Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czy niebawem grozi nam powódź? Artykuł dyskusyjny

Banasiak Robert

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 2

14--16

PL

W artykule wykorzystano dostępne informacje o aktywności słonecznej wykazującej ok. 11-letnią cykliczność i powiązano ją z czasem wystąpienia powodzi i susz w dorzeczu Odry w ostatnich 50 latach. Zachodzi wyraźna zbieżność największych wezbrań opadowych z okresami niższej aktywności słonecznej oraz występowania susz w okresach po wystąpieniu maksimum tej aktywności. Pokazuje to, że aktywność słoneczna może być istotnym czynnikiem wspomagającym długoterminowe przewidywanie (ryzyka) wystąpienia powodzi na południu Polski. Ta korelacja wskazuje na podwyższone ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powodzi w dorzeczu Odry i/lub Wisły w perspektywie 1-3 lat (do 2021 r.).

EN

The article is based on the available information concerning the solar activity indicating its 11-years’ periodicity and linking it to the pattern of occurrence of floods and droughts in the Oder River basin in the last 50 years. There is an evident convergence between the largest rainfall floods and the periods of lower activity of the sun, as well as the occurrence of floods following the activity peaks. It indicates that the solar activity may be an important factor used for long-term forecast of (the risk of) floods in the southern part of Poland. This correlation shows higher risk of the occurrence of dangerous floods in the Oder and/or Vistula basin in 1-3 years’ perspective (until 2021).

2

Program zabudowy hydrotechnicznej lewego dorzecza Odry w I połowie XX wieku

Krajniak W.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2017

|

R. 62, nr 2

7--34

EN

The article attempts to present the reasons, course and effects of hydrotechnical works on the left basin of the Oder river. Research made to date in this field has been limited mainly to the Oder river itself, with no consideration for its tributaries that have a profound influence on the shaping of hydrological regime of the river. On the basis of archive materials and source literature, we analyse conditions of realization of the regulation programme, reconstruct the network of hydrotechnical facilities that were built, and indicate environmental and economic repercussions of reshaping the tributaries of the left basin of the Oder river.

3

Przydatność Dreissena polymorpha jako organizmu wskaźnikowego odzwierciedlającego obecność metali ciężkich w wybranych elementach ekosystemu ujścia Odry i wybranych jezior Pomorza Zachodniego

Piotrowski S.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 10

309--317

PL

Koncentracje metali ciężkich są zdecydowanie wyższe w tkankach miękkich Dreissena polymorpha niż muszlach, średnio od 7,4 (Hg) do 308,1 (Pb). W relacji do koncentracji metali ciężkich w wodzie tylko koncentracje Cd i Hg w tkankach Dreissena polymorpha wykazują istotną zależność. Również w relacji do koncentracji metali w osadach dennych tylko dwa metale (Cu i Hg) obecne w tkankach wykazują istotną zależność. W relacji muszle - woda wszystkie sześć metali wykazuje istotną zależność. Z kolei w relacji do osadów dennych cztery metale obecne w muszlach wykazują istotną zależność (Pb, Co, Cd, Hg). Przy zastosowaniu Dreissena polymorpha jako organizmu wskaźnikowego możemy kontrolować obecność wszystkich sześciu badanych metali w środowisku (woda powierzchniowa i osady denne); muszle Dreissena polymorpha bardzo dobrze oddają poziomy metali ciężkich zwłaszcza w wodzie (wszystkie sześć analizowanych metali) i w mniejszym stopniu w osadach (Pb, Co, Cd i Hg). Tkanki miękkie są już w stopniu mniejszym powiązane ze środowiskiem i w odniesieniu do wody wykazują zależność jedynie dla Cd i Hg, a w odniesieniu do osadów wykazują zależność dla Cu i Hg. Współczynniki koncentracji metali (WKM) w tkankach w odniesieniu do stężeń obserwowanych w wodzie są wysokie i średnio wynoszą od 1721 (Hg) do 16 467 (Zn). Średnie wartości WKM tkanki : osady dla dwóch metali (Cu i Pb) są niższe od jedności. Dla pozostałych metali wynoszą od 1,01 (Co) do 7,32 (Hg). W odniesieniu do wody w muszlach nagromadzone są zdecydowanie wyższe koncentracje metali, lecz niższe niż w tkankach. Średnie wartości WKM wynoszą od 388 (Hg) do 2236 (Cd). W relacji muszle : osady dla wszystkich metali średnie wartości WKM są mniejsze od jedności i wynoszą od 0,04 (Pb) do 0,87 (Co).

EN

Heavy metals concentrations are decidedly higher in the Dreissena polymorpha's soft tissue than in its shells; in average, they range between 7.4 (Hg) and 308.1 (Pb). With regard to the heavy metals concentrations in water, only Cd and Hg concentrations in the Dreissena polymorpha tissue demonstrate a significant correlation. Also with regard to the metals concentrations in bottom deposits only two metals (Cu and Hg) present in the tissue demonstrate a significant correlation. In the shells/water relation, all the six metals demonstrate a significant correlation. Four metals present in shells (Pb, Co, Cd, Hg) demonstrate in turn a relationship with ther concentrations in the bottom deposits. Using Dreissena polymorpha as an indicator organism, we can control the presence of all the examined metals in the environment (surface water and bottom deposits); the Dreissena polymorpha's shells very well reflect the heavy metals levels, especially in water (all the six analysed metals) and, to a lesser extent, in the bottom deposits (Pb, Co, Cd and Hg). Soft tissue are less influenced by the environment and they demonstrate a correlation with water only for Cd and Hg, and with deposits only for Cu and Hg. Metal concentration ratios (MCR) in tissues with regard to concentrations observed in water are high and are in average between 1721 (Hg) and 16 467 (Zn). Average values of MCR for tissue/deposits for two metals (Cu and Pb) are below one. For the remaining metals, they range between 1.01 (Co) and 7.32 (Hg). With regard to water, the shells accumulate significantly larger metals concentration, which are however lower than in the tissue. The average MCR values range between 388 (Hg) and 2236 (Cd). For the shells/deposits relation, the MCR values for all metals are below one and range between 0.04 (Pb) and 0.87 (Co).

4

Dwuwymiarowe modelowanie hydrodynamiczne Wrocławskiego Węzła Wodnego i przejścia powodzi w maju 2010 r.

Banasiak R.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 10

297--302

PL

Wrocławski Węzeł Wodny (WWW) stanowi złożony system hydrauliczny, a jednocześnie jeden z najważniejszych podmiotów ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry. W artykule przedstawiono rozwój numerycznych narzędzi do oceny hydraulicznej przepustowości tego systemu, opartych na hydrodynamicznym modelowaniu dwuwymiarowym MIKE 21. Modelowanie to daje nowe możliwości i wyższą dokładność wyznaczenia parametrów przepływu wód powodziowych w systemie i poszczególnych jego elementach w porównaniu z dotychczas stosowanymi modelami jednowymiarowymi. Przedstawiono koncepcję, założenia i realizację modeli oraz ich kalibrację wraz z oceną przejścia fali powodziowej w maju 2010 r.

EN

The Wrocław Water Node (WWN) is a complex hydrological system and one of the most important flood protection entities in the Oder River basin district. The article presents the development of numerical tools for evaluation of hydraulic capacity of this system, based on the MIKE 21 two-dimensional hydrodynamic modelling. This modelling offers new opportunities and higher precision of setting the flood waters flow parameters in the system and its individual elements compared to hitherto used one-dimensional models. The authors present the concept, the assumptions and implementation of the models and their calibration together with an assessment of the flood wave in May 2010.

5

Modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego

Stachura P.

Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele

|

2014

|

nr 4

56-58

PL

Trwa warta 901 mln zł modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego, realizowana przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Inwestycja poprawi estetykę miejskich nabrzeży Odry, ale przede wszystkim znacząco podniesie poziom bezpieczeństwa powodziowego miasta i jego okolic.

6

Spływ polonu, uranu, plutonu z dorzeczy Wisły i Odry

Kabat K., Skwarzec B., Astel A.

Analityka : nauka i praktyka

|

2013

|

nr 1

22--31

7

Propozycja bazy danych dla Dorzecza Odry

Parzyński Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

6-15

PL

Wiele głównych punktów Konferencji pokrywa się z celami Dyrektywy INSPIRE, zwłaszcza te odnoszące się do ochrony środowiska naturalnego. Aby zrealizować te cele niezbędne jest współdziałanie wielu instytucji, urzędów, wspólnot. W przypadku Dorzecza Odry niezbędna jest też współpraca dwóch państw: Niemiec i Polski. W pracy zostanie przedstawiona koncepcja wspólnej bazy danych dla rejonów przygranicznych i włączenie jej do bazy danych Dorzecza Odry.

EN

Plenty of main points of the Conference are convergent with the INSPIRE directive, especially those connected with an environment protection. Institutions, departments and partnerships interoperability is essential for a realization of those aims. If Odra basin is taken into consideration, interoperability of Germany and Poland is needed. The paper presents a conception of a common database for a border regions. The database will be next included into Odra basin database.

8

Obszary Natura 2000 a złoża węgla brunatnego w Dorzeczu Odry

Ptak M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 138 (18)

12-22

PL

Artykuł przedstawia aktualny stan wyznaczania sieci obszarów Natury 2000 w Polsce z zaznaczeniem złóż węgla brunatnego występujących w Dorzeczu Odry, które zlokalizowane są w obszarach naturowych. Ponadto artykuł przedstawia najnowsze regulacje prawne w tym zakresie oraz wskazuje na problemy jakie towarzyszą w poszukiwaniu metody oceny możliwości prowadzenia odkrywkowej działalności w obszarach naturowych.

EN

The article presents the current state of setting Nature 2000 areas in Poland together with lignite deposits in Odra Basin located in these areas. The most recent law regulations are presented. Furthermore, problems that come with assessment of mining activity in Nature 2000 areas are emphasized.

9

Inflow of 210Po from the Odra River catchment area of the Baltic sea

Skwarzec B., Tuszkowska A.

Chemia Analityczna

|

2008

|

Vol. 53, No. 6

809-820

EN

In this study the activity of polonium ^2lPo in the Odra River water samples, collected from October 2003 to July 2004 has been was determined using alfa spectrometry. In autumn the highest concentration of ²¹Po was found in the Odra River water at Gozdowice (1.64 š 0.08 Bq nr) and in the Nysa Łużycka River (5.21 š 0.19 Bq m^{3^{). In contrary, the lowest concentrations were determined in water from the Barycz and the Bystrzyca Rivers (1.09 š 0.07 and 1.09 š 0.06 Bq m³, respectively). During winter season, in turn, the highest concentration of ² "'Po was observed in the Odra River water collected at Chałupki (3.64 š 0.03 Bq m³) and Slubice (3.62 š 0.03 Bq m<^-3), and the lowest in the Noteć River (1.00 š 0.06 Bq dm³). In spring the highest concentration was in the Odra at Slubice (3.32 š 0.04 Bq dm³) and in the Nysa Kłodzka River (4.04 š 0.03 Bq m³), and the lowest in the Barycz River (1.10 š 0.05 Bq m³) and the Odra at Głogów (1.04 š 0.06 Bq m³). In summer the highest ²¹⁰.Po concentration was observed in Odra River at Widuchowa (1.79 š 0.04 Bq m³) and in the Nysa Kłodzka River (2.00 š 0.05 Bq m ³), and the lowest in the Odra at Gozdowice (1.10 š 0.05 Bq m³) and in the Barycz River (0.60 š 0.09 Bq m³). The highest quantity of polonium ²¹⁰. Po was transported to the Baltic Sea in spring, and the lowest in winter. It was calculated that the southern Baltic Sea, especially the Pomeranian Bay with the Szczecin Lagoon, receives 14.76 GBq^2l°. Po annually. Among the Odra tributaries the highest surface runoff of 2l°Po was observed in autumn (up to 88 kBq km ²quarter¹ for the Nysa Łużycka drainage area), and the lowest in summer (1 kBq km²quarter1 for the Barycz drainage area).}}

PL

Stosując spektrometrię promieniowania alfa zmierzono aktywność oraz obliczono stężenie 210.Po w próbkach wody rzecznej pobranej z dorzecza Odry od października 2003 do lipca 2004. W okresie jesiennym największe stężenie 210Po stwierdzono w wodzie odrzanej pochodzącej z Gozdowic (l .64 š 0.08 Bq m -3) oraz w wodzie z Nysy Łużyckiej (5.21 š 0.19 Bq m-3)- najmniejsze w wodzie Baryczy i Bystrzycy (l .09 š 0.03 i l .09 š 0.14 Bq m-3). 7, kolei w okresie zimowym największe stężenie 210Po stwierdzono w wodzie odrzanej pobranej w Chałupkach (3.64 š 0.03 Bq m-3) i Słubicach (3.62 š 0.03 Bq m-3), najmniejsze zaś w wodzie pochodzącej z Noteci (l .00 š 0.06 Bq m3) W okresie wiosennym największe stężenie 210Po stwierdzono w wodzie odrzanej ze Ślubie (3.32 š 0.04 Bq m-3) oraz Nysy Kłodzkiej (4.04 š 0,03 Bq m3), najmniejsze natomiast z Baryczy (l. 10 š 0.05 Bq m-3) oraz w Głogowie (l .04 š 0.06 Bq m-3). W okresie letnim największe stężenie 210. Po zaobserwowano wodzie z Widuchowej (l .79 š 0.04 Bq rrr3) oraz wodach z Nysy Kłodzkiej (2.00 š 0.05Bq m-3), najmniejsze zaś w wodzie odrzanej z Gozdowic (1,10 š 0,05 Bq m3) a także w wodach rzecznych Baryczy (0.60 š 0.09 Bq m-3). W ciągu roku wodami Odry poprzez Zalew Szczeciński wpływa do Morza Bałtyckiego 14.76 GBq 210Po. Spośród dopływów Odry największe spływy powierzchniowe polonu 210Po zaobserwowano w okresie jesiennym (do 88 kBqkm-2 kwartał"1 dla zlewni Nysy Łużyckiej), najmniejsze natomiast w letnim (l kBq km-2 kwartał-1 dla zlewni Baryczy).

10

Ryzyko wystąpienia ekstremalnych susz w dorzeczu górnej środkowej Odry

Tokarczyk T., Jakubowski W., Bogusz A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

59-60

11

System monitoringu hydrologiczno-meteorologicznego osłony przeciwpowodziowej po powodzi 1997 r. w górnym i środkowym dorzeczu Odry

Dubicki A.

Gospodarka Wodna

|

2007

|

Nr 7

295-300

12

Effectiveness of assessing flood hazardsalong the Lubuski section of the Oder

Kołodziejczyk U.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2007

|

No. 2

37-47

PL

Jednym z nadrzędnych problemów związanych z zagospodarowaniem dorzecza Odry jest skuteczna ochrona przeciwpowodziowa, prowadzona między innymi za pomocą wałów przeciwpowodziowych. Kompleksowe badania stanu wałów przeciwpowodziowych, zlokalizowanych na lubuskim odcinku Odry (409,0 - 614,2 km biegu rzeki), pozwoliły na zanalizowanie zjawisk geologiczno-inżynierskich zachodzących w korpusie oraz podłożu wałów przeciwpowodziowych, a następnie - na ocenę stanu technicznego tych obiektów. Rezultatem przeprowadzonych badań było ustalenie prognozy zagrożeń powodziowych w poszczególnych odcinkach wałów oraz wskazanie skutecznych sposobów poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Trzeba mieć jednak świadomość, że wszelkie podejmowane przez człowieka próby walki z żywiołem powodzi będą zawsze tylko szukaniem rozwiązań zastępczych. Rzeka bowiem musi mieć swoją przestrzeń, a skoro człowiek zasiedlił doliny rzeczne, a tym bardziej tereny zalewowe, musi nauczyć się żyć w tym środowisku i walczyć z żywiołem powodzi. Pozostaje nadzieja, że wyniki badań zaprezentowane w tej pracy posłużą modernizacji urządzeń przeciwpowodziowych i to zanim wymusi ją kolejna powódź.

13

Organizacja procesu inwestycyjnego przy realizacji projektu ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Odry

Tiukało A., Nowak B.

Gospodarka Wodna

|

2006

|

Nr 2

73-76

PL

Przedstawiono program ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Odry. Omówiono metody organizacji procesu inwestycyjnego, wskazując jednocześnie na ich kluczowe znaczenie w procesie realizacji projektów inwestycyjnych.

EN

In the paper there has been presented the program of flood protection of the Oder basin. There have been discussed method of organization of investment process and has been shown their significance for realization of the investment project.

14

Dyrektywa UE a zrównoważona gospodarka zasobami wodnymi jezior dorzecza Odry

Jańczak J., Brodzińska B., Kowalik A., Sziwa R.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2004

|

nr 131(12)

153-158

PL

Na obszarze dorzecza Odry znajdują się 362 naturalne jeziora większe od 50 ha. Są one nie tylko ważnymi obiektami hydrologicznymi, ale stanowią istotne ogniwo w obiegu wody. Zajmują obszar około 636 km2, a ich pojemność przekracza 4,7 km3. Dla porównania, całkowity, średni z wielolecia odpływ z pojezierzy dorzecza Odry wynosi około 5,7 km3. Chcąc planować zrównoważoną gospodarkę wodną na jeziorach, bez wątpienia musimy posiąść o nich jakieś określone minimum wiedzy. Dyrektywa UE zaleca, aby każde państwo członkowskie określiło stan ekologiczny jezior większych od 50 ha i podaje odpowiednie kryteria. W artykule zajmujemy się kryteriami hydrologicznymi, morfometrycznymi i fizyko-chemicznymi. Aktualnie stan naszej wiedzy o elementach, których znajomość zaleca Dyrektywa, jest niewielki. Najgorzej sprawa wygląda z elementami hydrologicznymi, bowiem w Polsce prawie nie prowadzi się badań bilansowych jezior. Dane bilansowe mamy tylko dla pojedynczych jezior. Nie znamy ani czasu wymiany wody, ani ilości i dynamiki przepływu, nie mówiąc o powiązaniu ze zbiornikami wód podziemnych. Wiadomości o tych zagadnieniach mamy tylko szacunkowe. W razie potrzeby, odpływ z jezior na ogół szacuje się z izolinii średniego spływu jednostkowego. Chcąc sprostać wymogom Dyrektywy musimy zintensyfikować badania bilansowe jezior. Elementy morfometryczne najlepiej przedstawić na odpowiednim planie batymetrycznym. Wszystkie jeziora mają opracowane takie plany, ale większość z nich skonstruowano jeszcze w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku na podstawie sondowań z lodu na ogół w siatce kwadratów co 50 m. Dla tych jezior powinny być opracowane nowe plany. Elementy fizyko-chemiczne dla większości jezior są znane, ale dla znacznej części pochodzą z odległych lat. Konieczne są nowe badania. Postuluje się, aby w części połączyć je z badaniami monitoringowymi, które też w Polsce muszą zostać zmodyfikowane.

EN

The Odra basin includes 362 natural lakes bigger than 50 ha. They are not only important hydrological objects, but also essential components of the water cycle. Their surface area is about 636 km2, and the capacity exceeds 4.7 km3. For comparison, the total multiyear mean runoff from the Odra basin lakeland is about 5.7 km3. We must undoubtedly gain some minimum knowledge about the lakes where sustainable management would be planned. The EU Directive recommends that every member country should determine its ecological status of lakes bigger that 50 ha, and gives adequate criteria. This article deals with hydrological, morphometric and physicochemical criteria. At the present moment, the state of our knowledge about elements recommended by the EU Directive is slight. Especially hydrological elements are neglected because lake balance surveys in Poland almost are not carried out. Balance data are available only for individual lakes. We do not know either the water exchange time, the flow amount or dynamics, let alone the connection of underground waters with reservoirs. Information on these subjects is only approximate. If necessary, runoff from the lake is usually estimated from mean runoff modulus isoline. We shall intensify lake balance surveys if we want to meet the Directive requirements. Morphometric elements can be best presented on an appropriate bathometric plan. Every lake has such a plan, but most of these plans were made as early as in the fifties and sixties of the last century, on the basis of sounding from the ice, mostly in 50 m square graticule. New plans should be made for these lakes. Physicochemical elements are known for the majority of lakes, but for a considerable part of the lakes, they come from distant years. New surveys are needed. We suggest that the surveys should be combined with the monitoring which must be modified in Poland likewise.

15

Wpływ odłogowania na właściwości gleb obszaru dorzecza Środkowej Odry

Łętkowska A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

nr 125

211-216

PL

Celem badań było określenie wpływu sposobu użytkowania gleb na właściwości chemiczne. Badaniami objęto gleby dorzecza środkowej Odry uprawne i o różnym czasie odłogowania. Wybrane obiekty badawcze różniły się pod względem typologicznym. W poziomach powierzchniowych gleb o podobnym składzie granulometrycznym uzyskane wyniki wskazują na wpływ kilkuletniego odłogowania na właściwości chemiczne. Pola odłogowane w porównaniu z uprawnymi charakteryzują się wzrostem zakwaszenia, a tym samym wyższą wartością kwasowości hydrolitycznej. Na polach wyłączonych z produkcji rolniczej odnotowano także wyższą zawartość węgla organicznego.

EN

The aim of the work was to define the way of soils using on physical-chemical and chemical properties of arable and fallowed soils. The object of investigations were soils in middle basin area of the Odra with various time of fallowing. Selected objects differed in type of soils: river alluvial soils, rusty soils, gley soils and soils lessives. The obtained results showed that several years fallowing influenced soils properties of upper layer in soils with similar mechanical composition. The fallowed field in comparison to arable field had slightly lower pH and higher hydrolytic acidity. Soils of analyzed fallows had also higher content of organic carbon.

16

Środowiskowe opracowania kartograficzne PIG - możliwości wykorzystania w zagospodarowaniu dorzecza Odry

Sikorska-Maykowska M., Strzelecki R.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

nr 125

327-334

PL

W artykule zaprezentowano seryjne mapy w skali 1: 50 000 wykonywane w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie. Aktualnie opracowywane są w systemie GIS następujące mapy: geośrodowiskowa (Intergraph), hydrogeologiczna (Intergraph) i geologiczna szczegółowa (Arc/Info). Zestaw informacji zawarty w bazach danych map pozwala na ich szerokie wykorzystanie w planach zagospodarowania dorzecza Odry.

EN

Continous edition of the maps at the scale 1: 50 000, using GIS system, compiled at Polish Geological Institute are presented in the paper. This includes: Geoenvironmental Map of Poland, Hydrogeological Map of Poland and Geological Map of Poland. Information stored in the map database allows their application in management plans of Odra River Basin.