Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The use of new effective compositions for decomposing a stable water-oil emulsion

Gurbanov Huseyn R., Nurullayev Vali Kh., Gasimzade Aysel V.

Nafta-Gaz

|

2024

|

R. 80, nr 2

102--108

EN

A sample of crude oil from Umbaki oil field, characterized by the property of forming an aggregative and kinetically stable water-oil emulsion has been studied in the work. To conduct the research, Dissolvan-4411, Difrol-9426, Sarol-412, Dissolvan-13280 and ND-12 demulsifiers were examined at concentrations of 200, 400 and 600 g/t and the optimal consumption rate was determined. Laboratory experiments were carried out at temperatures of 20, 40 and 60°C. 10 compositions were prepared with a 1:1 ratio of each reagent, based on the optimal consumption rate of 600 g/t. The compositions are reagents with the same purpose, prepared on the basis of demulsifiers. New compositions of W-series were prepared on the basis of the most preferred compositions of A-series. The efficiency of demulsification was investigated, and, experiments were carried out to measure the quantities of asphaltene, resin and paraffin sediments, as well as the remaining amounts of salts and mechanical mixtures after demulsification of oil. The results of the conducted experimental studies revealed that the effect of compositions is superior to the effect of individual reagents. This is explained by the synergism effect between the reagents. As a result, the impact of compositions on the rheology of stable water-oil emulsions becomes stronger. The amount of chloride salts, mechanical mixtures and asphaltene-resin-paraffin compounds in the oil also decreases sharply. Finally, the dependence of the thickness of the best-performing W series compositions on viscosity, which is an important rheological parameter of oil, is shown in a diagram. The W-2 composition is recommended for wide application in mining conditions as a multifunctional reagent in the oil industry.

PL

W pracy wykorzystano próbkę ropy naftowej ze złoża Umbaki, która cechuje się tworzeniem zagregowanej i stabilnej kinetycznie emulsji wodno-ropnej. W celu przeprowadzenia prac badawczych zbadano stężenia deemulgatorów Dissolvan-4411, Difrol-9426, Sarol-412, Dissolvan-13280 i ND-12 w ilościach 200, 400 i 600 g/t oraz określono optymalną wielkość ich zużycia. Doświadczenia laboratoryjne przeprowadzono w temperaturach 20, 40 i 60°C. Przygotowano 10 kompozycji w stosunku 1:1 każdego pojedynczego odczynnika zgodnie z optymalną szybkością zużycia 600 g/t. Kompozycje są odczynnikami o tym samym przeznaczeniu, sporządzonymi na bazie deemulgatorów. Nowe kompozycje serii W przygotowano w oparciu o najbardziej preferowane kompozycje serii A, a po zbadaniu skuteczności deemulgacji przeprowadzono doświadczenia dotyczące ilości osadów asfaltenów, żywic, jak również soli i mieszanin mechanicznych pozostałych po deemulgowaniu ropy. Wyniki przeprowadzonych badań eksperymentalnych wykazały, że efekt zastosowania mieszanin jest lepszy niż efekt oddziaływania pojedynczych odczynników. Można to wytłumaczyć efektem synergii pomiędzy odczynnikami. W rezultacie wpływ kompozycji na reologię stabilnych emulsji wodno-ropnych będzie bardziej znaczący. Gwałtownie zmniejsza się także ilość soli chlorkowych, mieszanin mechanicznych i związków asfaltenowo-żywicowo- -parafinowych w ropie. Ponadto na wykresie przedstawiono zależność grubości najlepiej działających kompozycji serii W od lepkości, która jest ważnym parametrem reologicznym ropy. Kompozycja W-2 zalecana jest do szerokiego stosowania w warunkach górniczych jako wielofunkcyjny odczynnik w przemyśle naftowym.

2

The inhibitory effect of selected reagents on carbon steel corrosion in formation water containing hydrogen sulfid

Gurbanov Huseyn R., Pashayeva Saida

Nafta-Gaz

|

2024

|

R. 80, nr 1

55--60

EN

For the first time, the impact of the composition of gossypol resin and IB-1 reagent, prepared in a 3:1 ratio and conventionally named HS-1, on the corrosion rate in hydrogen sulfide formation water has been investigated under laboratory conditions. Concentrations of 20, 40, 60, 80 mg/l of the new composition were used. During the experiments, a formation water sample taken from well No. 1082 of “Bibiheybatneft” OGPD, SOCAR, served as the electrochemical corrosion medium for the study. To conduct a comparative analysis, gossypol resin, IB-1 inhibitor, and HS-1 composition were used. Concentrations of 50, 100, 150, 200 mg/l of gossypol resin and 10, 15, 20, and 25 mg/l of IB-1 inhibitor were employed in the experiments. Numerous laboratory experiments revealed that the optimal consumption rate for the HS-1 inhibitor is 100 mg/l, for gossypol resin it is 200 mg/l, and for the IB-1 inhibitor it is 25 mg/l. These experiments were conducted under dynamic conditions over six hours. It was determined that the newly developed HS-1 composition offers superior protection in an aggressive medium containing hydrogen sulfide compared to its constituent components, gossypol resin, and IB-1 inhibitor. Specifically, as the concentration of gossypol resin in formation water increases from 50 to 200 mg/l, the corrosion protection effect ranges from 60–82%. When the concentration of IB-1 inhibitor varies between 10–25 mg/l in a hydrogen sulfide medium, the protection effect lies between 65-90%. In the aggressive medium of hydrogen sulfide formation water, increasing the concentration of the new HS-1 composition from 30–80 mg/l results in an enhancement of its electrochemical corrosion protection effect, ranging from 74–98%. Upon analyzing the results of numerous laboratory experiments, it was found that the optimal consumption rate of gossypol resin for corrosion protection in an aggressive medium with hydrogen sulfide is 200 mg/l, the consumption rate of IB-1 inhibitor is 25 mg/l, and for the HS-1 composition is 80 mg/l. The corrosion rates for gossypol resin in the concentrations of 50, 100, 150, 200 mg/l is 1.72, 1.38, 1.12, 0.78 g/m2 · h and retardation coefficient is 2.50, 3.10, 3.84, 5.51, respectively. Corrosion rate of IB-1 inhibitor concentration in the amount of 10, 15, 20, and 25 mg/l is 1.5, 1.12, 0.78, 0.43, and retardation coefficient is 2.86, 3.84, 5.51, 10.0, respectively. The corrosion rates for the new HS-1 composition at concentrations of 20, 40, 60, 80 mg/l is 1.12, 0.73, 0.34, 0.08, and the retardation coefficient is 3.84, 5.89, 12.64, 53.75, respectively. Comparing the corrosion rate values obtained for all three reagents with the corrosion rate for hydrogen sulphide formation water shows that new HS-1 composition has a higher effectiveness compared to its constituent components.

PL

Po raz pierwszy w warunkach laboratoryjnych zbadano wpływ składu żywicy gossypolowej i odczynnika IB-1, przygotowanej w stosunku 3:1 i umownie nazwanej HS-1, na szybkość korozji w wodzie złożowej zawierającej siarkowodór. Zastosowano stężenia 20, 40, 60, 80 mg/l nowego składu. Podczas eksperymentów jako elektrochemiczne medium korozyjne do badań posłużyła próbka wody złożowej pobrana z odwiertu nr 1082 "Bibiheybatneft" OGPD, SOCAR. W celu przeprowadzenia analizy porównawczej w doświadczeniach wykorzystano żywicę gossypolową, inhibitor IB-1 oraz komponent HS-1. Pobrano 50, 100, 150, 200 mg/l żywicy oraz 10, 15, 20 i 25 mg/l inhibitora IB-1. Liczne badania laboratoryjne wykazały, że optymalne zużycie inhibitora HS-1 wynosi 100 mg/l, żywicy gossypolowej 200 mg/l, a inhibitora IB-1 25 mg/l. Doświadczenia te prowadzono w warunkach dynamicznych przez sześć godzin. Stwierdzono, że nowo opracowana kompozycja HS-1 zapewnia lepszą ochronę w agresywnym środowisku zawierającym siarkowodór w porównaniu z jej składnikami, żywicą gossypolową i inhibitorem IB-1. Zatem gdy stężenie żywicy gossypolowej w wodzie złożowej wzrośnie o 50–200 mg/l, efekt ochrony przed korozją przyjmuje wartość w przedziale 60–82%. Gdy stężenie inhibitora IB-1 waha się w granicach 10–25 mg/l w środowisku siarkowodorowym, efekt ochronny wynosi 65–90%. W agresywnym środowisku wód złożowych zawierających siarkowodór zwiększenie stężenia nowej mieszaniny HS-1 w zakresie 30–80 mg/l powoduje wzrost jej elektrochemicznego efektu antykorozyjnego w granicach 74–98%. Analizując wyniki licznych eksperymentów laboratoryjnych stwierdzono, że optymalne zużycie żywicy gossypolowej do ochrony przed korozją w agresywnym środowisku z siarkowodorem wynosi 200 mg/l, zużycie inhibitora IB-1 25 mg/l, a stopień zużycia kompozycji HS-1 80 mg/l. Szybkość korozji żywicy gossypolowej w stężeniach 50, 100, 150, 200 mg/l wynosi 1,72; 1,38; 1,12; 0,78 g/m2 ·h, a współczynnik opóźnienia wynosi odpowiednio 2,50; 3,10; 3,84; 5,51. Szybkość korozji przy stężeniu inhibitora IB-1 w ilościach 10, 15, 20 i 25 mg/l wynosi 1,5; 1,12; 0,78; 0,43, a współczynnik opóźnienia wynosi odpowiednio 2,86, 3,84, 5,51, 10,0. Szybkość korozji nowego składu HS-1 w stężeniach 20, 40, 60, 80 mg/l wynosi 1,12; 0,73; 0,34; 0,08, a współczynnik opóźnienia wynosi odpowiednio 3,84; 5,89; 12,64; 53,75. Porównanie wartości szybkości korozji uzyskanych dla wszystkich trzech odczynników z szybkością korozji w wodzie złożowej zawierającej siarkowodór wskazuje, że nowa kompozycja HS-1 ma wyższą skuteczność w porównaniu do jej poszczególnych składników.

3

Study of the effect of the composition of high-paraffin oil on their freezing temperature and on the corrosion aggressivity of formation water

Pashayeva Saida M.

Nafta-Gaz

|

2024

|

R. 80, nr 2

109--114

EN

The effects of gossypol resin and NDP-6 reagents, as well as the Z-1 composition prepared in the ratio of NDP-6 + + gossypol resin = 9:1 on the corrosion aggressiveness of formation water and freezing temperature of high-paraffin model oil were investigated for the first time in laboratory conditions. During the experiments, a model oil sample prepared in a 2:1 ratio of commercial oil from Narimanov and Absheron fields of SOCAR was used as a research object. The electrochemical corrosion medium was a formation water sample taken from well No. 1082 of “Bibiheybatneft” OGPI, SOCAR. It was determined that compared to individual reagents, the new composition has a more effective impact on the corrosion rate in H2S formation water and the freezing temperature of high-paraffin oil sample. As a result of the conducted research, it was found out that as the concentration of reagents increases, the efficiency of the effect also increases. Thus, the highest protection efficiency for gossypol resin was observed at a concentration of 110 mg/l, resulting in the corrosion rate of 0.09 g/m2 ·h (98% corrosion protection efficiency). The most effective indicator for NDP-6 depressant additive was at 1000 g/t, reducing the freezing temperature of high-paraffin model oil from +16°С to –2°С. However, the strongest effect was observed in Z-1 composition. At a concentration of 700 g/t, it reduced the corrosion rate in the formation water from 4.30 g/m2 ·h to 0.04 g/m2 ·h (99% corrosion protection efficiency) and the freezing temperature of model oil from +16°С to –9°C, respectively (163% of the effect on freezing temperature). Thus, based on the results obtained from the experiments, the efficiency of individual reagents and the composition based on both reagents was calculated. The highest efficiency was observed at a concentration of 700 g/t for the composition “NDP-6 + gossypol resin = 9:1” (conditional name – Z-1).

PL

Po raz pierwszy w warunkach laboratoryjnych zbadano wpływ żywicy gossypolowej, odczynników NDP-6 oraz kompozycji Z-1 przygotowanej w proporcji NDP-6 + żywica gossypolowa w stosunku 9:1, na szybkość korozji wody złożowej oraz temperaturę krzepnięcia modelowej ropy o wysokiej zawartości parafin. Jako obiekt badawczy wykorzystano modelową próbkę ropy naftowej przygotowaną w stosunku 2:1 ropy handlowej ze złóż Narimanov i Absheron firmy SOCAR. Jako elektrochemiczne medium korozyjne użyto próbki wody złożowej, pobranej z odwiertu nr 1082 OGPI „Bibiheybatneft”, SOCAR. Stwierdzono, że w porównaniu do poszczególnych odczynników zastosowana nowa kompozycja skuteczniej wpływa na szybkość korozji w wodzie złożowej z H2S oraz na temperaturę krzepnięcia próbki ropy wysokoparafinowej. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że wraz ze wzrostem stężenia odczynników wzrasta także skuteczność działania. Największą skuteczność żywicy gossypolowej zaobserwowano przy stężeniu 110 mg/l, gdy szybkość korozji wynosi 0,09 g/m2 · h (skuteczność ochrony przed korozją 98%). Najskuteczniejszym wskaźnikiem dla depresatora NDP-6 było stężenie 1000 g/t i w tym czasie zaobserwowano spadek temperatury krzepnięcia modelowej ropy o wysokiej zawartości parafin z +16°С do –2°С. Jednak najsilniejszy efekt zaobserwowano dla kompozycji Z-1. Tym samym kompozycja o stężeniu 700 g/t zmniejsza szybkość korozji w wodzie złożowej z 4,30 g/m2 · h do 0,04 g/m2 · h (skuteczność ochrony przed korozją 99%) oraz temperaturę krzepnięcia modelowej ropy odpowiednio od +16°С do –9°C (163% wpływu na temperaturę krzepnięcia). Zatem na podstawie uzyskanych wyników obliczono skuteczność poszczególnych odczynników oraz skład oparty na obu odczynnikach. Największą wydajność zaobserwowano przy stężeniu 700 g/t kompozycji NDP-6 + żywica gossypolowa w stosunku 9:1 (nazwanej Z-1).

4

Właściwości betonu z cementu portlandzkiego wieloskładnikowego CEM II/C-M (S-LL)

Húlek Lukáš, Bačuvčík Michal, Cápay Michal, Janotka Ivan

Cement Wapno Beton

|

2024

|

R. 29, nr 1

54--70

PL

W 2021 roku cementownie na Słowacji rozpoczęły produkcję cementu portlandzkiego wieloskładnikowego typu CEM II/C-M zgodnie z normą STN EN 197-5. Głównym celem jest zmniejszenie śladu węglowego przez produkcję cementu o mniejszej zawartości klinkieru. Zastosowanie tego cementu jest obecnie ograniczone, ponieważ normy dotyczące wyrobów budowlanych dopuszczają stosowanie wyłącznie rodzajów cementu zgodnych z normą STN EN 197-1. Dla rodzajów cementów spełniających wymagania STN EN 197-5 nie jest wskazana ogólna przydatność ich stosowania w betonie zgodnie z STN EN 206+A2. Możliwość stosowania poszczególnych rodzajów cementu wyłącznie zgodnie z normą STN EN 197-1 dla klas ekspozycji XC, XF, XD i XA jest określona w Załączniku krajowym STN EN 206+A2/NA. Należy zatem wykazać przydatność zastosowania nowego betonu cementowego. Celem przeprowadzonych badań było wyjaśnienie możliwości wykorzystania CEM II/C-M (S-LL) w praktyce. W artykule przedstawiono wyniki projektu badawczego, którego celem było sprawdzenie przydatności CEM II/C-M (S-LL) do stosowania w betonie zgodnie z wymaganiami normy STN EN 206+A2.

EN

In 2021, cement plants in Slovakia started production of Portland composite cement of CEM II/C-M type according to STN EN 197-5. The main objective is to reduce the carbon footprint in the production of types of cement characterized by lower clinker content. The application of this cement is currently limited because the construction product standards only accept the use of types of cement according to STN EN 197-1. For types of cement meeting the STN EN 197-5 requirements, the general suitability of their use in concrete according to STN EN 206+A2 is not indicated. The applicability of individual types of cement only according to STN EN 197-1 for exposure classes XC, XF, XD, and XA is specified in the National Annex (STN EN 206+A2/NA). The suitability of the use of new cement concrete must therefore be demonstrated. The aim of the research carried out was to clarify the potential of using CEM II/C-M (S-LL) in practice. This article presents the results of a research project aimed at verifying the suitability of CEM II/CM (S-LL) for use in concrete following the requirements of STN EN 206+A2.

5

Kompozycja - przestrzeń - skala. Poszukiwanie wielopłaszczyznowej relacji przestrzennej

Linowiecka Barbara

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 13

117--135

PL

Artykuł stanowi wgląd w podstawy projektowania, będące kanwą prób projektowych początkujących adeptów architektury wnętrz. Myślą przewodnią wieloetapowego autorskiego zadania projektowego przeprowadzonego ze studentami architektury wnętrz było poszukiwanie wielopłaszczyznowej relacji przestrzennej opartej na procesie projektowo-analitycznym z położeniem akcentu na m.in. harmonijną kompozycję, skalę człowieka oraz świadomą kreację estetyczną. Rozbudowane ćwiczenie stanowiło twórczy impuls i istotny czynnik kształtowania świadomości projektowej, otwierając wyobraźnię studentów i wyposażając ich w niezbędne narzędzia projektowe, takie jak rozumienie formy, funkcji, materiału oraz relacji z adresatem projektu i otoczeniem.

EN

The article provides an insight into the fundamentals of design, which are the basis of design attempts by beginner interior architecture students. The guiding principle of the original multi-stage design task conducted with interior design students was the search for a multi-dimensional spatial relationship based on the design and analytical process with emphasis on, inter alia, harmonious composition, human scale and conscious aesthetic creation. The extended exercise provided a creative impulse and an important factor in shaping design awareness, opening the imagination of students and equipping them with the necessary design tools, such as understanding the form, function, material and the relationship with the recipient of the project and the environment.

6

Integracja sztuki i techniki w kształtowaniu przestrzeni publicznych w projektach studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej

Pluta Katarzyna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

153--168

PL

Artykuł przedstawia problematykę integracji sztuki i techniki w kształtowaniu przestrzeni publicznych na przykładzie projektów opracowanych na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, w Katedrze Projektowania Urbanistycznego i Krajobrazu Wiejskiego. Głównym celem badań prezentowanych w artykule jest wskazanie oraz analiza współczesnych rozwiązań projektowych dotyczących komponowania przestrzeni publicznych we właściwych relacjach z techniką w zakresie rozwiązań materiałowych i sposobów ich użycia, realizacji o wysokim stopniu technologicznego zaawansowania oraz rozwiązań proekologicznych. Badania koncentruj ą się na projektach opracowanych podczas następujących kursów: elementy kompozycji urbanistycznej, projekty dyplomowe (studia inżynierskie), projekt urbanistyczny - centrum miasta (studia magisterskie).

EN

The article presents the issues of integrating art and technology in shaping public spaces on the example of design projects elaborated at the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology, at the Chair of Urban Design and Rural Landscape. The main objective of the research presented in the article is to identify and analyse contemporary design solutions concerning the composition of public spaces in the right relationship with technology in the field of material solutions and methods of their use, projects with a high degree of technological advancement and pro-ecological solutions. The research focuses on projects developed during the courses: Elements of Urban Composition, Diploma projects (engineering studies) and Urban Design - City centre (master's degree studies).

7

Method for calculating the individual hydrocarbon composition from the accumulated fractional composition of oil and condensate samples

Karimova Arifa Q.

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 11

730--735

EN

The composition of oils is the main source of information that enables the evaluation and modeling of their physical, thermal and chemical properties (including their critical properties) across a wide range of state parameters. The more comprehensively the composition of oils is analyzed, the more precise information is provided for calculations and problem-solving in the field of oilfield mechanics and related areas, such as the extraction, preparation, transportation, and processing of oils and their fractions. The principal constituents of oils are hydrocarbons. Oils contain hydrocarbons of three homologous series: paraffins, naphthenes and aromas. In oils, there may be hydrocarbons of a mixed composition containing both naphthenic and aromatic rings. In addition to hydrocarbons, oils also contain oxygen, sulfur, nitrogen and other constituents. These compounds are the primary elements of asphaltene-resinous substances (ARS) found in oil. They are characterized by high relative densities (often exceeding 1 g/cm3 ), dark coloration, and relative chemical instability when exposed to elevated temperatures, oxygen, adsorbents, etc. The composition of asphaltene-resinous substances encompasses a wide range of substances. The validity of the proposed technique is justified by the observation that the data of molecular weight, Watson characteristic factor, and experimental density calculated from molar compositions should align on the same surface with a high degree of correlation. In addition, the experimental and calculated values, in terms of molecular composition, of molecular weights should lie on a straight line passing through the origin of coordinates with a slope coefficient equal to unity and exhibit high degree of correlation.

PL

Skład ropy jest głównym źródłem informacji umożliwiającym ocenę i modelowanie jej właściwości fizycznych, termicznych i chemicznych (włącznie z właściwościami krytycznymi) w szerokim zakresie parametrów stanu. Im bardziej dokładnie analizowany jest jej skład, tym dokładniejsze informacje są dostarczane na potrzeby obliczeń i rozwiązywania problemów w dziedzinie mechaniki złóż ropy i powiązanych obszarach, takich jak wydobycie, przygotowanie, transport i przetwarzanie rop i ich frakcji. Głównymi składnikami ropy są węglowodory. Ropa zawiera węglowodory z trzech szeregów homologicznych: parafiny, nafteny i aromaty. W skład ropy mogą wchodzić węglowodory o mieszanym składzie, zawierające zarówno pierścienie naftenowe, jak i aromatyczne. Oprócz węglowodorów, ropa zawiera także tlen, siarkę, azot i inne składniki. Związki te są podstawowymi składnikami substancji asfaltenowo-żywicznych (ARS) występujących w ropie naftowej. Charakteryzują się one wysoką gęstością względną (często przekraczającą 1 g/cm3 ), ciemnym zabarwieniem i względną niestabilnością chemiczną po ekspozycji na działanie podwyższonych temperatur, tlenu, adsorbentów itp. Skład substancji asfaltenowo-żywicznych obejmuje szeroki zakres substancji. Uzasadnieniem proponowanej techniki jest fakt, że dane dotyczące masy cząsteczkowej, współczynnika Watsona i gęstości eksperymentalnej obliczonej na podstawie składu molowego powinny znajdować się na tej samej powierzchni z wysokim stopniem korelacji. Ponadto, wartości eksperymentalne i obliczone w odniesieniu do składu molekularnego mas cząsteczkowych powinny znajdować się na linii prostej przechodzącej przez początek współrzędnych ze współczynnikiem nachylenia równym jedności i wykazywać wysoki stopień korelacji.

8

Różnorodność pap asfaltowych wraz z przykładowymi metodami oceny przydatności do stosowania w pokryciach dachowych

Francke Barbara

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 6

43--47

9

The role of a brick detail in architecture on the example of contemporary architectural trends in Upper Silesia

Juroszek Justyna

Architectus

|

2023

|

Nr 2 (74)

29--39

EN

An image of the changing trends in the design of ceramic architectural details in Upper Silesia in recent years is the subject of the study. At the research stage, a source query, analysis of completed architectural objects, field inspection and photographic documentation were used. On the basis of a broader recognition of the subject, two examples were selected from the sacral buildings, residential buildings and public utility buildings. Assessment of the architectural environment, representativeness of the building, high architectural value, and cultural recognition were the selection criteria. Showing that the contemporary architecture of Upper Silesia allows operating with chiaroscuro, which gives the composition a “third dimension” – uniqueness and specific expression is the goal that the author achieves. It is not reaching for historical patterns, but creating new, geometric, spatial forms, setting new composition rules, using chiaroscuro, painterly and sculptural features of this timeless material. The human scale of the module means that bricks can be used to design almost any architectural object: a residential building, as well as a sacral or public utility building. Contemporary brick is no longer used only to create structural elements – it is part of the image composition, relief and sculpting of each façade.

PL

Tematem pracy jest obraz zmieniających się w ostatnich latach trendów w projektowaniu ceramicznego detalu architektonicznego na terenie Górnego Śląska. Na etapie badań posłużono się kwerendą źródłową, analizą zrealizowanych obiektów architektonicznych, wizją terenową oraz dokumentacją fotograficzną. Na podstawie szerszego rozpoznania tematu wytypowano po dwa przykłady spośród obiektów sakralnych, budynków mieszkalnych oraz obiektów użyteczności publicznej. Jako kryteria wyboru posłużyły ocena środowiska architektonicznego, reprezentacyjność obiektu, wysoka wartość architektoniczna, rozpoznawalność kulturowa. Celem autorki było wykazanie, że współczesna architektura Górnego Śląska pozwala operować światłocieniem, który nadaje kompozycji „trzeci wymiar” – wyjątkowość i specyficzny wyraz. Nie jest to sięganie do wzorców historycznych, lecz tworzenie nowych, geometrycznych, przestrzennych form, ustalanie nowych zasad kompozycyjnych, operowanie światłocieniem, malarskością i rzeźbiarskością tego ponadczasowego materiału. Ludzka skala modułu sprawia, iż cegły można użyć do projektowania niemal każdego obiektu architektonicznego – zarówno budynku mieszkalnego, jak i sakralnego lub użyteczności publicznej. Współczesna cegła nie służy już tylko i wyłącznie do tworzenia elementów konstrukcyjnych – jest częścią kompozycji obrazu, reliefu i rozrzeźbienia każdej elewacji.

10

Ogrodów Lubrańskiego harmonia

Michalak Hanna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

43--61

PL

Akademia Lubrańskiego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, która obecnie jest siedzibą Muzeum Archidiecezjalnego, była miejscem działalności kulturalnej, artystycznej, edukacyjnej, naukowej i dobroczynnej opartej na wartościach chrześcijańskich. Potrzeba stworzenia przestrzeni integracyjnej w centrum poznańskiej duchowości, spójnej z zabytkowym obiektem Akademii, wpisującej się w genius loci miejsca, przyjaznej ludziom i boskim stworzeniom – naszym braciom mniejszym zaowocowała powstaniem koncepcji projektowej Ogrodów Lubrańskiego. O idei, założeniach projektowych, kompozycyjnych, funkcjonalnych, symbolice koncepcji ogrodów oraz częściowej jej realizacji traktuje ten artykuł.

EN

The Lubrański Academy on cathedral island, in Ostrów Tumski in Poznań, which is now the headquarters of the Archdiocesan Museum, was a place of cultural, artistic, educational, scientific and charitable activities based on Christian values. The necessity of creating an integrative space in the centre of Poznań spirituality, coherent with the Academy’s historic building, corresponding to the genius loci, friendly to people and god creatures – our lesser brothers, has resulted in a design concept of Lubrański Gardens. This article discusses the idea, design assumptions, composition, functionality, symbolism of the garden concept and its partial realisation.

11

Przykłady zastosowania proszków i kruszyw odpadowych w składzie kompozytów cementowych

Rucińska Teresa

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2022

|

Nr 3

42--46

PL

Recyklaty i materiały odpadowe w postaci proszków wykorzystuje się jako zamiennik cementu lub wypełniacz, natomiast rozdrobnione do odpowiednich frakcji mogą stanowić zamiennik naturalnych kruszyw drobnych i grubych. Przedstawione w artykule rezultaty badań wykorzystania materiałów odpadowych sprowadzonych do postaci proszków oraz kruszyw są tego najlepszym przykładem.

EN

Recyclates and waste materials in the form of powders are used as a substitute of cement or filler, however when crushed to appropriate fractions, they can be a substitute for natural fine and coarse aggregates. The results of research on the use of waste materials reduced to the form of powders and ag-gregates presented in the article are the best example of this.

12

The Composition and Abundance of the Macroinvertebrate Fauna in the Leqinat Lake, National Park Bjeshkët e Nemuna, Kosovo

BilalIi Astrit, Ibrahimi Halil, Grapci-Kotori Linda, Musliu Milaim, Geci Donard, Gashi Agim

Ecological Engineering & Environmental Technology

|

2022

|

Vol. 23, iss. 6

173--177

EN

During August and September 2018 we collected the macroinvertebrate fauna in the Leqinat Lake, Kosovo. The Leqinat lake (great lake) is a mountain lake found in the National Park “Bjeshkët e Nemuna” in western Kosovo, shared between Kosovo and Montenegro. Macrozoobenthos specimens were collected with D-frame net of 30×20 cm (600 cm2) diameter. Samples were taken from all available habitats represented with more than 5% of total habitat area on the sampling stretch (multi-habitat sampling procedure). Sampling in riffle section of the lake was done by identifying the riffle segments, disturbing the substratum with the feet while holding the net downstream with the mouth facing upstream. The macrozoobenthos structure during this investigation includes: 2 classes (Bivalvia and Gastropoda), 2 subclasses (Hirudinea and Oligochaeta), 6 orders (Ephemeroptera, Plecoptera, Trichoptera, Diptera, Coleoptera and Odonata), 15 families, 6 genera and 86 specimens. The larger numer of families and individuals belongs to the Odonata order (4 families and 47 specimens) followed by Tirchoptera (2 families and 10 specimens), Plecoptera (2 families and 6 specimens), Bivalvia (2 families with 5 specimens) Diptera (1 family with 12 specimens), Ephemeroptera and Hirudinea (1 family with 3 specimens) and Oligochaeta (1 family with only 1 specimens). This investigation is a contribution in knowing the macroinvertebrate fauna and their ecological patterns in alpine lakes in Kosovo.

13

Nauka a sztuka. Scjentyzm, sztuka a nauka i wiedza

Trawiński Włodzimierz

Developments in Mechanical Engineering

|

2022

|

nr 18(10)

79--86

PL

W artykule omówiono charakter poznania w sztuce wizualnej oraz zasygnalizowano zastosowanie wiedzy i nauki w akcie twórczym, kierunkach i nurtach sztuki. Autor posługuje się cytatami wybitnych myślicieli zajmujących się relacją nauki, sztuki i charakteru nierealnego. Podaje charakter zastosowanej wiedzy w sztuce i konkretne przykłady archetypowych zabiegów i zasad, ujętych w Kompozycji.

EN

The text, shows the nature of cognition in visual art, and signals the application of knowledge and science in the creative act, directions and currents of art. The author uses quotes from eminent thinkers dealing with the relationship between science, art and the unreal character. It presents the nature of the applied knowledge in art and specific examples of archetypal procedures and principles included in the Composition.

14

Od czego zacząć nauczanie architektury? Badania w zakresie procesu kształcenia architektów - kompozycja

Wojtas Lech

Builder

|

2022

|

R.26, nr 7

10--13

PL

Nauczanie podstaw projektowania architektonicznego oraz zaznajamianie studentów z podstawowymi pojęciami z zakresu teorii kompozycji może od samego początku opierać się na kreacji układów złożonych. W roku akademickim 2019/2020 wejściowy projekt realizowany przez studentów pierwszego roku operował równocześnie pojęciem rytmu, dominanty, kanciastości i płynności. Uzyskane efekty pozwalają stwierdzić, że skomplikowanie zadania oraz nałożenie kilku pojęć przyniosło bardzo dobre, dostosowane do współczesnych wymagań efekty dydaktyczne.

EN

Teaching the fundamentals of architectural design and familiarising students with basic compositional concepts can be based on creating complex systems from the beginning. In the 2019/2020 academic year, the entry project carried out by first-year students worked simultaneously with the concepts of rhythm, dominance, angularity and fluidity. The results obtained suggest that the complexity of the task and the superimposition of several concepts have led to very good didactic results that meet today's requirements.

15

Charakter i kompozycja

Kubec Jan

Builder

|

2022

|

R.26, nr 6

61--63

PL

Tytuł niniejszego artykułu odnosi się wprost do eseju Colina Rowe’a z 1974 roku: Character and Composition; or some Vicissitudes of Architectural Vocabulary in the Nineteenth Century, który został opublikowany wraz z innymi tekstami tego autora w książce: The Mathematics of the ideal Villa and Other Essays, w którym Rowe dokonał wnikliwej analizy rozwoju poglądów na pryncypia w architekturze XIX wieku, z odniesieniami do architektury modernizmu. Po blisko półwieczu w niniejszym tekście ponownie podjęto próbę odniesienia się do terminów: charakter i kompozycja oraz ich roli we współczesnej teorii architektury z pozycji zarówno nauczyciela akademickiego, jak i twórcy.

EN

The title of this article refers directly to Colin Rowe's 1974 essay: Character and Composition; or some Vicissitudes of Architectural Vocabulary in the Nineteenth Century, which was published along with other texts by this author in the book: The Mathematics of the ideal Villa and Other Essays, in which Rowe made an in-depth analysis of the development of views on principles in 19th century architecture, with references to the architecture of modernism. After nearly half a century, the author in this text again refers to the concepts of character and composition and their role in the contemporary theory of architecture from the position of an academic teacher and creator.

16

Colour as an element ordering the common space in educational buildings. On the example of Maria Dąbrowska Primary School No. 1 in Wrocław

Netczuk-Pol Ewa

Architectus

|

2022

|

Nr 2 (70)

95--103

EN

The article discusses general issues related to creating the space of educational objects in terms of colour. The perception of school space is influenced by many factors such as light, temperature, air quality, space flexibility, sense of belonging, space complexity and colour. The latter plays an important role in the perception of rooms and influences human behaviour, because apart from sound and smell, it is one of the most important stimuli perceived by our brain. Nevertheless, most of the existing schools in Poland which were built up to 1990 do not take into account colour as a factor influencing student behaviour. This issue has only recently received attention. This article presents a case study of Maria's Dąbrowska Primary School No. 1 in Wrocław. For the needs of this school, as part of the "Constructing Cultural Educational Space" program organized by Wrocław Contemporary Museum, a project was prepared to introduce colour into the interior while maintaining the historical character and substance of the object and taking into account the influence of colour on the child’s psyche. The presented interior rearrangement project may become the beginning of further research on the issue of colour and its role in shaping educational spaces.

PL

W artykule zostały omówione ogólne zagadnienia dotyczące kreowania przestrzeni obiektów edukacyjnych pod względem kolorystycznym. Na odbiór przestrzeni szkoły wpływa wiele czynników takich jak światło, temperatura, jakość powietrza, elastyczność przestrzeni, poczucie przynależności, kompleksowość miejsca i kolor. Ten ostatni odgrywa istotną rolę w odbiorze pomieszczeń i wpływa na zachowania człowieka, ponieważ jest oprócz dźwięku i zapachu jednym z ważniejszych bodźców odbieranych przez nasz mózg. Mimo to większość z obecnie istniejących we Polsce szkół wybudowanych do 1990 r. nie uwzględnia koloru jako czynnika wpływającego na zachowanie ucznia. Dopiero od niedawna zwraca się uwagę na tę kwestię. W niniejszym artykule przedstawiono studium przypadku Szkoły Podstawowej nr 1 im. Marii Dąbrowskiej we Wrocławiu. Na potrzeby tej właśnie szkoły w ramach programu „Konstruowanie Kulturalnej Przestrzeni Edukacyjnej” organizowanego przez wrocławskie Muzeum Współczesne przygotowano projekt wprowadzenia koloru do wnętrza z zachowaniem historycznego charakteru oraz zabytkowej substancji obiektu i przy uwzględnieniu wpływu koloru na psychikę dziecka. Zaprezentowany projekt przearanżowania wnętrza może stać się początkiem dalszych badań nad zagadnieniem koloru i jego roli w kształtowaniu przestrzeni edukacyjnych.

17

Teoria kompozycji w architekturze - aspekty edukacyjne

Jastrząb Tomasz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 4

55--69

PL

Edukacja w zakresie kompozycji to z jednej strony możliwość poznania założeń teoretycznych, analiza reguł i zasad wykorzystywanych w dawnej oraz współczesnej architekturze. To znajomość rozwiązań formalnych i przestrzennych charakterystycznych dla różnych konwencji, kierunków czy stylów. Z drugiej strony to proces specyficznego uwrażliwienia na kwestie dotyczące estetyki, harmonii czy proporcji. To próba obudzenia tkwiących w nas talentów, predyspozycji i możliwości - odkrywania potencjału, o którym nie wiemy i którego nie wykorzystujemy. To łączenie działań racjonalnych z intuicyjnymi. To zdobywanie wiedzy, a jednocześnie poznawanie samych siebie.

EN

On the one hand, education in composition is an opportunity to learn theoretical assumptions, and to analyze the rules and principles used in ancient and contemporary architecture. It is knowledge of formal and spatial solutions characteristic of various conventions, directions or styles. On the other hand, it is a process of specific sensitivity to issues related to aesthetics, harmony or proportion. It is an attempt to awaken our talents, predispositions and possibilities - discovering the potential that we do not know and do not use. It is combining rational and intuitive action. It is learning and getting to know yourself at the same time.

18

Percepcja i postrzeganie formy jako wytyczne dla kształtowania panoramy miasta

Sobczyńska Karolina

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 3

63--69

PL

Panorama miasta, podobnie jak każda przestrzeń, stanowi kompozycję, która jest złożona z wielu form. Per-cepcja panoramy miasta będzie więc postrzeganiem formy, kształtów, rytmów poszczególnych elementów i ich hierarchii. Przestrzeń architektoniczna wywołuje w obserwatorze wiele doznań. Jest ona dla człowieka zrozumiała i postrzegana jako czytelna, jeśli jest uformowana dobitnie i jednoznacznie. Dlatego zasady percepcji i postrzegania formy powinny być jedną z wytycznych kształtowania przestrzeni urbanistycznej miasta, a także jego widoków panoramicznych. Kształt sylwety miasta w widokach panoramicznych jest często elementem jego indywidualności stąd istotna jest dbałość o zachowanie zasad ist-niejącej kompozycji i hierarchii

EN

The panorama of the city, like any other space, is a composition composed of many forms. The perception of the city's panorama will therefore be the perception of the form, shapes, rhythms of elements and their hierarchy. Architectural space evokes many sensations in the observer. It is understandable for man and perceived as legible if it is clearly and unambiguously formed. Therefore, the principles of perception should be one of the guidelines for creating the city space, as well as its panoramic views. The shape of the city silhouette in panoramic views is often an element of its individuality, hence the importance of maintaining the principles of the existing composition and hierarchy.

19

The City as a Free Art Gallery. The Relationship Between the Exhibit and the Exhibition Space

Gyurkovich Magdalena

Przestrzeń i Forma

|

2021

|

nr 46

25--46

EN

The city is an artwork in itself, as its urban and architectural structure creates unique spaces that offer emotions and experiences on various scales. Details and sculptures are used to build the city’s nature and recognisability. The paper presents an approach to the city as an exhibition, where the relationship between the environment and the displayed object is created. What is the contemporary role of these works of art, such as sculpture, in urban space? Do they only fill the space or commemorate historical facts, or were they consciously arranged in relationship with their surroundings to create unique values?

PL

Miasto samo w sobie jest dziełem sztuki, urbanistyczno-architektoniczna struktura tworzy niepowtarzalne przestrzenie o różnych skalach doznań i emocji. Detale i rzeźby wykorzystuje się do budowy jego charakteru i rozpoznawalności. Artykuł przedstawia spojrzenia na miasto jako zagadnienie wystawiennicze, gdzie budowana jest relacja pomiędzy otoczeniem a obiektem eksponowanym. Jaką rolę odgrywają dziś wspomniane dzieła sztuki, na przykład rzeźby w przestrzeni miasta – czy tylko wypełniają przestrzeń lub są świadectwem historycznych faktów, a może zostały świadomie wkomponowane w relacji z otoczeniem w celu stworzenia unikatowej jakości?

20

Systematics of compositions in historical gardens as a design support in contemporary design concepts

Bardzinska-Bonenberg Teresa, Bonenberg Agata

Przestrzeń i Forma

|

2021

|

nr 48

79--104

EN

People always valued nature around them so the gardens accompanied their houses and residences from the ancient times. Some features of garden compositions were recurring in historical periods differing only in some aspects. In contemporary gardens they are repeated again. To assess the coincidences, a short graphic analysis of the basic features of historical gardens was developed. A tool that has allowed to identify differences and similarities between old and contemporary is the tabulation of composition schemes of well-known historic gardens and comparing the results with the features of the recent developments. This allowed us to investigate whether the same elements of composition, despite 21st century changes, apply today.

PL

Ludzie zawsze cenili otaczającą przyrodę, więc od najdawniejszych czasów ogrody towarzyszyły ich domom i rezydencjom. Niektóre formy ogrodowych kompozycji powtarzały się we wielu okresach historycznych różniąc się w niewielki sposób. We współczesnych ogrodach elementy te są powtarzane ponownie. Aby ocenić te zbieżności została przeprowadzona krótka graficzna analiza podstawowych cech ogrodów historycznych. Narzędziem, które pozwoliło na określenie różnic i podobieństw pomiędzy dawnymi i dzisiejszymi rozwiązaniami jest zapis typów schematów kompozycyjnych znanych historycznych ogrodów i zestawienie ich z cechami najnowszych realizacji. Pozwoliło to na zbadanie czy te same elementy kompozycji, pomimo zmian XXI wieku są stosowane dziś.