Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 12

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  drenaż górniczy
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The article presents an analysis of measurements from the groundwater monitoring network of KGHM Polska Miedź S.A. which were taken during the dewatering of the GG-1 shaft, after water inflow from the Main Dolomite aquifer. Measurements from the dewatered shaft and piezometers were interpreted using methods designed for pumping test in Aquifer Test Pro v. 10.0 software. Based on the analysis of measurement data from a longer period of time than the dewatering itself, a systematic decrease in the water table in the observed aquifer was found, which is caused by mining drainage of the resources of the described aquifer. In order to eliminate the influence of mine drainage on the positon of water table in the analysed piezometers, trend lines of changes in the position of the water level in the observed aquifer was determined. On this basis, the magnitude of the drawdown measured in the observation boreholes was corrected before calculations were made using selected analytical methods.
EN
The article describes an attempt to analyse measurement data from a groundwater observation network of KGHM Polska Miedź S.A., from the period of dewatering of the R-XI shaft. The shaft was dewatered as a result of inflow of waters from the middle and lower Buntsandstein aquifer. A scheme was adopted in which the dewatered shaft is a pumping well and piezometers of the monitoring network are observation wells. The described data were interpreted using calculation methods provided for pumping test and tests based on rapid changes of borehole pressure, in the Aquifer Test Pro v10.1 software. The dewatering of the R-XI shaft in this case was carried out over a period of more than 16months, with an average flow rate of 115.6m3/h; the water table recovery after the dewatering took more than 43 months. The observation wells from which themeasurementdatawereinterpretedare0.1, 1.8 and 3.4 km away from the R-XI shaft.
EN
The paper focuses on the problem of water draining from brown coal pits, which has occurred since the 1950s in the Gniezno Lakeland in the western part of central Poland. Threats to hydrogeological systems and related lake systems under conditions of mining-induced drainage near the lakes located in the Powidz Landscape Park (PLP) are indicated. The lowering of water level in the PLP lakes exceeds 5 m, as compared to the pre-mining-induced drainage state. Such a rapid change may cause ecological disaster for these deep-water, healthy lake ecosystems with abundant submerged macrophyte (Charophyte) habitats (Natura 2000 protected area). Considering the regional context, the causes of hydrodynamic pressure leading to degradation of Lake Wilczyńskie and neighbouring, hydrologically connected lakes, are presented. The proposed mitigation actions for improving the ecological state of these lakes are presented in the contexts of (1) water balance assessment, (2) hydrotechnical issues related to the redistribution of water from the Slesiňski Canal (the Warta River - Lake Goplo) through water pipeline transmission, and (3) the accelerating groundwater reclamation of the Jóźwin IIB open mine pit area.
PL
Ustalenie źródeł mineralizacji wód podziemnych w warunkach drenażu górniczego wymaga skutecznego schematu klasyfikacji danych hydrochemicznych w jednorodne grupy. W artykule zastosowano techniki interpretacji hydrochemicznej obejmujące metody graficzne, wskaźniki hydrochemiczne i statystyki wielowymiarowe. Analizy chemiczne wód dopływających do wyrobisk poddano selekcji, obliczając błędy bilansu jonowego. Do obliczeń indeksów nasycenia wód względem wybranych faz mineralnych użyto programu PHREEQC. Bardzo przydatne i efektywne w identyfikacji źródeł mineralizacji różnych populacji wód kopalnianych, reprezentujących odmienne środowiska hydrogeochemiczne, okazały się metody analizy solanek złożowych towarzyszących strukturom roponośnym. Wody drenażowe z kopalń LGOM pochodzą z ewaporacji wody morskiej i/lub z ługowania ewaporatów przez wody paleoinfiltracyjne, które częściowo są rozcieńczane przez wody infiltracyjne. W analizowanych wodach stwierdzono wzbogacenie w Ca2+ oraz zubożenie w Mg2+ i SO4 2–, prawdopodobnie na skutek dolomityzacji, rozpuszczania anhydrytu oraz redukcji siarczanów.
EN
The determination of sources of groundwater mineralization under mining drainage requires an effective chart for the classification of hydrochemical data into homogeneous groups. The study makes use of hydrochemical interpretation techniques including graphic methods, ion ratios and multidimensional statistics. The database of chemical analyses of the waters feeding the mine excavations was subject to selection by the calculation of the ion balance errors. PHREEQC program was used for the calculation of the saturation index of waters with regard to selected mineral phases. Very useful and effective in the identification of mineralization sources of various populations of mine waters representing different hydrochemical environments was the use of the method of analyses of oilfield waters. Drainage water originated from seawater evaporation and/or from the leaching of evaporites by paleoinfiltrative waters which are partly subject to dilution by infiltrative waters. The analyzed waters were determined to show decreased Ca2+ and reduced of Mg2+ and SO4 2– concentrations, probably as a result of dolomitization, dissolution of anhydrite and reduction of sulphates.
PL
W 1989 r. w Zakładach Górniczo-Hutniczych „Orzeł Biały” zakończono eksploatację złóż rud Zn-Pb w niecce bytomskiej. W tamtym czasie pod zrobami rudnymi eksploatację węgla prowadziło kilkanaście kopalń i dla ich ochrony podjęto decyzję o dalszym odwadnianiu zrobów rudnych z wykorzystaniem pompowni stacjonarnej przy szybie „Bolko” w Bytomiu. W ostatnich 30-tu latach w niecce bytomskiej zaszły duże zmiany w strukturze górniczej i sytuacji hydrogeologicznej, polegające na zlikwidowaniu kilku kopalń i kilku zakładów górniczych węgla kamiennego oraz zdecydowanym zmniejszeniem natężenia dopływu wody z triasowego poziomu wodonośnego do pompowni przy szybie „Bolko”. Zaistniały zatem powody, dla których podjęto dyskusję w sprawie ewentualnej zmiany systemu pompowania ze stacjonarnego na głębinowy, ze względu na zalety tego sposobu odwadniania, potwierdzone dotychczasowymi wieloletnimi doświadczeniami Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. Oddziału Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń w Czeladzi w odwadnianiu zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego. W artykule przeanalizowano obecny i planowany sposób odwadniania kopalń węgla kamiennego i oceniono ewentualne zagrożenie dla prowadzenia ruchu w sytuacji tworzenia się zbiornika wodnego w zrobach porudnych w utworach triasowych, zawiązanego ze zmianą systemu odwadniania tych zrobów ze stacjonarnego na głębinowy.
EN
In 1989, mining process of Zn-Pb ore deposits conducted by Orzeł Biały Mining and Metallurgical Works in the Bytom syncline was discontinued. At that time, exploitation of coal deposits located beneath the abandoned ore workings was carried out by a dozen or so coal mines. To protect abandoned ore workings, there was made a decision on their further dewatering by using a stationary pumping station placed by the Bolko Shaft in Bytom. In the last 30 years, major changes in the mining structure and hydrogeological situation have taken place in the Bytom basin. They include liquidation of several hard coal mines and mining plants as well as a significant reduction in the inflow of water from the Triassic aquifer to the pumping station placed by the Bolko Shaft. Therefore, there arose reasons to start a discussion on a possible change of a pumping system, from stationary to a deepwater one, due to the advantages of this dewatering method, approved by the previous long-term experience of the Central Department of the Mine Dewatering Plant in Czeladź, belonging to the Mine Restructuring Company (SRK S.A.) in the dewatering of liquidated hard coal mines. The article analyses current and planned methods of dewatering hard coal mines and possible threats for mines operations in the situation of formation water reservoirs in the abandoned ore workings, resulted from the change of a pumping system, from stationary to a deepwater one
PL
W publikacji przedstawiono problem osiadań powierzchni spowodowanych przez odwodnienie górotworu, obserwowanych na terenach górniczych. Przedstawiono możliwość prognozowania tych ruchów z wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji. Omówiono dwie metody obliczeniowe: wielowarstwową sieć perceptronową oraz metodę wektorów podtrzymujących. Proces uczenia sieci wykonano na zestawie danych reprezentujących jeden z polskich terenów górniczych. Uzyskane wyniki zaprezentowano w postaci wykresów korelacyjnych danych prognozowanych przez sieci oraz oczekiwanych odpowiedzi (dane wysokościowe). Weryfikację poprawności wytrenowania sieci przeprowadzono na próbce danych nieuczestniczących we wcześniejszej procedurze obliczeniowej. Zaprezentowano najlepsze rezultaty z procesu uczenia sieci MLP oraz SVM. W podsumowaniu wskazano możliwości dalszego rozwoju badań w zakresie wykorzystania sztucznej inteligencji w zagadnieniu osiadań odwodnieniowych obserwowanych na terenach górniczych.
EN
This paper presents a phenomenon of surface subsidence caused by dewatering of rock mass observed in mining areas. The possibility of forecasting these movements by the use of artificial intelligence tools was presented, and two calculation methods discussed: Multilayer Perceptron Network (MLP) and the Support Vectors Machines (SVM). The teaching process of the network was performed on the basis of a data set, representing one of the Polish mining areas. Obtained results were presented in the form of correlation graphs of data forecasted by neural networks and expected responses (elevation data). Verification of network training correctness was conducted on a sample of data not involved in the earlier calculation procedure. The best results of the learning process of MLP and SVM networks were presented. The summary indicated the possibility of further development of research in terms of using artificial intelligence in the issue of drainage subsidence observed in mining areas.
PL
Przedstawiono wyniki badań zmian ilościowych i jakościowych rozpuszczonego węgla nieorganicznego oraz stosunków izotopowych ¹³C/¹²C w obiegu hydrologicznym w rejonie Wygnanowic (Wyżyna Lubelska). W badanych wodach wysokie stężenie CO₂(aq) miało źródło porowe drenujące utwory wieku czwartorzędowego. Znacznie niższe stężenie CO₂(aq) miały wody glebowe oraz wody głównego kredowego zbiornika wód podziemnych drenowane przez źródło szczelinowe i rzekę Giełczew. Wartości δ¹³C wskazują, że duże stężenie CO₂, w wodach źródła porowego może być wynikiem przemian biochemicznych zachodzących w torfach i glebach kopalnych. Wyniki badań udokumentowały wzrost zawartości ditlenku węgla podczas podziemnej fazy migracji wody poza współczesnym poziomem gleb.
EN
Groundwaters of the Wygnanowice area (Poland) were studied for dissolved inorg. C and ¹³C/¹²C isotope ratio in CO₂. The concns. of CO₂ in spring draining porous Quaternary rocks were higher than that in soil waters and water in solid rocks of Cretaceous aquifer, which are drained to the spring and the Giełczew river. The anal. of ¹³C isotope showed a high CO₂ concn. in the spring water because of biogenic processes in peats and/or fossil soils. The enrichment of water in CO₂ took place during infiltration below the level of soil.
PL
W pracy przedstawiono wyniki prowadzonych od ponad 40 lat badań składu chemicznego wód w obrębie piętra permskiego w rejonie kopalni rud cynkowo-ołowiowych Pomorzany w rejonie Olkusza. Zostały opisane krótko i długoterminowe efekty prowadzenia działalności górniczej i odwadniania wyrobisk kopalni, poprowadzonych w utworach permu i nadległych utworach triasu.
EN
In a paper the results of over 40 years’ hydrochemical investigations of waters occurring within Permian sediments in Pomorzany mine near Olkusz are presented. Short-term and long-term effects of mining activities and dewatering of Permian and Triassic aquifers on groundwater chemistry are described.
PL
Południowa część rejonu olkuskiego charakteryzuje sie znacznym stopniem przeobrażenia naturalnych warunków hydrogeologicznych. Z miana ta jest wywołana oddziaływaniem systemów odwadniania podziemnej kopalni rud cynku i ołowiu „OlkuszPomorzany” i odkrywkowej kopalni piasku „Szczakowa”. Bezpośrednim drenażem objęte są węglanowe osady triasu, odwadniane chodnikami wodnymi w kopalni podziemnej oraz piaski czwartorzędowe drenowane na wielką skalę przez system rowów i kanałów w kopalni odkrywkowej. Ważnym wskaźnikiem, stopnia zaburzenia naturalnych stosunków wodnych na tym obszarze jest rzeka Sztoła. Począwszy od lat 70. XX wieku wody w rzece pochodzą głównie z odwadniania podziemnych wyrobisk górniczych kopalni „Olkusz-Pomorzany”. Dodatkowo w wyniku drenażu kopalni piasku „Szczakowa” przekształciła się ona z rzeki drenującej na zasilającą. W pracy przedstawiono wyniki pomiarów przepływu wody w rzece Sztoła, wykonane w połowie 2011 roku za pomocą młynka hydrometrycznego i obliczone metodą Harlachera. Wykonane badania zestawione z wynikami archiwalnych pomiarów z połowy lat 70. XX wieku potwierdzają sztucznie wymuszony, zasilający charakter rzeki Sztoły.
EN
The southern part of the Olkusz region is characterized by a relatively high level of the natural hydrogeologic condition transformation. These changes are connected with influences of the dewatering systems of the underground zinc and lead mine “Olkusz-Pomorzany” and open-pit mine for sand exploitation “Szczakowa”. Direct dewatering comprises Triassic carbonates, dewatered by drainage galleries of the underground mine and also Quaternary sands dewatered in a wide-range scale by the trench and channel system of the open-pit mine. The Sztoła river is an important indicator of the natural water environment disturbance level. At the beginning of the seventies of the XX century the main source of water in the Sztoła river are mine waters from dewatering of the underground workings of the zinc and lead mine “Olkusz-Pomorzany”. In addition as a consequence of the open-pit mine Szczakowa drainage, the Sztoła river was transformed from a draining river into a feeding river. The article presents water flow measurement results in the Sztoła river carried out in the half of 2011 by means of a typical hydrometric current meter and calculated using the Harbacher method. The current measurements compared with archival data from the half of the seventies of the XX century confirm the artificially induced, feeding character of the Sztoła river.
PL
W artykule przedstawiono czasową i przestrzenną zmienność składu chemicznego wód plejstoceńskiego poziomu wodonośnego, wykształconego w skałach krzemionkowych dolnego odcinka doliny kopalnej Białej Przemszy (Sosnowiec, południowa Polska). Określono również czynniki oraz procesy wpływające na formowanie się składu chemicznego wód podziemnych. Zebrane dane pochodzą z archiwalnych analiz fizykochemicznych wód podziemnych dla wielolecia 1994-2008, przeprowadzanych w ramach monitoringu wód podziemnych w rejonie kopalni piasku Maczki-Bór i składowiska odpadów komunalnych w Sosnowcu, oraz z wyników badań terenowych i laboratoryjnych przeprowadzonych w kwietniu 2009 r. Wody rozpatrywanego poziomu plejstoceńskiego należą wg klasyfikacji Szczukariewa-Prikłońskiego do typów: Cl-Na, HCO3-SO4-Ca-Mg, Cl-SO4-Ca-Na-Mg, CI-SO4-HCO3-Na-Mg-Ca oraz charakteryzują się podwyższonymi stężeniami żelaza, manganu i cynku. Stężenia poszczególnych składników w latach 90. ulegały głównie podwyższeniu, a obecnie wykazują tendencję spadkową. Główną przyczyną zróżnicowania hydrogeochemicznego wód podziemnych są czynniki antropogeniczne (długoletnie obniżanie zwierciadła wody na skutek drenażu górniczego, obecność ognisk zanieczyszczeń takich jak składowiska odpadów pogórniczych i komunalnych). Zwiększenie miąższości strefy aeracji przyczyniło się do intensyfikacji procesów utleniania. Jednym z najważniejszych procesów geochemicznych wpływających na skład chemiczny wód rozpatrywanego środowiska jest utlenianie siarczków żelaza do siarczanów, co skutkuje dozowaniem do wód podziemnych sporych ilości jonów SO2-4 i Fe2+. Modelowanie procesów hydrogeochemicznych wykonano za pomocą programu PHREEQC.
EN
The paper presents time and spatial evolution of groundwater chemistry in the Pleistocene sandy aquifer situated in the lower section of the Biała Przemsza buried valley (Sosnowiec, south Poland). Factors and processes controlling chemical composition of groundwater were also identified. Gathered data come from archival hydrogeochemical analyses carried out in the period of 1994-2008 within the framework of the groundwater monitoring in the area of Maczki-Bór open sand pit and the landfill in Sosnowiec as well as from fieldwork and laboratory research carried out in Apri12009. Water of considered Pleistocene aquifer belongs according to Szczukariew-Prikłoński classification to the Cl-Na, HCO3-SO4-Ca-Mg, Cl-SO4-Ca-Na-Mg, CI-SO4-HCO3-Na-Mg-Ca types and is characterized by increased concentrations of ions such as iron, manganese and zinc. Concentrations of individual components in 90's were mainly increasing and nowadays show the decreasing tendency. Composition of groundwater is strongly linked to anthropogenic factors (longlasting lowering of the ground- water table connected with the mining drainage, pollution sources such as landfills of post-mining and communal wastes). Increased thickness of the unsaturated zone contributed to the intensification of the oxidation processes. One of the most important geochemical processes influencing the groundwater chemistry is oxidation of iron sulfides to sulphates, what results in releasing of large amounts of SO2-4 and Fe2+ into groundwater. The numerical simulations of the hydrogeochemical processes were performed by using PHREEQC codes.
PL
Eksploatacja rud miedzi w kopalniach lubińsko-głogowskiego obszaru miedzionośnego (LGOM) spowodowała intensywny i długotrwały drenaż górniczy. Główną rolę w kształtowaniu dopływu wód do wyrobisk kopalni LGOM odgrywa szczelinowo-krasowy poziom wodonośny wapienia podstawowego W-1 oraz pozostające z nim w łączności hydraulicznej poziomy dolomitu głównego, pstrego piaskowca i oligocenu. Rozwój leja depresji spowodował obniżenie zwierciadła wód podziemnych w utworach cechsztynu, obejmując również poziomy wodonośne miocenu, oligocenu i pstrego piaskowca. Posługując się klasyfikacją Monitiona, wydzielono 6 typów hydrochemicznych wód: Cl–Na, Cl–Na–Ca, Cl–SO4–Ca–Na, SO4–Cl–Ca–Na, SO4–Ca–Na i SO4–HCO3–Ca–Na. Stworzony model konceptualny zakładał, że głównym procesem kształtującym chemizm wód w poziomie wapienia podstawowego jest rozpuszczanie siarczanów i dedolomityzacja węglanów. Wykonane modelowanie specjacyjne, modelowanie odwrotne i wprost potwierdziły założenia przyjęte w modelu konceptualnym.
EN
The Lubin–Głogów Copper Region (LGCR) is an area of copper mining, where ore sediment is exploited at depths of 600–1200 m. Mine dewatering has influenced the Triassic, Permian, Paleogene (Oligocene) and Neogene (Early and Middle Miocene) aquifers. In the north ofLGCRoutcrops of carbonate-rock aquifer underlies the Triassic and Oligocene sediments, whereas in the south it dips beneath Tertiary sediments. Six chemical water types were identified in the carbonate-rock aquifer: Cl–Na, Cl–Na–Ca, Cl–SO4–Ca–Na, SO4–Cl–Ca–Na, SO4–Ca–Na and SO4–HCO3–Ca–Na. Generally, the total dissolved-solids concentration of water increases with depth. The predominance of sulphate over calcium and bicarbonate indicates that process controlling the chemistry of this water types is sulphate dissolution which involves dedolomitization of carbonates. Mining drainage forces groundwater moving through the Zechstein sediments initially dissolves anhydrite (or gypsum) and dolomite. The state of geochemical equilibrium, inverse mass balance and reaction path models in the carbonate-rock aquifer were calculated by using the computer model PHREEQC ver. 2.15.
PL
Jednym z aspektów działalności kopalni odkrywkowej jest konieczność prowadzenia drenażu w rejonie złoża, co powoduje ponoszenie znacznych kosztów przez zakład. Długotrwała eksploatacja powoduje znaczne zmiany w układzie hydrologicznym złoża, co wiąże się ze zmianą wielkości dopływów do kopalni. Prześledzenie zmian zasięgu wpływów drenażu górniczego na każdym etapie rozwoju kopalni oraz w przypadku jej likwidacji pozwala na optymalne zarządzanie kopalnią. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki modelowania hydrogeologicznego rejonu Kopalni Wapienia Strzelce Opolskie wykonanego na potrzeby opracowania strategii rozwoju kopalni. Modelowanie miało na celu prognozę zmian warunków hydrogeologicznych w rejonie złoża na skutek planowanego rozwoju kopalni dalszymi poziomami eksploatacyjnymi, późniejszą likwidacją i zatopieniem wyrobiska oraz zaprzestania eksploatacji na aktualnym etapie robót.
EN
One from aspects of activity of strip mine is necessity of leadership of drainage in region of deposit what causes bearing of considerable costs through institution. Long-lasting exploitation causes considerable change in hydrological arrangement of deposit what joins with change of size of tributaries to mine. Tracing of changes of range of takings of mining drainage on every stage of development of mine as well as in case of her of liquidation permits mine onto optimum management. In present work results of hydrogeological modelling region of Strzelce Opolskie Limestone Mine were introduced executed mineral for needs of study of strategy of development. Modelling had prognosis of changes of hydrogeological conditions in region of deposit in consequence of planned development of mine further exploational levels on aim, later liquidation and submergence of excavations as well as cessations of exploitation on current stage of works.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.