Zagrożenie klimatyczne w polskim górnictwie węgla kamiennego oraz rud miedzi wzrosło w ostatniej dekadzie. Istniejące instalacje klimatyzacyjne w tych kopalniach powoli wyczerpują swoje możliwości obniżania tego zagrożenia. Konieczne staje się poszukiwanie nowych rozwiązań zmierzających do poprawy efektywności schładzania powietrza na stanowiskach pracy. W artykule przedstawiono przegląd techniki klimatyzacyjnej w górnictwie światowym. Wskazano na wykorzystywanie lodu jako kolejnego etapu zwiększania mocy chłodniczych w kopalniach podziemnych. Omówiono możliwe sposoby wytwarzania i wykorzystania lodu w klimatyzacji kopalń. Przedstawiono uwarunkowania polskich kopalń w zakresie stosowania lodu. Zaproponowano koncepcje wykorzystania lodu zarówno dla kopalń eksploatujących istniejące instalacje klimatyzacje, jak i dla kopalń, które zamierzają wprowadzić klimatyzację.
EN
The climate hazard in the Polish hard coal and copper ore mining industry has increased in the last decade. The existing mine cooling installations in mines are slowly depleting their possibilities to reduce this hazard. It is necessary to look for new solutions aimed at improving the efficiency of cooling air at workplaces. An overview of mine cooling technology in global mining is presented in the article. The use of ice was indicated as the next stage of increasing cooling capacity in underground mines. Possible ways of making and using ice in mine cooling are discussed. The conditions of Polish mines in the field of ice use are presented. The concepts of using ice are proposed for both mines operating on the existing cooling installations and for mines that intend to introduce cooling systems.
Tematem artykułu jest prezentacja praktycznych doświadczeń w prowadzeniu ściany silnie zagrożonej klimatycznie, przy eksploatacji cienkiego pokładu węgla ścianowym kompleksem strugowym. Opisano również sposób postępowania służb kopalni, od etapu wykonania prognozy klimatycznej do prezentacji efektów pracy chłodnic powietrza w czasie eksploatacji ściany.
EN
The subject of the article is presentation of practical experiences in conducting a low-thickness caving plow longwall system with high climatic hazard. It also describes the mining staff procedure from the forecast of the climatic hazard to the presentation of work of coolers during exploitation of the longwall.
Przyszłość polskich kopalń należących do KGHM Polska Miedź S.A. związana będzie z eksploatacją na coraz większych głębokościach. Powoduje to zwiększenie zagrożeń aerologicznych, przede wszystkim zagrożenia klimatycznego. Obecnie wprowadza się zaawansowane środki techniczne, aby minimalizować niekorzystny wpływ temperatury powietrza na pracujących na dole ludzi. Na podstawie stosowanych i możliwych do zastosowania sposobów przewietrzania planowanych oddziałów wydobywczych w głębszych partiach złoża rud miedzi, w artykule podjęta została analiza sposobów przewietrzania umożliwiających zapewnienie wymaganych klimatycznych warunków pracy w przestrzeniach roboczych, a tym samym planowe wydobycie złoża rud miedzi.
EN
The future of the Polish mines owned by KGHM Polska Miedź S.A. will be connected with mining at greater depths. This results in an increase in aerological hazard, especially climatic hazard. At present, advanced technical measures are being introduced to minimise the adverse impact of air temperature on people working in mining workings. On the basis of the applied and possible to apply methods of ventilation of the mining divisions planned in the deeper parts of the copper ore deposit, in the article an analysis of ventilation methods has been undertaken to ensure the required climatic working conditions in working spaces, and thus the planned mining of the copper ore deposit.
Naturalne zagrożenie klimatyczne oraz zagrożenie metanowe przyczyniły się do decyzji o budowie skojarzonego układu energetyczno-chłodniczego na terenie kopalni ,,Pniówek", który dostarcza między innymi niezbędną energię chłodniczą na potrzeby centralnej klimatyzacji kopalni. W artykule zawarto: charakterystykę zagrożenia klimatycznego w kopalni ,,Pniówek"; koncepcje centralnej klimatyzacji w kopalni ,,Pniówek"; opis efektywnej energetycznie produkcji energii chłodniczej na potrzeby centralnej klimatyzacji ,,Pniówek"; doświadczenia z zarządzania energią chłodniczą dołowej części centralnej klimatyzacji.
EN
Natural climatic and methane hazards have contributed to the decision on construction of a combined power and cooling system at ,,Pniowek" mine, which supplies, among other things, the necessary cooling energy for the needs of the central air conditioning of the mine. The article includes: characteristics of the climatic hazard in ,,Pniowek" mine; a concept of central air conditioning in ,,Pniowek" mine; description of energy-efficient production of cooling energy for central air-conditioning of ,,Pniowek" mine; experiences of managing the cooling energy of the underground part of the central air conditioning system.
Dla zbadania wpływu głębokości eksploatacji węgla na ilość ciepła traconego przez górotwór zastosowano metodę symulacji numerycznych. W pracy rozważa się oddziały wydobywcze składające się z chodnika podścianowego, ściany eksploatacyjnej i chodnika nadścianowego. Do każdego z rejonów powietrze świeże od szybu wdechowego doprowadzane jest przekopem głównym i pochylnią do pokładu węglowego. Rozważa się oddziały wydobywcze, na których temperatura pierwotna skał wynosi odpowiednio: 35÷37°C (najpłytszy), 40÷42°C, 45÷47°C oraz 50÷52°C (najgłębszy). Dane początkowe do obliczeń dla wszystkich oddziałów przyjęto takie same, za wyjątkiem temperatury pierwotnej skał i wysokości geodezyjnych, na których zlokalizowane są badane wyrobiska. Wykonano alternatywne prognozy klimatyczne, przy czym potencjał chłodniczy w każdym wariancie dobrano tak, aby prognozowana temperatura powietrza mierzona termometrem suchym była nie wyższa od 33°C. Dla takich warunków (korzystając z metody różnic skończonych) wyznaczono strefy wychłodzenia górotworu otaczającego wyrobiska korytarzowe i ścianowe każdego z wymienionych rejonów wydobywczych. Po porównaniu ze sobą wyników obliczeń wykonanych dla poszczególnych oddziałów wydobywczych stwierdzono, że ilość ciepła oddawana przez górotwór do najgłębiej położonych wyrobisk (zlokalizowanych na głębokości, na której temperatura pierwotna skał wynosi 50÷52°C) jest czterokrotnie większa od ilości ciepła oddawanej przez górotwór do wyrobisk położonych najpłycej (zlokalizowanych na głębokości, na której temperatura pierwotna skał wynosi 35÷37°C). Oddział wydobywczy, w którym temperatura pierwotna skał wynosi 40÷42°C otrzymuje od górotworu dwa razy tyle ciepła co oddział najpłytszy. W podsumowaniu zwrócono uwagę, że prowadzenie wydobycia na dużej głębokości jest związane z koniecznością stosowania klimatyzacji. Zatem trzeba ponieść dodatkowe koszty związane z chłodzeniem powietrza. Koszty te jednak mogą się częściowo zwrócić, jeśli zagospodaruje się ciepło oddawane przez górotwór. Ciepło to można odprowadzić na powierzchnię, np. z gorącą wodą (o temperaturze powyżej 40°C) z chłodnic wyparnych ziębiarek, pracujących na dole kopalni i wykorzystać do celów komunalnych lub do zasilania ziębiarek amoniakalnych zabudowanych na powierzchni.
EN
A method of numerical simulations has been used for investigating the impact of coal mining depth on the heat emitted by the rock mass. This work deals with the mining districts consisting of the lower longwall gate, longwall face and the upper longwall gate. For each district, fresh air is supplied from the exhaust shaft through the main drift and ramp into a coal deposit. The mining districts considered have been those in which the primary rock temperature is as follows: 35÷37°C (the shallowest one), 40÷42°C, 45÷47°C and 50÷52°C (the deepest one). Input data for calculations for all districts have been assumed the same, except the primary temperature of rocks and geodetic heights, at which investigated workings are being located. Alternative climate predictions have been performed. Cooling potential in all variants have been chosen in such a way so that the predicted air temperature measured with dry-bulb thermometer is not higher than 33°C. For such conditions, the cooling zones of the rock mass surrounding gallery and longwall workings have been determined for each of mentioned mining area (applying the finite difference method). Based on a comparison of the results of calculations performed for the individual mining districts it has been stated that the amount of heat emitted by the rock mass into the deepest workings (located at a depth where the primary rock temperature is 50÷52°C) is four times higher than the amount emitted by the rock mass into the workings located at the shallowest depths (located at the depth at which the primary rock temperature is 35÷37°C). The mining district, in which the primary rock temperature is 40÷42°C, obtains from the rock mass twice as much heat as the shallowest district. In the summary it has been pointed out that carrying out exploitation at large depths requires use of air conditioning. Thus, additional costs associated with air cooling have to be incurred. These can, however, be partially recouped if the heat emitted by the rock mass is to be utilized. This heat can be transported to the surface e.g. with hot water (at temperature above 40°C) from evaporative coolers of chillers operating underground and then used for municipal purposes or to power ammonia chillers installed on the surface.
Zapewnienie stabilnych w czasie parametrów mikroklimatu drogą wentylacji wyrobisk jest trudne do uzyskania. W najbliższej przyszłości należy się liczyć z dalszym pogarszaniem się warunków klimatycznych w polskich kopalniach w wyniku zwiększenia koncentracji wydobycia oraz schodzenia z eksploatacją na głębsze poziomy. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie stosowanych metod zwalczania zagrożenia klimatycznego w górnictwie polskim oraz wskazanie na skuteczność pracy urządzeń. W wyrobiskach podziemnych, którymi przepływa powietrze występują naturalne i technologiczne źródła dopływu strumienia ciepła. Wysoka temperatura i równie wysoka wilgotność powietrza prowadzą do pogorszenia warunków klimatycznych. Coraz większego znaczenia nabierają zatem problemy związane z projektowaniem przewietrzania i klimatyzacji wyrobisk w kopalniach podziemnych.
EN
It is difficult to ensure stable parameters of microclimate by means of ventilation and air-conditioning in underground excavations. In the nearest future a further deterioration in ther-mal hazard in Polish coal mines can be expected as a result of mining at deeper and deeper levels. The aim of this article is to present used methods of climatic conditions control and to indicate errors in design. There are natural and technological heat flux sources in mine airways. High air temperature and humidity lead to worse climatic conditions. It results in slowing down some functions of a human organism, such as perception, concentration and attention. This unfavorable effect of air temperature and humidity on human body is known as thermal hazard. Problems connected with design of ventilation and cooling systems in underground mines are becoming more and more important.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Eksploatacja pokładów węgla kamiennego systemem ścianowym napotyka barierę wzrostu wydajności kompleksu ścianowego z uwagi na zagrożenie metanowe oraz klimatyczne. Urządzenia pracujące wyrobiskach eksploatacyjnych wydzielają ciepło do powietrza wpływając na warunki mikroklimatu. Przyczyną generowania ciepła przez urządzenia są straty cieplne oraz rozpraszanie energii w ruchu poprzez tarcie. W niniejszym artykule przedstawiono krótki przegląd literatury oraz metodyki wyznaczania dopływu ciepła do miejsc pracy w rejonie ściany przy uwzględnieniu prędkości urabiania kombajnu ścianowego. Zauważono, że metody określania warunków cieplnych w wyrobiskach podziemnych biorą pod uwagę przeważnie znamionową moc urządzeń. W rzeczywistości wartość strumienia cieplnego zależy także od sposobu obciążenia urządzeń. Na przykładzie wybranego rejonu ściany kopalń „M-W” przedstawiono prognozę zmian temperatury w wyrobiskach eksploatacyjnych przy uwzględnieniu różnego poziomu wydobycia. W badaniach zwrócono uwagę na czynniki mające wpływ na wydzielanie zarówno ciepła jak i metanu z punktu widzenia problemu uzyskania wysokiego wydobycia. W podsumowaniu zawarto wnioski odnoszące się do dalszych badań oraz propozycji zmian w metodzie prognozowania cieplnych warunków pracy.
EN
Coal extraction effi ciency of longwall is limited by the methane and climatic hazards. Mining equipment working in excavation transmit heat to the air and affect microclimate conditions. This article presents short literature review and description of the determination of heat input to the longwall considering the speed of mining longwall shearer. The methods of determination of microclimate conditions in underground excavations take into consideration the rated power of mining equipment. In working environment, the value of the heat flow depends also on methods of mining equipment loading. This article presents forecast of temperature in excavations taking into account extraction in a longwall selected in the mine “M-W”. The research was focused on efficiency limitations caused by heat generation and methane release. Summary of the paper presents conclusions and plans for further researches on evaluation of microclimate conditions.
W artykule przedstawiono kształtowanie się zagrożenia klimatycznego w KHW S.A. KWK „Murcki-Staszic” oraz sposoby jego zwalczania, przy wykorzystaniu zabudowanej instalacji klimatyzacji grupowej. Podano jej krótką charakterystykę oraz omówiono przykłady zastosowania wraz z osiągniętymi efektami, związanymi z obniżeniem temperatury powietrza w wyrobiskach eksploatacyjnych. Przytoczono także przykład wykorzystania instalacji klimatyzacji grupowej w sytuacjach awaryjnych związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej w trudnych warunkach mikroklimatu.
EN
The article features the development of the climatic hazard in the Murcki-Staszic coal mine and the methods of fighting against this hazard with the use of a group installation of air conditioning. A short description of this type of air conditioning was provided along with the examples of its application and effects achieved due to lower air temperature in exploited excavations. The authors also gave an example how a group installation of air conditioning is used in emergency situations related to rescue operations carried out in harsh climatic conditions.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W polskim górnictwie węgla kamiennego coraz częściej pojawia się problem zagrożenia klimatycznego. W niedalekiej przyszłości należy się liczyć z dalszym pogarszaniem warunków klimatycznych, w wyniku zwiększenia głębokości eksploatacji oraz koncentracji wydobycia. Trudne warunki mikroklimatu mogą być przyczyną nie tylko spadku wydajności pracy, ale przede wszystkim przegrzania organizmu i zagrożenia zdrowia oraz życia pracowników. W artykule omówiono analizę mikroklimatu w wyrobiskach ścianowych na podstawie wskaźników mikroklimatu: intensywności chłodzenia powietrza Kw, temperatury zastępczej francuskiej TFR, temperatury zastępczej klimatu, wskaźnika WBGT.Na podstawie wyników pomiarów parametrów powietrza w ścianach eksploatacyjnych przeprowadzono ocenę komfortu cieplnego pracowników. Ocenę wykonano na podstawie amerykańskiej temperatury efektywnej ATE oraz wskaźnika dyskomfortu cieplnego w zależności od izolacyjności termicznej odzieży, wydatku energetycznego lub zaaklimatyzowania. Przedstawiono konfrontacje polskich przepisów z innymi wskaźnikami mikroklimatu pod kątem normalnego i skróconego czasu pracy.
EN
In the Polish hard coal mining sector increasingly raises the problem of the climate threat. In the nearest future these conditions may be expected to get even worse as mining is started at deeper levels and production is even more concentrated. Difficult conditions of underground microclimate can cause not only the decline in labour productivity, but above all, overheating of the body and health risks and life of workers. an The analysis of microclimate in the longwalls based on the indicators microclimate: relative index of air cooling power Kw, equivalent French temperature TFR, equivalent temperature of climate tzk, wet-bulb globe temperature index WBGT are discussed in the paper. Thermal comfort for workers on the basis on measurement results of air flow parameters in longwalls is assessed. The assessment was carried out on the basis of the effective temperature ATE and thermal discomfort are assessment, depending on the thermal insulation of clothing, metabolic rate, or for acclimatisation. Confrontations of Polish legislation with other indexes of microclimate for full and reduced working time are presented.
W artykule przedstawiono w zarysie przepisy i metodykę postępowania w zagrożeniu klimatycznym w górnictwie na przykładzie wybranych krajów oraz na tle obowiązujących i projektowanych polskich regulacji prawnych. Artykuł jest głosem przedstawiciela nadzoru górniczego w dyskusji dotyczącej kierunków i zakresu możliwych i niezbędnych zmian w polskim prawie górniczym.
EN
This paper outlines the rules and methodology of the proceedings at the climatic risk in the mining industry, based on selected countries and on the background of the existing and planned Polish regulations. The article is a voice of a representative of the mining supervisory in the debatę on the direction and scope of possible and necessary changes in Polish mining law.
As an element of material working environment, microclimate becomes to a higher and higher extent the factor that determines the possibility of conducting works in underground conditions. In this article, the author refers to the essence of climatic hazard under coal mine conditions (factors affecting air temperature, criteria of climatic hazard assessment in coal mines) and, based on the example of one of the coal mines, discusses the potential benefits that could be obtained as a result of introduction of the so-called group air-conditioning.
PL
Mikroklimat jako element materialnego środowiska pracy jest w coraz większym zakresie czynnikiem warunkującym możliwość prowadzenia robót w warunkach dołowych. W artykule autor odnosi się zarówno do istoty zagrożenia klimatycznego w warunkach KWK (czynniki kształtujące temperaturę powietrza, kryteria oceny stanu zagrożenia klimatycznego w zakładach górniczych), jak również na przykładzie jednej z kopalń omawia potencjalne korzyści jakie można by uzyskać w wyniku z wprowadzenia tzw. klimatyzacji grupowej.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono wyniki badań mających na celu określenie charakteru zagrożenia dyskomfortem cieplnym wśród górników zatrudnionych przy eksploatacji ścian w trudnych warunkach klimatycznych oraz ocena skutków zdrowotnych, jakie może on wywołać. Badania uciążliwości pracy i ocena warunków klimatycznych została przedstawiona na przykładzie oddziału G-4 w kopalni "Bobrek-Centrum" na podstawie wskaźników: WBGT, amerykańskiej temperatury efektywnej, wskaźnik dyskomfortu cieplnego i oceny ryzyka zawodowego.
EN
The main objective of the article is to present the results of a study aiming at the determination of thermal discomfort hazards among miners employed in the operation of longwalls in hard climatic conditions and assessment of effects for health it may cause. The investigations of work arduousness and assessment of climatic conditions are presented on the example of the G-4 mining district at the "Bobrek-Centrum" colliery on the basis of the indexes: WBGT, U.S. effective temperature, thermal discomfort and occupational risk assessment.
W górnictwie podziemnym z każdym rokiem występują coraz trudniejsze warunki klimatyczne na stanowiskach pracy. W najbliższej przyszłości należy się liczyć z dalszym pogarszaniem się tych warunków w wyniku schodzenia z eksploatacją na głębsze poziomy oraz w wyniku zwiększania koncentracji wydobycia. W artykule przedstawiono stan zagrożenia klimatycznego w polskich kopalniach. Omówiono źródła i sposoby dopływu strumienia ciepła do wyrobisk górniczych. Scharakteryzowano stosowane obecnie metody poprawy warunków pracy w kopalniach o dużym zagrożeniu temperaturowym.
EN
In underground mining, every year there are more and more difficult climatic conditions in the work-places. In the near future as a result of operating at deeper levels and to increase the concentration of output is expected to decrease in the climatic conditions. The state of climatic hazard in Polish mine is presented in the paper. Sources and ways heat flux to airway is described. Methods to improve working conditions, currently using in mines with high risk of temperature are characterised.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
A mining panel around which virgin temperature of rocks is close to 50 C was studied in terms of thermal hazard. It was stipulated that, even under such difficult geothermal conditions, it is possible to maintain the thermal parameters of air below the level required by occupational standards. It was assumed that the length of the longwall is 200 m, and its daily output is in the range from 1000 to 3000 Tons. Several variant prognoses of climate-related parameters of air have been carried out for cases with and without air cooling. Basing on the assessment of the level of thermal hazard at particular airways, the values have been determined of cooling capacities needed to maintain the temperature of air below the 33 C standard limit. An elastic ducting carrying cold air along the longwall was discussed as a technical means of solving the problem. It has been shown that this method of cooling of the air stream along the longwall yields better results than the use of a large number of air cooling units.
PL
Rozważania teoretyczne, potwierdzone później praktyką górniczą wykazały, że w warunkach bardzo wysokiej temperatury pierwotnej skał […], nawet najgłębsze schłodzenie powietrza świeżego doprowadzanego do ściany, nie wystarczy do tego, aby zapewnić na całej długości wyrobiska ścianowego temperaturę powietrza, w której można pracować. W takiej sytuacji konieczne jest chłodzenie powietrza w samej ścianie. Aby temu zaradzić niemiecka firma GFW (obecnie WAT) zaproponowała instalację wzdłuż frontu ściany chłodnic lodowo-wodnych o mocy chłodniczej 14 kW każda (Henting & Czapliński, 1997). Chłodnice te są częścią kompleksu lodowego typu EWKA-350. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że zastosowanie takiego kompleksu (o mocy chłodniczej 350 kW) do klimatyzacji wyrobiska ścianowego daje lepsze rezultaty aniżeli zastosowanie ziębiarek chodnikowych o łącznej mocy chłodniczej równej 500 kW. Wspomniane rozwiązanie nie przyjęło się w polskim górnictwie węgla kamiennego ze względu na wysoki koszt wytwarzania lodu. Firma GFW zaproponowała więc inne rozwiązanie: małogabarytowe ścianowe chłodnice powietrza typu SPK (Henting & Czapliński, 1999). Również ścianowe chłodnice powietrza zaproponowała polska firma TERMOSPEC (Łuska & Nawrat, 2008). Z doświadczeń kopalń OKD w północnych Czechach wynika, że w przypadku, gdy temperatura pierwotna skał otaczających jest dużo wyższa od 40 C (zbliżona do 50 C) takich chłodnic wzdłuż frontu ściany należałoby zabudować kilkanaście (a w skrajnym przypadku ściany 402 302/1 Kopalni "ČSM" nawet czterdzieści (Břimek i Knechtel, 2008; Knechtel, 2008). Warunki górniczo-techniczne zazwyczaj nie pozwalają na to, aby wzdłuż frontu ściany można było zabudować tak dużą liczbą chłodnic. Dlatego też zaproponowano rozwiązanie polegające na instalacji wzdłuż wyrobiska ścianowego elastycznego lutniociągu z chłodnym powietrzem. Pomysł klimatyzacji ściany za pomocą lutniociągu z chłodnym powietrzem przedstawiono w pracy (Knechtel, 1999). Z pracy (Filek, Nowak i in., 2004) wynika, że rozwiązanie takie było z powodzeniem stosowane w polskim górnictwie węgla kamiennego. Pole powierzchni przekroju poprzecznego ściany nie pozwala na instalację lutniociągu o dowolnie dużej średnicy. Proponuje się więc, aby średnica lutniociągu z chłodnym powietrzem była równa od 0,2 m do 0,4 m. W oparciu o modelowanie numeryczne podjęto próbę wykazania, że ten sposób klimatyzacji wyrobiska ścianowego jest bardziej skuteczny od dotychczasowych sposobów klimatyzacji ściany (klimatyzacja klasyczna wspomagana małogabarytowymi chłodnicami ścianowymi). W rozważaniach przyjęto, że temperatura pierwotna skał jest zbliżona do wartości 50 C. Postawiono tezę, że nawet w tak trudnych warunkach geotermicznych można utrzymać parametry termiczne powietrza pozwalające na pracę. Przyjęto, że długość wyrobiska ścianowego wynosi 200 m, a wydobycie dobowe założono na poziomie od 1000 do 3000 t/d. Wykonano alternatywne prognozy klimatyczne dla wariantów bez stosowania ziębiarek i dla wariantów z chłodzeniem powietrza. Po ocenie poziomu zagrożenia klimatycznego w poszczególnych bocznicach, wyznaczono potrzebne wydajności chłodnicze dla utrzymania temperatury powietrza nie wyższej od 33 C. Zaproponowano instalację w wyrobisku ścianowym elastycznego lutniociągu z chłodnym powietrzem. Wykazano, że ten sposób klimatyzacji ściany daje lepsze efekty aniżeli stosowanie dużej liczby chłodnic ścianowych.
W górnictwie podziemnym z każdym rokiem występują coraz trudniejsze warunki klimatyczne na stanowiskach pracy. W najbliższej przyszłości należy się liczyć z dalszym pogarszaniem tych warunków w wyniku schodzenia z eksploatacją na głębsze poziomy oraz w wyniku zwiększania koncentracji wydobycia. W artykule przedstawiono stan zagrożenia klimatycznego w polskich kopalniach. Omówiono źródła i sposoby dopływu strumienia ciepła do wyrobisk górniczych. Scharakteryzowano stosowane obecnie metody poprawy warunków pracy w kopalniach o dużym zagrożeniu temperaturowym. W oparciu o wdrażane systemy klimatyzacji w polskich kopalniach określono kierunki rozwoju klimatyzacji.
EN
Every year in underground mining more difficult climate conditions are encountered at workplaces. In the nearest future it should be expected that these conditions will go worse with bigger mining depth and increased concentration of mining works. The level of climate hazard in Polish mines is presented in the paper. Sources and ways of heat stream inflow to mine workings are described. Currently used methods of work conditions improvement in mines with high temperature hazard are presented. Basing on air conditioning systems implemented in Polish mines the future trends are described.
W artykule przedstawiono krótką charakterystykę złoża aktualnie największej i najgłębszej z polskich kopalń rud miedzi. Opisano przyczyny występującego w Zakładach Górniczych "Rudna" zagrożenia klimatycznego, oddziaływanie i potencjalne skutki tego zagrożenia dla załogi górniczej oraz stosowane w kopalni skuteczne sposoby zwalczania i przeciwdziałania zagrożeniu klimatycznemu. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono na prezentację eksploatowanego w kopalni systemu klimatyzacji centralnej.
EN
There is presented a short characteristic of a deposit of the currently largest and deepest of Polish copper-ore mines in the article. There are described causes of climatic hazard occurring in the Mining Enterprises "Rudna", impact and potential effects of this hazard for mine personnel as well as effective methods of the control and counteracting climatic hazard applied in a mine. Much more space was dedicated relatively to the presentation of central air condi-tioning system exploited in a mine.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Podano sposób postępowania podczas drążenia wyrobisk z wentylacją lutniową, w warunkach gdy temperatura pierwotna skał jest dużo wyższa od 40°C. Zasugerowano przekroje drążonych wyrobisk, średnice lutniociągów, ilości powietrza oraz długości drążonych wyrobisk. Zwrócono uwagę na konieczność łącznego stosowania środków wentylacyjnych oraz chłodzenia powietrza.
EN
A procedure was outlined for climatic hazard combating pertaining to the underground workings with auxiliary ventilation driven under conditions virgin temperature of surrounding rocks exceeding 40°C. The appropriate parameters were proposed, namely: dimensions of workings - cross sections and lengths, as well as diameters of auxiliary ducting and ventilation intensity. The necessity was underlined for combined application of the ventilational means of climatic conditions amelioration and the active ones with the use of cooling devices.
W pracy przedstawiono nowy sposób uwzględniania w ocenie ryzyka zawodowego zagrożenia klimatycznego dotyczącego pracowników kopalń podziemnych. Opisano obowiązujące w polskim górnictwie przepisy i zaproponowano używanie w ocenie ryzyka zawodowego wskaźnika dyskomfortu cieplnego delta. W części pierwszej pracy zawarto wprowadzenie do zagadnienia oceny ryzyka zawodowego, wyjaśniono ideę wyznaczania wskaźnika delta oraz omówiono sposób odniesienia go do kategorii ryzyka.
EN
The study presents a new method of taking into account in the occupational risk assessment climatic hazard for workers of the underground mining plants. Described are legal regulations applicable in the Polish mining. The use of heat discomfort index delta in the occupational risk assessment is proposed. In the first part of the study the introduction to the occupational risk assessment is included as well as the idea of delta index assignment. Discussed is also the way of its reference to the risk category.
W pracy zaprezentowano nowy sposób uwzględniania zagrożenia klimatycznego dotyczącego pracowników kopalń podziemnych w ocenie ryzyka zawodowego. W części pierwszej zawarto wprowadzenie do zagadnienia oceny ryzyka zawodowego, wyjaśniono ideę wyznaczania wskaźnika delta oraz zaproponowano sposób odniesienia go do kategorii ryzyka. W części drugiej przedstawiono zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (metody poprawy warunków klimatycznych i bezpieczeństwa termicznego), a także przykład zastosowania proponowanych rozwiązań.
EN
The study presents a new method of taking into account of the climatic hazard concerning hard coal mining plants' workers in the occupational risk assessment. In part one the introduction to the occupational risk assessment issues is made, the concept of determination of the index delta is explained and the method of its reference to the category of the risk is proposed. In part two presented are recommendations of the activities resulting from this risk (methods of climatic conditions and thermal safety improvement) as well as the example of the application of proposed solutions.
W ostatnich latach w kopaliach Jastrzębskiej Spółki Węglowej wystąpiło znaczne pogorszenie cieplnych warunków pracy. W związku z trudnościami zapewnienia poprawnych warunków klimatycznych metodami konwencjonalnymi, tj. sposobami wentylacyjnymi lub odpowiednio dobranymi systemami roz-cinki i eksploatacji, wszystkie kopalnie JSW S.A. zmuszone zostały do wdrażania metod klimatyzacji opartych na dostępnych, lokalnych urządzeniach chłodniczych oraz klimatyzacji grupowej lub centralnej. W 2000 r. w KWK "Pniówek" uruchomiono pierwszą w Polsce klimatyzację centralną bazującą na skojarzeniu układu energetyczno-ciepłowniczego z układem chłodniczym. W maju 2004 roku w KWK Zofiówka" otwarto pierwszy w Polsce grupowy system klimatyzacji wyrobisk dołowych. W latach 2005-2006 wybudowano i uruchomiono identyczne zestawy (moduły) klimatyzacji grupowej w kopalniach "Borynia" i "Jas-Mos". Obecnie trwają przygotowania do budowy klimatyzacji grupowej w KWK "Krupiński". W referacie przedstawiono warunki klimatyczne panujące w wyrobiskach górniczych w kopalniach należących do JSW S.A. i sposoby zwalczania zagrożenia klimatycznego oraz koszty ponoszone przez kopalnie w związku z tym zagrożeniem. Na podstawie kilkuletnich doświadczeń uzyskanych z pracy poszczególnych urządzeń przedstawiono ocenę i efekty funkcjonowania poszczególnych systemów klimatyzacji oraz podano metody poprawy warunków klimatycznych w wyrobiskach górniczych w oparciu o przedstawione rozwiązania istniejącej w tych kopalniach klimatyzacji. Słowa kluczowe: klimatyzacja, zagrożenie klimatyczne, bezpieczeństwo, wentylacja.
EN
The recent few years have witnessed substantial deterioration of thermal work conditions in all the mines of the Jastrzębska Coal Company. As the conventional methods, including ventilation and properly selected systems of coal seam opening and mining, failed to ensure suitable work conditions, all the mines encompassed by the Jastrzębska Coal Company faced the need to implement air conditioning techniques based on both locally available cooling equipment and departmental or central air conditioning systems. In 2000, the "Pniówek" Coal Mine, as the first underground operation in Poland, launched a central air conditioning system based on association of the thermal power system of the coal mine with the cooling structure. Later on, in 2004, for the first time in Poland, the group air conditioning system of underground excavations was put in operation in "Zofiówka" Coal Mine. Over the subsequent years, i.e. in 2005 and 2006, identical arrangements (modules) of group air conditioning sets were installed and commissioned in "Borynia" and "Jas-Mos" coUieries. Nowadays, preparations to construction of the group air conditioning system in "Krupiński" coal mine are in progress. The paper presents climatic conditions in underground excavations in the mines of Jastrzębska Coal Company as well as the methods for mitigation of climatic hazards implemented therein in comparison to related costs that have to be borne by the collieries. Based on more than a dozen years of experience acquired during operation of individual facilities and arrangements, the authors present the comparative assessment and performance characteristics of distinctive air conditioning systems and suggest how to improve climatic conditions in mining excavations owing to the air conditioning solutions that already exist in the concerned coal mines and are disclosed in this paper.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.