Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ zagospodarowania terenu na relacje opad-odpływ w zlewni Zbiornika Tresna

Droździk Anna

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 4

7--16

PL

Gospodarka wodna polega na planowanym i ukierunkowanym zarządzaniu zasobami wodnymi. Obejmuje ona zarówno etap tworzenia się zasobów wodnych, jak i dysponowanie nimi, w tym wykorzystywanie wody przez konsumentów. Gospodarka wodna prowadzona na obiektach hydrotechnicznych, jakimi są zbiorniki zaporowe, polega na kontrolowaniu przepływu wody przez zaporę oraz utrzymywaniu odpowiedniego napełnienia zbiornika i wynikającej z niego rezerwy powodziowej, jako następstwo prognozowanego opadu i oczekiwanego dopływu do zbiornika. Obszarem badań była zlewnia Zbiornika Tresna do przekroju zapory. Obiektem hydrotechnicznym, w którym bezpośrednio realizuje się gospodarowanie wodą, jest Zbiornik Tresna (dokładnie zapora w Tresnej). Z kolei w sposób pośredni na bilans wodny obszaru całej zlewni oddziałuje zagospodarowanie i użytkowanie terenu. Okresem badawczym były lata 2000-2019. Na przestrzeni badanych 20 lat zaobserwowano malejący trend opadów, a w ostatnim 10-leciu większą częstotliwość lat z niedoborem lub nadmiarem opadów. Opad efektywny w założonych warunkach wystąpił w 38% przypadków i wynosił średnio 6,8% opadu całkowitego. Zagospodarowanie terenu zlewni Zbiornika Tresna przedstawia się następująco: 46,3% powierzchni zajmują grunty leśne, 40,7% rolne, 13,0% pozostałe. W związku z rozpadem monokultur świerkowych w Beskidach grunty leśne podlegają przemianom struktury gatunkowej i wiekowej. Obecnie skład gatunkowy jest już dostosowany do siedliska, co oznacza, że zmniejszono udział świerka na korzyść buka i jodły. Analiza dopływów do zbiornika wykazała, że zlewnia reagowała różnokierunkowo na pojedyncze epizody opadowe. Reakcja ta zależała od stanu przestrzeni zajmowanej przez roślinność, tj. składu gatunkowego i struktury wiekowej drzewostanu oraz trwania okresu wegetacyjnego.

EN

Water management consists in planned and targeted management of water resources. It includes both the stage of water resources formation as well as that of their distribution, including the use of water by consumers. Water management carried out in hydro-engineering structures, such as dam reservoirs, consists in controlling the flow of water through the dam and maintaining the appropriate reservoir's filling level in order to provide flood reserve corresponding to the forecast precipitation and the expected water flow into the reservoir. The research covered the Tresna Reservoir catchment area up to the dam cross-section. The hydro-engineering structure directly used for water management is the Tresna Reservoir (and more precisely the dam in Tresna). The indirect impact on the area's water balance is exercised by the land management and use. The study was carried out in the years 2000-2019. During the 20 analysed years, a diminishing precipitation trend was observed, in the last 10 years characterised with higher frequency of years with scarce or excessive precipitation. The effective precipitation in the assumed conditions occurred in 38% of cases and amounted to an average of 6.8% of total precipitation. Land development in the Tresna Reservoir's catchment area is as follows: 46.3% of the surface is occupied by forests, 40.7% by agriculture and 13% by other forms. Due to the break in spruce monocultures in the Beskidy Mountains, forest lands are subject to the species and age structure change. The current species composition has already been adapted to the habitat, which means that the share of spruce was reduced to include more beech and fir. The analysis of the inflows indicated that the catchment area reacted multidirectionally to single precipitation episodes. This reaction depended on the status of the area occupied by the vegetation, i.e. species composition and age structure of stands and duration of the vegetation period.

2

Zbiorniki zaporowe - aktualne zagadnienia ich funkcjonowania i oceny stanu bezpieczeństwa

Dmitruk Zbigniew, Sieinski Maciej, Wiatkowski Mirosław

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 10

2--10

PL

W pracy przedstawiono klasyfikację zbiorników wodnych i rolę, jaką spełniają w gospodarce wodnej i środowisku przyrodniczym. Scharakteryzowano wybrane zbiorniki zaporowe zlokalizowane w Polsce, przedstawiając ich parametry. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu dotyczącemu oceny stanu technicznego i bezpieczeństwa zbiorników wodnych. Na podstawie przepisów zawartych w ustawie Prawo wodne i procedurach zawartych w „Wytycznych wykonywania badań, pomiarów, ocen stanu technicznego oraz ocen stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących wodę” IMGW-PIB zaprezentowano ocenę stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących, w tym zbiorników wodnych w Polsce. Przedstawiono wyniki badań, które dostarczają ważnych informacji na temat prowadzenia ocen bezpieczeństwa budowli piętrzących i służą weryfikacji wytycznych w zakresie wykonywania badań, pomiarów i ocen stanu technicznego oraz stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących. Zagadnienia te wpisują się w strategię utrzymania i rozwoju infrastruktury gospodarki wodnej służącej ochronie przeciwpowodziowej i przeciwdziałającej niedoborowi wody.

EN

The article presents the classification of water reservoirs and the role they play in the water management and the natural environment. It provides a characteristic of selected damming reservoirs located in Poland, including their parameters. The authors focused in particular on the assessment of the technical state and safety of water reservoirs. Based on regulations contained in the Water Law Act and procedures included in the "Guidelines for research, measurements, technical state assessment and safety status assessment of damming structures” of the Institute of Meteorology and Water Management, National Research Institute, the article presents the assessment of the safety status of damming structures, including water reservoirs, in Poland. It presents the results of research providing important information on how the safety of damming structures is assessed and used for verification of guidelines for research, measurements, technical state assessment and safety status assessment of damming structures. These issues constitute part of the strategy for maintenance and development of water management infrastructure for the flood protection and water shortages counteracting purposes.

3

Historia funkcjonowania zbiornika Jeziorsko opisana zobrazowaniami satelitarnymi Landsat

Sojka Mariusz, Nowak Bogumił, Ptak Mariusz, Jaskuła Joanna

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 9

5--12

PL

W pracy zaprezentowano historię funkcjonowania zbiornika Jeziorsko udokumentowaną na zobrazowaniach zarejestrowanych przez satelity Landsat. Program satelitarny Landsat prowadzony jest od 50 lat przez Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej rządu Stanów Zjednoczonych oraz Amerykańską Służbę Geologiczną znaną jako USGS. Historia budowy zbiornika, a później jego funkcjonowanie zostało zarejestrowane przez wszystkie dotychczas umieszczone na orbitach satelity Landsat. Pozyskane zobrazowania prezentują zbiornik w różnych warunkach pracy wynikających z instrukcji gospodarowania wodą oraz odmiennych przepływach rzeki Warty. Zobrazowania misji Landsat pokazują dynamiczne zmiany zasięgu lustra wody w zbiorniku w ujęciu rocznym, jak i wieloletnim. Szczególnie istotne zmiany udokumentowane zostały w części południowej zbiornika, co jest następstwem procesów akumulacji osadów w ujściu rzeki Warty.

EN

The article presents the history of the Jeziersko Reservoir operation documented on images registered by the Landsat satellites. The Landsat satellite programme has been carried out for 50 years by NASA and U.S. Geological Survey (USGS). The history of the reservoir construction followed by its operation was being recorded by all the Landsat satellites placed in the orbit. The images present the reservoir in different operating conditions resulting from water management instrucctions and varying flows of the Warta River. The Landsat mission imagery shows dynamic changes in the reservoir's water table surface both annually and multi-annually. Particularly important changes were recorded in the southern part of the reservoir, which results from the sediments accumulation process in the Warta River outlet.

4

Możliwości rekultywacji zbiornika Tresna w kaskadzie Soły

Jaguś Andrzej, Duława Krzysztof

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 10

22--27

PL

Przedstawiono zbiornik zaporowy Tresna, będący najwyższym akwenem w trzystopniowej kaskadzie rzeki Soły. Zbiornik przyjmuje wody kilku większych dopływów, w tym Soły z Koszarawą, które wnoszą do niego duże ilości zanieczyszczeń i rumowiska. Obserwowana degradacja zbiornika wymusza podjęcie działań ochronnych oraz przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych. Dokonano przeglądu możliwości rekultywacji, prezentując zabiegi, których zastosowanie warto rozważać. Przeanalizowano odmulanie, ingerencję chemiczną w osady denne, odizolowanie osadów dennych od toni wodnej, napowietrzanie wód przydennych, chemiczne oczyszczanie wody, instalowanie sztucznych podłoży dla rozwoju organizmów, biomanipulację i stosowanie preparatów mikrobiologicznych.

EN

The article presents the Tresna damming reservoir, the highest reservoir in the three-stage Soła river dam cascade. Waters from several larger tributaries, including Soła and Koszarawa, flow into the reservoir bringing along high quantities of pollutants and bed load. The observed degradation of the reservoir requires protective action and rehabilitation measures. The article reviews possibilities of rehabilitation, presenting procedures to be considered, such as desilting, chemical intervention in bottom deposits, isolation of bottom deposits from the body of water, aeration of benthic waters, chemical purification of water, installation of artificial substrates for organisms, biomanipulation and use of microbiological preparations.