Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 Kilanowski Piotr

1 2019

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: commercial housing property

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Wpływ nowoczesnej infrastruktury technicznej na rozwiązania planu warszawskich domów dochodowych pod koniec XIX wieku oraz po roku 1900

Kilanowski Piotr

Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce

2019

nr 2

78--129

Rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne warszawskich śródmiejskich kamienic czynszowych zasadniczo utrwaliły się w drugiej połowie XIX wieku. We wspomnianym okresie upowszechnił się bowiem charakterystyczny dla Warszawy model domu dochodowego o wystawnej fasadzie ulicznej oraz wewnętrznym podwórzu otoczonym oficynami. Na kondygnacji mieszkalnej typowej jednopodwórzowej kamienicy zazwyczaj projektowano 4 mieszkania, w tym 2 większe obejmujące część frontową oraz 2 mniejsze w tylnej części posesji. W poszczególnych przypadkach układ funkcjonalno-przestrzenny oraz liczba mieszkań mogły ulec redukcji bądź rozbudowie zależnie od lokalizacji, głębokości oraz szerokości posesji. Pomimo że generalne zasady rozplanowania domów dochodowych nie uległy znaczniejszym przekształceniom przed wybuchem pierwszej wojny światowej, na przełomie XIX i XX wieku zaobserwować można pozornie niewielkie, wszelako istotne zmiany pod względem rozwiązań szczegółowych. Wspomniane zmiany w zdecydowanej większości wiązały się z coraz szerszym wykorzystywaniem w kamienicach nowoczesnej infrastruktury technicznej, takiej jak m.in. wodociąg i kanalizacja, ogrzewanie centralne, oświetlenie elektryczne, windy czy mniej standardowe, wszelako niewątpliwie nowatorskie instalacje, takie jak wentylacja elektryczna czy odkurzanie centralne. Rosnące zastosowanie nowoczesnej infrastruktury technicznej przekładało się z kolei na znaczące podniesienie warunków bytowych, jak również szeroko rozumianego standardu oraz komfortu eksploatacyjnego warszawskich domów czynszowych około 1900 roku. Wpływ nowoczesnych instalacji technicznych i sanitarnych na rozwiązania planistyczne przed 1914 rokiem dotyczył m.in. sposobu funkcjonowania oraz wykończenia wewnętrznych podwórzy, lokalizacji, rangi oraz wielkości pomieszczeń sanitarnych w obrębie mieszkań i podwórzy, zakresu wykorzystania oraz wielkości szybów wentylacyjno-doświetlających w obrębie kamienicy, zmian w narysie planu oraz ukształtowaniu klatek schodowych, a także upowszechnienia się typowych planów kondygnacji w połączeniu z zanikiem odmiennych rozwiązań planistycznych dla wyższych pięter. Wspomniane zmiany w rozwiązaniach planu poszczególnych domów odzwierciedlały zarazem rosnące znaczenie właściwego doświetlenia oraz wentylacji, a także szeroko rozumianych kwestii higienicznych i zdrowotnych w warszawskich kamienicach okresu secesji (1903 –1908) oraz wczesnego modernizmu (1909 –1914). Pomimo formalnego podobieństwa w rozplanowaniu, wykorzystanie nowoczesnej infrastruktury technicznej uznać zatem należy za jeden z kluczowych elementów różnicujących kamienice warszawskie wznoszone w drugiej połowie XIX wieku od tych budowanych na początku kolejnego stulecia oraz w latach poprzedzających wybuch pierwszej wojny światowej.

The functional–spatial solutions of Warsaw’s downtown tenement houses achieved significant consolidation in the second half of the 19th century. It was during this period that the model characteristic of Warsaw’s commercial housing properties, with their opulent street side façades and interior courtyards surrounded by annex buildings, became widespread. Four apartments were the usual solution for a residential level of a typical single–courtyard tenement house, two larger ones in the front section of the property and two smaller ones in the back. In special cases, the functional–spatial layout as well as the number of apartments could be reduced or expanded depending on the site, its depths and width. In spite of the fact that the overall principles for planning commercial housing properties underwent no significant modifications prior to the outbreak of World War I, certain seemingly minor albeit significant changes involving specific solutions can be observed at the turn of the 19th and 20th centuries. In their bulk, these changes were linked with the increasing use in tenement houses of modern technical infrastructure such as water and sewage plumbing, central heating, electrical lighting, and elevators as well as less standard, but most certainly novel systems such as electrically powered forced air ventilation or central vacuum systems. In its turn, the growing application of modern technical infrastructure translated into significant improvement in living conditions as well as the broadly understood standards and comfort of Warsaw’s tenement houses of around 1900. The impact of modern technical and sanitary infrastructure on pre–1914 planning solutions touched such aspects as the manner of functioning and finish of the interior courtyards, the location, stature, and size of sanitary facilities within the apartments and courtyards, the scope of utilization and size of ventilation– lighting shafts within the tenement houses, changes in the plan outline and shaping of staircases, and the spread of typical floor plans in combination with the disappearance of different planning solutions for upper stories. The mentioned changes in plan solutions for individual buildings simultaneously reflected the growing importance of appropriate lighting and ventilation as well as widely understood questions of hygiene and health in Warsaw’s tenement houses of the Art Nouveau period (1903–1908) and early Modernism (1909–1914). In spite of formal similarities in planning, the utilization of modern technical infrastructure should be considered one of the key elements differentiating Warsaw’s tenement houses built in the second half of the 19th century from those erected at the beginning of the successive century and in the years preceding the outbreak of World War I.