Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The fate of Shokha quartzite as a building and decorative stone

Shekov K., Shekov V.

Hereditas Minariorum

|

2017

|

Vol. 4

171--182

EN

The background of crimson quartzite, a unique stone with properties second to none, is discussed. The wide use of the stone in the past has made it famous, but the area where it was and is quarried has not become a monument. The authors wish to attract the attention of the reader to this area and to establish a mining and industrial park nearby.

PL

Przedstawiono, sięgającą XVIII stulecia historię wydobycia i wykorzystania unikatowego karmazynowego kwarcytu Shoksha. Skała ta wykazuje wyjątkowo wysokie parametry i tradycyjnie uchodzi za surowiec ekskluzywny, niegdyś nazywana była „szlachetnym kamieniem carów”. Niekiedy, ze względu na charakterystyczną barwę, była ona niepoprawnie określana jako porfir. Odkrywcą złóż był Louis Antoine Leyson Le Duc, który poszukiwał w Rosji kamienia do wykonania grobowca Napoleona. Skała ta wykorzystywana była przede wszystkim jako surowiec bloczny, z którego wytwarzano elementy nawierzchni drogowych (kostka brukowa, płyty), ale także liczne pomniki i rzeźby. Znajduje się ją w wielu miastach Rosji (m.in. Pietrozawodsk, Petersburg, Moskwa) i Europy (np. Nunnanlahti, Paryż). Ponadto kwarcyt ten był wykorzystywany m.in. jako materiał ogniotrwały w hutnictwie żelaza. Historyczne wyrobiska kwarcytu Shoksha zlokalizowane są nad brzegami jeziora Onega. Obecnie rzadko stanowią one obiekt zainteresowania turystycznego, ale traktowane są jako ważne obiekty geologiczne oraz stanowiska dziedzictwa górniczego i przemysłowego, dyskutowane jest objęcie ich ochroną w ramach parku geologiczno-górniczego i krajobrazowego.

2

Podkrakowskie paleobazalty i możliwości ich wykorzystania

Heflik W., Jarczyk M., Dumańska-Słowik M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 1

11--15

PL

Podkrakowskie paleobazalty są skałami o porowatej teksturze i strukturze skrytokrystalicznej. Składają się z fenokryształów oliwinów przeobrażonych w iddyngsyt oraz masy skalnej zbudowanej w dużej przewadze z plagioklazów, a także z piroksenów i związków żelaza. Pory wypełnione są najczęściej minerałami wtórnymi, głównie kwarcem kalcytem i zeolitami. Są to skały o szerokim zastosowaniu, ze względu na intersujące właściwości fizyczne. Dawniej wykorzystywano je przede wszystkich w budownictwie dróg. Obecnie są stosowane w przemyśle ceramicznym, do produkcji wełny mineralnej oraz jako kamienie ozdobne. Poza tym, paleobazalty mogą być stosowane jako naturalne nawozy mineralne, ze względu na znaczną zawartość sodu.

EN

Paleobasalts from the vicinity of Krakow are typical volcanic rocks with porous and cryptocrystalline texture. They are built of phenocrysts of olivine, which have been altered into iddingsite and groundmass formed mainly by plagioclases, pyroxenes and iron compounds (goethite, hematite, magnetite). Their vesicles are filled with secondary minerals such as quartz, calcite and zeolites. Paleobasalts can be broadly applied due to their technical parameters. In past they were used in highway engineering. Nowadays these rocks are also utilized in ceramics for production of mineral wool or decorative stones. Moreover paleobasalts may be also used as a natural mineral sodium enriched fertilizers for farming.

3

Aktualne kierunki wykorzystania gnejsów ze złóż dolnośląskich i opolskich oraz perspektywy zastosowania ich w nowych gałęziach przemysłu

Witt A., Szmidt Z., Pomorski A., Majcher A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 1

47--57

PL

Gnejsy są jedną z najmniej eksploatowanych skał metamorficznych w Polsce. Eksploatacja ich prowadzona jest obecnie na większą skalę tylko w trzech kopalniach. Tradycyjnie są wykorzystywane głównie do produkcji kruszyw łamanych na cele budowy dróg, linii kolejowych oraz w budownictwie. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się je również do robót hydrotechnicznych oraz jako kamień ozdobny. Szczególnie ta druga branża rozwija się dynamicznie ze względu na duże walory zdobnicze. Skały, ze względu na skład mineralny, posiadają również możliwości ich wykorzystania w innych gałęziach przemysłu. Prowadzone badania wykazały potencjalne nowe kierunki ich zastosowania w przemyśle ceramicznym i szklarskim. Istnieje również, po przeprowadzeniu odpowiednich badań, szansa na zastosowanie pyłów gnejsowych oraz drobnych jego frakcji do produkcji nawozów dla rolnictwa.

EN

Gneisses are one of the least excavated metamorphic rocks in Poland. The excavation is carried out on a large scale in only three open pits. Traditionally, they are mainly used for the production of crushed aggregate for the construction of roads, railways and building construction. In recent years they have been more often applied also in hydrotechnical construction works and as decorative stones. Especially the latter branch is growing rapidly due to gneisses’ ornamental qualities. Due to their mineral composition these rocks can be also used in other industries. Studies have demonstrated potential new directions for their use in ceramic and glass industries. After suitable research there is also an opportunity to use gneiss dust and small particles for the production of fertilizers for agriculture.

4

Local and exotic building and decorative stones in historical castles of SW Poland : a reconnaissance study

Kryza R., Dziedzic M., Unterwurzacher M., Prell M., Pietrzykowska K., Strick D., Schumacher V., Wilhelm D.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 6

332--344

EN

South-west Poland (Silesia) is the region of dramatic history which has left significant heritage, comprising, e.g., numerous historical castles. In this paper, we describe selected castles in Lower Silesia, with special attention given to the usage of exotic (imported) decorative stone materials traded across Europe in various historical periods. Out of the total number of c. 100 historical castles and palaces in SW Poland, only three of them, i.e. Czocha, Ksi¹¿ and Moszna, have preserved significant amount of the original stone decoration. In Czocha Castel, apart from local stones, we have identified, e.g.: red and white, and grey limestones (from Belgium, Germany or Italy). In Ksi¹¿ Castle, the interiors have a great variety of exotic stone materials: travertine, marbles and limestones, e.g. Rosso di Francia, and many others, mostly from France and Italy. In Moszna Castle, representative rooms are adorned with “marbles”: Rosso di Verona, Giallo di Verona, Giallo Siena, Rosso di Francia, and serpentinites and ophicalcites (from Austria and Italy). Most of the exotic stones in the three castles studied were imported at the turn of the 19th–20th centuries and in the early 20th century, when the castles were largely reconstructed and redecorated.

5

Kompleks węglanowy - źródło kamieni łamanych i blocznych w rejonie Dębnika k.Krzeszowic (wschodnie obrzeżenie GZW)

Tomaś A., Tomaś A., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 3-4

84-89

PL

W obszarze zawartym między miejscowościami: Dębnik, Racławice, Szklary i Dubie w rejonie Krzeszowic i Jerzmanowic już w połowie XV wieku rozpoczęto eksploatację wapieni dewońskich i karbońskich. Początkowo były one wykorzystywane jako kamień budowlany, a po oszlifowaniu jako kamień ozdobny. Wartość ozdobną wapieni wykorzystali budowniczowie wielu obiektów sakralnych głównie w Krakowie, ale także w okolicach Krakowa i Częstochowie. W latach 70. ubiegłego wieku przeprowadzono inwentaryzację 32 kamieniołomów. Zebrany materiał skalny został opracowany pod względem mikrofaunistycznym w płytkach cienkich. Występujące w wapieniach struktury biogeniczne decydują o ozdobnych walorach tych skał węglanowych. Zespół mikroorganizmów wskazuje na późnodewoński i wczesnokarboński wiek tych osadów. Aktualnie skały te są eksploatowane w kilku miejscach, a urobek wykorzystywany jako kamienie łamane i bloczne, m.in. do produkcji betonów, mas bitumicznych, budowli drogowych, kolejowych, a najdrobniejsze frakcje mogą być stosowane jako wapniowo- magnezowe nawozy mineralne.

EN

In the area comprised between the localities: Dębnik, Racławice, Szklary, and Dubie in the region of Krzeszowice and Jerzmanowice already in the half of the 15th century exploitation of Devonian and Carboniferous limestones was started. Initially they were used as building stones, and after polishing as decorative stones. Of the decorative value of limestones took advantage the builders of many sacral objects, mainly in Cracow, but also in the neighbourhood of Cracow and Częstochowa. In the seventies of the past century inventorying of 32 quarries was carried out. The collected rock material was elaborated in the microfaunistic respect in thin plates. The biogenic structures occurring in the limestones decide about the decorative advantages of these carbonate rocks. The complex of microorganisms indicates the Late Devonian and Early Carboniferous period age of these deposits. Currently these rocks are exploited in several places and the mined rock is used as broken and block stones, among others for the production of concretes and bituminous masses, for road and railway structures, and the finest fractions can be used as calcium-magnesium mineral fertilizers.

6

Kamienie użytkowe i dekoracyjne na Dolnym Śląsku

Lorenc M. W., Mazurek S.

Architektura Krajobrazu

|

2010

|

nr 3

50-58

EN

Stones used as both building and/or decorative material represent three genetic groups of rocks: mag-matic, sedimentary and metamorphic ones. Each of them is characterized by their very specific mineral composition and their internal structure too. Various kinds of rocks were and still are exploited in Lower Silesia, as well in the Sudetes Mountains as on the Sudetic foreland. One of the most popular and very well known rocks are granites. Very special kind of granite characterized by pink colored feldspar is exploited in Szklarska Poreba, near jelenia Gora (Sudetes Mountains). On the Sudetic foreland gray colored granites are exploited on the area between Strzegom and Sobotka, in the vicinities of Strzelin, and in Kosmin near Niemcza. Sandstones used as decorative material occur in several areas of Lower Silesia. High quality red colored variety is exploited between Nowa Ruda and Stupiec. Yellow and beige colored rocks occur in Zerkowice, Wartowice and Czaple near Boleslawiec. Another variety of sandstone in various colors occurs in Stotowe Mountains (part of the Sudetes Mountains) near Radkdw, Dlugopole and Szczytna Slqska. Slightly metamorphosed limestone, which on the cross section shows very picturesque design is exploited in another part of the Sudetes Mountains near Wojcieszow. Marble is a kind of metamorphic rock, which for a long time is exploited in both the Sudetes Mountains and on the Sudetic foreland. In the mountainous region, white, pink and green colored marbles occur in the southern part of the Ktodzko district, near Stronie Sl^skie. Quarries of white, gray, yellow and black colored marble is located in Stawniowice (eastern Sudetes) and in Przeworno, near Strzelin (Sudetic foreland). Serpentinite is a green colored metamorphic rock, mostly used as decorative stone. It is exploited from prehistoric times till now in the vicinities of the Sleza Hill near Sobotka, mainly in Nastawice on the Sudetic foreland. All the mentioned above rocks were in the past and very recently are commonly used as both building and/or decorative material in many towns of Poland, Germany, Czech Republic, Slovakia and Hungary. Some examples of sculptures and buildings made of these stones are given on the photos attached to the text.

7

Dolnojurajskie piaskowce z okolic Przysuchy-Opoczna, ich wykształcenie i możliwości wykorzystania

Kobylec K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 2/1

59-72

PL

Przedstawiono wyniki badań terenowych, petrograficznych oraz technologicznych piaskowców dolnojurajskich (liasowych) okolic Przysuchy i Opoczna. W obszarze o powierzchni ponad 200 km2, zlokalizowanych zostało pięć kamieniołomów (w trzech z nich prowadzi się wydobycie na lokalne potrzeby mieszkańców, w tym w dwóch złożach bez koncesji). Odsłaniające się w nich piaskowce należą do hetangu - serii skłobskiej (złoża Kamienna Góra, Ruszkowice), synemuru - serii ostrowieckiej (odsłonięcie w Brzuśni oraz złoże Mroczków Gościnny), a także pliensbachu - serii gielniowskiej (odsłonięcie w Skrzynnie). Charakteryzują się one przeważnie jasnoszarą, bądż żółtą barwą (różowe piaskowce spotykane są jedynie w złożu w Mroczkowie Gościnnym), drobnym lub średnim uziarnieniem oraz najczęściej bezładną teksturą (rzadko występuje laminacja i warstwowanie przekątne). Piaskowce tworzą ławice o miąższości od kilku centymetrów do około metra. Obserwacje mikroskopowe wykazały, że są to arenity kwarcowe. W ich składzie ziarnowym oprócz kwarcu znajdują się niewielkie ilości okruchów skał krzemionkowych, muskowitu i skaleni (Skrzynno, Mroczków Gościnny) oraz pojedyncze okruchy skał ilastych i węglanowych (Mroczków Gościnny). W skład spoiwa wchodzi natomiast - w różnych proporcjach - krzemionka, minerały ilaste i związki żelaza. Piaskowce z omawianych złóż według normy PN-84/B-01080 należą do skał średnio ciężkich i ciężkich (gęstość pozorna od 1960 do 2700 kg/m3), mało i średnio nasiąkliwych (nasiąkliwość wagowa od 2,8 do 9,7%), słabo i średnio wytrzymałych na ściskanie (wytrzymałość na ściskanie od 23,8 do 121 MPa). Mogą zatem być wykorzystywane jako materiał budowlany. Ze wstępnej oceny bloczności wynika, że jedynie piaskowce ze złoża w Skrzynnie mogą być stosowane jako bloczny materiał architektoniczny (bloczność ok. 35%). Niewielka wytrzymałość na ściskanie, rzędu 30 MPa, czyni z nich ponadto łatwourabialny surowiec rzeźbiarski. Piaskowce z kamieniołomów w Ruszkowicach i Brzuśni charakteryzują się mniejszą miąższością ławic, wobec czego tylko częściowo nadają się do produkcji bloków. Pozostałe partie wymienionych złóż, a także całość kopaliny pozyskiwanej ze złoża Mroczków Gościnny, mogą być przeznaczone do wyrobu drobnych elementów foremnych lub tzw. 'łupanki piaskowcowej'.

EN

The paper presents the interpretation of results of field research, petrographic analyses and technological investigations of Lower Jurassic sandstones, occurring in Przysucha and Opoczno area. As the consequence of field research, carried out at the area of 200 km2, five quarries were located. The extraction of two of them was abandoned, while the raw material from the remaining three has been still utilized by the local people (in two cases without required exploitation license). Sandstones from examined quarries belong to the Skłoby Series (Kamienna Góra and Ruszkowice deposits), Ostrowiec Series (Brzuśnia and Mroczków Gościnny deposits) and Gielniów Series (Skrzynno deposit). They are predominantly of light grey or yellow colour (pink ones occur only in Mroczków Gościnny deposit), fine-to medium grained with rare visible cross-bedding or lamination. Thickness of the beds is from few centimeters to about one meter. On the base of the microscopic analyses these sandstones were classified as quartz arenites. Their grain' components are mainly detritic quartz and small amounts of fragments of rocks (mainly siliceous), micas and feldspars, which are cemented by the silica, clay minerals and iron compounds in various proportions. The physical and mechanical properties of these rocks, which were determined, make them appropriate for building purposes. Sandstones have middle and high density (from 1960 to 2700 kg/m3), low and middle water absorption (from 2.8 to 9.7%), and low and middle compression strength (from 23.8 to 121 MPa). They can be also utilized as architectonic stone, but estimation of block divisibility show, that mainly Skrzynno deposit is suitable for extraction of blocks - roughly 35% of the rock can be extracted as blocks of above 0.4 m3 volume. Sandstones from the other deposits are appropriate for the production of smaller dimension and split tiles. Additionally, low compression strength (about 30 MPa) of rocks from Skrzynno makes them very desirable material for sculpturing.