Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sakralizacja i desakralizacja przestrzeni miejskich na przykładzie Krakowa i Lwowa

Bylina Leszek, Cherkes Bohdan, Uruszczak Michał

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

29--44

PL

Celem artykułu jest ukazanie problematyki związanej z sakralizacją i desakralizacją przestrzeni w miastach, na przykładzie Krakowa i Lwowa. Przez setki lat były to miasta położone w obrębie Polski, doświadczone rozbiorami, a rozdzielone – w zakresie przynależności państwowej – po II wojnie światowej. Lwów włączono do ZSRR, zaś Kraków pozostał w Polsce. Po roku 1990 Lwów stał się jednym z ważniejszych miast niepodległego państwa ukraińskiego. Kilkadziesiąt lat socjalizmu w wydaniu radzieckim (Lwów) i w wydaniu PRL (Kraków) wpłynęło mocno na oblicze "uświęconych" przestrzeni, w tym powstawania nowych i dewastacji już istniejących. Analiza historii przestrzeni miejskich Krakowa i Lwowa wykazała, że zachodzi ciągły proces sakralizacji, desakralizacji i resakralizacji niektórych obszarów, w zależności od aktualnie obowiązującej ideologii bądź doktryny społeczno-politycznej czy religijnej. Jednocześnie, na przykład w Krakowie, istnieją na niejako miejsca "święte", których nie naruszyły burzliwe zawieruchy dziejowe. Aby pokazać czym jest sacrum przestrzeni miejskich, autorzy podjęli próbę wypracowania naukowej metodyki wskazywania takich miejsc.

EN

The paper's objective is to shed light on the issue of sacralisation and desacralisation of space in cities with Kraków and Lviv as examples. The cities had been part of Poland for hundreds of years. They jointly suffered from the Partitions of Poland and were separated politically after the Second World War. Lviv joined the USSR and Kraków remained a Polish city. After 1990, Lviv became a major city of independent Ukraine. Several decades of Soviet (Lviv) socialism and Polish communist (Kraków) socialism have left a profound impression on their "sacred" spaces, including the creation of new and the devastation of existing ones. The historical analysis of Kraków's and Lviv's urban spaces exhibited a continuous process of sacralisation, desacralisation, and sacralisation of some areas according to the current prevailing ideology or sociopolitical or religious doctrine. At the same time, a city, Kraków for example, can have certain "holy" places that have remained unaffected by times of turmoil. To demonstrate what an urban sacred space is, the authors attempted to propose a scientific methodology for identifying such places.

2

Desakralizacja kościołów na obszarze polsko – czeskiego pogranicza. Wstęp do badań przemian architektonicznych budowli sakral

Uherek-Bradecka Barbara

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2021

|

nr 13

37--46

PL

Społeczeństwo europejskie ulega postępującej laicyzacji. Przeprowadzanie adaptacji opuszczonych i często niszczejących świątyń do funkcji świeckich jest więc zjawiskiem nieuniknionym. Jednak w Polsce desakralizacja to wciąż jeszcze pojęcie niezrozumiałe i enigmatyczne, budzące często strach przed profanacją, kojarzące się z przymusową sekularyzacją dóbr kościelnych. Desakralizacji i sekularyzacji poddane zostają jednak obiekty niezależnie od czasu ich powstania, stylu architektonicznego, lokalizacji, czy wyznania. Europejskie przykłady zmiany funkcji kościołów rożnych wyznań budzą wiele kontrowersji. Mimo to, w coraz bardziej zlaicyzowanej Europie jest ich z roku na rok coraz więcej. Należy jednak wziąć pod uwagę nie tylko socjologiczny aspekt desakralizacji. Nowowprowadzane funkcje pociągają za sobą także architektoniczną ingerencję. Ingerencję, która może w bardzo istotny sposób zmienić wygąd obiektu. Granica architektonicznej przemiany i konserwatorskiej ingerencji jest trudna do zdefiniowania i zmienna, w zalezności od przypadku.

EN

European society is becoming increasingly secular. Carrying out the adaptation of abandoned and often deteriorating churches to secular functions is therefore an inevitable phenomenon. However, in Poland, desacralisation is still an incomprehensible and enigmatic concept, often evoking fear of profanation and associated with the forced secularization of church goods. However, objects are desacralised and secularized, regardless of their time of construction, architectural style, location or religion. European examples of changing the functions of churches of different denominations raise a lot of controversy. Despite this, in an increasingly secularized Europe, there are more and more of them every year. It is not just about the sociological aspect of desacralisation. that needs to be considered. New functions also involve architectural interference. Interference that can significantly change the appearance of the object. The boundary of architectural transformation and restoration intervention is difficult to define and it can change depending on the case.

3

Adaptacja budynków sakralnych na cele muzealne w Polsce. Historia i skala zjawiska

Rusnak M.

Architectus

|

2015

|

Nr 3(43)

75--88

PL

Czy desakralizacja obiektów zabytkowych i tworzenie w nich ekspozycji to w Polsce zjawisko o marginalnym znaczeniu? Fakt, iż w powojennej Polsce odnotowano przynajmniej 84 podobne realizacje, sugeruje coś zgoła innego. W artykule przedstawiono chronologię, zasięg oraz strukturę zbioru obiektów adaptowanych. Spróbowano dotrzeć do przyczyn braku zmian w tempie rozwoju tego zjawiska, pomimo wzrastającego zainteresowania zarówno tematyką desakralizacji, jak i tworzeniem alternatywnych przestrzeni eksponowania sztuki. Pośrednim celem poszukiwań było odnalezienie jak największej liczby kościołów, synagog i klasztorów, które posłużą do dalszych badań, co z kolei pozwoli w przyszłości na formułowanie bardziej szczegółowych wniosków.

EN

In Poland the desacralization of buildings for exhibition purposes may at first seem a marginal phenomenon. However, the fact that at least 84 such transformations have been carried out in Poland since World War II suggests something different. This paper aims at depicting the chronological development of this phenomenon, its scale and its architectural structure, i.e. the sort of buildings that have become adapted. It also tries to pinpoint the reasons why the pace of this process does not change even though nowadays both desacralization and search for new exhibition spaces are widely discussed topics. Yet another goal of this study was to find churches, synagogues and monasteries that could be used for further research, which in time may allow to form more detailed conclusions.