Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961 – 2011. Pół wieku w dziejach zabytku

Gawlicki Marcin

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 18

127--148

PL

Zespół wzgórza zamkowego w Gniewie należy do grupy najcenniejszych zabytków związanych z państwem krzyżackim. Wielokrotnie w swoich dziejach niszczony i przebudowywany zamek konwentualny, siedziba polskich starostów, w XIX wieku magazyn, potem więzienie i koszary, zniszczony pożarem w 1921 roku, przez szereg kolejnych dziesięcioleci pozostawał w formie ruiny. Początek badań architektonicznych, prac projektowych, budowlanych i konserwatorskich na terenie zamku gniewskiego datuje się na lata 60–te XX wieku. Artykuł przedstawia efekty prac prowadzonych przez PP Pracownie Konserwacji Zabytków w latach 1962 – 1990 oraz dotychczas niepublikowane wyniki, wykonanych w latach 1972 – 1973, badań historyczno – architektonicznych zabudowy wzgórza zamkowego. Zaprezentowana zostanie także autorska koncepcja adaptacji zamku, wykonana w 1973 roku na podstawie wyników badań i rozwarstwienia chronologiczne. W oparciu o zasadę ograniczonej interwencji w strukturę zabytku, przy wykorzystaniu zaangażowania mieszkańców oraz lokalnego potencjału inwestycyjnego, w latach 1991 – 2001, przy aktywnym udziale wojewódzkiego konserwatora zabytków, zrealizowano pierwszy etap prac adaptacyjnych. Realizacja drugiego etapu w latach 2002 – 2011 polegała na modyfikacji programu użytkowego wynikającej z nowych oczekiwań skoncentrowanych na obsłudze ruchu turystycznego dostosowanych do realnych możliwości finansowania. W okresie pięćdziesięciu lat, dzięki działalności wielu osób i instytucji, w zmieniającym się otoczeniu organizacyjnym i finansowym przy ewolucji teorii ochrony zabytków, zamek w Gniewie doprowadzony został do stanu umożliwiającego jego użytkowanie. Zasadniczo zmieniona koncepcja architektoniczna oraz związany z nią charakter i zakres prac budowlano – konserwatorskich prowadzonych po 2011 roku wyznaczył cezurę czasową niniejszego artykułu.

2

The role and scope of architectural and conservation research procedures in the process of restoring the splendour of an architectural monument created after 1945 on the example of the Suburban Railway Station in Gdynia

Orchowska-Smolińska Anna, Kriegseisen Anna

Architectus

|

2022

|

Nr 4 (72)

117--128

EN

Modern Movement buildings, despite their relatively recent construction, are sometimes affected by radical transformations of layout and form. The railway stations being one of the most important public buildings in the city are a special group of them. Due to long-term and intensive use they may bear the signs of exploitation of parts of its substance and have secondary transformations disharmony with the building. The subject of the article are architectural and conservation studies of the Suburban Railway Station in Gdynia, built in the mid-1950s. The authors of the article set themselves the goal of presenting the research procedures developed for it in the years 2016–2022, which are an introduction to revaluation process. The research methods used during the field work made it possible to identify the originally used techniques of execution and finishing methods and to determine the procedures for their reconstruction using conservation methods. The results of the conducted research became the basis for determining the scope of conservation protection of the station building, as well as the possibility of interfering with its partly “functionless” substance through adaptation and modernization activities.

PL

Budynki modernistyczne pomimo względnie nieodległego czasu powstania bywają dotknięte radykalnymi przekształceniami układu i formy. Szczególną ich grupą są dworce, które jako jedne z najważniejszych budynków publicznych miasta z powodu długotrwającego i intensywnego użytkowania mogą nosić znamiona wyeksploatowania fragmentów substancji oraz mieć wtórne nawarstwienia dysharmonizujące z obiektem. Tematem artykułu są badania architektoniczne i konserwatorskie powstałego w połowie lat 50. XX w. Dworca Podmiejskiego w Gdyni. Autorki artykułu postawiły sobie za cel przedstawienie opracowanych dla niego w latach 2016–2022 procedur badawczych stanowiących wstęp do działań rewaloryzacyjnych. Zastosowane podczas prac terenowych metody badań pozwoliły na identyfikację oryginalnych technik wykonania i metod wykończenia oraz określenie procedur ich odtwarzania metodami konserwatorskimi. Wyniki przeprowadzonych prac stały się podstawą wyznaczenia zakresu ochrony konserwatorskiej budynku dworcowego i określenia możliwości ingerencji w jego częściowo pozbawioną funkcji substancję za pośrednictwem działań adaptacyjnych i modernizacyjnych.

3

Znaczenie badań terenowych i laboratoryjnych w procesie remontowym i konserwatorskim obiektu zabytkowego

Pragert Beata

Przegląd Budowlany

|

2019

|

R. 90, nr 4

32--35

PL

Artykuł poświęcony jest roli, jaką odgrywają badania terenowe, interwencyjne badania architektoniczne oraz badania laboratoryjne obiektu zabytkowego, będącego w trakcie procesu remontowego i konserwatorskiego. Dotyczy oficyny kuchennej przy Pałacu w Wilanowie, która została poddana w latach 2017-2019 gruntownym pracom budowlano-restauratorskim, zmieniającym charakter jej wnętrza i funkcję. Prace te były okazją do przeprowadzenia dodatkowych badań terenowych i laboratoryjnych odsłoniętych struktur budynku oraz odkrytych fragmentów ceramicznych kafli pieca. Wyniki badań przyczyniły się do wzbogacenia wiedzy o przemianach przestrzennych i funkcjonalnych tego typu budynków gospodarczych przy królewskich pałacach i rezydencjach arystokratycznych.

EN

The article is devoted to the role of field research, interventional architectural research and laboratory testing related to historical monument being in the process of renovation and conservation. It pertains the kitchen building at the Wilanów Palace, which underwent thorough renovations and conservation work in 2017-2019, which changed the character of its interior and function. This work was an opportunity to carry out additional field and laboratory tests of exposed building structures and uncovered pieces of ceramic stove tiles. The research results contributed to body of knowledge about spatial and functional changes of this type of utility buildings located near palaces and aristocratic residences.

4

Problematyka renowacji zabytków na przykładzie wybranych obiektów z województwa podkarpackiego

Sikorski K.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 11

60--61

PL

W artykule ukazano wpływ rozwiązań projektowych, przyjętych w ramach prac konserwatorskich, na obecny stan techniczny obiektów zabytkowych. Jako pierwszy ocenie poddano Zamek Ligęzów w Przecławiu. Na podstawie przeprowadzonych oględzin stwierdzono poprawność wykonanych prac konserwatorskich. Drugim ocenionym obiektem była bazylika i klasztor o.o. Bernardynów w Leżajsku. Obecny stan techniczny tego reprezentacyjnego zabytku wskazuje jednoznacznie na błędy popełnione na etapie wykonawczym.

EN

The article shows influence of historical design premise on future technical condition of historical building. The first of examined objects is Ligeza Castle in Przeclaw. According to result of studies technical condition was stated as good. Second building, which was taken under consideration is Bernardine basilica and monastery in Leżajsk. Existing technical state of this representative historical building lead to conclusion that execution phase was carried out improperly.

5

Ocena stanu technicznego jazu i umocnień zbiornika wodnego na przykładzie Jeziora Maltańskiego w Poznaniu

Walczak N., Zawadzki P., Walczak Z., Hämmerling M., Szymczak-Graczyk A.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 12

419--424

PL

Poznańskie jezioro Malta jest sztucznym zbiornikiem utworzonym w wyniku spiętrzenia Cybiny na cele sportowo-rekreacyjne: tory regatowe i kąpielisko. W związku z intensywną eksploatacją i wymogami związanymi z użytkowaniem na potrzeby zawodów wioślarskich zbiornik raz na cztery lata jest opróżniany z wody i wykonywane są prace rekonstrukcyjne uszkodzonych elementów (skarp i dna) oraz czyszczenie dna (zebranie nagromadzonych osadów dennych i pogłębienie) zbiornika. Autorzy w prezentowanej publikacji, na podstawie dokumentacji technicznej oraz wizji lokalnej, ocenili stan elementów konstrukcyjnych w wybranych miejscach po czteroletnim okresie eksploatacji. Na tej podstawie można stwierdzić konieczność i oszacować zakres przeprowadzenia niezbędnych prac remontowo-konserwacyjnych.

EN

The Malta Lake in Poznań is an artificial reservoir created as a result of damming the Cybina River waters for sports and recreational purposes: regatta courses and bathing site. Due to its intensive exploitation and requirements related to the use of the reservoir for the rowing competition purposes, it is drained every four years to enable reconstruction of damaged elements (slopes and bottom) and cleaning of the reservoir’s bottom (collecting bottom deposits and deepening). Based on technical documentation and on-site verification, the authors evaluate the state of the construction elements in selected points after a four-years’ exploitation period. This information is then used in order to identify the need for repair and maintenance works, as well as evaluate their necessary scope.

6

Rotunda w Zamościu: to będzie trudna konserwacja

Miechowicz D.

Ceramika Budowlana

|

2017

|

nr 1-2

28--29

PL

Planowany remont ceglanej Rotundy na dawnym przedpolu Twierdzy Zamość tak naprawdę będzie remontem gigantycznej nekropolii. Szczególnej uwagi wymagać będą inskrypcję, wyryte w murach przez więźniów mieszczącego się tutaj w czasie wojny hitlerowskiego obozu przejściowego.

7

Renowacje żagańskich zabytków architektury neogotyckiej

Mrowiec Ł.

Ceramika Budowlana

|

2017

|

nr 3-4

27--30

8

Urząd konserwatorski a zabytek, czyli o wpływie urzędu na przygotowanie i realizację prac konserwatorskich

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 1

77--84

EN

Under the Act of 23 July, 2003 on the Protection and Guardianship of Monuments, employees of historic preservation offices supervise works carried out to historic monuments and sites as well as determine their scope. The scope of works depends on the form of legal protection and it is conditional on the decision pertaining to legal protection, i.e. listing a property or site in the register or municipal/communal record of historic monuments and sites; providing area-wide protection: defining historic preservation area in a local zoning plan. Members of staff of historic preservation offices are responsible for assessing documents pertaining to renovation, restoration, and conservation works carried out to monuments and sites as well as make administrative decisions on all actions, regardless of the level on which they are taken: issuing conservation guidelines, permits for conducting research on historic monuments and sites, making decisions on commencing conservation works, supervising the works until their completion. Quality of works carried out to historic monuments and sites depends on individual experience and skills that the members of staff of historic preservation offices demonstrate. The higher the rank of a monument or site, the heavier responsibility historic preservation offices shoulder.

9

Prace konserwatorskie, a klasyfikacja zabytków

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 2

67--78

EN

Value assessment of historic monuments and sites and their classification are affected by conservation works and the impact they exert on elements of historical significance. Whether a historic monument or site can be still considered evidence of a past epoch depends on the scope of conservation works carried out in this asset. Works conducted in appropriate manner provide new information about the past. Additionally, a historic monument or site is attributed new values - not only aesthetic and functional but also the historical ones. This allows for changing their classification. Therefore, the role that the results of conservation works play in classification of historic monuments and sites has been particularly emphasised. The author of this article ponders upon whether layers of the previously carried out conservation works as well as their effects can be the reason for redoing value assessment and re-classifying a historic monument or site. These deliberations provided a basis for drawing conclusions and producing recommendations pertaining to the influence that conservation works and layers created as their result exert on the actions taken by historic preservation offices supervising these works. For this reason, the present classification should include the following: – increasing the importance of historic monuments and sites which have not been transformed at all or have been slightly modified This concerns historic monuments and sites which are typical of their epoch, e.g. tenement houses, palaces, industrial plants, etc. – valuable layers and elements created in the course of conservation works, which should be preserved and, prior to issuing permits by historic preservation office and launching conservation works, assessed in terms of their values. These elements should be preserved in order to place these assets under a different class, usually of a higher rank. Preserving elements created in the course of formerly conducted conservation works and resulting in forming multiple layers is compliant with the currently applied conservation theory, which no longer accepts purist methods as a way of preserving monuments and sites. Due to this, it is possible to preserve the evidence of conservation works and take care of historic monuments and sites in order to preserve them for future generations.

10

Problemy konserwatorskie i budowlane restauracji kompleksu architektury drewnianej domów tkaczy w Zgierzu

Sitnicki M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2016

|

R. 72, nr 5

248--251

PL

Scharakteryzowano realizowany w latach 2009-2011 projekt „Rewitalizacji i rozwoju historycznego kompleksu architektury drewnianej miasta Zgierza”. Opisano wybrane działania konserwatorskie i budowlane oraz sformułowano wnioski dotyczące prowadzenia podobnych prac mających na celu ochronę i zachowanie zabytkowej architektury drewnianej.

EN

The article presents project that was realized in 2009-2011 under the name of “Revitalization and development of historical wooden architecture complex in Zgierz”. During revitalization process, multiple works of restoration, conservation and construction were performed. Article describes selected conservation and construction activities and provides guidelines for performing similar historical site preservation projects in the future.

11

Bilans wilgoci w zabytkowych przegrodach

Kubik J.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2012

|

z. 12

33--36

EN

The moisture transport Abstract In monumental walls was analysed. The simplified approach have been proposed for estimation of moisture content in capillary-porous monumental wall.

12

Wpływ oryginalnej symboliki polichromowanej rzeźby drewnianej "Chrystus Ukrzyżowany na Palmie" z kościoła oo. Dominikanów w Lublinie na kreację estetyczną procesu konserwatorskiego

Kucia N.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2011

|

Nr 29

97-105

PL

Artykuł został napisany na podstawie pracy magisterskiej pt. "Konserwacja i restauracja rzeźby drewnianej polichromowanej "Chrystus Ukrzyżowany na Palmie", pochodzącej z kościoła oo. Dominikanów w Lublinie, na tle ikonografii przedstawienia" obronionej w 2007 roku pod kierunkiem nieżyjącego już prof. Mariana Paciorka. Przeprowadzone prace konserwatorskie przywróciły pierwotny wygląd tego wyjątkowego przedstawienia. Praca porusza zagadnienie ikonografii tak rzadkiego barokowego krucyfiksu oraz wnikliwie analizuje pochodzenie obiektu. W artykule pokrótce omówiono typologię i ikonografię przedstawienia, odnalezione bliskie analogie oraz problem zakresu aranżacji konserwatorskiej obiektu powracającego do kultu.

EN

The article was written on the basis of an M.A. thesis entitled: "Conservation and restoration of the polychrome wooden sculpture "Christ Crucified on the Palm", from the Dominican church in Lublin, on the background of the iconography of the representation" defended in 2007 under the supervision of the late professor Marian Paciorek. Conducted conservation work restored this unique representation to its original appearance. The study discusses the issue of iconography of this rare Baroque crucifix and thoroughly analyses the origins of the object. The article briefly describes the typology and iconography of the rendering, close analogies that have been found and the problem of the extent of conservation arrangement in an object meant to serve cult purposes again.

13

O potrzebie badań ciesielskich konstrukcji młynów wietrznych na przykładzie prac konserwatorskich przy koźlaku z Bierzgłowa na ziemi chełmińskiej

Prarat M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2011

|

Nr 30

94-104

PL

Tekst dotyczy badań architektonicznych drewnianego wiatraka z Bierzgłowa na ziemi chełmińskiej. Obecny stan badań nad konstrukcjami ciesielskimi pozwala na nowe spojrzenie również na tego typu zabytek. Na podstawie inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej przeprowadzono analizę węzłów badawczych, rodzaju zastosowanego budulca oraz systemu ciesielskich znaków montażowych. Na ich podstawie możliwe było rozwarstwienie chronologiczne poszczególnych elementów. I tak do oryginalnych zaliczono główne elementy konstrukcyjne, takie jak sztember z podwalinami i mącznica, czy praktycznie wszystkie ściany szkieletowe. Przekształceniom uległ natomiast system transmisji i przemiału, a także konstrukcja dachu. Wiedza ta pozwala na wyartykułowanie podstawowych wniosków konserwatorskich. Powinny one być podstawą wszelkich prac przy zabytku, które w omawianym przypadku są bardzo zaawansowane. Bardzo zły stan spowodował wymianę większości substancji zabytkowej podczas prowadzonych prac. W przypadku architektury drewnianej, przy której dokonuje się tego rodzaju zabiegów, zdobyta podczas badań architektonicznych wiedza jawi się zatem jako jedyne źródło rejestrujące nie tylko warsztat cieśli, ale i wszelkie późniejszych zmiany w zabytkowej strukturze.

EN

The article concerns architectonic research conducted in the wooden windmill in Bierzgłowo, in the Chełmno region. The present state of research on carpentry constructions allows for a new outlook also on this type of historic building. On the basis of a measuring and drawing inventory, an analysis of research spots was carried out concerning kinds of building material used and a system of carpentry assembly marks. On its basis it was possible to chronologically stratify particular elements. And so the main construction elements, such as 'sztember' with its footings, and 'mącznica', or practically all framework walls, were recognized as original. However, the system of transmission and grinding as well as the roof construction have been transformed. Such knowledge allows for articulating the essential conservation conclusions that should be the basis of all work carried out in the historical building, which in the case in question is fairly advanced. The poor state of preservation resulted in replacing the most of historical substance during the conducted work. In the case of wooden architecture to which such treatment is applied, the knowledge obtained during architectonic research appears to be the sole source registering not only the carpenter's workmanship but also all changes introduced later into the historic structure.

14

Kościół pofranciszkański w Wodzisławiu Śląskim. Zagadnienia historyczne i konserwatorskie

Węcławowicz J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2011

|

Nr 29

91-96

PL

Fundację franciszkańskiego kościoła i klasztoru w Wodzisławiu wiąże się z osobą księcia Władysława I Opolskiego, zwykle datując ten akt hipotetycznie na rok 1257. Szerokie ramy czasowe fundacji klasztoru sięgają aż do roku 1340, albowiem dopiero w tymże roku w wykazie klasztorów franciszkańskich prowincji śląskiej pojawia się klasztor wodzisławski. Po ożywionej działalności zakonników zarówno w średniowieczu, jak i w czasach nowożytnych, pod koniec wieku XVIII Wodzisław przeszedł pod panowanie pruskie. Klasztor zsekularyzowano, a kościół przekazano ewangelikom. Zniszczenia wojenne w roku 1945 doprowadziły kościół do niemal całkowitej ruiny. Prowizoryczna odbudowa kościoła została wykonana dopiero po roku 1959. Obecny remont konserwatorski lica ścian stworzył okazję do odczytania najważniejszego źródła materialnego, jakim są zawsze mury kościoła. Brak tynków na ścianach nawy i prezbiterium w południowej elewacji odsłonił duże partie czternastowiecznego wątku z łamanego kamienia, uczytelnił pozostałości ciosowego cokołu i ujawnił zarys gotyckich, ostrołukowych okien, wtórnie zamurowanych płaską cegłą barokową, a także fragment ciosowej arkady gotyckiego portalu do nawy - dawnego głównego wejścia do kościoła. Wielokrotne przemurowania kamiennego lica cegłą dokonywane były od wieku XIV do XX. Odsłonięte z tynku mury jawiły się zatem jako wielowarstwowy palimpsest, niełatwy do odczytania w kolejnych etapach zapisu. W nowym, realizowanym obecnie projekcie konserwatorskim zachowanie gotyckiego charakteru sylwety było bezdyskusyjne. Swoisty tekst o wczesnych dziejach kościoła i klasztoru zapisany w ceglanych reliktach oratorium został uczytelniony. Obrysowano ostrołukowe arkady przyściennych odsadzek sklepień aż do szczytów ostrołuków, ale także obrysowano zasięg lica ściany zachodniej Odsłonięte spod tynku wątki ceglane poddano konserwacji. Uzupełnieniem tekstu dotyczącego średniowiecznych dziejów kościoła było obrysowanie w tynku elewacji południowej konturów wysokich ostrołukowych okien oraz portalu południowego, co wyeksponowało zachowane ciosy węgarów. Płytkie ryty nie zaburzyły rytmu obecnych, zbarokizowanych okien, a są czytelnym komunikatem o gotyckiej proweniencji murów.

EN

Foundation of the Franciscan church and monastery in Wodzisław is associated with duke Władysław I of Opole, and usually dated hypothetically to 1257. The vast time brackets of the monastery foundation reach as far as 1340, as it was then that the Wodzisław monastery was mentioned in the register of Franciscan monasteries in the Province of Silesia. After periods of the monks' intense activity both in the medieval times and in modernity towards the end of the 18th century, Wodzisław was annexed under the Prussian rule. The monastery was secularised and the church was handed over to evangelicals. War-time damage in 1945, brought the church to almost complete ruin. Provisional reconstruction of the church was carried out only after 1959. Present-day conservation renovation of the wall face gave an opportunity to interpret the most important ma- terial source which is always the church walls. Lack of plaster on the walls of the nave and presbytery in the south elevation uncovered large sections of a fourteencentury bond from broken stone, revealed the relics of a stone-block pedestal and the outline of Gothic ogival windows which were secondarily walled-in with flat Baroque bricks, as well as a fragment of a stone-block arcade of a Gothic portal to the nave - the former main entrance to the church. Multiple repairs of the stone face using brick were made since the 14th till the 20th century. Therefore, the walls revealed under plaster appeared as a multi-layer palimpsest, impossible to decode at subse- quent stages of recording. Preserving the Gothic character of the silhouette in the new, currently realised conservation project was unquestionable. Specific information concerning the early history of the church and monastery recorded in brick relics of the oratory was made legible. Ogival arcades of wall offsets of vaults were outlined up to the top of ogival arches, but the range of the face of the west wall was also outlined. Brick bonds revealed from under the plaster underwent conservation procedures. The text concerning medieval history of the church was completed by outlining the contours of tall ogival windows in the plaster of south elevation, and the south portal exposing preserved blocks of the door jamb. Shallow engravings did not disturb the rhythm of the present Baroque windows, and are a clear message confirming the Gothic provenance of the walls.

15

Man made hazards in conservation practice - case studies

Drdacky M., Beran P., Slizkova Z., Kucerova I.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2009

|

Nr 26

224-233

16

Fizyka we współczesnych badaniach i konserwacji dzieł sztuki

Marczak J., Koss A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2009

|

Nr 26

65-76

PL

W artykule przedstawiono i omówiono współczesne, nieniszczące fizyko-chemiczne i strukturalne metody analizy dzieł sztuki i obiektów zabytkowych w architekturze, wykorzystujące technikę laserową i optoelektroniczną. Omówiono również zalety i wady współczesnej technologii renowacji - czyszczenia obiektów za pomocą impulsowego promieniowania laserowego.

EN

The paper presents and discusses contemporary nondestructive physical-chemical and structural methods of the analysis of works of art and antique objects in architecture, with the use of laser and optoelectronic techniques. Advantages and disadvantages of the present technology of renovation - cleaning of objects with the help of impulse laser radiation have also been discussed.

17

Konserwacja romańskiej krypty św. Leonarda pod Katedrą Wawelską

Płuska I.

Czasopismo Techniczne. Budownictwo

|

2009

|

R. 106, z. 2-B

261-268

PL

Krypta św. Leonarda z katedry wawelskiej stanowi jeden z najważniejszych zabytków rodzimej architektury romańskiej. Niniejszy artykuł omawia pełny zakres wykonanych prac konserwatorskich przy murach, kolumnach, sklepieniu krzyżowym i sarkofagach. Podaje informacje dotyczące historii obiektu, techniki i technologii budowy poszczególnych elementów krypty wraz z metodyką konserwatorską.

EN

St. Leonard Crypt (1142) constitutes the finest example of the roman sacral interior in Poland. From 1938 there have not been conducted any serious conservation works within the object despite the current prophylactic needed for the interior usage as the part of tourist route and for sacral function. The general assumption for the latest complex conservation (2007) was to carry out the preservative type of works, in the result of which there was maintained the original esthetic object appearance with keeping maximum amount of historical substance, mainly from roman period. There were undertaken prophylactic and conservative works, based on the cleaning up the stones from the destructive stratifications, stopping the stone materials and sand-clay mortar degradation. One of the most important problems was complicated conservation of the under slung fragments of cross-vaults mounted on the metal nets.

18

Tradycja i współczesność w zabytkowej architekturze Wrocławia w świetle działań konserwatorskich

Żelbromski J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2007

|

Nr 22

77--81

PL

Tożsamość człowieka manifestuje się ciągłością kulturową udokumentowaną dziedzictwem kulturowym, a ta z kolei stanowi ważny aspekt jakości życia.

EN

Identity of man is manifested cultural continuity documented cultural heritage, and this in turn is an important aspect of quality of life.

19

Marina el-Alamein. Prace badawcze i konserwatorskie w sezonie roku 2000

Medeksza S.

Architectus

|

2001

|

Nr 1-2(9-10)

3--17

PL

W okresie od 27 marca do 30 maja 2000 r., w Marinie el-Alamein, na terenie wczesnorzymskiego miasta, szósty sezon pracowała polsko-egipska misja konserwatorska. Przedmiotem prac misji jest zespół reliktów domów mieszkalnych pochodzących z okresu grecko-rzymskiego oznaczonych na planie numerami H9 i H9a; H10, HlOa, HlOb oraz H21c, a także hypogeum T6 (ryc. 1). Miasto wraz z jego nekropoliami funkcjonowało w długim okresie od II w. p. n. e. do VI w. n. e. [4, s. 12], [14, s. 82-88]. Pierwszą fazę budowy domów mieszkalnych można datować na koniec I i na II wiek [14, s. 82-88], [ 18, s. 117-154]. W późniejszym okresie były one wielokrotne przebudowywane. Obecnie dostępne relikty architektury, które są przedmiotem naszych badań i prac konserwatorskich, pochodzą z prze-łomu II i III w.2 i później. Coraz więcej zabytków potwierdza słuszność takiego datowania struktur. Wskazują na to zabytki malarstwa ściennego z domu H10 i okolic oraz inskrypcja poświęcona Kommodusowi z domu H21 c. W niewiele zmienionej formie domy te funkcjonowały co najmniej do IV wieku [16, s. 51-62]. Inne zabytki, na przykład bazylika chrześcijańska, umożliwiają przesunięcie daty funkcjonowania miasta poza IV w. [11, s. 47-58], może nawet do czasu najazdu arabskiego na Egipt w 641 r. Zniszczenie układów pierwotnych nastąpiło na skutek trzęsienia ziemi, pożarów lub wojny. Pozostały po tych wydarzeniach warstwy spalenizny; mury i kolumny natomiast w wielu miejscach zachowały się przewrócone do pozycji poziomej w niezmienionym, choć rozluźnio-nym układzie wątku. W ostatnim czasie uchwycono w paru miejscach pierwotny poziom zabudowy. W domach HlOa i H9b oraz pierwszy poziom użytkowy ulicy przy wejściu do domu H10 jest około 0,76-1,00 m niższy od poziomu kamiennych posadzek domów z końca II oraz przełomu III Z roku na rok rozszerzamy zakres swojej działalności na terenie miasta. Dotyczy to zarówno prac badawczych, jak i konserwatorskich. Rozpoczynaliśmy zabezpieczenia domów H9 i H9a. Obecnie zostały również włączone zespoły H10, HlOa, HlOb (ryc. 2); są one usytuowane w południowej, dom H21c natomiast w północnej części antycznego miasta. Ponadto zajęliśmy się konserwacją i częściową rekonstrukcją grobowca T6, który znajduje się w zachodniej części południowo-zachodniej nekropoli. W sezonie 2001 roku planujemy rozszerzenie prac na inne obiekty, których relikty znajdująsię w centrum administracyjnym miasta oraz bazylikę usytuowaną na przedmieściu południowo-wschodnim .

EN

The Polish-Egyptian Conservation Mission, directed by the author, has been working in Marina el-Alamein for the sixth season, in the location of an early Roman town. The subject of conservation works is a complex of house relics together with the furnishings originating from the Greek-Roman period. The dating of these relics is very difficult as we have no evidence from older excavations. On the basis of our findings and taking into consideration the results of investigations of Polish archeologists carrying out investigations in the area of the western necropolis, we think that the town together with its necropolises functioned in the period from the 2nd century B.C. to the 6th century. However, for the present, we may date the houses as coming from the end of the 1st century and the 2nd century. Later they were rebuilt many times. The reconstructed structures we tentatively date as coming from the period from the 2nd to the 4th century. The destruction of the original arrangements may partly be bound with the results of various disasters, and partly with natural degradation. In the last years we have been able to perceive, in a couple of places, the level of building lower by about 0.80-1.00m. in comparison to the houses undergoing conservation. The main subject of operations of our mission is the conservation of relics of habitable architecture together with the furnishings, in the town of Marina el-Alamein, and also the hypogeum T6 from the western necropolis. Since the year 1998 we have been discovering wall paintings. After finding the niche deliminated by plastered attached columns surmounted by a cornice with a triangular tympanum filled by a shell, and also fragments of paintings from the niche, which we tentatively date as originating from the second half of the 2nd century, we are finding further examples. From the rubble in accommodation 5c, we have excavated fairly well preserved relics of another wall painting, most probably representing Heron or Serapis. Preliminary dating may also be assumed as the turn of the 2nd and 3rd century. Later, in the street dividing the house H10 from H10 "E", we came across fragments of a painting presenting the head of a woman with a ship on her head. This could be Berenike II, Alexandria or a personification of a port town. This painting, similarly to the earlier ones, we tentatively date as coming from the turn of the 2nd and 3rd century. Besides, in the house HlOa we found a plate with preserved fragments of a painting on the plaster showing the figure of a man and a twining plant. This is the decoration of a pilaster between rectangular panels. This fragment is difficult to date, however, we think it ought to be contemporary with the earlier examples. In the house H21c we found fragments of marble plates with an inscibed dedication to the Emperor Commodus, dating from the year 180-183. Conservation and reconstruction works of habitable architecture relics in the season of the year 2000 included the complexes of houses H10 (H10, HlOa and HlOb) as well as H9 (H9 and H9a). The operations were of a wide range. Fragments of niches in H10 and H9 were reconstructed. The niche in chamber 2 of the house H10 was reconstructed up to the cornice. This was possible due to the preservation in a good state of the attached columns and the cornice mentioned above. In the year 2001 we plan to reconstruct the tympanum with the artificial marble shell. The meridional street running between the H10 and H10"E" houses has been cleaned and protected. The parallel ambitus street running between houses H10 and H19, has also been cleaned. Walls have been added and as a result the accommodations 14 and 15 in the house H9a are more legible. The conservation of a chosen family vault from the western necropolis has been started. This is the T6 hypogeum. We shall be continuing these operations in the coming season. In the 2001 season we plan to continue works in the H10 and H19 complex and expanding them to houses H21 and H1. Preparatory works were carried out in the year 2000 allowing planned operations in these complexes to be realized during the nearest season.

20

Prace konserwatorskie w Babilonie i Niniwie. Część II

Małachowicz E.

Architectus

|

1998

|

Nr 1-2(3-4)

3--27

PL

Problematyka konserwatorska Niniwy jest bardziej złożona niż Babilonu. Wymaga ona szerszego spojrzenia - w skali planistycznej (plan ogólny) Wielkiego Mosulu, obejmującego również ruiny Niniwy, rewaloryzacji zabytkowych zespołów urbanistycznych (Niniwy i starego Mosulu) oraz konserwacji poszczególnych obiektów architektury i jej reliktów. Niezwykle istotne są również zagadnienia krajobrazowe tego obszaru przedgórza i ich związek z ekspozycją ruin miasta. Niniwa (w tekstach asyryjskich Nina-A lubNinu-A od imienia bogini), pozostająca nieco w cieniu dłużej istniejącego Babilonu, była jednym z najważniejszych centrów kulturowych starożytności. Znajdowała się ona na obszarze uważanym obecnie za kolebkę cywilizacji Mezopotamii, na którym powstało bardzo wczesne osadnictwo wiejskie. Usytuowana w centrum dawnej Asyrii, na lewym brzegu Tygrysu, była stolicą tego państwa począwszy od przełomu XIX-XVI1I stulecia p.n.e., a jako osada wiejska istniała już przed 6000 p.n.e., o czym świadczą znaleziska wydobyte w toku prac archeologicznych. Postać miasta nadal jej król Szamaszi - Adad 1 (1815-1782 p.n.e.) uważany za założyciela państwa asyryjskiego i twórcę jego polityki1, mimo że politycznie i kulturalnie podlegało ono przez długi czas organizacjom państwowym z południowej Mezopotamii.

EN

The ruins of Nineveh which date back to the time of its flourishment, i.e., 7th c. B.C., are the site where investigations and excavation works have been carried out for over one and a half century. There are some older inaccessible layers of ancient culture from about 6000 B.C., occupying mainly the hills of Koiyunjik and Nabi Younis. After moving the capital from Assur, the city was rebuilt and expanded by Sennacherib (705-681 B.C.). Apart from palaces, temples and road system, fortifications were erected, being composed of irregular quadrilateral rampart with fifteen gates as well as outer rampart in eastward direction. A large channel and irrigation system ensured water supply to the city and neighbouring areas. At that time, the city had about 200 thousand inhabitants. It occupied the area of eight sq. km, surrounded by 8 km long fortifications. Despite such strong fortifications the city was conquered and then destroyed by the Medes and Babylonians in 612 B.C. However, on the ruins of the city, there still existed a settlement on the Nabi Younis hill,-and on the opposite high side of the Tigris, the town of Mosul was built. For over two thousand years the ruins of Nineveh had been used as building material, and the bed of the Tigris had much moved away from the walls of the city. In the 20th century, especially in the second half, a rapid housing development has been taking place over the central part of Nineveh and the area around the Tigris, and, in consequence, new civilizational facilities have brought about hazards to the ruins of Nineveh and the Old Town of Mosul. A master plan for the Greater Mosul was worked out in 1976, the aim of which was to control the development and to protect historical complexes of the site of Nineveh and the town of Mosul. After the period of excavations and robbery of the works of art at the beginning of the 20th century, the Iraqi authorities had undertook essential conservation and exploration works, especially starting from 1965. These included: restitution of outer elevations of gate complexes, as well as investigation and exposition of the palace relicts on the Koiyunjik hill. In order to carry out exploratory investigation of the Nabi Younis it appeared necessary to remove shoddy housing in this area. The inner side of ramparts and hills, wherein the gates are hidden, remains unchanged, preserving romantic landscape. About 1.3 km of the walls and four gates have been reconstructed so far (Nergal's - 1941, Adad's, Mashki and Shamash's gates - 1965-1976) and exposition of the ruins of Sennacherib's palace organized.