Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Assessment of advantages and limitations of installing PV on abandoned dumps

Al Heib Marwan

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 4

4--9

EN

The feedback of international practice shown that the installation of photovoltaic (PV) parc on the dumps is one of the best environmental and economic solutions. However, the number of projects is still very limited comparing to the identified potential. This paper addresses site selection criteria for landfill PV installation, particularly in relation to mining hazards. For installing the PV, different environmental, technical and economic criteria should be respected. The slope of the dumps appears as the main constraint for the installation of photovoltaic panels. In addition, specific foundation systems should be considered to ensure long-terms safety and security. The paper presents several examples of installation of photovoltaic panels on coal-lignite dumps in France.

PL

Praktyka międzynarodowa wykazała, że instalacja parku fotowoltaicznego (PV) na zwałowiskach jest jednym z najlepszych ekologicznych i ekonomicznych rozwiązań. Liczba projektów jest jednak nadal bardzo ograniczona w stosunku do zidentyfikowanego potencjału. W artykule omówiono kryteria wyboru lokalizacji dla instalacji fotowoltaicznej na zwałowisku, w szczególności w odniesieniu do zagrożeń górniczych. W przypadku instalacji fotowoltaicznej należy mieć na uwadze różne kryteria środowiskowe, techniczne i ekonomiczne. Nachylenie zboczy zwałowiska wydaje się być głównym ograniczeniem dla instalacji paneli fotowoltaicznych. Ponadto, aby zapewnić długoterminowe bezpieczeństwo i ochronę, należy rozważyć specjalne systemy fundamentów. W artykule przedstawiono kilka przykładów instalacji paneli fotowoltaicznych na zwałowiskach powstałych po eksploatacji węgla we Francji.

2

The evaluation of a risk degree for the process of a brown coal spontaneous ignition on dumps with using of modern numeric methods

Klouda P., Moni V., Řehoř M., Blata J., Helebrant F.

Management Systems in Production Engineering

|

2018

|

nr 2 (26)

71--75

EN

The article is a summary of information about evaluation of a risk degree for a brown coal spontaneous ignition which is realized on the base of a database analysis of information about the development of stative quantities and desorbated gases in the stored bodies of the brown coal. The data were gained from the long term complex measurements which were realized at chosen companies during the coal mining in the previous parts of the project. In the last part of the project, we examined results of temperature models from thermographs with results of gasses and coal samples from the mines. Then, the influence of atmospheric conditions (insolation, water downfall, changes of barometric pressure etc.), the influence of coal mass degradation, the influence of physical and chemical factors, and the influence of other defective factors on the process of the coal spontaneous ignition. The gasmetry was assess with gas in-situ samples and laboratory gas models of indicative gasses for the spontaneous ignition, which were taken from the method of the ther-mic oxidation with the aim of the correlation finding for an epicentre of temperature within the spontaneous ignition.

3

Okruchowe (antropogeniczne) złoża kopalin

Nieć M., Uberman R., Galos K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

31--37

PL

W zwałach i osadnikach pozostawianych po robotach górniczych znajduje się często materiał skalny posiadający cechy kopaliny, różniącej się od występującej w złożu tylko tym, że występuje ona w stanie rozdrobnionym lub jest zubożona w niektóre składniki mineralne. Stanowić one mogą źródło surowców, takich samych jak w złożu naturalnym lub w niewielkim stopniu zmienionych. Zasoby zwałów rud oraz produktów ich hutniczego przetwarzania były dokumentowane do 1975 r., a zwałów kopalin wapiennych w latach 1994-2001, na podstawie obowiązujących wówczas przepisów prawa geologicznego i górniczego i były one wykazywane w krajowym bilansie zasobów. Nagromadzenia kopalin w zwałach i osadnikach powstałe w holocenie i antropocenie stają się składnikiem środowiska naturalnego jako produkt geologicznej działalności ludzkiej i powinny być traktowane jako antropogeniczne okruchowe złoża osadowe. Proponuje się odpowiednie zmodyfikowanie definicji złoża kopaliny w prawie geologicznym i górniczym, oraz systematyczne ich dokumentowanie i ewidencjonowanie.

EN

The dumps formed due to mineral deposits mining contain often the rock material of the same composition as occurring in parent deposit, or depleted in some mineral compounds due to the beneficiation. They may be the source of valuable mineral raw materials. The ore resources in dumps were systematically reported up to the year 1975 and of crushed limestones since 1994 to 2001. The mineral materials accumulated in dumps during the late Holocene and Anthropocene becomes the compounds of environment as a product of human activity. They should be considered as the clastic sedimentary anthropogenic deposits. The appropriate modification of legal definition of mineral deposit in Geological and Mining Law is proposed, as well as systematical reporting of anthropogenic mineral resources.

4

The application for a prediction of the coal spontaneous ignition - PREDISAM

Moni V., Klouda P., Blata J., Helebrant F.

Management Systems in Production Engineering

|

2017

|

nr 2 (25)

81--87

EN

The article follows the research of the project number TA01020351 called “The research of possibilities when predicting steam origin and consequent spontaneous ignition of brown coal fuels” which was researched with the support of the Technological Agency in the Czech Republic in 2011-2014 in the connection with a realized technical research. Therefore, it gives a summary information about the evaluation of the risk degree for the origin of spontaneous ignitions of the brown coal. The presented way of evaluation is based on a numeric expression of a value for MHU criteria – the point load of particular indicators is added together with other results gained from this research project. Then, more information is taken from companies running the dumps of brown coal products – both for suppliers (mining companies) and big consumers (power engineering). The complex knowledge about prediction of the origin of the spontaneous ignition enables to make an early response to eliminate a threat of mining fire in open pit mines or on the dumps of coal products. Consequently, it reduces the risk of fire and breakdowns of transportation means DPD, heavy machines and preparation plants. The working injuries are reduced as well – burns by coal in fire or inhalation of gas products from imperfect combustion.

PL

Treścią tego artykułu są wyniki badań zrealizowane w ramach projektu TA01020351 pt: „Badania możliwości przewidywania i konsekwencji samozapłonu węgla brunatnego“ które zostały przeprowadzone przy wsparciu Agencji Techniki w Republice Czeskiej w latach 2011-2014, w połączeniu z badaniami technicznymi. W wyniku tych badań uzyskano informacje dotyczące oceny stopnia ryzyka powstania samozapłonu węgla brunatnego. Przedstawiony sposób oceny jest oparty na metodzie numerycznej wyrażania wartości dla kryteriów MHU – wartości poszczególnych wskaźników są sumowane z innymi wynikami uzyskanymi w trakcie realizacji tego projektu badawczego. Uwzględniono również informacje pochodzące od firm działających na hałdach węgla brunatnego – zarówno od dostawców (firm górniczych) jak i dużych odbiorców (energetycznych). Kompleksowa wiedza o przewidywaniu samozapalenia węgla brunatnego umożliwi wyeliminowanie zagrożenia pożarem w kopalniach odkrywkowych oraz na hałdach. W konsekwencji zmniejszy się ryzyko pożaru, awarii środków transportu DPD, ciężkich maszyn i w zakładach przeróbczych. Zredukowane zostaną obrażenia pracowników, a także oparzenia wywołane przez pożar węgla brunatnego lub wdychania produktów gazowych z procesu niedoskonałego spalania.

5

Zamknięte i opuszczone obiekty unieszkodliwiania odpadów wydobywczych - metodyka inwentaryzacji i struktura bazy danych

Fajfer J., Krieger W., Rolka M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

23--27

PL

Eksploatacja złóż, jak również procesy wzbogacania kopalin były przyczyną powstawania odpadów wydobywczych, które (głównie w XIX i XX w. do lat dziewięćdziesiątych) deponowane były bez zabezpieczeń na składowiskach, hałdach czy też stawach osadowych. Obiekty te, zamknięte lub opuszczone, stwarzają potencjalne zagrożenie dla środowiska. Aby wyeliminować lub zminimalizować to zagrożenie opracowano — zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych— metodykę wykonania spisu zamkniętych i opuszczonych obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, która zawiera jednolite kryteria wykorzystywane do analizy obiektów, w aspekcie ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Opracowano również szczegółowy wzór dokumentacji z weryfikacji terenowej w postaci bazy danych.

EN

Exploitation of mineral deposits, as well as their processes of minerals enrichment were the source of the extractive wastes deposited without protection in landfills, dumps or tailings ponds (mainly in the XIX and up to the 90s of XX century). These objects, closed or abandoned, pose a potential threat to the environment. To eliminate or minimize this threat the methodology for implementation of an inventory of closed and abandoned mining waste facilities was developed, in accordance with the Act of 10 July 2008 on mining waste. It includes uniform criteria used to analyze objects in terms of their environmental impact. Also a detailed design of verification documentation field in form of a database was developed.

6

Inwentaryzacja zamkniętych i opuszczonych obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych

Kostrz-Sikora P., Bliźniuk A., Fajfer J., Rolka M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

199--204

PL

W 2012 roku, na zlecenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy wykonał „Spis obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz opuszczonych obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, które wywierają negatywny wpływ na środowisko". Inwentaryzacji poddano ogółem 368 obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, zwałowisk, hałd oraz osadników poflotacyjnych, w których deponowane były odpady z eksploatacji i przeróbki kopalin. Obiekty te zostały wytypowane na podstawie kryteriów opartych na założeniach wynikających z „Metodyki inwentaryzacji..." oraz z interpretacji obowiązujących uregulowań prawnych. Wymiernym efektem przeprowadzonych prac kameralnych, terenowych i technicznych było zgromadzenie informacji o każdym z obiektów w postaci indywidualnych kart inwentaryzacyjnych, scharakteryzowanie poszczególnych obiektów w układzie wojewódzkim i surowcowym oraz opracowanie elektronicznej bazy danych zawierającej zbiór kompletnych informacji dla poszczególnych obiektów, w tym także w zakresie ich oddziaływania na środowisko.

EN

In 2012, at the request of the Chief Inspectorate of Environmental Protection, Polish Geological Institute-National Research Institute made "List of closed mining waste facilities and abandoned mining waste facilities that have a negative impact on the environment". 368 mining waste facilities, stockpiles, dumps and floatation clarifiers where the waste of exploitation and processing of minerals was disposed, have been cataloged. These objects were chosen based on criteria adopted under assumptions of the „Methodology of inventory..." and on as a result of the interpretation of existing legislation. The tangible result of the office works, field works and technical works , was collection of information about each of the objects in the form of individual inventory card, with characteristics of individual objects in the voivodeship location system and raw materials and creation an electronic database containing the complete set of information for each object, including their impact on the environment.

7

Thermal alterations of organic matter in coal wastes from Upper Silesia, Poland

Misz-Kennan M.

Mineralogia

|

2010

|

Vol. 41, iss. 3/4

105--237

EN

Self-heating and self-combustion are currently taking place in some coal waste dumps in the Upper Silesian Coal Basin, Poland, e.g. the dumps at Rymer Cones, Starzykowiec, and the Marcel Coal Mine, all in the Rybnik area. These dumps are of similar age and self-heating and combustion have been occurring in all three for many years. The tools of organic petrography (maceral composition, rank, etc.), gas chromatography-mass spectrometry, and proximate and ultimate analysis are used to investigate the wastes. Organic matter occurs in quantities up to 85 vol.%, typically a few to several vol.%, in the wastes. All three maceral groups (vitrinite, liptinite, and inertinite) are present as unaltered and variously-altered constituents associated with newly-formed petrographic components (bitumen expulsions, pyrolytic carbon). The predominant maceral group is vitrinite with alterations reflected in the presence of irregular cracks, oxidation rims and, rarely, devolatilisation pores. In altered wastes, paler grey-vitrinite and/or coke dominates. The lack of plasticity, the presence of paler-coloured particles, isotropic massive coke, dispersed coked organic matter, and expulsions of bitumens all indicate that heating was slow and extended over a long time. Macerals belonging to other groups are present in unaltered form or with colours paler than the colours of the parent macerals. Based on the relative contents of organic compounds, the most important groups of these identified in the wastes are n-alkanes, acyclic isoprenoids, hopanes, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and their derivatives, phenol and its derivatives. These compounds occur in all wastes except those most highly altered where they were probably destroyed by high temperatures. These compounds were generated mainly from liptinite-group macerals. Driven by evaporation and leaching, they migrated within and out of the dump. Their presence in some wastes in which microscopically visible organic matter is lacking suggests that they originated elsewhere and subsequently migrated through the dump piles. During their migration, the compounds fractionated, were adsorbed on minerals and/or interacted. The absence of alkenes, and of other unsaturated organic compounds, may reflect primary diagenetic processes that occurred in coals and coal shales during burial and/or organic matter type. Their absence may also be a consequence of heating that lasted many years, hydropyrolysis, and/or the participation of minerals in the reactions occurring within the dumps. The wastes contain compounds typical of organic matter of unaltered kerogen III type and the products of pyrolytic processes, and mixtures of both. In some wastes, organic compounds are completely absent having been destroyed by severe heating. The distributions of n-alkanes in many samples are typical of pyrolysates. In some wastes, narrow n-alkane distributions reflect their generation over small temperature ranges. In others, wider distributions point to greater temperature ranges. Other wastes contain n-alkane distributions typical of unaltered coal and high pristane content or mixtures of pyrolysates and unaltered waste material. The wastes also contain significant amounts of final α Β hopanes. Polycyclic aromatic hydrocarbons are represented only by two- to five-ring compounds as is typical of the thermal alteration of hard coal. Correlations between the degree of organic matter alteration and the relative contents of individual PAHs and hopanes and geochemical indicators of thermal alteration are generally poor. The properties of the organic matter (its composition and rank), temperature fluctuations within the dumps, migration of organic compounds and mineral involvement are probably responsible for this. The processes taking place in coal waste dumps undergoing self-heating and self-combustion are complicated; they are very difficult to estimate and define. The methods of organic petrology and geochemistry give complementary data allowing the processes to be described. However, each of the dumps investigated represents a separate challenge to be surmounted in any regional attempt to delineate the regional environmental impact of these waste dumps.

8

Quality assessment of reclaimed disposal areas of strip mines, by example of Piaseczno mine dump

Bykov R., Eckes T., Trafas M.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2010

|

Vol. 4, no. 2

33-53

EN

The present paper aims to perform a detailed analysis of all available results of physical and chemical testing of recultivated land, in order to determine which of them significantly influence their quality, and should thereby form the basic criteria for the evaluation and for the development of the methods of management of lands subject to recultivation. The samples of soil from Piaseczno dump area were tested. The test results have allowed to state that the method proposed by Gruszczyński, based on the physical properties of soil, with special respect to the water and air properties and sorption abilities, allows to properly evaluate the quality of such soil. The method allows also to take account of changes in soil quality, occurring as a result of the soil-creation process initiated by the recultivation.

PL

Celem niniejszego opracowania było przeprowadzenie szczegółowej analizy wszystkich dostępnych wyników badań właściwości fizycznych i chemicznych gruntów rekultywowanych w celu ustalenia, które z nich mają istotny wpływ na ich jakość i tym samym powinny stanowić podstawowe kryteria oceny przy opracowaniu metodyki gospodarowania utworami podlegającymi rekultywacji. Badania przeprowadzono na próbach gruntów ze zwałowiska Piaseczno. Wyniki badań pozwoliły na stwierdzenie, że zaproponowana przez Gruszczyńskiego metoda, bazująca na właściwościach fizycznych gruntów, ze szczególnym uwzględnieniem właściwości powietrzno--wodnych oraz zdolności sorpcyjnych, umożliwia prawidłową ocenę jakości gruntów. Daje ona także możliwość uwzględnienia zmian jakości gruntów, zachodzących pod wpływem procesu glebotwórczego zainicjowanego w wyniku rekultywacji.

9

Assessment of Chemical Composition of Bushgrass (Calamagrostis epigejos L.) Occurring on the Landfill Site of the Furnace Waste and Carbide Residue Lime. Part 2. Content of Iron, Cobalt Manganese, Aluminium and Silicon

Antonkiewicz J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 4-5

359-368

EN

Furnace ashes and carbide lime deposited on landfills may constitute a valuable raw material, among others for biological reclamation of post-industrial areas. Their environmental management requires the assessment of their suitability not only with respect to concentrations of heavy metals but also other components, including microelements. Ashes originating from hard coal burning are a rich source of microelements, particularly Fe, B, Mn and Co, which is very important for correct growth. However, very high contents of microelements in furnace wastes may influence their excessive uptake by plants, which in consequence lead to their die-back. Although high accumulation of microelements in plants is not always toxic for the plants themselves, it may cause serious pathogenic consequences in people or animals consuming these plants.

PL

Zdeponowane na składowiskach popioły paleniskowe i wapno pokarbidowe mogą stanowić cenny surowiec m.in. w biologicznej rekultywacji terenów poprzemysłowych. Ich wykorzystanie w środowisku wymaga oceny przydatności pod względem zawartości nie tylko metali ciężkich, ale także innych składników, w tym mikroelementów. Popioły pochodzące ze spalania węgla kamiennego stanowią bogate źródło mikroelementów, zwłaszcza Fe, B, Mn i Co, mających bardzo duże znaczenie w prawidłowym wzroście. Jednakże bardzo duże zawartości mikroelementów w odpadach paleniskowych mogą powodować nadmierne ich pobieranie przez rośliny, co w konsekwencji prowadzi do ich obumierania. Aczkolwiek duże nagromadzenie mikroelementów w roślinach nie zawsze jest toksyczne dla samych roślin, ale może spowodować groźne następstwa chorobowe u ludzi lub zwierząt spożywających te rośliny. Zawartość wybranych pierwiastków w trzcinniku piaskowym zebranym ze składowisk odpadów paleniskowych i wapna pokarbidowego była zróżnicowana i wahała się w zakresie: 49,70-1800,0 mg Fe; 0,01-1,17 mg Co; 7,33-146,0 mg Mn; 17,20-120,0 mg Si oraz 8,68-1500,0 mg Al o kg-1 s.m. Większe zawartości żelaza, kobaltu, manganu i glinu stwierdzono w roślinności zebranej ze składowisk popiołów paleniskowych, a mniejsze z kwatery wapna pokarbidowego. Optymalna zawartość mikroelementów w roślinach przeznaczonych na paszę wynosi: 40-70 mg Fe; 0,3-1,0 mg Co i 40-60 mg Mn o kg-1 s.m. Wyceniając rośliny według tego kryterium, stwierdzono ponadnormatywną zawartość żelaza w próbkach zebranych ze składowiska popiołów paleniskowych nieczynnej kwatery. Natomiast zawartość żelaza w roślinności zebranej ze składowiska wapna pokarbidowego mieściła się w granicach wartości optymalnej. Optymalną zawartość kobaltu stwierdzono w roślinności zebranej z nieczynnej kwatery popiołów paleniskowych, a niedoborową z kwatery czynnej popiołów paleniskowych oraz wapna pokarbidowego. W badaniach własnych stwierdzono niedoborową zawartość manganu (< 40 mg o kg-1) w 13 próbkach pobranych z czaszy składowisk popiołów paleniskowych i wapna pokarbidowego. Tylko w 6 próbkach roślin zawartość manganu przekraczała wartość optymalną. Zawartość manganu w roślinności zebranej z pólek składowisk mieściła się poniżej wartości optymalnej. Małą zawartość manganu w roślinności pobranej ze składowisk, w porównaniu z innymi mikroelementami, można uzasadnić tym, że w środowisku alkalicznym pierwiastek ten tworzy połączenia, z których jest trudno dostępny dla roślin.

10

Nature preserving formation technologies and further use of man-made massives at KMA-region

Galperin A. M., Egorova I. V., Kryuchkov A. V.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 3/1

353-361

EN

During the exploitation of iron-ore deposits at Kursk Magnetic Anomaly (KMA, Central Russia) considerable areas of fertile black earth zone should be withdrawn from the usage. Engineering-geological and hydrogeomechanical investigations of hydrofilled man-made massives (dumps and tailing dams) give information about their granular and mineral composition, as well as mechanical properties and consolidation grade of their sediments. Estimating bearing capacity of weak natural and hydrofilled foundations, it may be possible to place dumps of soft soils and rocks on them.

PL

Podczas eksploatacji złoża rudy żelaza w Kurskiej Anomalii Magnetycznej (KMA, Rosja Środkowa) znaczne powierzchnie żyznych czarnoziemów należało wycofać z użytkowania. Badania inżynieryjne, geologiczne i hydrogeomechaniczne uwodnionych masywów zbudowanych przez człowieka (hałdy i tamy odpadowe) ukazują informacje o ich ziarnistości i składzie mineralnym, jak również o właściwościach mechanicznych i stopniu zagęszczenia osadów. Po oszacowaniu nośności słabego naturalnego i uwodnionego podłoża możliwe będzie umieszczenie na nich hałd z gleb miękkich i skał.

11

Surface coal mining and land reclamation in the Czech Republic

Svoboda I., Vrbova M., Ondracek V.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 2

587-594

EN

Reclamation activities in the area of Czech brown coal basins have been carried out for more than 50 years. During that time the reclamation policy has undergone dynamic development. The actual concepts aims at renewal of the functions of not only the territory directly affected by mining but also the entire neighbouring landscape. The reestablishment of the water management regime in whole post-mining area is very important and the future lakes in mine residual pits are planned for the purpose of the enhancement of the environmental stability. This involves a great number of measures, which are very challenging in terms of technology and economy. Optimised conditions for implementation these measures should be created through the mining activities themselves, particularly during the final phase of mining. This way, considerable financial amounts will be saved in the post-mining phase. Such approach will significantly contribute to the renewal of ecological, aesthetical and socio-economic functions of the area devasted by brown coal mining activities.

PL

Prace rekultywacyjne na obszarze eksploatacji złóż węgla brunatnego w Czechach prowadzone są od ponad 50 lat. Przez ten czas sposób postępowania przeszedł dynamiczny rozwój. Obecne koncepcje skupiają się na odnowieniu funkcji nie tylko terenów bezpośrednio naruszonych przez górnictwo, ale również całego otaczającego krajobrazu. Reżim odbudowy warunków wodnych w całym obszarze poeksploatacyjnym jest bardzo ważny, a przyszłe jeziora w wyrobiskach poeksploatacyjnych planuje się w kierunku poprawy stabilności środowiskowej. Wymaga to dużej ilości pomiarów, które są sporym wyzwaniem pod względem technologicznym i ekonomicznym. Optymalne warunki dla tych pomiarów powinny zostać stworzone w toku eksploatacji górniczej, szczególnie podczas ostatniej fazy eksploatacji. W ten sposób znaczące środki zostaną zaoszczędzone w fazie poeksploatacyjnej. Takie rozwiązanie wniesie znaczący wkład do odnowienia ekologicznych, estetycznych i socjoekonomicznych funkcji obszarów zdewastowanych eksploatacją węgla brunatnego.

12

Zastosowanie NMT w badaniach geologiczno-inżynierskich na przykładzie stawu osadowego i hałd byłych kopalni uranu

Koszela-Marek Ewa

Geologos

|

2007

|

Vol. 11

533--540

PL

Praca przedstawia zastosowanie i możliwości NMT w badaniach geologiczno-inżynierskich na przykładzie stawu osadowego w Kowarach i terenu hałd w Radoniowie, pozostałych po byłych kopalniach uranu. Obszary te charakteryzowały się dużym stopniem zdegradowania terenu i skomplikowaną budową geologiczno-inżynierską, wywołaną działalnością górniczą. Ważnym etapem prac było wprowadzenie do numerycznych modeli danych dotyczących morfologii terenu, wody podziemnej, warstw geologiczno-inżynierskich, hałd oraz wartości promieniowania jonizującego. Modele te pozwalają na generowanie wielu map tematycznych, między innymi map geologiczno-inżynierskich, a także przekrojów geologiczno-inżynierskich wzdłuż dowolnie wskazanej linii przekrojowej. Umożliwiają także dokonywanie wielu obliczeń potrzebnych do projektowania rekultywacji.

EN

In this paper the application and possibilities of DTM for geological engineering researches are presented. Both the tailing pond in Kowary and the region of dumps in Radoniów, which is the former uranium mines area are considered. The areas under consideration were characterized by a high grade of degradation and very complex geological composition due to mining activity. The most important task of examination was input of data into numerical models concerning morphology, ground waters, geological engineering layers, dumps and intensity of ionizing radiation. These models give possibilities to generate both geological engineering maps and geological cross sections along any line and direction. The numbers of calculations necessary for remediation designing may also be carried out.

13

Wykorzystanie mikroorganizmów i roślin do pozyskiwania metali

Gałuszka A.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 10/1

858-862

EN

Technologies using living organisms for extracting metals from mine wastes, ore concentrates and poor quality ores have been developed since the early 1980s. Of these technologies, the most popular is biomining that uses the natural ability of microorganisms to leach metals. Microorganisms oxidize sulfur and iron in sulfide ores, thus contributing to the conversion of insoluble metal sulfides to soluble sulfates, which enables to recover pure metals from extracts. By degrading the mineral (rock) matrix, microorganisms make extraction of precious metals with traditional techniques easier and more effective. Phytominig is based on the tendency of some plant species to bioaccumulate excessive amounts of metals from their hostrock. The plants, called hyperaccumulators are grown on highly mineralized soils or post-mine lands and their yield (bio-ore) is used as a pure metal source. Compared to the biomining, this technology is not so popular primarily because of the longevity of this process and its unprofitability. This report describes bio- and phytomining technologies, the most important species and their ecological demands, as well as biochemical processes that are associated with bio- and phytomining. The advantages and disadvantages of these technologies, and their potential for future applications are summarized in the last chapter.

14

Oddziaływanie składowiska "Żelazny Most" na wody podziemne - uwarunkowania, monitoring i profilaktyka

Markiewicz A., Czmiel J., Angełow Z., Janicki K.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2004

|

nr 3

71-93

PL

Składowisko odpadów flotacyjnych „Żelazny Most", będące jednym z największych tego typu obiektów na świecie, eksploatowane jest od przeszło 25 lat. Filtracja wody ze składowiska w jego podłoże i na przedpola powoduje zmiany zarówno w dynamice wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego jak i w ich składzie chemicznym. W otoczeniu składowiska zmiany hydrodynamiczne obserwuje się na powierzchni około 4.5 km2 natomiast degradacja jakościowa wód podziemnych wystąpiła na powierzchni około 2.7 km2. Zasięg tych stref, ich geometria oraz tempo zachodzących zmian jest odzwierciedleniem skomplikowanej budowy geologicznej. Dobry stan rozpoznania budowy geologicznej w otoczeniu składowiska oraz nowoczesna sieć monitoringu wód podziemnych (przeszło 900 otworów obserwacyjnych) umożliwia podejmowanie skutecznych działań profilaktycznych. Dzięki nim ilość strat filtracyjnych wody nadosadowej ograniczono w ostatnich latach do wielkości poniżej 1 m3/min, a strefa zmian w wodach podziemnych w otoczeniu składowiska nie wykazuje tendencji rosnącej.

EN

Tailings management facility „Żelazny Most", one of the biggest in the world, has been used for over 25 years. Pond water filtration into the subsoil and onto the foreland results in changes with regard of both underground water dynamics of the Quaternary water horizon and its chemical composition. The hydrodynamic changes around the facility cover the area of some 4.5 km2, and the quality degradation of the underground water occurred on the area of 2.7 km2. The range of those zones, their shape and the rate of changes reflect the complexity of the geological structure. Good recognition of the geological structure within the Żelazny Most vicinity and modern monitoring network (over 900 monitoring boreholes) enables the efficient prevention activity. What in turns reduced, during last several years, substantially the filtration loses of the pond water to the level below 1 m3/min and the zone of changes in the underground water in not widening.

15

Znaczenie hałd poeksploatacyjnych w krajobrazie Górnego Śląska [komunikat]

Lamparska-Wieland M., Waga J.M.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2003

|

Vol. 29, no. 2

107--113

PL

Formy rzeźby terenu stworzone przez człowieka mają istotne znaczenie krajobrazowe, dokumentując minione sposoby użytkowania ziemi. Hałdy, które pozostały po eksploatacji węgla kamiennego czy rud metali stanowią również rezerwuar surowców budowlanych, z tego względu są one przejściowym elementem krajobrazu terenów przemysłowych i poprzemysłowych. Jednak niektóre z nich, szczególnie te, składające się z materiału, charakteryzującego się parametrami technicznymi nie odpowiadającym normom budowlanym czy górniczym, a usytuowanym w miejscach, których historia, kultura i tradycja są od stuleci związane z przemysłem mogłyby pozostać, jako rodzaj wyróżnika w krajobrazie, dokumentującego przeszłość.

EN

Anthropogenic forms are important components of the Upper Silesian landscape. Among them, the slag and spoil dumps of coal, ferrous and non-ferrous metals, have an extraordinary aesthetic and document value - they provide evidence of the history of industrialization of this region. Waste rock accumulated in the dumping areas might be a source of utilizable material; thus the existence of most of the dumps is transitional phenomenon. However, a part of forms built from the rocks of low technical parameters have pretty big chance to remain. It happens in Western Europe chat some of the dumps are left in the landscape as the evidence of history. They are usually spectacular objects treated as the natural monuments.

16

Ocena biodegradowalności ścieków wiertniczych

Hajdus D., Steczko K., Kusina E.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2002

|

nr 116 wyd. konferencyjne

419--423

PL

Omówiono rezultaty badań biodegradowalności ścieków wiertniczych pochodzących z dołów urobkowych i zbiorczych składowisk odpadów. Badaniom poddano ścieki surowe i oczyszczone wstępnie przez koagulację i flokulację. Przeanalizowano wpływ charakterystyki ścieków na efektywność procesu biodegradacji.

EN

Investigation of aerobic biodegradation of impurities present in drilling waste waters from reserve pits and collective drilling waste disposal sites has been described. Waste water under studies have been raw as well as treated by coagulation and flocculation. The influence of their composition and characteristics on biodegradation effectiveness has been discussed.

17

Charakterystyka odpadów wiertniczych zgromadzonych w zbiorczych składowiskach

Dobrzańska M., Krasińska A., Steczko K.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2002

|

nr 116 wyd. konferencyjne

415--418

PL

W związku z zaostrzeniem przepisów dotyczących gospodarki odpadami przeprowadzono badania i ocenę szkodliwości dla środowiska odpadów wiertniczych (stałych i ciekłych) zgromadzonych w zbiorczych składowiskach. Porównano szkodliwość odpadów ze zbiorczych składowisk (odpady z kilku wiertni) i odpadów z dołów urobkowych (odpad z jednej wiertni). Pozwoliło to na stwierdzenie, że składowanie zmieszanych odpadów pochodzących z wierceń prowadzonych z zastosowaniem płuczek o zbliżonym składzie, w podobnych pod względem warunków geologicznych miejscach, nie zwiększa zagrożeń dla środowiska, a więc jest zasadne, jeśli ułatwia gospodarkę odpadami, zmniejsza koszty, upraszcza formalności lub ogranicza teren potrzebny do prowadzenia działalności.

EN

Investigation of drilling wastes and assessment of their negative impact on environment have been carried out in context of new regulations of ecological law. The special attention has been paid on environmental harmfulness of drilling waste disposed in collective waste sites. The comparison of characteristics of drilling waste from individual and collective site has been presented and discussed. The results have confirmed the usefulness of collective drilling waste disposal in case of similarity of their generation conditions and composition.

18

Zagrożenie jakości wód podziemnych w zbiorniku GZWP 452 (Chrzanów) odciekami ze składowiska odpadów "Górka" w Trzebini

Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. 2

105-115

PL

W pracy przedstawiono analizę wpływu składowiska odpadów ZSO "Górka" na jakość wód podziemnych w jego otoczeniu. Silnie zasadowe odcieki powstające wskutek ługowania masy składowanych odpadów przemieszczają się w środowisku wodnym wykorzystując naturalne systemy spękań i szczelin oraz sieć starych wyrobisk górniczych. Proces ten prowadzi do zanieczyszczenia wód podziemnych jurajskiego i triasowego piętra wodonośnego. Dalszy postęp migracji zanieczyszczeń stanowi potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych w obrębie GZWP 452 - Chrzanów.

EN

Analysis of the influence industrial waste site "Górka" on the groundwater quality in the disposal vicinity has been delineated. Pollutants from leaching of the industrial waste flow within natural joints and fissures and also artificial underground workings. Movement of the extremely alkaline solutes causes pollution of the groundwater in the Jurassic and Triassic aquifer. Progression of the leachate migration is potentialy dangerous for water quality in Main Groundwater Basin (MGWB) 452 Chrzanów.

19

Możliwości wykorzystania odpadów pohutniczych z hałd Niecki Bytomskiej dla potrzeb robót inżynieryjnych i drogowych.

Chycki A., Sobierajski S., Gramała J., Kubacz N.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2001

|

R. 46, nr 12

615-620

PL

Przedstawiono wyniki niektórych badań odpadów procesu hutniczego, zgromadzonych na zwałowiskach rejonu bytomskiego, pod kątem wykorzystania ich dla potrzeb robót inżynieryjnych a także budownictwa drogowego.

EN

The paper presents results of some studies of the metallurgic discards, accumulated on the dumping grounds of the Bytom-region, for their utilization in engineering and road works.