Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena przydatności wapieni z rowu Kleszczowa (złoże węgla brunatnego Bełchatów – pole Szczerców) jako potencjalnych sorbentów SO2 stosowanych w energetyce – problemy dokumentowania geologicznego

Hycnar E., Mucha J., Ratajczak T., Wasilewska-Błaszczyk M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

311--319

PL

Występujące w zboczach rowu Kleszczowa wapienie wieku jurajskiego są jedną z najważniejszych kopalin towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów. W ostatnich latach zaistniała potrzeba rozpoznania ich przydatności jako sorbentów SO2. Podczas ich dokumentowania napotkano wiele trudności. Wapienie charakteryzują się znaczną zmiennością litologiczną, są to skały zarówno odznaczające się wysoką twardością i zwięzłością, jak i słabo zwięzłe czy nawet pylaste. W ich partiach stropowych występują procesy krasowe, a niżej położone są z kolei objęte wtórnymi procesami mineralizacyjnymi, spośród których najsilniej jest zaawansowany proces silifikacji. Widoczne są również efekty innych procesów przeobrażeniowych, takich jak: kompakcja, cementacja, procesy rozpuszczania i rekrystalizacji kalcytu, które przyczyniły się do znacznego urozmaicenia składu mineralnego i chemicznego wapieni, zróżnicowania parametrów fizykochemicznych i fizykomechanicznych określających ich przydatność do gospodarczego wykorzystania jako sorbentów SO2. Inne problemy związane z dokumentowaniem wapieni w złożu Bełchatów są związane z ich mniejszym znaczeniem w porównaniu z kopaliną główną, co powoduje, że ich rozpoznanie jest skromne, cechuje się większym interwałem poziomym otworów wiertniczych, zdecydowanie większymi i silnie zróżnicowanymi długościami próbek pobranych z rdzeni wiertniczych. Na obecnym etapie rozpoznania kopaliny towarzyszącej możliwe jest jedynie wstępne oszacowanie zasobów wapieni jako potencjalnych sorbentów SO2. Doprecyzowanie oszacowań będzie możliwe po skonstruowaniu modelu 3D parametrów kryterialnych oraz opracowaniu scenariusza eksploatacji.

EN

Jurassic limestones of the Kleszczów Graben are among the most important accompanying raw materials in the Bełchatów lignite deposit. In recent years, there has been a need to recognize their suitability as SO2 sorbents for use in the energy industry. The limestones are characterized by high lithological variability. They show both high hardness and compactness, and are weakly concise or even silty. At the top parts, they are subjected to karst processes. The lower parts are affected by secondary mineralization processes, among which the silicification process is most advanced. The effects of other transformation processes, such as compaction, cementation, dissolution and recrystallization of calcite are also visible. These processes contributed to a significant diversification of the mineral and chemical composition of limestone, and differentiation of physico-chemical and physical-mechanical parameters responsible for assessing the suitability for their commercial use as a raw material for the production of SO2 sorbents. Other problems associated with documenting the limestones in the Bełchatów deposit are related to their lesser importance compared to the main mineral. Its degree of exploration is low, characterized by a lower density of exploratory boreholes and significantly longer average lengths of samples collected from drill cores. At the present stage of the accompanying mineral exploration, only a preliminary estimation of limestone resources as potential SO2 sorbents is possible. The precise estimation will be possible after constructing a 3D model of criterion parameters and developing an extraction scenario.

2

Dokumentowanie wody jako kopaliny wielosurowcowej – potrzeba dyskusji i zmian

Szamałek K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 2

47--49

PL

Badania prowadzone w ramach dokumentowania geologicznego bardzo często wskazują, iż wody podziemne jednocześnie spełniają kryteria wymagane przez prawo geologiczne i górnicze, aby zostać uznanymi za wody termalne, solanki czy wody lecznicze. Tylko te trzy rodzaje wód uznawane są przez prawo geologiczne i górnicze za kopaliny. Za wydobycie wód-kopalin należy opłacić opłatę eksploatacyjną. Opłata eksploatacyjna za wydobycie wody-kopaliny jest zróżnicowana i inna dla każdego z rodzajów wody-kopaliny. Wody termalne mają stawkę opłaty eksploatacyjnej równą 0 złotych, solanki 1,97 zł/m3,zaś wody lecznicze 1,32 zł/m3. Ponadto, wydobycie kopaliny udokumentowanej jako kopalina towarzysząca obniża stawkę opłaty eksploatacyjnej o 50%. Taka regulacja stwarza (gdy woda spełnia jednocześnie kryteria trzech wód-kopalin) potencjalne pole do realizacji strategii firmy wydobywczej polegającej na takim dobraniu zestawu wydobywanych wód (np. woda termalna jako kopalina główna, solanki i woda lecznicza jako kopaliny towarzyszące), by obciążenia finansowe firmy były najniższe. Racjonalnym wnioskiem wydaje się wprowadzenie nowej definicji w prawie geologicznym i górniczym wody jako kopaliny wielosurowcowej. Dla tak zdefiniowanej kopaliny proponuje się przyjęcie stawki opłaty eksploatacyjnej w wysokości 50% sumy stawek eksploatacyjnych dla trzech rodzajów wód-kopalin.

EN

Geological documentation projects often reveal underground water reservoirs which can be qualified as thermal waters, brines or curative waters in accordance with geological and mining laws. These are the only types of water deposits which are classified as minerals according to geological and mining laws - therefore, extracting them incurs an exploitation fee. Such fees are different for each of the three kinds of water-minerals. The exploitation fee for thermal waters is set at 0 PLN, 1,97 PLN per cubic meters for brines and 1,32 PLN per cubic meter for curative waters. Additionally, extracting minerals documented as so-called „accompanying minerals” decreases the exploitation fee by 50%. This regulation allows minimizing the costs of exploitation of water-minerals by classifying one type of water (e.g., thermal) as the main mineral, and others as accompanying minerals. It is suggested here that, in order to close this loophole, a new legal definition, which would encompass all three types of water-minerals at the same time, should be introduced to geological and mining laws. It is further proposed here that the exploitation fee for thusly defined mineral be set at 50 % of the current average fee for water-mineral exploitation.

3

Kwalifikacje geologiczne – potrzeby zmian

Szamałek K., Szuflicki M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

297--300

PL

Od jakości pracy geologa zależą losy inwestycji surowcowych. Dobrze wykonana dokumentacja geologiczna tak naprawdę konstytuuje złoże w sensie gospodarczym, ułatwia decyzje inwestycyjne, zmniejsza ryzyko podjęte przy realizacji projektu. Z tego powodu część państw (w tym Polska) uznaje potrzebę regulacji zawodu geologa i dopuszcza do jego wykonywania tylko te osoby, które wykażą się odpowiednim wykształceniem, doświadczeniem zawodowym i uzyskają przewidziany prawem status kwalifikowanego (kompetentnego) geologa. Dobre praktyki w tym zakresie wprowadziła Federacja Geologów Europejskich (FGE) (Federation of European Geologists). Uprawianie zawodu i używanie przyznawanego przez FGE zawodowego tytułu geologa europejskiego (European Geologist (EG)) opiera się na spełnieniu czterech wymogów: wysokich umiejętności zawodowych (Academic Qualifications), doświadczenia zawodowego (Professional Experience), etyki zawodowej (Ethics) oraz ciągłego rozwoju zawodowego (Continuing Professional Development). Ponadto używanie tytułu EG wiąże się z koniecznością przedstawiania corocznego sprawozdania z wykonywanych czynności w obrębie trzech wskazanych obszarów i z uzyskaniem określonego limitu punktów. Spełnienie tych warunków przedłuża na kolejny rok ważność tytułu EG. Ta praktyka odbiega od polskich realiów. Kwalifikacje geologiczne (uprawnienia) są także zdobywane w Polsce w określony w ustawie prawo geologiczne i górnicze (Ustawa, 2011) sposób, jednak ich uzyskanie jest praktycznie dożywotne. Autorzy postulują zmianę dotychczasowego podejścia i wskazują argumenty na rzecz nowych uregulowań. Część z nich byłaby wzorowana na rozwiązaniach stosowanych przez FGE. Autorzy sugerują podjęcie dyskusji na ten temat przez różne środowiska geologiczne, a następnie wprowadzenie w życie nowych uregulowań.

EN

The good quality of geologist’s work is crucial in the process of successful developing of mineral investment projects. Welldone geological documentation really constitutes a mineral deposit in economic terms, makes the investment decisions easier, and reduces the risk of the project. For this reason, some countries (including Poland) recognize the need to regulate the profession of a geologist and allows employment of only those persons who are adequately educated, professionally experienced, and will achieve a status of a qualified, competent geologist. Good practice in this area has been introduced by the Federation of European Geologists (EFG). The professional title of European Geologist (EG) is granted by the EFG based on four principles: Academic Qualifications, Professional Experience, Ethics, and Continuing Professional Development. In addition, the use of the EG title requires presenting an annual report of activities in the three designated areas and the need to obtain a specified limit of points. The fulfillment of these conditions extends the validity of the EG title for another year. This practice differs from the Polish realities. Geological qualifications (professional licences) are also achieved in Poland according to the regulations in the Geological and Mining Law (Ustawa, 2011), but these are granted for a lifetime. The authors call for a change in the current approach and indicate the arguments in favour of new rules. Some of them would be based on the solutions applied by the EFG. The authors suggest to begin a discussion by geological societies on changes of the current regulations.

4

Problemy etyczne w dokumentowaniu i zagospodarowaniu złóż, relacji między dokumentacją geologiczną i PZZ oraz poprawności ich wykonania

Nieć M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

5--8

PL

Sporządzanie dokumentacji geologicznych, jest podstawową formą przekazywania informacji o wynikach badań geologicznych, które są wykorzystywane w praktyce. Na zagadnienia etyczne jej sporządzana i odpowiedzialność wykonawcy często zwraca się niedostateczną uwagę. Geolog jest twórcą informacji wykorzystywanych w praktyce. Możliwość sprawdzania ich poprawności jest ograniczona i korzystanie z dokumentacji jest oparte na zaufaniu jej wykonawcy, że przedstawione w niej dane są rzetelne a ich interpretacja poprawna. Zawód geologa wymaga zatem zaufania publicznego i poczucia odpowiedzialności za przedstawiane wyniki prac geologicznych. Wszelkie wątpliwości odnośnie przedstawianych informacji geologicznych, powinny być rzetelnie przedstawiane ich użytkownikowi. Ograniczoność wiedzy geologicznej, możliwość popełniania błędów w interpretacji danych powoduje konieczność oceny opracowań dokumentacyjnych przez niezależnych kompetentnych opiniodawców („koreferentów”).

EN

Geological report is the basic tool of presentation of results of geological field work. It is used in various practical applications. The ethical problems of their presentation and geologist responsibility of it are seldom discussed. The possibility of immediate verification of geological data and interpretation is limited and utilization of geological reports is based on confidence as to its correctness. Geologist should be always aware of professional responsibility. All doubts on data and interpretations should be presented to the customer of report, to avoid erroneous or harmful its understanding and utilization. Because the possibility of not correct interpretations of geological data exist, due to the imperfectness of geological knowledge, the opinion of independent person is always indispensable.

5

Kopaliny ilaste złoża węgla brunatnego Bełchatów - rozpoznanie, dokumentowanie i zagospodarowanie

Adamczyk K., Jończyk M., Skórzak A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2012

|

R. 53, nr 1-2

55-64

PL

Artykuł przedstawia szerokie spektrum zagadnień związanych z problematyką kopalin ilastych towarzyszących Złożu Węgla Brunatnego Bełchatów. Stanowi podsumowanie dotychczasowych działań w zakresie ich dokumentowania i rozpoznawania parametrów ilościowo-jakościowych. Omawia problemy dotyczące selektywnej eksploatacji. Prezentuje działania w zakresie zagospodarowania kopalin ilastych oraz kierunki i strukturę ich gospodarczego wykorzystania.

EN

This article presents problems connected with clays accompanying in Bełchatów brown coal deposit. It is summary of past activities in geological documentation and serching of clays of this clays parameters. Problems of this clays selective strip mining are analyzed too as well as development and directions of its utilization.

6

Ocena współczynnika skrasowienia w dokumentacjach geologicznych złóż kopalin węglanowych

Szwed E.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 109, nr 41

185-192

PL

Miarą stopnia skrasowienia złoża jest tzw. współczynnik skrasowienia, obliczany jako współczynnik liniowy (na podstawie danych z otworów rozpoznawczych) lub powierzchniowy - oceniany w złożu udostępnionym wyrobiskiem odkrywkowym. Współczynnik ten, wpływający na obliczenie zasobów złoża, powinien być określany dla części złoża różniących się zasadniczo udziałem krasu, np. dla projektowanych poziomów eksploatacyjnych. Wzrost głębokości dokumentowania złoża na ogół obniża współczynnik skrasowienia, co nie oznacza bynajmniej zmniejszenia ilości utworów krasowych w przestrzeni złoża.

EN

The measure of the degree of karstification of deposits is called the coefficient of karstification, which is counted as a linear coefficient (on the basis of data gathered from drill core samples), or as a surface coefficient, determined by the cutting of opencast excavation deposits. The coefficient which has an influence on the deposits' reserves should be counted for components of the karstic deposits which vary fundamentally, e.g. for exploitation levels. The growth of deep exploration of deposits on the whole has officially lowered the formal coefficient of karstification, which does not mean the lessening of karstic formation in the deposit areas.

7

Geofizyczne wspomaganie prac dokumentacyjnych na świętokrzyskich złożach kopalin węglanowych

Antoniuk J., Górecki J., Mościcki W. J., Szwed E.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 109, nr 41

3-12

PL

Pokazano na przykładzie kilku dokumentowanych ostatnio złóż kruszywowych w rejonie świętokrzyskim, jak efektywne jest stosowanie wybranych metod geofizycznych przy uściślaniu modelu budowy wewnętrznej serii złożowej i utworów nadkładowych. Skuteczność badań geoelektrycznych (sondowań elektrooporowych i profilowań indukcyjnych) jest uwarunkowana m.in. dobrą współpracą geofizyków i geologów dokumentujących. Badania geofizyczne umożliwiają szybkie określenie grubości nadkładu, ujawniają formy krasowe w przypowierzchniowych partiach złóż, wykrywają zaburzenia typu uskokowego oraz charakteryzują stopień spękania i "mocności" masywu skalnego.

EN

Based on experience gained in the Świętokrzyskie Mts. for a few documented ore deposits, the efficiency of geophysical methods in determining a model of the structure of deposit and overburden was shown. The success of the geoelectrical survey (including DC resistivity soundings and EM34-3 electromagnetic terrain conductivity measurements) depends on how good the cooperation between geophysicists and geologists is. Geophysical investigations allow the overburden thickness to be quickly evaluated, karst forms to be identified in the sub-soil, fault-type disturbances to be detected, and the degree of fracturing and 'solidity' of the rock-mass to be assessed.