W artykule omówiono sposoby ochrony przed zużyciem, współpracujących tarciowo elementów w przypadku zaniku rozdzielającej je warstewki środka smarowego. Ponadto przedstawiono wyniki badań własnych nad możliwościami modyfikowania środków smarowych dodatkiem mikro- lub nanocząstek metal,i celem zmniejszenia oporów ruchu skojarzeń tribologicznych.
EN
Paper presents methods of frictional elements protection against wear in the case of lubricant layer loss. Moreover, the results are presented of author’s own examinations concerning lubricants modification possibilities with use of metals micro- and nanoparticles addition in order to movement resistance decrease in frictional joints.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy omówiono wpływ struktur wodnych roztworów oksyetylowanego laurylosiarczanu sodu na ich właściwości tribologiczne. Oceniano zdolność obniżania współczynnika tarcia, właściwości przeciwzużyciowe, przeciwzatarciowe oraz zdolność redukcji temperatury w węźle tarcia przez poszczególne roztwory. Test prowadzono z użyciem aparatu czterokulowego w skojarzeniu materiałowym stal-stal. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, iż wprowadzenie do wody oksyetylowanego laurylosiarczanu sodu powoduje znaczne polepszenie jej właściwości smarnych, przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych. Mierzone wielkości tribologiczne zależą silnie od stężenia. Badane były roztwory 1%, 4%, 10%, 25%, 40%, 55% i 70%. Dla wszystkich stężeń współczynnik tarcia ulega zdecydowanemu zmniejszeniu względem bazy, a dla 70% roztworu zawiera się w granicach 0.02-0.03. Tendencja ta obserwowana jest także dla zużycia, którego miarą jest średnica skazy. Dla większości badanych substancji smarowych wynosi ona, przy obciążeniu 2000 N, około 0,8 mm. Tylko dla stężenia 10% osiąga wartość 0,9 mm, a dla 70% -0,7 mm. Badane roztwory charakteryzują się bardzo wysokim obciążeniem zatarcia, praktycznie na granicy możliwości przyrządu. Dla stężeń 4%, 55%, 70% przy maksymalnym obciążeniu 8000 N, współczynnik tarcia przyjmuje wartości<=0,05. Uzyskane wyniki są interpretowane jako rezultat tworzenia struktur ciekłokrystalicznych. Istnienie mezofaz, w badanych roztworach, potwierdzone zostało obserwacjami struktur w świetle spolaryzowanym oraz charakterystycznymi dla tych struktur zmianami współczynnika lepkości.
EN
Anti-wear, anti-seizure properties, the ability to reduce the friction coefficient and temperature in the friction couple were investigated. Tests were performed on the four-ball machine. According to the obtained results it was concluded that water solutions of ethoxylated sodium lauryl sulfate have good lubricating, anti-wear and anti-seizure properties. The measured tribological quantities strongly depend on the concentration. The 1%, 4%, 10%, 25%, 40%, 55% and 70% solutions were tested. Compared to the base the friction coefficient is smaller for all the solutions. Moreover, for the 70% solution it belongs to [0.02;0.03]. This tendency was also observed for wear which was measured as the scar diameter. For most of the tested substances the diameter (under 8000 N) is about 0.8 mm. Only for the 10% solution it reaches 0.9 mm, and for the 70% solution - 0.7 mm. For the tested solutions high seizure load was noted. For the 4%, 55%, 70% solutions (under maximal load 8000 N) the friction coefficient is smaller or equal to 0.05. The obtained results can be interpreted as a consequence of a formed liquid crystalline structure. Presence of mesophases in the tested solutions was confirmed by observations in polarized light and characteristic changes of the viscosity.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Substancje, które mogą tworzyć uporządkowane struktury, są często wykorzystywane jako dodatki do substancji smarowych. W wyniku istnienia płaszczyzn łatwego poślizgu obserwowano obniżanie oporów ruchu i zmniejszanie zużycia elementów par ciernych. Jako dodatki wybrano alkilopoliglukozydy, które w fazie objętościowej, w charakterystycznych przedziałach stężeń tworzą w wodzie struktury ciekłokrystaliczne. Wykonano pomiary lepkości 1-procentowych i 4-procentowych wodnych roztworów alkilopoliglukozydów o różnych długościach łańcucha. Związki o łańcuchach C12-C14 wykazują zdecydowanie większą lepkość, co można przypisywać (w oparciu o badania literaturowe [L. 21-22]) tworzeniu się miceli cylindrycznych. Na podstawie przeprowadzonych testów tarciowych stwierdzono, że alkilopoliglukozydy o łańcuchach C12-C14 wykazują znacznie większą skuteczność zmniejszania oporów ruchu i zużycia współpracujących elementów par ciernych.
EN
Substances which can form ordered structures are often used as lubricant additives. Existence of easy glide planes results in reduction of motion resistance and prevents wear of friction couples. Alkyl polyglycosides were chosen as additives because they form liquid crystalline structures in water solutions. Viscosity tests were performed for 1% and 4% water solutions of alkyl polyglycosides with various chains' lengths. Compounds with C12-C14 chains exhibit much better antifriction and antiwear properties.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Związki chemiczne, które mogą tworzyć fazę ciekłokrystaliczną mogą być stosowane jako dodatki do substancji smarowych. Prezentowany artykuł ma charakter przeglądu literaturowego i bazuje na kilku pozycjach z ostatnich dziesięciu lat. Jako dodatki do substancji smarowych stosowane były różne estry cholesterolu. Badany jest ich wpływ na podstawowe właściwości tribologiczne takie jak: opory ruchu, zużycie, tworzenie warstwy wierzchniej czy też generowany hałas. W cytowanych pracach wykorzystywano modelowe bazy olejowe oraz te dla których przewidywano potencjalne aplikacje np.: olej lotniczy, turbinowy, olej do urządzeń próżniowych. Dodatki stosowano w stężeniach od 0,5% do 2% wagowych. Materiały par ciernych to stal-stal, stal-mosiądz, stal-brąz.
EN
Chemical compound, which can form a liquid crystalline phase can be used as lubricant additives. The article is a review and bases on a few papers published within last ten years. Various cholesteric esters have been used as lubricant additives. Influence on elementary tribological properties, such as motion resistance, wear, forming an outer layer or generated noise was investigated. In the cited papers model oil bases and those for which potential applications were predicted, for example: aviation lubricants, turbine oil and vacuum pump oil. Additive concentrations was between 0,5% to 2% percentage by weight. Friction pair materials were steel-steel, steel-brass, steel-bronze.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy przedstawiono wpływ temperatury na właściwości smarne 2-procentowego roztworu stearynianu cholesterylu w n-heksadekanie. Badania tribologiczne prowadzono w skojarzeniu kula-tarcza w różnych temperaturach. Rezultaty pokazują, iż dodatek ciekłego kryształu do n-heksadekanu wpływa na obniżenie współczynnika tarcia i zmniejszenie zużycia elementów pary ciernej. Ponadto zaobserwowano, iż wzrost temperatury lub wzrost obciążenia węzła tarcia nie wpływa znacząco na poszczególne właściwości tribologiczne.
EN
The effect of temperature on lubrication by the n-haxadecane with addition 2% of cholesteryl stearate was investigated. Tribological studies have been carried in the concentrated ball-on-disc contact at variable temperature. The results showed no temperature dependence on the friction coefficient and on the wear scar diameter. In addition, the wear rates of steel-steel contact are significantly lowered by addition of liquid crystals to the base oil.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy omówiono wpływ rodzaju estru sorbitanu na właściwości tribologiczne środków smarowych z ich dodatkiem. Oceniano zdolność obniżania współczynnika tarcia, właściwości przeciwzużyciowe, przeciwzatarciowe oraz zdolność redukcji temperatury w węźle tarcia przez 4--procentowe roztwory poszczególnych estrów w oleju parafinowym. Test prowadzono z użyciem aparatu czterokulowego. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, iż najkorzystniejsze właściwości tribologiczne posiada monolaurynian sorbitanu.
EN
The influence of sorbitan's esters type on tribological properties of the lubricant was investigated. Ability to reduce the coefficient of friction, anti wear anti-seizing properties and ability to reduce the temperature in the friction couple for 4% paraffin oil solvents of those esters was investigated. The test was performed on four-ball machine. On the basis of the results it was concluded that sorbitan monolaurete had best tribological properties.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.