Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rośliny mało znane. Tawulce

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 9

40

PL

Tawulce (Stephanandra) należą do rodziny różowatych (Rosaceae). Są roślinami niskimi. Znane są cztery gatunki tych krzewów występujące we wschodniej Azji. W naszych ogrodach botanicznych, a rzadko na miejskich terenach zieleni, uprawiane są dwa gatunki. Warte są jednak większego rozpowszechnienia.

2

Rośliny mało znane, różanecznik ostrokończysty

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 12

40

PL

Różanecznik ostrokończysty (Rhododendron mucronulatum Turcz.) należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae) i zaliczany jest do gatunków półzawszezielonych. Liczba utrzymywanych liści zimą związana jest z jej surowością. Został opisany przez rosyjskiego botanika i pisarza przyrodniczego Nikolaia Stepanoviča Turczaninova (1796–1864) w 1837 r. W stanie naturalnym występuje w północno-zachodnich Chinach – w prowincjach Hebei i Szantung, na Półwyspie Koreańskim, w Japonii na wyspach Honsiu i Kiusiu, a północną granicę zasięgu osiąga na rosyjskim Dalekim Wschodzie. Rośnie tam w formie pojedynczych krzewów lub tworzy zarośla w lasach mieszanych i na ich obrzeżach, na skałach i w górach do wysokości około 1700 m n.p.m. Do uprawy został wprowadzony w 1882 r.

3

Rośliny mało znane. Kruszyna pospolita

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 11

44

PL

Kruszyna pospolita (Rhamnus frangula L.) i szakłak pospolity (R. cathartica L.) należą do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae) i tylko one reprezentują tę rodzinę we florze rodzimej. Kruszyna znana była także pod nazwą Frangula alnus Mill. Naturalnie występuje w całej Europie. W Polsce najliczniej rośnie na glebach świeżych i wilgotnych o odczynie kwaśnym do zasadowego (pH 3,5–8,0), a także okresowo zalewanych, w lasach łęgowych, olszynach, w świetlistych sośninach i na torfowiskach, spotykana jest również na stanowiskach suchych. Intensywne pozyskiwanie kory kruszyny dla celów leczniczych doprowadziło do wyeksploatowania jej zasobów w niektórych rejonach kraju. Dlatego m.in. została objęta częściową ochroną prawną, lecz nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Dla ogrodnictwa ozdobnego, w tym dla zieleni miejskiej, większe znaczenie mają jej odmiany obecnie rozpowszechniane niż sam gatunek.

4

Rośliny mało znane. Irga różowa

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 7-8

66

PL

Spośród ponad 100 gatunków irg, irga różowa (Cotoneaster roseus Edgew.), w Europie – w tym także w Polsce – uprawiana jest bardzo rzadko. W naszym kraju można ją oglądać w ogrodach botanicznych w Warszawie, Warszawie-Powsinie, Lublinie, Poznaniu, w arboretach w Rogowie i Bolestraszycach koło Przemyśla oraz w Ogrodzie Dendrologicznym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W stanie naturalnym występuje w Afganistanie, Kaszmirze (Północne Indie) i w Himalajach. Należy do rodziny różowatych (Rosaceae).

5

Rośliny mało znane. Irga Dammera

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 6

37

PL

Irga Dammera (Cotoneaster dammeri Schneid.) należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Wśród ponad stu gatunków irg jest rośliną zawsze zieloną i płożącą się na powierzchni gleby. W stanie naturalnym występuje w środkowych Chinach, zwłaszcza w zachodniej części prowincji Hupeh. Do uprawy została wprowadzona w 1900 r. w Wielkiej Brytanii przez E.H. Wilsona.

6

Rośliny mało znane. Ewodia Daniela

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 10

40

PL

Ewodia Daniela (Tetradium daniellii (Benn.) Hartley) należy do rodziny rutowatych (Rutaceae). W stanie naturalnym występuje na Półwyspie Koreańskim i w północnych prowincjach Chin, aż po Mandżurię. Rośnie tam w lasach liściastych do 160 m n.p.m. Panuje tam klimat monsunowy z roczną sumą opadów około 600 mm, a termiczne minimum absolutne w niektóre zimy wynosi -22°C, zwykle jest wyższe. Została odkryta przez Williama Freemana Daniella (1818–1865) w 1860 r. i po raz pierwszy wprowadzona do uprawy w Arboretum Arnolda w Stanach Zjednoczonych. Do polskiego Arboretum Kórnickiego dotarła w 1928 r. z japońskiego Tokio.

7

Powojniki zawsze pewne

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 6

41--43

PL

Powojniki to wartościowe rośliny o szerokich możliwościach zastosowania. Odpowiednio dobrane, doskonale sprawdzaja sie w miastach, uatrakcyjniając roslinne kompozycje barwnymi kwiatami i ciekawymi owocostanami.

8

Niezawodne pęcherznice

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 5

41--43

PL

Pęcherznica kalinolistna (Physocarpus opulifolius) jest jednym z najodporniejszych i najłatwiejszych w uprawie liściastych krzewów ozdobnych, bardzo blisko spokrewnionym z tawułami. Ze względu na jej intensywną hodowlę prowadzoną w ostatnich latach, znaczenie i możliwości zastosowania krzewów pęcherznic stale się poszerzają.

9

Krzewy ozdobne mało znane. Urodlin trójłatkowy

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 6

32

PL

Urodlin trójłatkowy (Asimina trilobata (L.) Dunal) należy do egzotycznej rodziny botanicznej flaszowcowatych (Annonaceae), w której znajdują się rośliny ozdobne oraz wydające jadalne, smaczne owoce na obszarach ciepłych. Spośród ośmiu znanych gatunków u nas można próbować uprawiać ten wymieniony w tytule. W naturze występuje w Ameryce Północnej – od stanu Nowy Jork na północy do Florydy na południu, na zachód do Nebraski i Teksasu. Do uprawy został wprowadzony w 1736 r. W Polsce może być uznany za unikatowy. W 1999 roku w Polsce był podawany z ośmiu arboretów i ogrodów botanicznych, znajdujących się w takich miejscowościach, jak Glinna k. Szczecina, Kórnik, Lublin, Rogów, Syców, Warszawa, Wrocław i Poznań – Ogród Dendrologiczny Uniwersytetu Przyrodniczego.

10

Krzewy ozdobne mało znane. Różanecznik żółty

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 1

26

PL

Różanecznik żółty (Rhododendron luteum Sweet), nazywany także azalią pontyjską (Azalea pontica L.), należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Wybitny polski botanik, profesor Władysław Szafer (1886-1970), uznał go za najpiękniejszą roślinę naszej flory, chociaż w obecnych granicach naszego państwa występuje tylko na jednym stanowisku – w Woli Żarczyckiej k. Leżajska, w woj. podkarpackim.

11

Krzewy ozdobne mało znane. Różanecznik Smirnowa

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 3

34

PL

Różanecznik Smirnowa (Rhododendron smirnowi Trautv.) jest gatunkiem zawsze zielonym, którego liście raz rozwinięte żyją kilka lat, po czym opadają, ale co roku powstają nowe, dlatego krzew jest zawsze ulistniony, niezależnie od pory roku. W stanie naturalnym roślina występuje w północno-wschodniej Turcji (Lazistan) i w południowo-zachodniej Gruzji – w Adżari (Kaukaz), w górach na wysokości 800-2400 m n.p.m., w lasach mieszanych, krzewiastych zaroślach, na górskich pastwiskach i odkrytych zboczach. Różanecznik ten został odkryty przez M.N. Smirnowa i W.A. Massalskiego w 1885 r. w tureckim Lazistanie, a rok później opisał go E.R. Trautvetter.

12

Krzewy ozdobne mało znane. Różanecznik katawbijski

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 2

24

PL

Różanecznik katawbijski (r. fioletowy) – Rhododendron catawbiense Michx. w Polsce znany jest przede wszystkim z nazwy, a nie z żywych roślin, bowiem takie spotykane są u nas sporadycznie. Gatunek, jego klony i mieszańce, do stworzenia których go wykorzystywano, a określane jako Rhododendron Catawbiense-Hybridum, są najważniejszymi różanecznikami zawsze zielonymi w uprawie w naszym kraju. Uprawiane na właściwym siedlisku wytrzymują mrozy do -34°C. Dzięki temu odegrał on wielką rolę w hodowli nowych odmian wielkokwiatowych o rozmaitych ich barwach. Wiele z nich jest u nas znanych. Do uprawy zaś warto wprowadzić gatunek sensu stricto. Odkryty został w dolinie rzeki Catawba (Karolina Północna), od której otrzymał nazwę gatunkową, a do uprawy wprowadzono go w 1809 r. w Ameryce Północnej.

13

Krzewy ozdobne mało znane. Różanecznik dekoracyjny

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 4

28

PL

Różanecznik dekoracyjny (Rhododendron oreodoxa Franch.) w naszym kraju jest uprawiany bardzo rzadko, zaledwie w pięciu ogrodach botanicznych i arboretach: w Rogowie, Wojsławicach, Warszawie-Powsinie, Przelewicach i we Wrocławiu. Ojczyzną tego różanecznika są Chiny – zachodni Syczuan, Gansu i Hubei. Rośnie tam w górskich lasach mieszanych, w zaroślach oraz na odkrytych stokach, na wysokości 2100-3800 m n.p.m. Do uprawy w Europie wprowadził go sławny podróżnik i „łowca roślin” Ernest Henry Wilson w 1904 r.

14

Krzewy ozdobne mało znane. Różanecznik ‘Cunningham’s White’

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 5

28

PL

Różanecznik ‘Cunningham’s White’ jest niezwykły. Urośnie na glebach cechujących się różnym składem mechanicznym i odczynem, a także odznaczających się rozmaitą żyznością i wilgotnością. Udaje się na suchej glebie bielicowej, a nawet na żwirze. Takich zdolności przystosowawczych nie mają inne pięknie kwitnące różaneczniki. ‘Cunningham’s White’ jest w Polsce znany, ale niezbyt często uprawiany, choć na to zasługuje. Jak wiadomo, inne różaneczniki wymagają gleby co najmniej umiarkowanie wilgotnej, koniecznie o odczynie silnie kwaśnym i kwaśnym (pH 3,0-5,7) oraz podlewania wodą miękką (najlepiej deszczówką) w okresach suszy. Różanecznik ‘Cunningham’s White’ rozwija się dobrze na glebach o odczynie obojętnym (pH 7,2). Może zatem być uprawiany praktycznie w każdym ogrodzie i w innych obiektach zieleni w glebie macierzystej, czyli bez jej wcześniejszego specjalnego przygotowania. Jego zaletą jako krzewu ozdobnego sensu stricto jest obfite kwitnienie już na przełomie kwietnia i maja. Co więcej, służy także jako podkładka do szczepienia różnych odmian różaneczników, dzięki czemu mogą one zdobić ogrody położone na glebach dla nich nieodpowiednich. Rozmnaża się bardzo łatwo wegetatywnie, za pomocą sadzonek pędowych.

15

Krzewy ozdobne mało znane. Orszelina japońska

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 9

33

PL

Orszelina japońska (Clethra barbinervis Sieb. et Zucc.) pochodzi z górskich lasów Japonii. Do uprawy została wprowadzona w 1870 r. W Europie spotykana jest rzadko, a w Polsce można ją obserwować w arboretach w Kórniku, Rogowie i Wojsławicach oraz w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu. Dlatego też pozostaje u nas krzewem ozdobnym mało znanym. Walorami dekoracyjnymi przewyższa orszelinę olszolistną (Clethra alnifolia L.), również rzadko uprawianą w Polsce. Zalecana jest do stosowania w strefach klimatycznych 5-7 (wg USDA Plant Hardiness Zone – United States Department of Agriculture), czyli na całym obszarze naszego kraju. Orszelina należy do rzędu wrzosowców (Ericales) i rodziny orszelinowatych (Clethraceae).

16

Krzewy ozdobne mało znane. Kokornak wielkolistny

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 12

26

PL

Kokornak należy do rodziny kokornakowatych (Aristolochiaceae). Wśród ponad 300 znanych gatunków dominują byliny, ale tych o pędach zdrewniałych jest mało. Należy do nich m.in. kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla Lam.), przydatny do uprawy w naszym kraju. Pochodzi ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych – od stanu Massachusetts do Kansas i wschodniej części Teksasu. Uprawiany jest od 1783 r. To silnie rosnące pnącze, wspinające się na podporach do wysokości 10-15 m.

17

Krzewy ozdobne mało znane. Janowce

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 11

28

PL

Janowce (Genista) należą do rodziny bobowatych (Fabaceae). Znanych jest ok. 100 gatunków krzewów i krzewinek o liściach opadających przed zimą oraz zawsze zielonych. W stanie naturalnym rośliny te występują w Europie, północnej Afryce, na Wyspach Kanaryjskich i w zachodniej Azji. W naszym kraju dziko rosną trzy gatunki: janowiec ciernisty (G. germanica L.), włosisty (G. pilosa L.) i barwierski (G. tinctoria L.). Rozwijają złocistożółte kwiaty, zwykle w dużej ilości. Jako rośliny ozdobne u nas są spotykane rzadko. Ze względu na zdolności przystosowawcze do trudnych warunków ekologicznych (np. słaba gleba) zasługują na większą uwagę.

18

Krzewy ozdobne mało znane. Itea wirginijska

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 7-8

38

PL

Itea wirginijska (Itea virginica L.) nie ma ustalonej polskiej nazwy rodzajowej, dlatego używam tej pochodzącej z języka greckiego, w którym Itea oznacza wierzbę. W Stanach Zjednoczonych, gdzie roślina występuje naturalnie, nazywana jest Virginia Sweetspire – co w wolnym tłumaczeniu oznacza wirginijską słodką wierzbę, ze względu na pionowy wzrost i piękne kwiatostany złożone z pachnących kwiatów. Bywa, że roślinę tę określa się mianem Virginii-willow – wirginijskiej wierzby. Botanicy nie są zgodni co do przynależności tej rośliny do rodziny botanicznej. Zaliczana bywa do rodzin: skalnicowatych – Saxifragaceae, Iteaceae i Escalloniaceae. W USA dziko rośnie w stanach od New Jersey na północy do Florydy na południu, na zachód do Missouri i Louisiany oraz we wschodnim Teksasie, w nieurodzajnych lasach sosnowych. Do uprawy została wprowadzona w 1744 r. W Polsce można ją obserwować w Arboretach w: Rogowie, Glinnej, Wojsławicach, Poznaniu i w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu. Polskie szkółki jej nie rozmnażają.

19

Krzewy ozdobne mało znane. Głogownik

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 10

32

PL

Głogownik należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Znanych jest ok. 40 gatunków tego rodzaju. Są to krzewy (na ogół duże), ewentualnie niskie drzewa, o liściach sezonowych, czyli opadających przed zimą oraz zawsze zielonych. W stanie naturalnym występują we wschodniej i południowo-wschodniej Azji. Do uprawy w naszym kraju można zalecać głogownik kosmaty (Photinia villosa DC.) i głogownik Dawida (Ph. davidiana (Decne.) Cardot.). Ozdobę tych roślin stanowią liście i barwne owoce, długo utrzymujące się na roślinach. Krzewy te w Polsce są trudno dostępne, a zasługują na uwagę.

20

Różaneczniki na terenach zieleni

Czekalski M.

Zieleń Miejska

|

2010

|

Nr 6

28-29

PL

Różaneczniki należą do najpiękniejszych krzewów ozdobnych. Dlatego warto je sadzić zwłaszcza w grupach w miejskiej przestrzeni publicznej. Dzięki temu nie tylko wpiszą się one lepiej w nowoczesne miejskie krajobrazy, ale i wzbogacą nasze doznania estetyczne związane z zielenią polskich miast.