Architektura sakralna, ze względu na swą wyjątkową funkcję, jest zdolna wywierać ogromny wpływ na społeczeństwo. Od wieków stanowiąca fenomen, ulegała jednak licznym przemianom, podobnie jak zmieniała się rządząca poniekąd jej budową kościelna liturgia. We współczesnej architekturze sakralnej dostrzec można zasadniczo dwie wyróżniające się tendencje kształtowania obiektów świątynnych. Jedną z nich jest zupełna prostota – ubóstwo formy i wnętrza. Kolejna, rzec można – antagonistyczna, to monumentalizm połączony zazwyczaj z bogatą symboliką. We współczesnych świątyniach widać także nawiązania do form historycznych. Wpływ na formę i funkcję obiektu sakralnego mogą mieć również przekonania religijne autora projektu.
EN
Sacral architecture, due to its special function, is able to tremendously influence the society. Being a phenomenon for ages, it has undergone many changes alike the church liturgy, which to some extent impacts the church architecture. In the modern sacral architecture it is possible to distinguish two main tendencies in creating objects of temples. The first one is entirely modest – simplicity of form and interior. The second tendency, which may be described as the opposite of the former, presents monumentalism usually connected with rich symbolism. Modern temples also show references to historical forms. Another factor which may influence the form and function of the sacral object is the religious beliefs of its author.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rezydencja opata cystersów w Oliwie leżała w cienistej dolinie z potokiem łączącym malownicze wzgórza z brzegiem morza. W XVIII wieku stworzono pełną rezydencję opacką, która razem z kościołem i klasztorem stanowi do dziś unikalny kompleks architektoniczno-parkowy. W czym zasadza się właściwy dla parku genius loci? O niepowtarzalności tego założenia przesądza niewątpliwie specjalnie skonstruowana oś widokowa z wysokim, ciętym szpalerem, wprowadzająca obraz morza w obręb parku, oraz późniejsze połączenie z punktem widokowym na wzgórzu Pachołek znajdującym się poza ogrodem. Oba rozszerzenia widokowe wzbogacały całe założenie, otwierając widza na odpowiednie znaczenia metaforyczne lub nastrojowe przeżycia. Oliwski duch miejsca zależał więc w dużej mierze od ducha czasu, kreując jednocześnie konstrukcje ideowe związane z poszukiwaniem właściwej drogi przez życie oraz z przejściem do życia wiecznego. Znajdujemy je między innymi w programach ikonograficznych włoskich ogrodów XVI wieku, parków osiemnastowiecznej Europy i wielu przedstawieniach malarskich, a także w wielkich siedemnastowiecznych dziełach sztuki Gdańska i Oliwy.
EN
At the beginnings of the Cistercians abbot's residence in Oliwa lay a shady valley, with stream joining picturesque hills with sea coast. In the 18th century the full abbots' residence was created, which is, together with the church and the monastery, a unique architectural-park complex. What specific for the genius loci of the park? The uniqueness of this foundation is, undoubtedly, a especially constructed vantage axis with high, cut lane inserting a sight of the sea into grounds of the park and the later connection with a vantage point on the Pachołek hill outside of the garden. Both scenic sets enriched the whole foundation, opening up spectator for suitable metaphorical meanings or romantic experiences. The Oliwa spirit of place depended to a great extend on spirit of time, created simultaneously the ideological constructions, connected with searching of the right way through life as well as passage to eternal life. We find them among others in iconographic programmes of Italian gardens of 16th century, parks of eighteenth-century Europe and in many paintings. Also, in great 17th century works of art in Gdańsk and Oliwa.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Istnieje pogląd, że architektura dziś już nie istnieje. Istnieją jednak dzieła architektury. Nawet współcześni architekci używają też pojęć, które definiują architekturę w kategoriach stylu. W bardziej ogólnych kategoriach architektura dziś uczestniczyć może w cywilizacji śmierci bądź cywilizacji miłości. Może tworzyć miejsca w wymiarach ducha czasu wieczności.
EN
There is an opinion that architecture does not exist today. However, oeuvres of architecture do exist. Even contemporary architects use notions which define architecture in categories of style. In more general categories, today's architecture may participate in the civilization of death or the civilization of love. It may create places in the dimensions of the spirit of eternal time.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.