of a lunar habitat, a type of its structure and erection technique. Each element of the proposed solution is supported by tests or calculations. In authors’ opinion magnetic separation seems to be the most promising technology of lunar aggregate production, habitats should be in egg-shaped form and the structure should be 3D printed as a Voronoi mesh. The research program was conducted using scientifically proven lunar soil simulants which were thoroughly tested by the authors. Production of lunar aggregate and subsequently concrete-like composite based on it is inevitable. The authors’ proposed approach to the erection of lunar habitats is fully based on in-situ resource utilization philosophy increasing its feasibility. Necessary future research areas were pointed out.

paliwa. Przedsięwzięcia takie będą prowadzone w bardzo niekorzystnych warunkach i przy znikomej dostępności materiałów i komponentów przywiezionych z Ziemi. Jedynym możliwym rozwiązaniem jest stosowanie wyłącznie surowców lokalnie dostępnych na Księżycu. Regolit, czyli rozdrobniona skała księżycowa, w założeniu przyszłych misji nastawionych na długi pobyt ludzi, będzie stanowił główny surowiec do produkcji kruszyw budowlanych oraz kompozytów betonopodobnych niezbędnych do stworzenia podstawowych warunków bytowych dla człowieka. W referacie autorzy przedstawiają propozycje produkcji kruszyw budowlanych oraz kompozytów betonopodobnych (charakteryzujących się właściwościami wytrzymałościowymi podobnymi do betonu zwykłego) wytworzonych z regolitu księżycowego, wsparte wynikami badań własnych oraz oryginalnymi propozycjami pełnych rozwiązań technologicznych, które w założeniu będą mogły być zaimplementowane na Księżycu. Wykonanie materiału betonopodobnego na powierzchni Księżyca zapewniającego odpowiednie właściwości konstrukcyjne, wiąże się z odpowiednim przygotowaniem regolitu. Oddzielenie cięższych frakcji regolitu, cechujących się właściwościami ferromagnetycznymi, czyli zawierającymi żelazo, kobalt i nikiel od frakcji lżejszych jest niezbędne w celu uzyskania tych cennych metali. Innym zastosowaniem może być użycie ich do wykonania księżycowych odpowiedników betonów ciężkich o zwiększonej wytrzymałości oraz zdolności pochłaniania promieniowania. W ramach przeprowadzonego programu badawczego zrealizowano serię prób materiałów betonopodobnych, które mogłyby być wykonane na Księżycu z dostępnych tam materiałów. Testy początkowe wykonano z wykorzystaniem piasku normowego CEN w celu doboru właściwych proporcji składników, następne próby przeprowadzono z wykorzystaniem symulantu gruntu księżycowego. Wyniki badań wytrzymałościowych wykazały, że możliwe jest otrzymanie materiału spełniającego wymagania wytrzymałościowe powyżej 40 MPa. W przypadku symulantu gruntu księżycowego LHS-1 było to 44,1 MPa przy zawartości siarki na poziomie 30%. Wewnętrzna struktura tego materiału była najbardziej zwarta z badanych, co odzwierciedla również gęstość pozorna na poziomie 2,43 g/cm3. Wciąż prowadzone są prace badawcze nad wyborem najbardziej optymalnej bryły zewnętrznej habitatu. Jednym z rozwiązań sprawdzonych w ciągu milionów lat ewolucji, które podsuwa natura jest forma jajka. Posiada ona zalety takie jak: trwałość konstrukcyjna oraz zwiększona wysokość w stosunku do formy sfery. Tego rodzaju habitaty z uwagi na niebezpieczeństwo uderzenia meteorytów oraz promieniowanie powinny być zabezpieczone dodatkową warstwą ochronną w postaci regolitu. Wykorzystanie surowców naturalnych znajdujących się na naszym naturalnym satelicie w racjonalny sposób jest kluczem do utworzenia trwałych miejsc pobytu bezpiecznych dla przebywających tam ludzi.