia. Dyskusji o tożsamości nowej dyscypliny nie sprzyja stawianie tezy o jej interdyscyplinarności. Bardziej właściwe jest traktowanie badania różnych aspektów bezpieczeństwa przez pryzmat multidyscyplinarności, czyli udziału elementów różnych dyscyplin naukowych w procesie badawczym.
EN
Aim: To present the scope of independence and complementarity of the scientific discipline called security sciences. Methods: The article uses the method of systemic and comparative analysis. In the first case, the key elements of scientific taxonomy were analysed in order to rationalise the effects of already introduced changes and forecast the effects of planned changes that may occur in a dynamically changing environment. The second one compared models of scientific taxonomy using a dynamic approach. Results: The article presents the legal aspects of the location of security sciences as a new scientific discipline in the taxonomy of Polish science. The diagrams of creating the taxonomy of scientific fields and disciplines as well as the formal foundations of their separation are discussed. In Poland, it is assumed that all scientific knowledge in terms of the complexity of the research area and the subject matter are arranged according to a certain hierarchy. The largest unit is the research area, which is a fairly underdefined platform of scientific activity. It consists of scientific fields which constitute a logical and content-focused, exact part of science. The main research activities concentrate around scientific disciplines. Their results shape the specific characteristics of identity and research goals. The article defines the origin of this discipline resulting from the increase of security threats in the global dimension. Next, the interests in the subject of security in other scientific disciplines were analysed, along with the resulting difficulties resulting in the unambiguous identification of the identity of security sciences. Conclusions: The author proposed a functional approach to security sciences, where the fundamental problem is to analyse the relationship between the state of security and threats in the context of the degree of risk. He attempted to exemplify research problems that should be in the area of interest of security sciences: the security theory, types of security, security entities and threats. Furthermore, emphasising the interdisciplinary nature of security sciences is not beneficial for the identity of this new discipline. It is more appropriate to treat the study of various aspects of security through the prism of multidisciplinarity or the share of the components of different scientific disciplines in the research process.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Kuchnia molekularna to stosunkowo nowy termin, który spowodował wiele zamieszania i kontrowersji w świecie gastronomii. Formalnie odnosi się on do dyscypliny naukowej, która bada fizyczne i chemiczne procesy zachodzące podczas gotowania. Obejmuje on także elementy społeczne i artystyczne. Kuchnia molekularna różni się od tradycyjnej nauki o żywności, która jest skoncentrowana na produkcji żywności, żywieniu i bezpieczeństwie żywności. Gastronomia molekularna zajmuje się badaniem przewodnictwa cieplnego, konwekcji, fizycznych aspektów między żywnością a cieczą, stabilnością smaku, problemami z rozpuszczalnością, dyspersją i związkami tekstura vs. smak. Zrozumienie nauki gotowania może doprowadzić do powstania pozornie dziwnych potraw, które są niespodziewanie smaczne. Wśród popularnych technik wykorzystywanych w kuchni molekularnej można wymienić: sferyfikację, żelowanie, sous vide, emulgację i inne. Szerokie zastosowanie mają takie składniki jak: środki żelujące i antyadhezyjne, emulgatory, substytuty cukru, enzymy, hydrokoloidy oraz dwutlenek węgla i ciekły azot. Kuchnia molekularna pozwala na wydobycie głębi smaków oraz tworzenie nowych dań. Należy ona niestety do gastronomii ekskluzywnej, ponieważ wymaga sporo czasu i nakładów finansowych oraz wiedzy z zakresu zarówno chemii, żywności jak i sposobów jej przetwarzania. Z tych względów prawdopodobnie pozostanie ona jedynie kulinarną ciekawostką.
The paper presented basic information concerning a new scientific discipline in Poland: production engineering, which was created in 2010 within the field of technical sciences. Brief characteristics of 10 scientific – research fields was presented, separated within this discipline. There has been defined a subject of production engineering studies and tasks in the area of innovation. Basing on information included in over 40 papers within project Crossborder exchange of experiences in production engineering with the use of mathematical methods, it was presented examples of practical application of solutions developed within the discipline. The paper presented various classifications of developed solutions and pointed out their application value. It was confirmed that the elaborated solutions may have a wide range of application in various organizations. Summing up, the paper stated a large scope of solutions in production engineering and indicated its great value for development of Polish and Czech economy.
PL
W opracowaniu przedstawiono podstawowe informacje dotyczące nowej dyscypliny naukowej w Polsce: inżynierii produkcji, która została wydzielona w 2010 roku w ramach dziedziny nauk technicznych. Zaprezentowano krótką charakterystykę 10 obszarów naukowo-badawczych, wyodrębnionych w ramach tej dyscypliny. Określono podmiot badań inżynierii produkcji oraz wyartykułowano zadania, jakie stoją przed dyscypliną w obszarze innowacyjności. Opierając się na informacjach, zawartych w czterdziestu kilku referatach przygotowanych przez polskich i czeskich naukowców na konferencje w ramach projektu Transgraniczna wymiana doświadczeń w inżynierii produkcji z zastosowaniem metod matematycznych, zaprezentowano przykłady praktycznych zastosowań rozwiązań opracowanych w ramach dyscypliny. Przedstawiono różne podziały opracowanych rozwiązań i zwrócono uwagę na ich walory aplikacyjne. Potwierdzono, że opracowane rozwiązania mogą znaleźć szerokie zastosowanie w różnorodnych organizacjach. Podsumowując, stwierdzono szerokie spektrum rozwiązań w inżynierii produkcji oraz podkreślono jej wagę dla rozwoju gospodarki polskiej i czeskiej.
Obowiązująca klasyfikacja nauki polskiej jest od momentu jej przyjęcia przedmiotem refleksji naukowej, wyrażającej się w wielu opracowaniach i nie mniejszej liczbie komentarzy. Wyniki takich rozważań prowadzą do wskazywania jej zalet, a także ułomności. Pojawiają się również koncepcje usunięcia dostrzeganych niedoskonałości. Za istotny problem analizowanej klasyfikacji można uznać pominięcie inżynierii bezpieczeństwa jako dyscypliny naukowej. Uwzględniając ten problem, w niniejszym opracowaniu zaproponowano skorygowanie klasyfikacji nauki i wyłonienie inżynierii bezpieczeństwa jako dyscypliny naukowej w ramach dziedziny nauk technicznych.
EN
The current classification of sciences is a subject of reflection from the moment of its acceptance, which is expressed in many studies and comments. The results of analysis indicate advantages and disadvantages and help to find a natural way to remove weaknesses. One of the problem of this classification that can be considered is omitting of security engineering. In relation to this issue the author suggests improving the classification of sciences by including safety engineering as a scientific discipline in the field of engineering science.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł dotyczy poszukiwania formuły definiowania bezpieczeństwa. Stanowić to powinno etap wstępny procesu jego konceptualizacji. Formuła wyjaśniania pojęć jest elementem koniecznym dla prawidłowego i zarazem komunikatywnego wysłowienia kategorii bezpieczeństwa. Specyfiką nauk społecznych jest dość duża umowność, a niekiedy dowolność dookreślania pojęć. Nic to dziwnego, ponieważ mówiąc o bezpieczeństwie kierujemy się jego poczuciem. Jest ono trudno mierzalne i subiektywne. Zbiega się z tym fakt, że istota bezpieczeństwa pozostaje względna. Autor zwraca uwagę na potrzebę doprecyzowywania i dookreślania jego pojęcia, jako obszernej kategorii pojęciowej w nauce i życiu społecznym. Zwraca uwagę na rosnący zakres znaczeń nadawanych bezpieczeństwu. Reguły jego definiowania wciąż będą stanowić istotny problem. Wraz z dokonującą się złożonością współczesnego świata, deskrypcyjna formuła wyjaśniania pojęć z pewnością zachowa swą istotność i pozostawać będzie aktualną.
EN
The article’s main objective is an examination of the possible formulas defining security. Author evaluates this problem as the preliminary step, in process of security conceptualization. In this view, the methodological explanation of concepts is a necessary element leading to proper and communicative expression of various security categories. The specificity of the social sciences present fullness of conventionalities and sometimes-arbitrary determinations of terms. It is not surprising, since discussing different aspects of security; we tend to define it monolithically by sense of insecurity. It is, therefore, difficult to evaluate its subjectively named values in an objective manner. With this, another problem is corollary, fact that the essential security norms are relative. The author draws attention to the need for clarification, and proper formative evaluation of its definition as a comprehensive conceptual category, in science and social life. He draws attention to the growing range of meanings form lated for security descriptions. Finding the rules defining it, seems to be a significant problem. It is so, because of various complexities of the modern world, and the descriptive formulas explaining security concerns also change. If they are to be relevant in a discussion, the proper definitions must be current.
Wibroakustyka powstała z chęci realizacji postulatu, by hałas i drgania mechaniczne rozpatrywać łącznie jako podobne formy propagacji energii, najczęściej pasożytniczej (choć zdarza się tę energię również wykorzystywać w maszynach wibracyjnych), stanowiące przy tym źródło informacji o stanie obiektu. Czy jednak zdefiniowanie tego wspólnego obszaru jest tożsame z „własną aksjomatyką i językiem"? Teoria drgań i akustyka dostarczyła (i dostarcza dalej) wibroakustyce modeli matematycznych. Analiza sygnałów wniosła interpretację obserwacji rzeczywistości. Wibroakustyka musi to jakoś połączyć. Musi dysponować językiem pozwalającym na wspólną interpretację wyników obliczeń modelowych i wyników pomiarów. Można zatem spróbować zdefiniować podstawy przedmiotu, wychodząc z relacji obserwowany sygnał model matematyczny. Żądamy zgodności wyników wyselekcjonowanej (interesującej nas) części obserwacji z modelem matematycznym z dokładnością co do niedoskonałości naszego opisu i błędów pomiarowych. W/chodząc z takiego postulatu, można ściśle zdefiniować wszystkie podstawowe zadania wibroakustyki. Tym samym można stwierdzić, że wychodząc z relacji sygnał model, można w sposób logiczny wyłożyć spójną całość wibroakustyki, co pośrednio dowodzi faktu, że jest to dobrze zdefiniowana dziedzina naukowa.
EN
Vibroacoustics was created in order to realize the postulate that the noise and mechanical vibrations can be considered together as similar forms of energy propagation, predominantly parasitic (however, it happens often that this energy is used in vibrating machines), which constitutes the source of Information about the object condition. However, is defining this common area the same as possessing "own axiomatics and language"? The vibration theory and acoustics provided (and is still providing) vibroacoustics with mathematical models. The signal analysis brought the interpretation of observations into practice. Vibroacoustics must combine it somehow. It must have the language, which allows for a common interpretation of model calculations results and measurements results. Thus, it is possible to define the fundamentals of the subject basing on the observed signal - mathematical model relation. We expect consistency of results of the selected (interesting for us) part of observations with the mathematical model with the accuracy of imperfection of our description and measurement errors. Starting from this postulate, we can precisely define all the basic tasks of vibroacoustics. According to the authors, the proposition, which states that the basis of consideration should be the signal - model relation, allows to lecture vibroacoustics as logical subject, which indirectiy proves the fact that it is a well-defined scientific discipline.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W procesie poznania naukowego istotnym zagadnieniem jest sprawna umiejętność budowy obszaru, w którym będziemy się poruszali w trakcie realizowanych zadań badawczych. Dlatego też, po zmianach w klasyfikacji nauk wprowadzonych Uchwałą Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 28 stycznia 2011 r. zmieniającą uchwałę w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (M.P. 2011 Nr 14, poz. 149) zachodzi potrzeba przeprowadzenia dyskusji na temat określenia obszarów grupy nauk wchodzących do nowo powołanych dyscyplin naukowych i wyodrębnienia w nich podstawowych specjalności naukowych. W związku z powyższym autor spróbował wyodrębnić jedną ze specjalności w obszarze dyscypliny naukowej – nauki o bezpieczeństwie. Obiektem dywagacji jest obszar zarządzania kryzysowego – celem jest pokazanie, że spełnia on wymagania niezbędne do uznania jako specjalność naukowa w grupie nauk o bezpieczeństwie.
EN
In a proces of scientific knowledge acquisition it is very important to properly establish the area of subject studies allowing for adequate realisation of the researches within a given field. That is why in Poland, after the changes in qualification of academic areas introduced with the Resolution of the Central Commission for the Titles and Academic Degrees from the 28th of January 2011, changing the resolution on establishing of academic and artistic subjects, and academic and artistic disciplines (M.P 2011 nr 14 pos. 149) there is a need of discussion on the issue, with respect to security studies. The need applies to groups of subjects withing the newly established disciplines, and to extraction out of it essential academic specialties. In view of this, the author of article decides to present a possible way of approaching the issue in reference to one of the disciplins – the security studies. The subject of discussion refers to the field of crisis management, with the aim of proving that its subject area fits into general criterias of recognition of it, as a specialty field within a group of security studies.
Korzystając z jubileuszu Szkół Tribologicznych zaproponowano w artykule rozważenie kilku kwestii, które zwykle, wypierane przez bieżące zadania, umykają uwadze tribologów. Przedstawiono ewolucję wiedzy o tarciu prowadzącą do wyodrębnienia się tribologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej. Przyjęto przy tym dwa założenia wiodące: 1. Nie rozważano kwestii naukowości tribologii, reprezentując pogląd, że nie można mówić o naukowości jakiejś dziedziny działalności; naukowe lub nie mogą być efekty działalności, nie zaś sama ta działalność; 2. Przyjęto również tezę, że ewolucja tribologii wynikała z poznania atrybutów tarcia jako wszechobecnego zjawiska fizycznego i nieustannych wysiłków zmierzających do ograniczenia negatywnych skutków jego działania i w miarę możliwości wykorzystania go jako elementu procesu służącemu dobru człowieka. W artykule omówiono również zagadnienie, a raczej grupę zagadnień obejmujących zbiór poglądów prezentowanych przez tribologów i konsekwencji tych opinii dla rozwoju tribologii i jej pozycji wśród dyscyplin naukowych. W tej części artykułu rozważono niektóre kwestie metodologiczne tribologii oraz obecny stan jej struktur wewnętrznych. Przeprowadzone rozważania nawiązują do jubileuszowego charakteru obecnej Szkoły Tribologicznej.
EN
Thanks to opportunity of Tribology Schools jubilee, in the article are presented the consideration of same issues that usually are driven out by current tasks and escaped tribologiests notice. The friction knowledge evolution leading to single out tribology as self-contain scientific discipline is presented. Deliberations are based on two assumption: 1. The tribology scientificity issue isn’t deliberated, because author thinks that discipline couldn't be considered as scientific or not, there are effects of discipline activities that could be considered in such way. 2. Tribology evolution resulted from friction attributes cognition and identification as omnipresent physical phenomenon and from sustained research aiming at limitation of friction negative effects or make the most of friction as the element of controlled process. The article also presents the issue, or rather group of issues encompasses tribologiests' views and such views consequences for tribology development and its position among scientific disciplines. In this part of article there are considered same methodological questions of tribology and current state of its interior structure. The presented deliberations refer to jubilee character of Tribology School.