Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Średniowieczne optimum klimatyczne w zapisie paleo-pedologicznym : gleba typu Grębociny w osadach wydm śródlądowych

Ninard Krzysztof, Stolarczyk Mateusz, Łapcik Piotr, Uchman Alfred

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 10

533--537

EN

Buried paleosols documented in Polish aeolian dunes comprise predominantly Arenosols and only occasionally well-developed Podzols. Occurrences of fossil Podzols found in 10 inland dune sites dispersed throughout central and eastern Poland share similar pedological properties, geomorphological setting, and age in the 5-15th century AD range of the historical Middle Ages. A pedostratigraphic marker under the name Grębociny soil is designated, after a locality with the most advanced podzolization of the paleosol dated to the High Middle Ages (1000-1300 AD). The Podzols were preserved by burial during anthropogenically induced dune remobilization. Prevalent podzolization during the Middle Ages, in contrast to preceding and later times, could be facilitated not only by human activities, but also by relatively warm and humid climate of the Medieval Climatic Optimum (ca. 900-1400 AD).

2

Formy eoliczne oraz ich przekształcenia antropogeniczne na Polesiu Wołyńskim w świetle analizy źródeł kartograficznych i zdjęć satelitarnych

Subczyńska P., Petera-Zganiacz J.

Teledetekcja Środowiska

|

2018

|

T. 58

23--36

PL

Formy eoliczne doczekały się wielu opracowań, bazujących między innymi na wykorzystaniu technik teledetekcyjnych, które poszerzają możliwości badania dynamiki procesów eolicznych i przekształceń form eolicznych pod wpływem antropopresji. Artykuł prezentuje wyniki badań form eolicznych pod kątem cech morfometrycznych i przekształceń indukowanych działalnością człowieka na obszarze części Polesia Wołyńskiego ograniczonego rzekami Stochod na zachodzie i Horyń na wschodzie. Badania prowadzono przy zastosowaniu analizy mapy topograficznej Wojskowego Instytutu Geograficznego w skali 1:100 000 oraz zdjęć satelitarnych. Na obszarze badań zarejestrowano 187 form eolicznych, z czego 92 noszą ślady współczesnej antropopresji i właśnie ta grupa form podlegała szczegółowej analizie. Wśród nich zidentyfikowano przede wszystkim wydmy paraboliczne, wydmy wałowe i pola piasków eolicznych. Przekształcenia antropogeniczne i uruchamianie deflacji wynikało głównie z rozwoju szlaków drożnych w obrębie form, tworzenia podcięć drogowych, włączenia części form do pól uprawnych, chaotycznej eksploatacji piasku, wykorzystania do celów rekreacyjnych oraz zmiany zalegania poziomu wód gruntowych na skutek melioracji obszarów bagiennych znajdujących się w sąsiedztwie form eolicznych.

EN

There are a lot of results of studies concern on aeolian forms, including analysis based on remote sensing technics, which broaden possibilities of studying the aeolian processes dynamics and transformations of aeolian forms under the influence of anthropopressure. The paper presents results of research focused on morphometry of aeolian forms and recognition of zones transformed by human activity on the part of Volhynia Polesie between Stochod River on the west and Horyń River on the east. Topographic map in scale 1:100 000 published by WIG was used, as well as satellite photographs. On the study area 187 aeolian forms were recognized, including 92, which bear the marks of nowadays transformation. That forms were included into analysis. Among them there were found parabolic dunes, ridge dunes and aeolian sand covers. Anthropogenic transformation and activation of deflation were caused mainly by changing of road trails and roads undercuts, use the aeolian forms for agriculture, chaotic sand exploitation, use for recreational purposes and changing of the ground water level as the result of drainage of boggy areas in vicinity of aeolian forms.

3

Analysis of Dune Erosion on the Coast of South Baltic Sea Taking into Account Dune Landslide Processes

Szmytkiewicz P., Zabuski L.

Archives of Hydro-Engineering and Environmental Mechanics

|

2017

|

Vol. 64, nr 1

3--15

EN

An analysis was carried out to determine the influence of landslide process at a few meters depth under the dune surface on the rebuilding of the dune. In the first step, calculations were done using the XBEACH model to determine seabed rebuilding as well as shore and dune undercutting for the assumed hydrologic and hydrodynamic conditions. Next, the obtained tachymetric profile of the dune and beach was fed into the FLAC2D program, and calculations of stress distribution, displacements and stability conditions were made. In this way, landslide movement was identified. The theoretical investigations clearly prove that waves attacking the dune not only cause surface erosion, but also trigger a landslide within the dune mass to a maximum depth of about 5 m. It results in a lowering of the dune crown by about 0:6 0:7 m. Numerical models such as XBEACH, SBEACH or CSHORE do not take into account landslide occurrence, and thus underestimate dune erosion.

4

Piaskowe giganty

Ptak A., Rudowski S.

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2014

|

nr 9

22--23

5

Holocene sediments of the Ustka Cliff (Northern Poland) in view of radiometric dating

Wróblewski R., Fedorowicz S., Kamieńska K.

Geochronometria

|

2013

|

Vol. 40, no. 3

187--194

EN

The cliff in Ustka is an active one. The area is one of the most eroded sea shores of the Polish coast. The Ustka Cliff mainly consists of Holocene sandy deposits, but its basis is built of gla-cial till and clay. Field search allowed to recognize the structure and sedimentary conditions of Holo-cene deposits exposed in the cliff. A comparison of dating results obtained for fossil soils and peat as well as aeolian deposits, using 14C and TL methods, respectively, with available literature records is presented. The evaluation of results obtained allowed to define three main dune-forming phases for the first time for this part of the Polish coast. During the research studies new data on the processes and environmental conditions was gained and the development of structure of the area during the last 10 thousand years was reconstructed. The analysis of available data from other sections of the south-ern Baltic coast shows that results obtained are age similar to those determined for the Łeba Spit. The research is part of a project concerning the geomorphology of the Ustka Bay.

6

Pływy i ich znaczenie ekologiczne na przykładzie wybrzeża morza północnego w dolnej Saksonii w Niemczech

Pawełko K., Jasińska A.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 6

341-348

PL

Niniejszy artykuł przedstawia ekologiczną rolę pływów i powstającego w wyniku ich działania morza wattowego. Obszar ten rozciąga się od miasta Den Helder w Holandii do Esbjerg w Danii. Na terytorium Niemiec znajduje się około 60% tego biotopu, z czego znaczna część na wybrzeżu Morza Północnego Dolnej Saksonii. Do powstania morza wattowego, oprócz istnienia pływów przyczyniło się kilka innych czynników, m.in.: wyspy powstałe od strony otwartego morza, płasko nachylone dno morskie, delikatny materiał denny, umiarkowany klimat. Efektem ich współdziałania jest powstanie trzech zasadniczych biotopów. W miejscach pomiędzy wałem przeciwpowodziowym a linią brzegową powstają łąki halofilne będące wysoko wyspecjalizowanym ekosystemem. Obok żyjących tam gatunków słonorośli, ważną rolę odgrywają glony, mięczaki, robaki i skorupiaki. Warunki siedliskowe wykazują pewną strefowość, co uwidacznia się też w składzie florystycznym. Kolejnym biotopem jest watt, czyli część morza wattowego cyklicznie odsłaniana i ponownie zalewana podczas zmian pływów. Najbliżej brzegu występuje watt ilasty, którego powierzchnia pokryta jest delikatnym materiałem. Występują tam przede wszystkim glony stanowiące pokarm dla małych ślimaków Littorina littorea oraz Hydrobia ulvae. Bliżej wybrzeża powstaje watt mieszany z piaskiem, gliną i cząstkami organicznymi na powierzchni. Spotykamy tam małże Macoma balthica i Mya arenaria oraz wieloszczety AreriicoZa ma-riria i Lanice conchilega. W strefie, gdzie woda ma jeszcze dużą siłę, transportowane są ciężkie cząstki piasku i powstaje watt piaszczysty. Żyją tam małże Cerastoderma edule i Mytilus edulis. Piaszczyste wydmy tworzące się głównie na wschodniej i północnej stronie wysp wschodniofryzyjskich są następnym biotopem. Z biegiem czasu w drodze sukcesji ekologicznej następuje ich stabilizacja dzięki obecności specyficznych gatunków roślin, m.in.: Ammophila arenaria, Leymus arenarius, Elymus farctus i Eryngium maritimum. Wydmy są miejscem wylęgu ptaków, np. Tadorna tadorna i Larus sp. Morze watowe ma ogromne znaczenie ekologiczne. Jest. miejscem m.in,: życia wielu gatunków roślin i zwierząt, wędrówek ptaków, rozrodu i wychowu wielu gatunków ryb Morza Północnego, biologicznego oczyszczania wód morskich. Ponadto wydmy, zwłaszcza na wyspach, chronią ląd przed zatapianiem. W 1986 r. utworzono Park Narodowy Dolnosaksońskie Morze Wattowe. Teren parku rozciąga się pomiędzy miastami Emden i Cuxhaven. Ochronie podlegają wymienione typy biotopów oraz pas wybrzeża, piaszczyste wyspy i ławice piasku.

EN

The following article presents the ecological role of tides and the formation of the Wadden Sea that results from their activity. This area stretches from Den Helder in Netherlands to Esbjerg in Denmark. Approximately 60% of this biotope is localized in Germany and a considerable part is situated on the North Sea coast of Lower Saxony. Apart from tides, there are some other factors contributing to the existence of the Wadden Sea i.e.: islands created from the open sea side, flatly sloped seabed, delicate seabed material, moderate climate. The effect of their cooperation results in the formation of the three main biotopes. In the areas between flood embankments and the coastline halophile meadows are created, which are a highly specialized ecosystem. Apart from the halophile species that reside there, an important role is played by algae, mollusks, bugs and crustaceans. Habitat conditions show a certain zone preference which is also seen in the floristic composition. Another biotope is watt, that is the part of the sea being cyclically uncovered and consecutively flooded by water during the change of tides. The argillaceous watt, which settles closest to the shore. is covered by a delicate material. The area is mostly covered by algae which constitute as food for small snails Litlorina littorea and Hydrobia ulvae. A watt mised with sand, clay and surface organic particles is created closer to the shore. Macoma balthica and Mya arenaria clams can be seen there, as well as Arenicola marina and Lanice conchilega polychaeta. In the zones where water still has a lot of force, heavy particles of sand are transported and the sandy watt appears. Cerastoderma edule i Myttlus edalis clams live there. Sandy dunes formed mostly on the east and north part of the East Frisian Islands are another type of biotope. Over the course of time through ecological succession their stability increases thanks to specific kinds of plants i.e.: Ammophila arenaria, Leymus arenarius, Elymus farctus and Eryngium marilimum. The sand dunes area is the breeding place for birds like Tadorna tadorna and LOTUS sp. The Watt Sea is of great ecological importance. It is a natural habitat for many plants and animals, a place for bird migration, breeding and rearing of many North Sea fish species and a place where biologic water cleansing occurs. Furthermore, sand dunes, especially those placed on islands, protect the land from flooding. In 1986 the Lower Saxon Watt Sea National Park was created. The park premises spread along the Cities of Emden and Cuxhaven. The mentioned biotopes, coast line, sand islands and sandbanks are under protection.

7

Chronology of aeolian events recorded in the Karczmiska Dune (Lublin Upland) in the light of lithofacial analysis, 14C and TL dating

Fedorowicz S., Zieliński P.

Geochronometria

|

2009

|

Vol. 33

9-17

EN

The article studies an average-size parabolic dune located in the northern part of the Chodel Basin, Lublin Upland, Poland within the extensive dune field which covers the contact area of the loess patch slope and the high sandy terrace. Its complex structure and the presence of terrace sand and loess in the floor inspired the authors to conduct detailed lithological studies, as well as TL and 14C dating. As a result, it was possible to determine the mechanism and age of aeolian accumulation cycles in the dune, which contains very good representative evidence of aeolian events in the Lublin Upland.

8

Analizy przestrzenno-czasowe zmian morfologicznych na terenie Słowińskiego Parku Narodowego w latach 1964-2004

Michałowska K.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2007

|

Vol. 17b

473--483

PL

Wyjątkowo silna dynamika podłoża oraz trudna dostępność terenów sprawia, iż badania na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego (SPN) są w znacznym stopniu ograniczone. Zastosowanie nowoczesnych technik teledetekcji oraz praca w środowisku GIS pozwalają na kompleksowy i permanentny charakter badan opartych o stałe powierzchnie badawcze. Możliwość zbadania i analizy zmian zachodzących na przestrzeni dziesięcioleci dają wieloczasowe zdjęcia lotnicze obszaru SPN, wykonywane w latach 1951÷2004. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań, prowadzonych w ramach projektu KBN Nr N304 077 31/3060 „Modelowanie przestrzenne zmian wybranych elementów środowiska Słowińskiego Parku Narodowego”, które dotyczyły między innymi współczesnego rozwoju form eolicznych związanych zarówno z deflacyjna jak i akumulacyjna działalnością wiatru. W środowisku GIS utworzone zostały mapy krzywizny terenu, wykorzystane następnie w procesie tworzenia wektorowych map konturów wydm dla wszystkich roczników. Mapy te wykorzystano do wygenerowania różnicowych map powierzchni. Na podstawie Numerycznego Modelu Terenu z każdego okresu utworzono różnicowe mapy wysokości. Uzyskane w wyniku analiz przestrzenno-czasowych mapy pozwoliły prześledzić tempo i charakter zmian wybranej wydmy przez obserwacje przesunięcia poziomego, zmian wysokości oraz zajmowanych przez nią powierzchni w kolejnych przedziałach czasowych.

EN

Exceptionally strong dynamics of substrate and non-accessibility of closely protected areas cause that research in the Słowinski National Park is, to a large extent, limited. The use of modern teledetection techniques, and work in GIS environment allow for a comprehensive and permanent character of research, which is based on stable research areas. Multitemporal aerial photos of the Park area, made between 1951-2004, offer an opportunity for investigating and analyzing changes which occurred in the course of decades. The paper presents preliminary results of research, conducted under the research project No. N304 077 31/3060 [financed by the State Committee for Scientific Research and] titled "Spatial Modelling of Changes in Selected Elements of the Słowinski National Park," which concerned, among other things, the contemporary development of eolian forms, connected both with the deflation, and accumulation activities of the wind. Using vectorial dune contours, the analysis of differential maps of eolian form surfaces for particular periods was conducted. Also performed, was the analysis of dune volume changes, depending on the dune surface area, altitude and distance from the coastline of the Baltic Sea. Profiles generated on the basis of DTMs, inclination maps, were used to investigate the changeability of the morphology of selected, migrating dunes in consecutive decades. In the next stage of research work, a series of profiles was established on selected sections of the coastal zone. Based on differential maps of dunes surfaces, an attempt was made at determining the accumulation and erosion zones of the Baltic Sea coastline in the area under investigation. Further research stages provide for the continuation of analyses, with the, use of satellite images and the descriptive database integrated with thematic vectorial layers.

9

Impact of a water catchment in the dune area along the French-Belgian border

Vandenbohede A., Luyten K., Lebbe L.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

Vol. 18

93-97

EN

The western Belgian coastal plain, along the French-Belgian border, consists of shore, dunes and polders. A water catchment creating a valuable nature reserve is present in the dunes. In recent years, the water catchment has problems with salt water intrusion from the polder. The aim of this study is to model the influence of the water catchment. Special attention goes to the evolution of the salt water intrusion from the polder and from the sea in the dunes along the French-Belgian border. Therefore, a 3D density dependent groundwater flow model was made of the shore, dunes and part of the polder using the MOCDENS3D code.The heterogeneous groundwater reservoir was schematised in the model based on numerous drillings descriptions and geophysical measurements, and the simulations were calibrated using hydraulic heads and water quality observations. It was shown with the model that the salt water intrusion is restricted to the immediate surroundings of the water catchment, does not cross the border and does not inf1uence the nature reserve.

PL

Zachodniobelgijska równina przybrzeżna, występująca wzdłuż granicy francusko-belgijskiej, składa się z wybrzeża, wydm i polderów. Na terenie wydm znajduje się ujęcie wód, tworzące cenny rezerwat przyrody. W ostatnich latach problemem na tym obszarze stały się wlewające się z polderu wody słone. W niniejszym artykule przedstawiono wpływ zachodzących zmian na wody tego ujęcia. Szczególną uwagę poświęcono rozwojowi przepływu słonych wód z polderu i morza na obszar wydm przy granicy francusko-belgijskiej. W celu zbadania tego procesu, przy pomocy programu MOCDENS3D opracowano przestrzenny model przepływu wód podziemnych o różnej gęstości na obszarze wybrzeża, wydm i części polderu. W modelu na podstawie licznych profili wiertniczych i pomiarów geofizycznych odtworzono heterogeniczny zbiornik wód podziemnych. Symulacje były skalibrowane z wykorzystaniem obserwacji głowic hydraulicznych oraz jakości wody. Za pomocą modelu wykazano, że intruzje słonych wód są ograniczone do bezpośredniego otoczenia ujęcia wodnego, nie wkraczają na jego obszar i nie zagrażają rezerwatowi przyrodniczemu.

10

Zmiana warunków hydrodynamicznych w rejonie występowania form dennych rzeki nizinnej

Radecki-Pawlik A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2003

|

Vol. 12, No. 2

82--89

EN

The paper presents an extremely important problem of low land river sand dunes and the influence on the riverbed morphology such hydraulics parameters as velocity of running water, shear velocity, shear stresses and resistant coefficient. The sand dunes are typical features for low land river sand beds. The studies on them undertaken on the Rhine River in Germany (the river reach situated in Niderwalluf) are very important from two points of view : scientific - as dunes are the part of morphology of river bed fluvial system and practice - as dunes very often are the obstacles for river navigation (such a situation had a place on the Rhine). The work was done with thanks to cooperation with scientists from Great Britain (prof. Paul Carling) and Germany (prof. Emil Goelz) who were the heads of the whole project.