Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Biostratigraphy and sequence stratigraphy of the Lower Cretaceous in the NW part of the Mid-Polish Trough

Dziadzio Piotr, Ploch Izabela, Smoleń Jolanta

Geological Quarterly

|

2021

|

Vol. 65, No. 4

s. 237--257

EN

By comparison with the Lower Cretaceous of central and SE Poland, that of NW Poland (the Pomeranian, Szczecin, and Mogilno-Łódź troughs) has scarce biostratigraphic data. But, despite the lack of Lower Cretaceous exposure in the NW Polish Lowlands, borehole data, including borehole-cores and geophysical logs, allow analysis of complete successions. We refine the stratigraphic units using parallel studies of ammonites, microfauna and calcareous nannoplankton collected from the same intervals, and by correlating age-defined intervals with geophysical logs. Ostracod zones F to A are documented by the presence of ostracod assemblages representing the interval between the Upper Tithonian (ostracod zone F) and the lower part of the Upper Berriasian (ostracod zones E to A). The fragmentary and poorly preserved ammonites allowed only for distinguishing the uppermost Middle and Upper Berriasian (Ryazanian), while the informal subdivisions from the central part of the basin could not be identified unequivocally. Nannoplankton recognized in the succession analysed was very rare due to shallow marine facies of the strata. Only one nannoplankton zone was recognized in the lower part of the succession studied: the CC2 Stradneria crenulata Zone (uppermost Middle and Upper Berriasian and lowermost Valanginian). An additional study only on nannoplankton enabled recognition of certain boreal taxa typical of the BC2 zone of the Uppermost Riazanian. Valaginian ammonites occur in core material located closer to the central part of the trough. Some planktonic foraminiferal species indicate the Lower Aptian. Some Upper Cretaceous nannoplankton zones were also recognized: the CC9 Eiffellithus turriseiffeli (Uppermost Albian to Lower Cenomanian) and UC0, UC1-2 and UC3 zones which correspond to the Upper Albian and Lower as well as Middle Cenomanian. The sequence stratigraphic interpretation was based on geophysical logs with the application of gamma-ray, neutron-gamma, spontaneous potential and resistivity logging, as well as caliper logging. These studies allowed recognition and correlation of sedimentary sequences within the part of the sedimentary basin analysed, characterized by a similar cyclic pattern of geological phenomena described using depositional sequences as in the central and SE part of the Polish Basin. Third-order depositional sequences with maximum flooding surfaces were distinguished. Effective correlation of depositional cycles with biostratigraphy and with the global sea level curve was demonstrated for several boundaries, confirming the applicability of this method for the Polish part of the the Central-European Basin. Other boundaries recognized that are not correlatable and shifted relative to Haq’s curve may reflect autogenous factors (e.g., local tectonics) overlapping with the global changes controlled by allogenic processes.

2

Stan wiedzy o budowie geologicznej Karpat zewnętrznych pomiędzy rzekami Białą a Risca – dyskusja

Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

203--216

PL

Opracowanie jest komentarzem odnoszącym się do obecnego stanu wiedzy na temat górotworu Karpat. Wyniki badań pozwalają obecnie na krytyczne podejście do wielu ustalonych wcześniej poglądów na formowanie się górotworu karpackiego, jak też do jego pozycji geotektonicznej. Rozpoznanie następstwa systemów depozycyjnych i etapów deformacji tektonicznych uwidacznia pomyłki w wyróżnianiu kolejnych wydzieleń zarówno facjalnych, jak i tektonicznych. Obszar Karpat zewnętrznych i wewnętrznych ma wspólną historię basenową i tektoniczną. Historia basenowa Karpat to historia nakładania się zmieniających się w czasie i przestrzeni systemów depozycyjnych w zmiennych reżimach tektonicznych: ekstensyjnym i kompresyjnym. Na proces powstawania górotworu składa się szereg etapów deformacji tektonicznych; od pierwotnego etapu „w sekwencji”, poprzez etap deformacji pozasekwencyjnych, aż do etapu ekstensji pokompresyjnej. Istotne znaczenie w procesie formowania górotworu ma grawitacyjne umiejscawianie w strukturach górotworu jego fragmentów, co następowało zarówno na etapie wypełniania basenu, jak też budowania struktur górotworu.

EN

The paper is a comment on current state of knowledge of the Carpathian orogene, concerning particularly the Outer Carpathians. Results of fieldworks allow critical approach to many earlier hypotheses on formation of the Carpathian massif as well as its geotectonic position. New reconnaissance of sequence of the depositional systems and sequence of tectonic deformation stages reveals a lot of mistakes in creation of some Carpathian facial members and so called tectono-facial units. The area of the Outer and Inner Carpathians, has considerably common basinal and tectonic history. Field analysis of geological sequences indicates that history of the Carpathian basin is the history of succeeding, changing in the area and extend, depositional systems. The Carpathian basin evolved in changeable, compressional and extensional tectonic regimes. The creation of the Carpathian orogene consist of many stages of tectonic deformation; “in sequence stage”, out-of-sequence stage and finally posttectonic collapse of orogeny. Process of gravitational emplacement of large elements of the thrust belt in the structure of orogene was very important for creation of the Carpathians. It took place during the stage of basin infilling and during the stage of thrust belt creating.

3

Architecture, evolution and hydrocarbon potential of the Late Jurassic - Early Cretaceous carbonate platform in SE Poland and W Ukraine

Gutowski J., Popadyuk V., Urbaniec A., Złonkiewicz Z., Gliniak P., Krzywiec P., Maksym A., Wybraniec S.

Volumina Jurassica

|

2006

|

Vol. 4, no. 1

46-48

EN

Well, outcrop, seismic and gravity data were used to construct a series of palaeogeographic maps revealing architecture and evolution of the carbonate platform developed within the northern shelf of Tethys in SE Poland and W Ukraine during Oxfordian through Barremian times. The platform developed in a transition zone between the epicontinental Mid-Polish Trough and the Outer-Carpathian basins. A variety of depositional systems included open shelf spongemicrobial bioherms, coral reefs and oolitic-bioclastic grainstones (see Gutowski et al. 2005, Gliniak et al. 2005) which form hydrocarbon reservoirs in connection with overlying Cenomanian sandstones. Palaeogeographic distribution of the depositional systems evolved in time and was controlled by syn-depositional basement normal/transtensional and strike-slip faulting. A series of analogue models (Gutowski & Koyi 2006a, b) helped to understand a role of strike-slip movements along deep fault zones directed obliquely to the axis of the Mid Polish Through and related to modifications of the extension direction (Gutowski & Wybraniec 2006). These movements controlled fault geometry and the shift of depocenters. Pelagic, black and grey, often bituminous shales (Karolina Formation in Western Ukraine and Cieszyn Shales in Poland), deposited in front of the bioherm-reef belt on the shelf margin, form excellent source rocks. They were deposited since the Late Kimmeridgian due to breaking-up of the peri-Tethyan carbonate platform (Âtramberk type carobonates) and opening of the Silesian Basin (Fig. 1). Consequently, promising traps should mainly be located close to the Late Kimmeridgian - Early Cretaceous shelf margin (Fig. 1), the location of which was inferred using gravity data (Gutowski & Wybraniec 2006). Additional source rocks are of Palaeozoic or Middle Jurassic age. Quality of the reservoirs was often enhanced by diagenesis (e.g. dolomitization), fracturing and pre-Cenomanian karstification. The reservoirs are sealed by Miocene evaporates and/or clays and Upper Cretaceous marls. The Mid-Polish Trough was inverted during the Late Cretaceous and Palaeogene. As a result of Carpathian thrusting, the basin in its southernmost part was covered by the Miocene sediments of the Carpathian foredeep and/or by the Outer Carpathian nappes. Although these tectonic processes modified the evolution of the hydrocarbon system, the Late Jurassic - Early Cretaceous facies development and evolution of the carbonate platform were decisive for the primary distribution of the source rocks and potential reservoirs. Therefore, they should play a key role in hydrocarbon exploration strategy.

4

Ewolucja późnoneoproterozoiczno-wczesnokambryjskich ryftowych depocentrów i facji w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym

Pacześna J.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

T. 186

9--38

PL

W ewolucji późnoneoproterozoiczno-wczesnokambryjskiego basenu lubelsko-podlaskiego wyróżniono siedem depocentrów, sukcesywnie rozwijających się w ryftowej fazie basenu. W początkowym stadium powstały dwa niewielkie depocentra wypełnione osadami dolnego systemu aluwialnego, odpowiadającemu dolnej, klastycznej części formacji sławatyckiej. W depocentrum Rajsk–Skupowo rozwinął się drenaż poprzeczny doliny ryftowej, zasilający stożki aluwialne, które rozbudowywały się u podnóża skarp uskokowych. Depocentrum Terespol–Kaplonosy charakteryzowało się lepiej rozwiniętym drenażem osiowym, reprezentowanym przez piaskodenne rzeki roztokowe. W kolejnym etapie ewolucji fazy synryftowej rozwinęło się rozległe depocentrum Biała Podlaska–Terebiń, wypełnione utworami wulkanicznymi, które reprezentuje górną, efuzywną część formacji sławatyckiej. Po ustaniu procesów magmowych zwiększona subsydencja regionalna spowodowała przesunięcie się frontu procesów ryftowych i ekspansję ku południowemu zachodowi górnego systemu aluwialnego, odnoszącego się do formacji siemiatyckiej. W podlaskiej części basenu rozpoczął się stopniowy zanik depocentrum Iwanki Rohozy–Krzyże i regres górnego systemu aluwialnego. Końcowe etapy ewolucji fazy synryftowej charakteryzowały się znaczącym przyrostem pojemności akomodacyjnej w południowo-wschodniej części basenu. W wyniku tego procesu powstały kolejno dwa depocentra wypełnione utworami brakicznego systemu depozycyjnego, odpowiednio reprezentującego formację białopolską, lubelską i włodawską. Początkowo rozwinęło się depocentrum Białopole–Terebiń, znacząco poszerzające swój zasięg aż do powstania rozległego depocentrum Kaplonosy–Terebiń. Na przełomie ediakaru i kambru w lubelsko-podlaskim basenie wygasła aktywność ryftowa. W centralnej części basenu pojawiło się niewielkie depocentrum Radzyń–Parczew.

EN

Seven depocentres, which successively developed during the rifting phase of the basin evolution, have been recognized within the history of the late Neoproterozoic-early Cambrian Lublin-Podlasie Basin. During the initial stage, two small depocentres developed, filled with deposits of the lower alluvial system which corresponds to the lower, clastic part of the Sławatycze Formation. A transverse drainage system of the rift valley developed within the Rajsk-Skupowo depocentre. It supplied material to the alluvial fans that formed at fault escarpments. The Terespol-Kaplonosy depocentre was characterized by better development of an axial drainage system represented by sand-bed braided rivers. During the next stage of the synrift phase, the extensive Biała Podlaska-Terebiń depocentre developed. It was filled with volcanic deposits which represent the upper, effusive part of the Sławatycze Formation. After cessation of magmatic processes, increased regional subsidence resulted in a change of the position of the front of rifting processes. A south-westward expansion of the upper alluvial system (corresponding to the Siemiatycze Formation) occurred as the consequence of that process. In the Podlasie sector of the basin, the Iwanki Rohozy-Krzyże depocentre gradually died out and regression of the alluvial system began. The final stages of the synrift phase were characterized by a significant increase in accommodation space in the south-eastern part of the basin. The process resulted in the formation of two consecutively developing depocentres with a brackish depositional system representing the Białopole, Lublin and Włodawa formations. The initial Białopole-Terebiń depocentre subsequently expanded to form the vast Kaplonosy-Terebiń depocentre. The rifting activity of the Lublin-Podlasie region came to its end at the Ediacaran/Cambrian transition. The small Radzyń-Parczew depocentre developed in the central part of the basin.

5

Late Jurassic-earliest Cretaceous evolution of the epicontinental sedimentary basin of southeastern Poland and Western Ukraine

Gutowski J., Popadyuk I. V., Olszewska B.

Geological Quarterly

|

2005

|

Vol. 49, No. 1

31–-44

EN

The following Late Jurassic depositional systems have been recognized in the WUkrainian and SE Polish margin of the East European Platform: shelf slope/basin, open shelf, carbonate ramp, siliciclastic shelf, fluvial/playa, deltaic/swamp, restricted marine/evaporate lagoon. Three depositional megasequences have been identified. Their upper boundaries have been dated by means of targeted stratigraphic studies, compilation of existing data and reinterpretation of stratigraphic correlation concepts respectively as: lower Kimmeridgian divisum/hypselocyclum zones boundary, uppermost upper Kimmeridgian and lower Berriasian. Analysis of thickness and depositional system architecture within themegasequences in six regional cross-sections indicates that depocentre was located in the SW margin of the Mid-Polish Trough during Oxfordian and early Kimmeridgian times and propagated in Tithonian time to the Lviv region. This can be explained by changes in the palaeostress field. Approximately N–S oriented extension during Oxfordian and earliest Kimmeridgian times was replaced by approximately NE–SW oriented extension in Tithonian time. The thickness pattern of the megasequences as well as proximity trends of the system tracts within the sequences clearly coincide with the depocentre propagation.

6

Warunki sedymentacji formacji z Glinika (basen śródsudecki)

Ihnatowicz A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

nr 415

101-151

PL

Osady formacji z Glinika stanowią najwyższą część górnego karbonu (westfal D/stefan AB) na obszarze polskiej części basenu śródsudeckiego. W pracy przedstawiono charakterystykę litostratygraficzną formacji, wyróżniono i zinterpretowano 16 litofacji i 4 asocjacje litofacjalne, rozpoznano styl sedymentacji badanych osadów, pochodzenie materiału okruchowego oraz paleotektoniczne warunki jej sedymentacji. Asocjacje litofacjalne występujące w badanych osadach reprezentują różne środowiska depozycyjne istniejące w systemach depozycyjnych rzek roztokowych i meandrujących. Powszechna jest rzeczna sedymentacja cykliczna. Przeprowadzone analizy wskazują, że w północno-zachodniej części basenu transport osadów odbywał się od N, NW i NE natomiast w południowo-wschodniej części basenu od E i SE. Polska część basenu stanowiła w okresie od westfalu D do stefanu AB peryferyczną część całego basenu sedymentracyjnego. Największa subsydencja zachodziła w północno-zachodniej części basenu, na obszarze Czech. Obszarami źródłowymi osadów dla polskiej części basenu były: kompleks wulkaniczny Rusinowej i Grzmiącej, kwaśne wulkanity rejonu Krenova oraz gnejsy sowiogórskie i granity karkonoskie.

EN

This paper deals with the Glinik Formation deposits, which are of the latest Carboniferous (Westphalian D/Stephanian AB) age in the Polish part of the Intra-Sudetic Basin. Description of lithostratigraphy and selected 16 lithofacies and 4 lithofacies assemblages is presented, and sedimentation, origin of clastic material and paleotectonic conditions of sedimentation process are discussed. The lithofacies assemblages in the studied area represent different environments, belonging to the braided and meandering rivers depositional systems. The cyclic character of sedimentation is common. The study of palaeocurrent directions shows that in the NW part of the basin sediment transport was from the N, NW and NE and in the SE part of the basin from the E and SE. During Westphalian D/Stephanian AB, the N and NE part of the basin (i.e. the Polish part of the basin) constituted a peripheric part of the whole Intra-Sudetic Basin. The Rusinowa and Grzmiąca volcanic complexes, the acid volcanic rocks of Krenov, the Sowie Mts gneisses and the Karkonosze granite were the main sediment-source areas for the Polish part of the Intra-Sudetic Basin.

7

Biostratigraphy and sequence stratigraphy of the Lower Cretaceous in central and SE Poland

Dziadzio P. S., Gaździcka E., Ploch I., Smoleń J.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2004

|

Vol. 74, No 2

125-196

EN

Detailed biostratigraphy and sequence stratigraphy of the Lower Cretaceous deposits in central and southeastern Poland (the Warsaw and Lublin troughs and the Carpathian Foredeep) were established and refered to the cyclicity nature of the sedimentary basins filling. The surfaces of transgression and maximum flooding, and sequence boundaries were identified on the grounds of geophysical well-logs analysis, including: gamma (G), neutron (N), spontaneous potential (SP), and resistivity (R) logs. The analysis allowed us to distinguish sedimentary sequences of various scales and to correlate them precisely throughout the studied area. The chronostratigraphic framework was based on analyses of ammonite, microfauna and calcareous nannoplankton assemblages analysed in the same series. Mixed, Tethyan and Boreal macro- and microfauna allowed us to identify biostratigraphic zones of both, the Tethyan and Boreal realms. The recognised boreal ammonite zones included robustum, heteropleurum (lowermost Valanginian), polytomus-crassus, triptychoides (Upper Valanginian), amblygonium, noricum (Lower Hauterivian) and gottschei (Upper Hauterivian), as well as the Tethyan zones, such as petransiens (Lower Valanginian), verrucosum (Upper Valanginian) and radiatus (Upper Hauterivian). Eight foraminiferal assemblages were identified in the studied series. Some of them were correlated with the six Berriasian and Valanginian ostracod zones: Cypridea dunkeri, C. granulosa, C. vidrana, Protocythere propria emslandensis, P. aubersonensis and P. frankei. Thirteen calcareous nannoplankton zones have been distinguished, in reference to the stratigraphical zonal scheme of the Lower Saxony Basin. The microfossil data allowed us to recognise the position of the Jurassic/Cretaceous boundary. It was correlated with a sequence boundary by analysis of geophysical logs. This boundary was identified along the studied area, over a distance of more than 170 km. Genetically controlled third order sedimentary sequences (parasequences) were described in the Lower Cretaceous, which record the progress of the sedimentary basins filling. A local curve of relative sea-level changes presented in this paper was correlated with a global one. A reconstruction of depositional sequences allowed us to indicate periods of tectonic activity in the studied area, adjacent to the Teisseyre-Tornquist Zone.

8

Środowiska sedymentacji i rozwój depozycji osadów górnego czerwonego spągowca w rejonie Poznania

Aksamitowska A.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 2

168-174

PL

W obrębie osadów górnego czerwonego spągowca wydzielono kilkanaście litofacji oraz określono środowiska ich depozycji. Na podstawie przestrzennej analizy powiązanych ze sobą genetycznie litofacji opisano następstwo środowisk sedymentacyjnych w czasie i przestrzeni oraz czynników warunkujących ich rozwój. Było to podstawą do scharakteryzowania systemów depozycyjnych oraz opisu rozwoju sedymentacji górnego czerwonego spągowca na badanym obszarze. Rozpoznano dwa systemy depozycyjne: eoliczny i fluwialny. Ich rozwój i rozprzestrzenienie były kontrolowane przez procesy o charakterze tektonicznym oraz zmiany klimatyczne. Przeprowadzone badania pozwalają na dokładniejsze przeanalizowanie paleogeografii permskiej w trakcie sedymentacji osadów górnego czerwonego spągowca.

EN

Several lithofacies and their sedimentary environments were recognised within Upper Rotliegend deposits. Spatial analysis of genetically related lithofacies, allowed to descrite the sequence of sedimentary environments and factors controlling their evolution. It was the basis to characterise the depositional systems of the Upper Rotliegendes in the eastern Wielkopolska area. Two depositional systems were recognised: aeolian and fluvial. Their evolution was controlled by tectonic and climatic factors. This study permits a refinement ofpaleogeographic interpretation of the Upper Rotliegendes deposits.