Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Proposal for the integrated management of mineral water deposits

Uliasz-Misiak Barbara, Wojna-Dyląg Elżbieta

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 3

97--110

EN

Waters with mineralization above 1000 mg/dm3, classified as mineral waters, are exploited in many regions of Poland. Their resources are usually not renewable and their excessive exploitation can lead to the deterioration of their physical and chemical properties and negatively affect their quantitative status. The stages in the life of a groundwater deposit involve prospecting, exploration, development, and exploitation. Deposit management is the basis for a sustainable and economically successful process of using water resources. The problem of effective management of mineral water deposit management has not been raised so far, which is why the authors decided to address issues that should be taken into account in the above-mentioned process. An integrated approach to the prospecting, exploration, opening, and exploitation of mineral waters combining the knowledge of specialists from various disciplines (hydrogeologists, geologists, drillers and producers) will enable the appropriate management of these resources. The article describes the basic elements of the process, special attention has been paid to the mineral water deposit development plan conditioning the correct and economically justified exploitation of these waters. This plan should take the development strategy and legal and environmental conditions into account. Hydrogeological and mathematical models of mineral water deposits developed as part of the plan provide the basis for determining the extent of the mining area and estimating water resources. The deposit opening, exploitation, and monitoring methods are important elements of the deposit development plan.

PL

Wody mineralne o mineralizacji powyżej 1000 mg/dm3, zaliczone w Polsce do kopalin, są eksploatowane w wielu regionach. Są to wody, których zasoby nie są w większości odnawialne, a zbyt intensywna eksploatacja tych wód może prowadzić do pogorszenia ich właściwości fizyko-chemicznych oraz do zagrożenia ich stanu ilościowego. Życie złoża wód podziemnych rozpoczyna się wraz z pracami poszukiwawczymi, które prowadzą do odkrycia złoża, poprzez prace rozpoznawcze i zagospodarowanie, po jego eksploatację. Zarządzanie złożem jest podstawą zrównoważonego i zakończonego pełnym ekonomicznym sukcesem procesu wykorzystania zasobów wód. Problem odpowiedniego zarządzania zasobami wód mineralnych nie był dotąd poruszany, dlatego autorki podjęły się określenia zagadnień, które powinny być brane pod uwagę w procesie zarządzania złożem wód mineralnych. Zintegrowane podejście do poszukiwania, rozpoznania, udostępnienia i eksploatacji wód mineralnych, łączące wiedzę specjalistów z różnych dyscyplin (hydrogeologów, geologów i eksploatatorów), umożliwi odpowiednie gospodarowanie ich zasobami. W artykule scharakteryzowano podstawowe elementy procesu, szczególną uwagę zwrócono na plan zagospodarowania złoża wód mineralnych warunkujący poprawną i ekonomicznie uzasadnioną eksploatację tych wód. Plan ten powinien uwzględniać strategię zagospodarowania oraz uwarunkowania prawne i środowiskowe. Modele: hydrogeologiczny oraz matematyczny złoża wód mineralnych opracowane w ramach planów stanowią podstawę do wyznaczenia zasięgu obszaru i terenu górniczego oraz oszacowania zasobów wód. Ważnym elementem planu zagospodarowania złoża są także określone w nim sposoby udostępnienia i technologii eksploatacji wód wraz z ich monitoringiem.

2

Potrzeba stworzenia nowych uwarunkowań prawnych oraz regulacji planowania przestrzennego i rozwoju przy rozpoznawaniu i dokumentowaniu złóż

Stefanowicz Jan

Górnictwo Odkrywkowe

|

2019

|

R. 60, nr 2

43--48

PL

W artykule przedstawiono na tle aktualnych regulacji te nowe, które dopiero wchodzą w życie lub są projektowane w regulacjach planowania przestrzennego, rozwoju, budownictwa i inwestycji infrastrukturalnych, a także niektórych innych istotnych, jak: ochrony środowiska i przyrody, gospodarki odpadami, prawa wodnego, prawa energetycznego, mających wpływ na przyszłe inwestycje sektora wydobywczego. Autor uzasadnia tezę, iż dokumentacja geologiczna złoża oraz obliczenie zasobów niezbędne dla projektowania przyszłego wydobycia, a więc projekt zagospodarowania złoża, a także uwarunkowania dla budowy kopalni muszą uwzględniać regulacje, które będą obowiązywać w chwili udzielania koncesji wydobywczej i zatwierdzania planu ruchu zakładu górniczego. Artykuł przedstawia aktualne kierunki zmian w podstawowych dokumentach związanych z rozwojem kraju i regulacjami działalności gospodarczej, wskazując na rolę regulacji takich nowych instytucji, jak inwestycje celu publicznego, obszary funkcjonalne, nowe narzędzia dla reglamentacji inwestycji oraz szczególne regulacje w odrębnych ustawach dla specjalnych przedsięwzięć (przykładowo: autostrady o znaczeniu krajowym, sieci transgraniczne i interkonektory, czy elektrownia atomowa). Autor formułuje wnioski co do niezbędnych uzupełnień regulacji, zarówno w obszarze, o którym mowa wyżej, jak i dla kompatybilności w postanowieniach prawa geologicznego i górniczego.

EN

The article presents new regulations that are coming now into effect or that are being designed under regulations of spatial planning, development, construction and infrastructural investments as well as some other important ones such as: environmental and nature protection, waste management, water law and energy law which have an huge impact on future investments of the mining sector. Author justifies the thesis that the geological documentation of the deposit and the calculation of resources are necessary for designing future extraction and that the deposit development plan must take into account regulations that will apply at the time of granting the mining license and approval of the mining plant’s plan of operation. The article also presents current directions of changes in the basic documents related to the development of the country and business regulations, indicating the role of regulation of new institutions such as a public purpose investment, functional areas, new tools for investment regulation and special regulations in separate acts for special projects (for example: motorways of national importance, cross-border networks and interconnectors or a nuclear power plant). In the end, author formulates conclusions as to the necessary complements of the regulations of geological and mining law.

3

Geoinformacja w racjonalnej gospodarce złożami kopalin

Pactwa K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 5

30--33

PL

Artykuł prezentuje przykłady zastosowania geoinformacji w racjonalnej gospodarce złożami kopalin. Wykorzystanie komputerowych metod analiz ma na celu podkreślenie przydatności narzędzi informatycznych przy rozwiązywaniu problemów na różnych etapach gospodarki złożem.

EN

The paper presents examples of the use of geoinformation in the rational management of mineral deposits. The exploitation of computer methods of analysis, is used to emphasize the usefulness of IT tools to solve problems in different stages of deposit management.

4

Analysis of results of spatial development plans for management of rock raw material deposits

Kaźmierczak U.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 3

43--53

EN

This publication describes a mechanism for shaping the policy of spatial development, the final outputs of which are local land development plans determining the spatial distribution of objects of different environmental and economic functions. Land development plans guarantee a spatial order, which means not only aesthetic qualities, utility, logic, and clarity of spatial structure, but also high usability and effectiveness harmonized with nature, both nationally and locally. Working out such a plan is determined by drawing up many other planning documents. This results from the fact that spatial development should be integrated and comprehensive not only at the local but also at the regional level. What is more, the article presented the results of spatial policy at every stage of deposit management, from a deposit documentation to a post-mining area reclamation, as well as, it discussed issues connected with inadequate protection of the deposits in the planning documents. Documented rock raw material deposits must be included in a study of conditions and directions of commune spatial development (Polish: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin) and in a local land development plan (Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), and also in voivodeship area development plans. Admittedly, this mention does not protect the deposit from being used for non-mining purposes; still, lack of it might result in failure to obtain the concession for mining of deposits, which is not possible without exclusion of land from the previous use. As for the last phase of mining activity – that is, area reclamation after mining of mineral deposits – such ans area must undergo reclamation and be prepared for development in a way that enables it to function in accordance with the study of conditions and directions of commune spatial development and in the land development plan of the particular commune. This means the necessity of amendments to these documents unless they have already defined target functions of deposit area.

PL

W publikacji omówiono mechanizm kształtowania polityki planowania przestrzennego, którego ostatnim elementem są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, rozstrzygające o rozmieszczeniu w przestrzeni obiektów spełniających różne funkcje przyrodnicze i gospodarcze. Plany zagospodarowania przestrzennego są gwarantem ładu przestrzennego, który oznacza zarówno walory estetyczne, funkcjonalność, logikę, czytelność i jasność struktury przestrzennej, jak i zharmonizowane z przyrodą, wysoką użyteczność i efektywność we wszystkich skalach, od lokalnej do krajowej. Przygotowanie takiego planu poprzedzone jest przygotowaniem wielu innych opracowań. Związane jest to z tym, że planowanie przestrzenne powinno odbywać się w sposób zintegrowany, kompleksowy, nie na szczeblu lokalnym, lecz regionalnym. W artykule przedstawiono także skutki, jakie wywołuje polityka przestrzenna na każdym etapie gospodarowania złożem od momentu jego udokumentowania do rekultywacji terenów pogórniczych oraz poruszono problemy związane z niedostateczną ochroną złóż w dokumentach planistycznych. Udokumentowane złoża surowców skalnych muszą być ujawnione w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także w Planach zagospodarowania przestrzennego województwa. Brak takiego zapisu skutkuje odmową udzielenia koncesji na eksploatację złoża, która nie jest możliwa bez wyłączenia gruntów z dotychczasowej działalności. W przypadku ostatniej fazy działalności górniczej, tj. rekultywacji terenów po eksploatacji kopalin, obszar ten musi być zrekultywowany i przygotowany do zagospodarowania w taki sposób, aby mógł pełnić funkcje zgodne z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego danej gminy. Oznacza to konieczność zmian zapisów w tych dokumentach, jeśli wyprzedzająco nie określają docelowych funkcji terenu nad złożem.

5

Zagrożenia dla racjonalnej gospodarki złożem wynikające z lokalizacji szlaków komunikacyjnych w obszarach górniczych kopalń Kompanii Węglowej S.A.

Ziarno R., Zbroniec A., Szostak R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

345--357

PL

Lokalizacja istotnych z punktu widzenia rozwoju kraju i regionu Górnego Śląska szlaków komunikacyjnych w obrębie Obszarów Górniczych czynnych węgla kamiennego kopalń Kompanii Węglowej S.A. jest powodem poważnych utrudnień w optymalnym wykorzystaniu bazy zasobowej. Dotychczasowe doświadczenia przedsiębiorcy związane z planowaniem i prowadzeniem eksploatacji w obrębie ustalonych dla istniejącej autostrady A-4 pasów ochronnych (po 500 m w obydwie strony od osi autostrady) wskazują na bardzo mocne ograniczenia lub wręcz na brak możliwości prowadzenia w tym pasie eksploatacji węgla kamiennego wysoko wydajnymi systemami z zawałem stropu. Z tego też powodu istotne staje się doprowadzenie już na etapie prac studialnych i projektowych nad przebiegiem kolejnych szlaków komunikacyjnych optymalnego ich usytuowania również w aspekcie zalegających pod nimi złóż węgla kamiennego. Szacuje się, że w złożach KW S.A. w obrębie ustalonych pasów ochronnych dla autostrad A-4 i A-1, drogi ekspresowej S-1 oraz trasy kolei AGTC C-E 65 zalega 386,9 mln ton zasobów operatywnych węgla kamiennego, wyeksploatowanie których może być wysoce problematyczne. Brak możliwości eksploatacji powyższych zasobów będzie skutkował skróceniem żywotności kopalń, w obrębie których zlokalizowane są lub planuje się zlokalizować szlaki komunikacyjne, o 1 do 45 lat.

EN

From the perspective of country and Upper Silesia region development, the location of crucial transport routes located in mining areas of active coal mines of Kompania Węglowa S.A., is a reason for serious difficulties in the optimal utilization of resource base. Foregoing entrepreneur's experiences related to planning and exploitation in the protected area of existing A-4 highway (the area is set up 500m in both sides of the highway's axis) indicate strong limitations or even the lack of opportunities for hard coal exploitation using high-performance caving systems in the protected area. Therefore, it is important to reach, at the stage of study and design works over the direction of transport routes, its optimal location in the context of hard coal deposits beneath. It is estimated that in KW S.A.'s deposits located in the protected areas of A-4, A-1 highways, S-1 express road and AGTC C-E 65 railroad, there are 366.9 million tonnes of hard coal recoverable reserves, exploitation of which can be highly problematic. The lack of opportunities for exploitation of the following resources will result in shortening the lifetime of the coal mines (from 1 to 45 years), which are located or are planned to be located nearby transport routes.

6

Rola nadzoru górniczego w ochronie złóż kopalin i terenów górniczych

Wojtacha P., Mgłosiek J., Janduła J.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2013

|

nr 3

3-10

PL

W artykule scharakteryzowano wybrane zagadnienia ochrony złóż kopalin, a także elementy planowania przestrzennego – w kontekście ujmowania w dokumentach planistycznych terenów górniczych oraz złóż kopalin. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2011 r., prawo zobowiązywało do uwzględniania terenów górniczych i złóż kopalin w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, nie przewidując jednak konsekwencji za niespełnienie tego obowiązku. Od początku 2012 r., nowe Prawo geologiczne i górnicze wprowadziło narzędzia dyscyplinujące dla wojewodów, zmieniające w pewnym zakresie stopień ochrony złóż kopalin, w zasadzie nie wpływając jednak na uwzględnianie działalności górniczej w dokumentach planistycznych. Rola organów nadzoru górniczego w zakresie ochrony złóż kopalin wiąże się zasadniczo z nadzorem nad gospodarką złożem w czynnych i likwidowanych zakładach górniczych. Równocześnie, obejmuje kontrolę wpływu ich eksploatacji na ochronę terenów górniczych i stan bezpieczeństwa powszechnego (w tym informację o terenach pogórniczych). W nawiązaniu do powyższej roli artykuł przedstawia też aktualne działania organów nadzoru górniczego, podejmowane w celu poprawy ochrony złóż i terenów (po-)górniczych.

EN

Protection of mineral deposits requires a different approach depending on the character of a deposit (documented, predicted, perspective, developed or abandoned). Its rules are specified, though in an inconsistent and unclear manner, in many acts and secondary legislation. In general the security as regards present and futurę needs for exploitation of mineral deposits should be provided by zoning documents prepared on the level of a commune and province. The lack of consistency of the legislation does not always help it, which indicates the necessity of unifying the regulations and, perhaps, transposing all or most of the regulations on the protection of mineral deposits into one act. Such act should clearlyy specify the scope of such protection. One of the administrative bodies that deal with the protection of deposits is the mining supervision body. According to the Mining and Geological Law its role is to supervise and control the rational management of a deposit during the processes of mining minerals from developed deposits and during the liquidation of mining plants. However, mining authorities have also othertasks that are aimed at harmonizing the protection of mineral deposits and mining areas and at providing overall safety. In both of those cases, except for statutory tasks, they undertake a number of initiatives aimed at improving the standards of deposit management and at assessing and minimizing threats to general safety posed by active and liguidated mining plants.

7

Złoża kopalin jako element przestrzeni

Radwanek-Bąk B.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2012

|

nr 5

12-14

8

The selected duties of a geological survey in underground coal mines of upper Silesian Coal Basin (USCB, Poland)

Marcisz M.

Górnictwo i Geologia

|

2011

|

T. 6, z. 4

49-58

EN

The selected duties of a mining geologist performed in underground coal mines of USCB were presented. Mapping of underground workings, estimation of deposit structure influence (measurement of seam parameters, faults, folds and sedimentation dislocations), performing and documenting underground drillings and sampling of deposit were discussed. All abovementioned geological works provide information collected in the mining geological data base and their results are presented as cross-sections, profiles and maps. The setting-ups of cross-sections, profiles and maps allow to correlate and identify coal seams. The geological documentation of a deposit (with hydrogeological and geological-engineering documentations) made on the basis of mining geological data base was characterized. Other documents made on the basis of this documentation - like the project of deposit management, coal mine activity scheme and protocol of changes in resources - were shown as well. These documentation materials force the necessity of undertaking geological activity in other fields: estimation of coal quality in the seams, documentation, prevention and control of hazards, estimation of exploitation influence on the rock mass (roofs and floors classifications, prevention and control of rock bursts, prevention and repair of mining damages), classification and keeping record of resources and spacing of coal in deposit).

PL

W artykule przedstawiono wybrane obowiązki geologa górniczego w podziemnych zakładach górniczych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Omówiono: kartowanie wyrobisk podziemnych, wpływ struktury złoża na prowadzenie robót górniczych, wykonywanie i dokumentowanie podziemnych otworów wiertniczych oraz opróbowanie złoża. Ukazano znaczenie prac geologicznych w: szacowaniu jakości węgla w pokładach, dokumentowaniu, zabezpieczaniu i kontroli zagrożeń, określaniu wpływu robót górniczych na masyw skalny oraz w klasyfikacji i szacowaniu zasobów. Pokazano także ich udział w dokumentacji geologicznej złoża, projekcie zagospodarowania złoża, planie ruchu zakładu górniczego oraz w operacie ewidencyjnym zasobów.

9

Gospodarka złożem Bełchatów z wykorzystaniem geologicznych modeli komputerowych

Silarska E., Frankowski R., Kapusta J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 3

317-330

PL

Posiadanie cyfrowych modeli złoża dla Pola Bełchatów i Pola Szczerców, ich bieżąca aktualizacja oraz nabyte umiejętności pozwalają na wykorzystanie zawartych w nich informacji w szerokim zakresie działań. Model daje możliwość tworzenia map, przekrojów geologicznych przez całe złoże, jego część lub projektowaną zabierkę z uwidocznieniem litologii, stratygrafii bądź jakości węgla w zależności od potrzeb. Użytkownik oprogramowania w sposób szybki i zdecydowanie dokładniejszy może dokonać stosownych obliczeń dla krótko- i długoterminowego planowania robót górniczych. Wygenerowane dane charakteryzują się dobrą jakością, zgodną z rzeczywistością stwierdzoną w wyniku prowadzonej eksploatacji.

EN

The usage of continuously updated digital models of the Pole Bełchatów and Pole Szczerców fields as well as the know-how acquired allow for applying the information provided by them within a broad scope of activities. The model makes it possible to create maps, geological sections of the entire field, its part or the planned shortwall. It provides information concerning lithology, stratigraphy or coal quality - depending on the needs. The software user may calculate the necessary data for short- or long-term mining operations quickly and much more precisely. The generated data are of good quality and reflect the actual characteristics confirmed by the ongoing exploitation.

10

Perspektywy rozwoju bazy zasobowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.

Plutecki J., Niemiec G., Jarek A.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 3-4

8-14

PL

W artykule przybliżono perspektywy rozwoju bazy zasobowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Pokazano aktualną bazę zasobową jaką dysponują kopalnie JSW S.A. wraz z strukturą zasobów. Zaprezentowano także strategiczne kierunki rozwoju zagospodarowania złóż oraz opisano zamierzenia w zakresie udostępnienia pól "Bzie-Dębina 1-Zachód" oraz "Pawłowice 1". Opisano również możliwość eksploatacji zasobów zalegających w obszarach macierzystych kopalń na większych głębokościach. W aspekcie maksymalnego wykorzystania zasobów zastosowano w JSW S.A. technikę strugową w eksploatacji cienkich pokładów węgla.

EN

Development prospects of reserves base of Jastrzębie Coal company (JSW S.A.) are discussed. The present resources base being at JWS SA mines disposal and their qualitative structure are shown. Strategic directions of deposits management development are also presented as well as in the range of opening panels: "Bzie-Dębina 1-West" and "Pawłowice-1" described. The mining possibilities of reserves bedded within mine fields of mines on the bigger depths are described as well. In the aspect of maximum use of reserves in JSW S.A. the plough technology is used in the thin coal seams.

11

Zagospodarowanie złóż surowców skalnych : aspekt ekonomiczny i organizacyjny

Stryszewski M., Łochańska D.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2009

|

nr 5

73-75

PL

Prowadzenie eksploatacji odkrywkowej złóż związane jest zarówno ze sferą poznawczą, warunkującą racjonalne ich wykorzystanie, jak i organizacyjną. Ta ostatnia obejmuje obsługę wierceń, roboty strzelnicze, transport, remonty, rekultywację itd., zależnie od specyfiki eksploatacji. Wykonawstwo owych prac może byc prowadzone środkami własnymi, bądź zlecane na zewnątrz. Decyzja w tym zakresie jest zwykle podejmowana w oparciu o rachunek kosztów. Ostateczny wybór wykonawstwa tych prac w podstawowym zakresie warunkuje zagospodarowanie złóż.

12

Stopień geologiczno-górniczej atrakcyjności udokumentowanych złóż kruszyw naturalnych żwirowych

Górecki J., Sermet E.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2009

|

nr 2

16-19

PL

Pozyskiwanie kruszyw naturalnych żwirowych oraz łamanych rosło w Polsce w ostatnich latach, zwłaszcza w związku z rozbudową i modernizacją sieci drogowej. W 2007 r. wydobycie kruszyw piaszczysto-żwirowych oraz kamieni drogowych i budowlanych wyniosło ponad 185 mln ton, w tym niemal 140 mln ton (przeszło 75%) pochodziło ze złóż piasków i żwirów [Bilans zasobów, 2008]. Poziom ich zużycia na jednego mieszkańca ciągle odbiega wyraźnie od wielkości średniej w krajach UE i USA [Górecki, 2006]. Nawet w obliczu dekoniunktury związanej z kryzysem gospodarczym w skali globalnej krajowe wydobycie kruszyw nie powinno istotnie zmaleć. W artykule scharakteryzowano typy genetyczne i rozmieszcenie złóż w kraju, opisano stan udokumentowania i zagospodarowania złóż oraz przytoczono czynniki atrakcyjności i bariery zagospodarowania złóż kruszywa żwirowego.

13

Uniwersalna metoda programowania zagospodarowania złóż w wieloodkrywkowej kopalni węgla brunatnego. Cz. 1

Kasztelewicz Z.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 1-2

89-99

PL

Proponowana uniwersalna metoda programowania zagospodarowania złóż w wieloodkrywkowej kopalni węgla brunatnego została opisana i przedstawiona w dwóch częściach. W pierwszej części omówiono plan badań zakładający rozwiązanie czterech głównych problemów badawczych, które stanowią myśl metody. Do głównych problemów badawczych zaliczono: strategię sektora paliwowo-energetycznego, model kopalni wieloodkrywkowej, kolejność zagospodarowania złóż i docelowe wyposażenie wybranych odkrywek w maszyny podstawowe. Natomiast w drugiej części przedstawiono optymalizację wielohyterialną i ekonomiczną ocenę przyjętego wariantu eksploatacji oraz weryfikację metody.

EN

Proposed method of deposit management programming in multi-pit lignite opencast mines is being presented in two parts (of two articles). Part one is describing research plans, which assume jour main research problems solution that are the idea of this method. Main research problems are: strategy of fuels and energy sector, multi-pit mains models, deposits management order and target equipment of selected opencast mines. Part two is presenting multi-criteria optimization and economical assessment of selected way of exploitation and verification method.

14

Uniwersalna metoda programowania zagospodarowania złoż w wieloodkrywkowej kopalni węgla brunatnego. Część 2

Kasztelewicz Z.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 1-2

100-108

PL

W pierwszej części przedstawiono ogólny model decyzyjny metody programowania zagospodarowania złóż w wielood-krywkowej kopalni węgla brunatnego. Natomiast w drugiej części omówiono optymalizację wielohyterialną wyboru wariantu zagospodarowania złóż perspektywicznych i ekonomiczną ocenę eksploatacji złóż dla przyjętego wariantu eksploatacji kopalni wieloodkrywkowej. Metodę zweryfikowano w obiekcie badań. Na obiekt badań wybrano Kopalnię Węgla Brunatnego "Konin", która w swojej 60-cio letniej historii wyeksploatowała już pięć złóż węgla brunatnego. Obecnie prowadzi wydobycie na czterech złożach, a dla spełnienia zapotrzebowania dwóch lokalnych elektrowni w okresie najbliższych 30 lat powinna zagospodarować trzy dalsze złoża.

EN

Part one is presenting general decision model of deposit management programming in multi-pit lignite opencast mines. Multi-criteria optimization of variant choice of perspective deposits management and economic assessment of deposits exploitation for selected variant of multi-pit mine exploitation is being discussed in part two. The method has been verified in research object. Konin Brow Coal Mine, which exploited five brown coal deposits, has been selected. Presently this mine exploits four deposits and because of two local power plants' demands it should exploit three further deposits within thirty years.

15

Czy w Polsce jest możliwa racjonalna gospodarka złożami kopalin?

Nieć M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 3-4

57-62

PL

W 50-letniej historii systematycznego dokumentowania złóż kopalin zbadane zostały i wprowadzone do bilansu zasobów liczne złoża dotychczas niezagospodarowane. Stanowią one rezerwę surowcową. Występują ograniczenia i zagrożenia dla zagospodarowania tych złóż, przez prawa własności nieruchomości gruntowych, planowanie niegórniczego zagospodarowania terenu i nie zawsze uzasadnione wymagania ochrony środowiska. Powodują one, że wykorzystanie potencjalnej bazy zasobowej staje się wątpliwe. Stwarza to zagrożenie dla wykorzystania złóż i dla bezpieczeństwa surowcowego kraju w przyszłości. Ograniczone możliwości pozyskania w przyszłości surowców, zwłaszcza budowlanych może stanowić barierę dla zrównoważonego rozwoju społeczności lokalnych. Aktualne są zatem postulaty ochrony złóż zapewniającej możliwość ich wykorzystania w przyszłości. Rozpoznane i objęte ochroną powinny być też obszary potencjalnego występowania złóż o szczególnej wartości zarówno z punktu widzenia potrzeb ogólnokrajowych jak i lokalnych. Ochrona złóż i zasady jej realizacji powinny znaleźć wyraz albo w prawie geologicznym i górniczym, albo w odrębnej ustawie o ochronie złóż kopalin.

EN

Mineral deposits in Poland are systematically explored and inventoried since more than 50 years. Lot of them remain not mined and consist undeveloped resources. There exist strong restraints for their usage in the future: the ownership law of ground properties, planned not mining land usage of deposit areas, exigencies for protection of environment. The use of explored deposits remains doubtful and the sustainable development of the country and local societies may be limited. There is strong need for protection of undeveloped mineral deposits. He protection rules should be emphasized in the geological and mining law or in the special act on mineral deposits protection.

16

The universal method of deposit management programming in multi-pit lignite opencast mines. Part I

Kasztelewicz Z.

Archives of Mining Sciences

|

2006

|

Vol. 51, no 3

391-411

EN

The aim of the study is to reveal the need for the methodology of deposit management in multi-pit mines as well as to elaborate a method of strategic deposit management programming in such plants. The issue is not widely recognized in the part concerning the methodology of prospective deposit management programming in multi-pit mines. A general model of the method described in the work determines the following sequence of solving the research problems: I. Elaboration of strategy for fuel-energy sector development. 2. Creation of a multi-pit mine model. 3. Determination of prospective deposits management sequence. 4. Adoption of the exploitation technology and final providing the open cast mines with excavators and stackers. The elaborated method of deposit programming in multi-pit lignite mines is a new method applying the newest tools used for solving decisive problems in opencast mining. The method includes additional "mechanisms" which enable the final product - long-term strategy of a multi-pit mine - optimization considering numerous criteria and economic aspects, with a possibility of continuous updating of the assumptions for research projects. This universal method is characterized with high utilitarian values for a direct application in multi-pit mines. The method has enabled the elaboration of the optimal version of long-term exploitation of prospective deposits in "Konin" opencast lignite mine and can be applied in "Adamow" mine, newly designed "Legnica" lignite mine and similar opencast mines exploiting other useful minerals all over the world.

PL

Celem pracy było wykazanie potrzeby opracowania metodologii zagospodarowania złóż kopalni wieloodkrywkowej i opracowanie metody strategicznego programowania zagospodarowania złóż w takiej kopalni. Zagadnienie to jest mało poznane w części dotyczącej metodologii programowania zagospodarowania złóż perspektywicznych w kopalni wieloodkrywkowej, Ogólny model metody opisanej w pracy proponuje następującą kolejność rozwiązywania problemów badawczych: I. Opracowanie strategii rozwoju sektora paliwowo-energetycznego. 2. Stworzenie modelu kopalni wieloodkrywkowej. 3. Określenie kolejności zagospodarowania złóż perspektywicznych. 4. Przyjęcie technologii eksploatacji i docelowego wyposażenia odkrywek w koparki i zwałowarki. Opracowany sposób programowania złóż w wieloodkrywkowej kopalni węgla brunatnego jest nową metodą wykorzystującą najnowocześniejsze narzędzia stosowane w rozwiązywaniu problemów decyzyjnych w górnictwie odkrywkowym. W metodzie opracowano dodatkowe "mechanizmy", które pozwalają na poddanie produktu końcowego - długookresowej strategii kopalni wieloodkrywkowej - optymalizacji wielokryterialnej i ekonomicznej wraz z możliwością ciągłej aktualizacji założeń do projektów badawczych. Proponowana uniwersalna metoda posiada duże wartości utylitarne służące bezpośredniemu zastosowaniu w kopalniach wieloodkrywkowych. Metoda pozwoliła opracować wariant optymalny, długookresowej eksploatacji złóż perspektywicznych w KWB ,,Konin" i może być wykorzystywana także w kopalni ,,Adamów", w nowo projektowanej kopalni węgla brunatnego ,,Legnica" oraz w podobnych kopalniach odkrywkowych na świecie wydobywających inne kopaliny użyteczne.

17

The universal method of deposit management programming in multi-pit lignite opencast mines. Part II

Kasztelewicz Z.

Archives of Mining Sciences

|

2006

|

Vol. 51, no 3

413-434

EN

The aim of the study is to reveal the need for the methodology of deposit management in multi-pit mines as well as to elaborate a method of strategic deposit management programming in such plants. The issue is not widely recognized in the part concerning the methodology of prospective deposit management programming in multi-pit mines. A general model of the method described in the work determines the following sequence of solving the research problems: I. Elaboration of strategy for fuel-energy sector development. 2. Creation of a multi-pit mine model. 3. Determination of prospective deposits management sequence. 4. Adoption of the eXploitation technology and final providing the open cast mines with excavators and stackers. The elaborated method of deposit programming in multi-pit lignite mines is a new method applying the newest tools used for solving decisive problems in opencast mining. The method includes additional "mechanisms" which enable the final product - long-term strategy of a multi-pit mine - optimization considering numerous criteria and economic aspects, with a possibility of continuous updating of the assumptions for research projects. This universal method is characterized with high utilitarian values for a direct application in multi-pit mines. The method has enabled the elaboration of the optimal version of long-term exploitation of pr0spective deposits in "Konin" opencast lignite mine and can be applied in "Adamow" mine, newly designed "Legnica" lignite mine and similar opencast mines exploiting other useful minerals all over the world.

PL

Celem pracy było wykazanie potrzeby opracowania metodologii zagospodarowania złóż kopalni wieloodkrywkowej i opracowanie metody strategicznego programowania zagospodarowania złóż w takiej kopalni. Zagadnienie to jest mało poznane w części dotyczącej metodologii programowania zagospodarowania złóż perspektywicznych w kopalni wieloodkrywkowej. Ogólny model metody opisanej w pracy proponuje następującą kolejność rozwiązywania problemów badawczych: l. Opracowanie strategii rozwoju sektora paliwowo-energetycznego. 2. Stworzenie modelu kopalni wieloodkrywkowej. 3. Określenie kolejności zagospodarowania złóż perspektywicznych. 4. Przyjęcie technologii eksploatacji i docelowego wyposażenia odkrywek w koparki i zwałowarki. Opracowany sposób programowania złóż w wieloodkrywkowej kopalni węgla brunatnego jest nową metodą wykorzystującą najnowocześniejsze narzędzia stosowane w rozwiązywaniu problemów decyzyjnych w górnictwie odkrywkowym. W metodzie opracowano dodatkowe ,,mechanizmy", które pozwalają na poddanie produktu końcowego - długookresowej strategii kopalni wieloodkrywkowej - optymalizacji wielokryterialnej i ekonomicznej wraz z możliwością ciągłej aktualizacji założeń do projektów badawczych. Proponowana uniwersalna metoda posiada duże wartości utylitarne służące bezpośredniemu zastosowaniu w kopalniach wieloodkrywkowych. Metoda pozwoliła opracować wariant optymalny, długookresowej eksploatacji złóż perspektywicznych w KWB "Konin" i może być wykorzystywana także w kopalni "Adamów", w nowo projektowanej kopalni węgla brunatnego "Legnica" oraz w podobnych kopalniach odkrywkowych na świecie wydobywających inne kopaliny użyteczne.

18

Niektóre problemy techniczno-organizacyjne związane z ochroną niewykorzystanego złoża w warunkach likwidacji kopalni

Rułka K., Stochel D.

Przegląd Górniczy

|

2003

|

T. 59, nr 11

32-40

PL

W artykule omówiono rozwiązania techniczne i organizacyjne związane z zabezpieczeniem niewykorzystanego złoża. Wskazano kryteria, jakie należy brać pod uwagę przed podjęciem decyzji o ochronie złoża. Omówiono stosowane obecnie sposoby likwidacji wyrobisk udostępniających (szyby oraz wyrobiska korytarzowe i komorowe) ze wskazaniem możliwości ich wykorzystania oraz zasady ochrony pozostawionego złoża w przypadku: czasowego zatopienia, otamowania lub podsadzenia wyrobisk udostępniających oraz sposoby zabezpieczenia i długotrwałego utrzymania wyrobisk udostępniających. Wskazano sposób likwidacji szybów z możliwością ich ponownego uruchomienia. Całość zakończono wykazem problemów wymagających pilnego rozwiązania dla właściwej realizacji skutecznego zabezpieczenia niewykorzystanych złóż.

EN

Technical and organizational solutions connected with protection of a not used deposit are describet. Criteria to be taken under consideration before taking decision on deposit protection are pointed out. The currently used ways of openings (shafts, narrow workings and chamber workings) liquidation with pointing out possibilities of their use as well as principles of the left deposit protection in case of: temporary flooding, damming up or stowing of openings as well as the ways of protection and long-term maintenance of openings are discussed. The whole is ended by a list of problems to be urgently solved to realize an effective protection of not used deposits.

19

Gaz ziemny w Polsce - stan aktualny i najbliższa przyszłość

Rychlicki S., Siemek J.

Przegląd Górniczy

|

2000

|

T. 56, nr 2

1-6

PL

W artykule na bazie kilku uwag związanych z Europejską Dyrektywą Gazową przedstawiono szczegółowo dotychczasowy stan i rozwój gazownictwa w Polsce podkreślając niektóre jego silne i słabe strony. Zwrócono uwagę na istotne, zdaniem autorów, problemy związane z przyszłością polskiego przemysłu gazowniczego, szczególnie istotne w związku z przyszłym przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Zamieszczono również prognozy zapotrzebowania na gaz ziemny w perspektywie do roku 2010.

EN

Basing a few comments referring to the European Gas Directive, detailed so far state and development of gas engineering in Poland are presented stressing some its weak and strong points. Attention is paid to the essential, according to the authors opinion, problems connected with the future Poland's accession to the European Union. A prognosis of natural gas demand up to the year 2000 is also given.