Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zastosowanie metody georadarowej do identyfikacji stref erozji dna rzecznego na przykładzie wybranego odcinka doliny Wisły w Warszawie

Mieszkowski R., Wójcik E., Żmudzin D., Szwarc A., Sosnowska A., Popielski P.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 10/2

785--789

EN

In the article the occurrence ofseveral natural thresholds in Vistula River valley was discussed. These forms are stabilizing river channel regime and impeding shipping at the same time. The example of application of ground penetrating radar (GPR) for detecting and identifying the erosion zones in the bottom of the river valley was presented. The investigations were carried out along the chosen section of Vistula River in the vicinity of Gdansk Bridge (Most Gdański) in Warsaw. The survey was conductedfrom a motorboat with the MALA GroundExplorer (GX) georadar system installed with 160 MHz screen antenna. The prospection down to 7.5 m below the water surface was obtained. The applied methodology allowed to obtain radar echograms indicating the following anomalies: from the river bottom, from cohesive soil (includingNeogene clays) andfrom thresholds (noticeably elevatedforms in the bottom). In identifying and interpreting georadar anomalies, archival boreholes data were used.

2

Wykorzystanie numerycznego modelu terenu (NMT) w analizie zróżnicowania facjalnego osadów wezbraniowych Wisły między Basonią a Solcem nad Wisłą oraz jego znaczenia dla koncentracji metali ciężkich

Falkowska E., Falkowski T., Brach M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 3

311--322

PL

Celem pracy było określenie przydatności cyfrowego modelu terenu (NMT) do identyfikacji zróżnicowania środowisk depozycji współczesnych utworów wezbraniowych, a także określenie związku między poszczególnymi strefami morfodynamicznymi równi zalewowej a koncentracją metali ciężkich w osadach powierzchniowych. Badania prowadzono na odcinku doliny środkowej Wisły w obrębie jej Małopolskiego Przełomu. Poszczególne strefy morfodynamiczne były identyfikowane z wykorzystaniem analizy numerycznego modelu terenu o rozdzielczości 10 m oraz na podstawie wyników badań terenowych. Położenie granic wychodni i form rzeźby równi zalewowej określono w terenie, wykorzystując odbiorniki kodowe DGPS. W trakcie badań pobrano 110 próbek osadów wezbraniowych. Charakterystyka litologiczna obejmowała analizę granulometryczną, oznaczenie zawartości CaCO3, składu mineralnego frakcji iłowej, a także zawartości substancji organicznej. Badano zawartość Cu, Pb, Zn, Ni, Co, Cr, Sr, Cd i V oraz stosunek Fe do Al. Wyniki oznaczeń laboratoryjnych poddane zostały analizie statystycznej. Otrzymane zróżnicowanie zawartości metali ciężkich w osadach wezbraniowych koresponduje z wydzielonymi dziewięcioma typami form rzeźby równi zalewowej Wisły.

EN

The aim of the study was to determine the usefulness of the digital terrain model (DTM) for identification the diversity of depositional environments of contemporary flood alluvia, as well as to determine the relationship between the individual morphodynamic floodplain zones and concentration of heavy metals in surface sediments. Studies were carried out in the section of the Middle Vistula valley within its Małopolska Gorge. Individual morphodynamic zones were identified in the base of the analysis of digital elevation model (DEM) with a resolution of 10 m, as well as the results of field research. Detailed location of outcrop boundaries as well as floodplain landforms boundaries was carried out with the usage of DGPS receivers. During the study, 110 samples of flood deposits were collected. Lithologic characteristic included granulometric analysis, determination of CaCO3 content, mineral composition of clay fraction and the content of organic matter. The content of Cu, Pb, Zn, Ni, Co, Cr, Sr, Cd and V, and the ratio Fe to Al were determined. The results of laboratory tests were subjected to statistical analysis. The resulting differences in the content of heavy metals in flood deposits corresponds to distinguished nine types of floodplain landforms.

3

Z badań nad znakami powodziowymi w dolinie Wisły

Pawłowski B., Gorączko M.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 2

57--63

PL

Przedstawiono wyniki inwentaryzacji znaków powodziowych w dolinie Wisły. Wskazano korzyści wynikające z prowadzenia tego typu prac. Podkreślono konieczność oznaczania znakami również współczesnych powodzi oraz ochrony znaków przed dewastacją. Duża część zachowanych do dziś znaków powodziowych dokumentuje powodzie XIX-wieczne: opadowe dla górnej i środkowej Wisły, roztopowo- zatorowe dla odcinka Wisły dolnej.

EN

The article presents results of an inventory of flood marks carried out in the Vistula VаІІеу. It indicates benefits resulting from realisation of such works. It also stresses the necessity of marking contemporary floods as well and protecting the marks against devastation. The majority of preserved flood marks documents the 19th century floods: precipitation floods for the upper and middle Vistula as well as meltwater and jam floods in the lower Vistula sections.

4

Zmiany sposobu użytkowania terenów rolniczych a zanikanie przyrodniczo cennych zbiorowisk roślinnych na przykładzie doliny środkowej Wisły

Kowalska Anna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2009

|

nr 12

166--177

PL

Przebadano zmiany zbiorowisk roślinnych doliny środkowej Wisły, od połowy XX wieku i ich przyczyny. Materiałem do analizy zmian były współczesne i historyczne mapy roślinności. Zmiany objęły ok. 36% badanego obszaru. Związane są zarówno z naturalnymi procesami środowiska w dolinie jak i z wpływem różnorodnych form antropopresji. Na całym odcinku doliny zaobserwowano zmiany roślinności świadczące o obniżaniu się poziomu wód gruntowych, które doprowadziło między innymi do zmniejszenia powierzchni wilgotnych łąk i lasów bagiennych. Obserwuje się ogólny wzrost antropizacji roślinności. Decydują o tym przede wszystkim przekształcenia w obrębie zbiorowisk roślinnych niezmieniające ich ogólnego charakteru (forma użytkowania pozostaje ta sama), ale wpływające na ich strukturę i różnorodność. Należą tu przede wszystkim procesy degeneracyjne w lasach oraz ewolucja łąk do typów intensywniej użytkowanych.

EN

50 years’ changes in spatial distribution and in character of vegetation communities and their relations with changes in land-use patterns and its intensity were the main research objectives. Contemporary and historical maps of vegetation in the Middle Vistula River Valley were the basic materials for analysis of vegetation changes. The cartographical analysis was done with ArcView 3.3 software.

5

Zmiany krajobrazu w Dolinie Wisły Środkowej okolic Kazimierza Dolnego w latach 1953-2003

Woźniak M., Leuven R., Lenders R.

Architektura Krajobrazu

|

2009

|

nr 3

61-64

EN

The article presents changes in the landscape which occurred in the structure of utilization of the grounds in the years 1953 - 2003, concerning a segment of the Vistula river in the proximity of Kazimierz Dolny. The river is distinguished by its outstanding natural and landscape values. Its present values of biodiversity are high in comparison with other rivers in western Europe. The changes in the landscape were investigated on the basis of an analysis of the ecotopes from two time intervals (1953, 2003) which were performed with the use of photointerpretational techniques and GIS software. The created maps mainly presented the differences in the course of the riverbed, but also showed the changes in the units connected with natural plant succession, which could have resulted from the growing intensity of crop cultivation and the influence of regulatory works in the Vistula valley.

6

Investigations of mass movements hazard in the Vistula River valley

Ilcewicz-Stefaniuk D., Stefaniuk M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2008

|

Vol. 24

75-82

EN

Steep escarpments of the Vistula River valley and its ice-marginal valley promote the development of surface mass movements. An additional catalyzing factor for landslide processes is the river dynamics, particularly during violent flood rising. Taking into account those factors, the Vistula River valley could be regarded as more or less homogeneous area endangered by landslide processes. Five zones of landslide concentration were separated along the Vistula River valley. These are: the western boundary of the Nadwiślańska Lowland, loess escarpments close to the town of Sandomierz, escarpment in Warsaw City, the Włocławek artificial lake zone and regions of Kujawy and lower Vistula River.

PL

Strome skarpy doliny i pradoliny Wisły sprzyjają rozwojowi powierzchniowych ruchów masowych. Dodatkowym czynnikiem katalizującym procesy osuwiskowe jest dynamika rzeki, szczególnie w okresach gwałtownych wezbrań powodziowych. Te czynniki uzasadniają wyodrębnienie doliny Wisły jako względnie jednolitego obszaru zagrożonego procesami osuwiskowymi. W dolinie Wisły wydzielono 5 rejonów koncentracji aktywnych osuwisk. Są to: zachodnia część Niziny Nadwiślańskiej, wysoczyzna lessowa okolic Sandomierza, skarpa warszawska, rejon Zalewu Włocławskiego oraz rejon Kujaw i dolnej Wisły.

7

Procesy osuwiskowe w dolinie Wisły

Ilcewicz-Stefaniuk Danuta, Stefaniuk Michał

Geologos

|

2007

|

Vol. 11

393--400

PL

Strome skarpy doliny i pradoliny Wisły oraz ich budowa geologiczna tworzą warunki sprzyjające rozwojowi powierzchniowych ruchów masowych. Czynnikiem katalizującym procesy osuwiskowe jest dynamika rzeki, zwłaszcza w okresach gwałtownych powodzi. Powyższe czynniki uzasadniają wyodrębnienie doliny Wisły jako obszaru zagrożonego procesami osuwiskowymi o względnie jednolitym charakterze. Na podstawie wykonanych badań oraz studiów archiwalnych i literaturowych w dolinie Wisły wydzielono 5 rejonów koncentracji aktywnych osuwisk. Są to: zachodnia część Niziny Nadwiślańskiej, wysoczyzna lessowa okolic Sandomierza, Skarpa Warszawska, rejon Zalewu Włocławskiego oraz rejon Kujaw i dolnej Wisły.

EN

Steep escarpments of the Vistula river valley and ice-marginal valley and its geological structure are conductive to development of surface mass movements. A catalyzing factor for landslide processes is the river dynamics, particularly during violent floods. Taking into account those factors, the Vistula river valley could be regarded as more or less homogeneous area endangered by landslide processes. Five zones of landslide concentration were separated along the Vistula river valley based on results of investigations and archive and literature studies. These are: the western boundary of the Nadwiślańska Lowland, loess escarpments close to Sandomierz town (B), escarpment in Warsaw City, the Włocławek artificial lake zone and regions of Kujawy and Lower Vistula river.

8

Związek akumulacji metali ciężkich w osadach facji powodziowej z morfologią doliny Wisły na odcinku od Annopola do Gołębia

Falkowska E.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 8

681--686

EN

A distinct zonality as shown in the occurrence of trace elements accumulated in the flood facies of the Vistula River between Annopol and Gołąb. Their amount may be linked with the character and dynamics of river flow in its particular stretches because the nature of the fluvial processes influences on the lithological composition of deposits. Thus the content of these elements in the deposits is related to the geomorphologic conditions of the valley evolution, such as the occurrence of gorge zones and zones with free channel development. The highest concentrations have been noted in flood deposits occurring as intercalations within the channel facies and deposited in the widest parts of the river valley. The lowest concentrations of the trace elements have been observed in the gorge zones of the valley. These are places where the flow is most dynamic, enabling only the formation of low and medium cohesive silty flood deposits with low contents of organic matter, iron oxides and calcium carbonate.

9

Waloryzacja surowcowo-środowiskowa czwartorzędowych kruszyw naturalnych doliny Wisły między Krakowem a Zabierzowem Bocheńskim.

Figarska-Warchoł B.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2002

|

Vol. 97, nr 33

35-47

PL

Przedmiotem pracy są czwartorzędowe złoża kruszywa naturalnego w dolinie Wisły na wschód od Krakowa do miejscowości Stara Wieś koło Wawrzeńczyc. Złoża te są głównym źródłem kruszywa dla Krakowa, dlatego ich zasoby i możliwości ich wydobycia są istotne dla tutejszego budownictwa i drogownictwa. Przedstawiono stan rozpoznania i zagospodarowania złóż. Dokonano ich waloryzacji przy uwzględnieniu sposobów eksploatacji i ograniczeń środowiskowych oraz oceniono perspektywy powiększenia zasobów.

EN

The paper deals with deposits of natural aggregates the Quaternary age in the Vistula River valley east of Cracow. The deposits are the main source of aggregates for building and road construction in the region. Therefore their reserves and possibilities of mining are essential for local economy. Described is a state of recognition and utilization of the deposits, as well as their impact on environment. The deposits were classified due to their economic value, effectiveness of exploitation and relationships to the environment. Moreover, perspectives for further development of reserves were discussed and evaluated.

10

Wpływ parametrów geologicznych i czynników środowiskowych na możliwości wydobycia czwartorzędowych kruszyw naturalnych w dolinie Wisły na wschód od Krakowa

Figarska-Warchoł B.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2002

|

R. 44, nr 2-3

108-112

PL

W pracy przedstawiono czynniki ograniczające możliwości wydobycia kruszywa naturalnego w dolinie Wisły, między Krakowem (Nową Hutą) a Zabierzowem Bocheńskim. Wybrano najważniejsze parametry geologiczne złóż, silnie wpływające na sposób ich eksploatacji. Należą do nich m.in. miąższość i uziarnienie. Na podstawie danych zebranych głównie z dokumentacji geologicznej złóż przedstawiono ich krótką charakterystykę. Opisano również chronione elementy środowiska, które mają wpływ na ograniczenia wydobycia. Wskazano główne przyczyny strat zasobów, m.in. duże rozdrobienie złóż i nieodpowiednie sposoby eksploatacji. Było to podstawą do stworzenia waloryzacji złóż. Eksploatacja niektórych prowadzona jest w sposób prawidłowy. Są jednak i takie, których wydobycie jest sprzeczne z zasadami ochrony przyrody.

EN

In the paper there are presented factory which may restrict mining of natural agregates in the Vistula River valley east of Cracow. Geological parameters of the deposits and protected environmental elements which may strongly control exploitation are defined and described. They are, e.g.: thickness, grain size distribution, distribution of protected forests or soils. Furthermore, the most important reasons for lost of geological reserves are discussed. They are, e.g.: small areas of pits and inefective way of exploitation. Those factors were then used as a basis for the classification of the deposits and their evaluation. Exploitation of three deposits is considered correct, but there are also many pits where mining violates rules of environmental protection.

11

Geomorfologiczno-hydrologiczne uwarunkowania rozwoju mokradeł na przykładzie torfowiska całowanie w dolinie środkowej Wisły

Oświt J., Dembek W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

119--134

PL

Na podstawie materiałów opisujących rzeźbę i budowę geologiczną doliny środkowej Wisły omówiono związek między geomorfologią terenu a warunkami hydrologicznego zasilania występujących tam mokradeł. Przedstawiono wpływ geomorfologii doliny i obszarów do niej przyległych na najważniejsze cechy ekosystemów mokradłowych – roślinność, gleby, trofizm, dynamikę uwodnienia, ukształtowanie powierzchni. Wykazano, że w strefach przyrzecznych występują mokradła o charakterze mad piaszczysto-gliniastych (mokradła fluwiogeniczne), a w strefie przykrawędziowej, zasilanej wodami gruntowymi (wolnymi i naporowymi), rozwinęło się duże torfowisko soligeniczne o powierzchni dochodzącej do 8 tys. ha. Na przykładzie doliny środkowej Wisły wykazano, że typ hydrologicznego zasilania każdego mokradła może być zidentyfikowany na podstawie jego cech przewodnich.

EN

The relations between geomorphology and hydrological feeding of wetlands are described in this paper, based on the characteristics of the relief and geological structure of the Middle Vistula river valley. The maintenance of the geomorphology of the valley and the surrounding terrains for the main attributes of wetland habitats – plants, soils, fertility, water dynamics and terrain configuration are presented herein. In this paper it is shown that in the river zones, fluviogenous wetlands are formed and in the valley border zones, fed by ground water (free and under pressure) soligenous peatland are found. Całowanie peatland is located on the slope of the Vistula river valley. Behind it a higher, unflooded terrace was formed. In the initial period of development the peatland was intensively fed by ground water, inflowing through the valley bottom from the cut, deep water layers. In the later development phases it was also fed from the upper water layer. In the first stage a sedge-moss peatland was formed, and in the next stage – bushes and alder forest. It was found, that the water management of this reclaimed peatland might be based on the local water supply due to continued, stabile inflow of ground water and outflow by canals. Because of this, elastic distribution of water resources and optimal water management for farming and nature protection is possible. It was proved that geomorphology indirectly influences the genesis and development of wetlands – due to the formation of different hydrological conditions. The hydrological types of wetlands are determined by their location in the relief and hydrographical network and by geological structure. The hydrological type of wetlands and their hydro-ecological conditions determine all the main features: sediments, soils, oxygen conditions, fertility and plant communities. The hydrological differentiation of the peatland led to the different depth, age and stratigraphy of peats and sub-fossil plants communities.

12

Przestrzenna analiza parametrów czwartorzędowych złóż kruszyw naturalnych w rejonie Krakowa

Magiera J., Michalczyk W.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 26, z. 1

67-89

PL

Wybrane parametry złóż kruszyw naturalnych (miąższości warstw żwiru, piasku i glin, zawartości frakcji pylastej, piaszczystej i otoczakowej, zawartości otoczaków wapieni) zostały użyte do przeanalizowania środowiska sedymentacyjnego doliny rzeki meandrującej, przegrodzonej przełomem. Zastosowano komputerową metodę analizy przestrzennej (GIS). Obszarem badań był odcinek doliny Wisły w rejonie Krakowa, o długości ok. 65 km, w którym udokumentowano 35 złóż. Wykazana zależność parametrów złożowych od czynników przestrzennych (długości drogi transportu, odległości od stoków doliny i koryta rzeki) posłużyła do stworzenia modelu ich zmienności. Model ten z kolei dobrze opisuje warunki erozji, transportu i sedymentacji w dolinie rzecznej z przełomem.

EN

Selected parameters of the deposits of gravel and sand (thickness, content of silt, sand and pebble fractions, content of limestone pebbles) were used for analysis of sedimentary environment of a meandering river valley with a gap. Computer based spatial analysis (GIS) was applied. Vistula river valley near Kraków (S Poland), ca 65 km long with 35 recognized deposits, was a subject to the analysis. Relationships between some of the parameters and spatial factors (distances from the river channel, hillslopes and gap outlet) were proven. This was a basis for creation a model of a spatial variability of the parameters. Further on, it was found that the model describes well sedimentary conditions within the gap valley.