Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Influence of thermodynamics on the development of technology and science

Mikielewicz Jarosław, Mikielewicz Dariusz

Archives of Thermodynamics

|

2024

|

Vol. 45, no 2

51--61

EN

Understanding thermodynamics can be challenging due to its dealing with abstract concepts such as entropy and energy transfer. This paper outlines six principles of thermodynamics, whose application necessitates a coherent overarching philosophy. The problems studied often entail complex mathematical equations, relying on a strong foundation in physics and mathematics. Moreover, comprehending thermodynamics requires a shift in thinking, focusing on macroscopic properties of matter rather than microscopic interactions, as in other branches of physics. Thermodynamics also introduces a new philosophy in science – the concept of irreversible phenomena, rooted in the heat flow theory, which is currently being extrapolated to other scientific domains. Notably, this involves extending the concept of work to systems performing various types of work beyond volume change.

2

Informacja o tematyce prac Seminarium Energetycznego Collegium Civitas w roku 2020

Ruszkowski Paweł

Energetyka – Społeczeństwo – Polityka

|

2021

|

nr 1(9)

64--72

EN

The information relates to three sessions of the Seminar. During the first session, the strategic issues of the Energy Transformation was discussed. During the second session the discussion was based on a presentation by Dr Michael Kranhold entitled Energy Transformation in Germany: selected practical experience. During the third Seminar on: Energy and climate and the crisis of civilization, the starting point for the discussion was Edwin Bendyk’s book: In Poland, i.e. everywhere. A thing about the fall and future of the world.

3

Koncepcja systemu kierowania geoinformatycznego (SKG) cywilizacja 8D

Targowski Andrew

Roczniki Geomatyki

|

2019

|

T. 17, z. 4(87)

219--237

PL

Studium syntetyzuje kompleksowe podejście do Systemu Geoinformatycznego Cywilizacji, w szczególności na poziomach światowym oraz krajowym ponieważ klimat nie ma granic. Rozwiązania zaczyna przypomnienie dwóch podejść w projektowaniu systemów informatycznych; oddolnym i odgórnym. Pierwsze podejście prowadzi do wysp informacyjnych a drugie jest właściwe dla geoinformatyki. Sformułowano Trójkąt Śmierci Cywilizacji złożony z trzech bomb; populacyjnej, ekologicznej i wyczerpania się strategicznych zasobów. Rozważania są również podane w odniesieniu do liczby przestrzeni (D) w jakich można rozważać system kierowania Geoinformatycznego.

EN

The study synthesizes a comprehensive approach to the Geoinformatic System for Civilization, in particular at global and national levels because the climate has no boundaries. The consideration begins with a reminder of two approaches in designing information systems; bottom-up and top-down. The first approach leads to information islands and the second is appropriate for geoinformatics. The Death Triangle of Civilizations was formed with three bombs; population, ecological and the depletion of strategic resources. Considerations are also given in relation to the number of spaces (D) in which the Geoinformatics Guidance System can be considered.

4

For Further Social Development, Peaceful, Safe and Useful for People

Sztumski Wiesław

Problemy Ekorozwoju

|

2019

|

Vol. 14, nr 2

25--32

EN

In the 21st century, social progress based on the idea of the earlier Enlightenment (productivity, rationalism and respect for private good) brought humanity to the brink of the abyss. Its further continuation threatens to destroy humanity, and maybe even our planet. This warning is included in the first and second report of the Club of Rome. Therefore, the authors of the second report from 2017, Ernst Ulrich v. Weizsäcker and Anders Wijkman, recommend creating a New Enlightenment. This is a challenge for the present generation – the last one that can and should do this to protect humankind from cataclysm. Above all, one has to stop the irresponsible and harmful social progress, which crosses the limits of growth. However, not everyone agrees with this. Some people (e.g. S. Pinker) claim that one not needs a new Enlightenment. On the contrary, one needs to continue the development the ideas of early Enlightenment and to guide yet more by reason and science to ensure an increase in productivity and prosperity. In addition, the problems of the modern world are not as great as it is presented in the reports of the Club of Rome. One can solve them using reason and science. Therefore, instead of weakening the role of reason, one should strengthen it by eliminating elements of irrationality from people's thinking and behavior. In addition, all negative effects of the Enlightenment are finally useful. So, there are two opposing concepts to get out of the impasse. One is utopian and the other is excessively realistic. As usual, extreme ideas are not the best. Therefore, one must seek for a way out between them and find some golden mean.

XX

W 21. wieku postęp społeczny realizowany na podstawie idei dawnego Oświecenia (produktywności, racjonalizmu i poszanowania dobra prywatnego) przywiódł ludzkość na skraj przepaści. Dalsza jego kontynuacja grozi zagładą ludzkości, a może nawet naszej planety. To ostrzeżenie zawarte jest w pierwszym i drugim raporcie Klubu Rzymskiego. W związku z tym autorzy drugiego raportu z 2017 r. – Ernst U. v. Weizsäcker i Anders Wijkman - zalecają stworzenie Nowego Oświecenia. Jest to wyzwanie dla teraźniejszego pokolenia - ostatniego, które może i powinno tego dokonać, by uchronić ludzkość od zagłady. Jednak nie wszyscy zgadzają się z tym. Niektórzy (np. S. Pinker) twierdzą, że nie potrzeba nowego Oświecenia. Trzeba nadal rozwijać idee dawnego i jeszcze bardziej kierować się rozumem,produktywnością.

5

Normalization procedures as a pattern for difficult contemporary time

Łunarski Jerzy

Polish Technical Review

|

2019

|

No. 1

24--26

EN

The problems of contemporary civilization included climatic changes, armed confl icts, destruction of ecological resources of the Earth and, also, threats coming from Cosmos, interior of the earth and artifi cial intelligence. The normalization procedure which allows recognizing the reasons and fi nding the methods for counteracting or preventing the threats may be suitable for the solution of the mentioned problems.

PL

Problemami współczesnej cywilizacji są zmiany klimatyczne, konfl ikty zbrojne, niszczenie zasobów ekologicznych Ziemi, a także zagrożenia z kosmosu, wnętrza ziemi oraz sztuczna inteligencja. Do Rozwiązania tych problemów może być przydatne postępowanie normalizacyjne, które pozwala poznać przyczyny i wynaleźć sposoby przeciwdziałania lub zapobiegania zagrożeniom.

6

Multicultural and multiethnic aspects of expeditionary operations conducted by the Polish soldiers abroad

Sylwestrzak B.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2017

|

Nr 2

83--97

EN

The article concerns the issue of multicultural and multiethnic aspects of the activity of the Polish soldiers during missions in Afghanistan, Iraq, Chad and Kosovo. The first part shows explanations of the ideas of culture and civilization. The second part presents the potential problems in the situation of the clash of cultures and civilizations. In the final part of the article the author highlights the perspective aspects of expeditionary operations conducted by the Polish soldiers abroad.

7

Troublesome Evaluation of Technological Innovations. Balancing Between a Blessing and a Bane of the Technological Progress

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2017

|

Vol. 12, nr 2

7--13

EN

Technological innovations are the driving force of the technological progress. They must be multiplied and accelerated so that people could live, the humanity be preserved, to survive in a world full of threats, to develop people, to improve the standards of living and to satisfy ever growing needs. For this reason, we assess them favorably. On the other hand, however, there are certain disadvantages because they generate different and serious threats to people and the natural and social environments. This includes nuclear, chemical, biological, psychological and information weapons, as well as robotics, use of pesticides, genetic engineering, and interference of techniques in the consciousness and the sub-consciousness of men. Certain threats manifest immediately and others – after a long time, like ticking time bombs. Therefore, the evaluation of innovation is very troublesome. It is also problematic and ambivalent because of the huge diversity of people who make the assessment.

PL

Innowacje technologiczne są siłą napędową postępu techniki. Koniecznie trzeba je mnożyć i przyspieszać, żeby żyć w ogóle, zachować ludzkość, przeżyć w świecie pełnym zagrożeń, rozwijać się, mieć się coraz lepiej i zaspokajać wciąż rosnące potrzeby. Z tego względu oceniamy je dobrze. Ale z drugiej strony, oceniamy je źle, ponieważ stwarzają różne poważne zagrożenia dla ludzi i środowiska naturalnego oraz społecznego. Chodzi tu o broń jądrową, chemiczną, biologiczną, informatyczną i psychologiczną, jak i o robotyzację, chemizację, inżynierię genetyczną oraz ingerencję techniki w świadomość i podświadomość. Jedne zagrożenia dają znać o sobie natychmiast, a inne po dłuższym czasie, jak tykające bomby zegarowe. Dlatego ocena innowacji jest wielce kłopotliwa. Jest też problematyczna i ambiwalentna ze względu na zróżnicowanie ludzi, którzy jej dokonują.

8

Essence of insecurity or civilizational portrayal of transience

Adamkiewicz M., Warchał A.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2016

|

R. 6, Nr 10

91--115

EN

The article in a broad perspective presents the various proposition describing the explanation of human transience, and stigma of death, as the source of existential fear. The methodological approach adopted for the article, notices reflection on a subject in four plains of philosophy, sociology, psychology, but largely bioethics (and especially thanatology). The text touches upon the metaphysical concerns, in a sense that the human demise is considered as insecurity, mentally rooted in social representation of transience. Such a mode of reasoning is established understanding that the concept of a human corpse becomes a manifestation of an intelligible, through the evolution of life from the state of existence to nonexistence. Recognition of “deadness” as the natural order, seen as the paradox of human existence, persisted in the richness of thoughts, projects, and hopes. In opposition to this perception of life (or rather of impermanence), the authors take the position which excludes the passing away understood as a form of non-existence of consciousness. Views presented through this proposition rest on a fundament of contemporary researches of medicine (e.g., psychiatry, oncology, cardiology, or psychology). From this perspective, the article is a new proposition of a research that can be grounded in contemporary security studies.

PL

Artykuł przedstawia w szerokiej perspektywie różne stanowiska na przemijalność człowieka, dla którego piętnem i źródłem niebezpieczeństwa egzystencjalnego jest śmierć. Przyjęty w materiale sposób myślenia orientuje rozważania na czterech zasadniczych płaszczyznach, które tworzą filozofia, socjologia, psychologia, ale w głównej mierze bioetyka (a zwłaszcza tanatologia). W pewnym sensie tekst ma wymiar metafizyczny, gdzie ubytek bezpieczeństwa jest traktowany jako przypadłość mentalna zakorzeniona w społecznym odbiorze przemijania człowieka. Taki tryb rozumowania jest utwierdzony w tzw. koncepcji trupa, który staje się przejawem zrozumiałej dla ludzi ewolucji życia prowadzącej od stanu istnienia do niebytu. Uznanie martwoty za objaw porządku naturalnego jest paradoksem ludzkiej egzystencji utrwalonej w bogactwie myśli, projektów i nadziei. W opozycji do tego sposobu postrzegania trwałości (a raczej nietrwałości) życia w tekście zawarto stanowiska, które wykluczają przemijanie jako formę nieistnienia świadomości. Poglądy tego pokroju obudowane są stanowiskami obecnymi we współczesnej i otwartej na nowe zapatrywania medycynie (np. psychiatrii, onkologii, kardiologii czy psychologii). Z tej perspektywy artykuł jest nową na gruncie sekuritalnym propozycją badawczą.

9

Przyszłość inteligentnego środowiska

Marcinkowski R.

Napędy i Sterowanie

|

2016

|

R. 18, nr 12

72--74

PL

Rozwój technologiczny cywilizacyjnej czołówki postępuje obecnie bardzo szybko. Przynosi ewidentne korzyści i wzrost jakości życia, lecz zarazem zmienia sposób interakcji człowieka z otoczeniem i w niespotykanym dotąd stopniu uzależnia go od rosnącej ilości otaczających go urządzeń. Oprócz korzyści musi to powodować nieznane dotąd, nowego typu zagrożenia. Każde narzędzie może w niepowołanych rękach stać się bronią. Co więcej, cywilne zastosowania wielu współczesnych technologii są w istocie wtórne względem ich pierwotnego, wojennego przeznaczenia. Fakt ten skłania wielu ludzi do nieprzemyślanego, a w każdym razie nieprecyzyjnego sądu, iż to wojnom zawdzięcza ludzkość postęp.

10

Sposób postrzegania sacrum w architekturze współczesnej

Dmitruk Michał

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

T. 11, nr 4

7--14

PL

Od świtu ludzkości, czasów organizowania się i gromadzenia wspólnot osadniczych, poprzez czasy formowania się pierwszych miast, towarzyszyła człowiekowi wiara w różnorodne bóstwa. Wraz z rozwojem kulturowym i społecznym także systemy wierzeń ulegały ujednolicaniu, kodyfikacji i przyciągały coraz większą liczbę wiernych, stając się czynnikiem społeczno-politycznym wpływającym istotnie na kształt i kierunki rozwoju młodych cywilizacji. Wraz ze wzrostem znaczenia nowych idei, organizacji przez nie przestrzeni sacrum i formalizacji za¬chowań, zaczęto kult „przekuwać w kamień”. Analizując architekturę sakralną każdej epoki i studiując jej historię, można zaobserwować jak zmieniała się sinusoida stosunków społecznych pomiędzy tolerancją i religijnym współistnieniem z jednej strony, a nienawiścią i dążeniem do dominacji z drugiej. We współczesnym, bardzo zróżnicowanym, pełnym mnogości wyznań i różnic kulturowych świecie, architekci stają przed wyzwaniem w jaki sposób kształtować architekturę sakralną aby służyła pokojowej koegzystencji, akceptowaniu różnic, nie będąc jednocześnie zarzewiem konfliktów, wzajemnych roszczeń i pretensji.

EN

Since the time of the first settlements and communities, people tend to believe in various deities. Along with the cultural and social development, religion has become codified and popularized amongst the growing number of believers, thus became an important factor in the social and political development. Growing importance of religious beliefs, resulted in organizing sacred spaces which later became churches and temples. Throughout the centuries, religion became a stimulant to unite and cooperate on the one hand, and a root of conflict and intolerance on the other. In present times, architects have to face a diversified beliefs and solve major cultural differences, while designing a contemporary temple. Nowadays designers have to create sacral architecture in a way providing peaceful coexistence and mutual respect between followers.

11

Rola TERMODYNAMIKI w rozwoju cywilizacji

Mikielewicz J., Stąsiek J.

Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna

|

2015

|

nr 11

408--416

PL

Artykuł poświęcony znaczeniu i roli termodynamiki w rozwoju cywilizacji, nierozerwalnie łączącym się ze wzrostem zapotrzebowania na energię. Autorzy omówili zastosowanie termodynamiki klasycznej w fizyce zwracając uwagę na ważną rolę J.C. Maxwella w rozwoju kinetycznej teorii gazu. Przedstawili cztery wyprowadzone przez niego związki znane jako równania termodynamiczne Maxwella. Omówili zastosowanie zasad termodynamiki pozwalających rozwiązać wiele problemów technicznych definiując m. in. Miernik jakości energii zwany egzergią. Sporo uwagi poświęcili roli termodynamiki w nauce współczesnej poprzez aspekt koncepcji entropii, i tak poza entropią termiczną rozważyli entropię statystyczną i entropię informatyczną, a także zagadnienie ich równoważności. W końcowej części artykułu zaprezentowali sylwetkę i dorobek naukowo-badawczy J.C. Maxwella (1831 – 1879).

EN

The paper deals with the meaning and role of thermodynamics in civilizational progress – the process constantly consuming more and more energy. Application of classical thermodynamics in physics is described in special regard to the role of J.C. Maxwell in development of kinetic theory of gases. The four thermodynamic Maxwell equations are presented. The use of laws of thermodynamics in solution of technical problems is commented. The idea of thermal entropy, statistical entropy and information entropy is described. At the end the biography and achievements of J.C. Maxwell (1831 – 1879) are presented.

12

Cywilizacja i/a eksploatacja z logistyką

Lewitowicz J., Rutkowski R., Tomaska R., Żyluk A.

Logistyka

|

2014

|

nr 3

3759--3764

PL

Cywilizacja to stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka; ogół nagromadzonych dóbr materialnych, środków umiejętności produkcyjnych i eksploatacyjnych oraz instytucji społecznych. To procesy logistyki, eksploatacji urządzeń technicznych i zasobów naturalnych ziemi ściśle wiążą ekonomię, bezpieczeństwo (szeroko rozumiane) i ochronę środowiska. wystarczy zaprojektowanie, skonstruowanie i wyprodukowanie nowoczesnego np. statku powietrznego, jeżeli nie odpowie się z góry na pytania ekonomiczno-strukturalne: ile będzie kosztować eksploatacja, jakiej wymagać będzie organizacji, jakiego oprzyrządowania, jakich kwalifikacjach personelu do realizacji strukturalnych zadań w locie, jakiego systemu logistycznego? Podsumowaniem powyższych naszkicowanych rozważań może być konkluzja, że: eksploatacja jest nauką zawierająca sztukę różnorodnych działań, jest filozofią skupiającą wszystkie obszary wiedzy, a zatem powinna już zostać uznaną za dyscyplinę naukową. Systemy informatyczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem odgrywają dziś kluczowe znaczenie. W niniejszym artykule przedstawiono przykładowe rozwiązanie systemu MES służącego do zarządzania procesem produkcji.

EN

Civilization is a state of human society during a particular period of time, conditioned with the degree to which the humans are able to control the nature; the total of already collected material goods, means of 3764 production and exploitation, suitable skills (know-how), and social institutions. It is processes of logistic, of exploitation of engineered objects and natural resources of the Earth that closely and directly relate the economy, safety (widely understood) and environmental protection. It is not enough to design, build, and produce, e.g. a modern aircraft, if questions of economic and structural nature are not answered in advance: How much will the exploitation cost? What organizational arrangements will it require? What tooling will be needed? What skills of the flying staff will be in demand to perform and successfully complete their structural tasks while in the air? What logistic system will be involved? The above outlined considerations can be summarized in the form of the following conclusion: Exploitation is an area that covers the art of many and various activities. It is a philosophy that puts all the fields of knowledge together. Therefore, it should be considered a separate line of science.

13

Niezawodność, bezpieczeństwo i eksploatacja obiektów technicznych – atrybuty funkcjonowania współczesnych cywilizacji

Lewitowicz J., Rutkowski S., Tomaska R., Żyluk A.

Journal of KONBiN

|

2013

|

No. 3-4 (27-28)

53--62

PL

Cywilizacja to stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka; ogół nagromadzonych dóbr materialnych, środków umiejętności produkcyjnych i eksploatacyjnych oraz instytucji społecznych. To procesy eksploatacji urządzeń technicznych i zasobów naturalnych ziemi ściśle wiążą ekonomię, bezpieczeństwo (szeroko rozumiane) i ochronę środowiska. W szalonym rozwoju techniki za mało poświęca się uwagi bezpieczeństwu. Ludzie giną. Podsumowaniem powyższych naszkicowanych rozważań może być konkluzja, że: eksploatacja jest nauką zawierająca sztukę różnorodnych działań, jest filozofią skupiającą wszystkie obszary wiedzy, a zatem powinna już zostać uznaną za dyscyplinę naukową.

EN

Civilization is a state of human society during a particular period of time, conditioned with the degree to which the humans are able to control the nature; the total of already collected material goods, means of production and exploitation, suitable skills (know-how), and social institutions. It is processes of exploitation of engineered objects and natural resources of the Earth that closely and directly relate the economy, safety (widely understood) and environmental protection. Nowadays, as the development of technology has become a hectic process, too little attention is paid to safety. People die. The above outlined considerations can be summarized in the form of the following conclusion: Exploitation is an area that covers the art of many and various activities. It is a philosophy that puts all the fields of knowledge together. Therefore, it should be considered a separate line of science.

14

Właściwości przyszłych wojen oraz ich implikacje społeczne

Polcikiewicz Z.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2012

|

Nr 1

94-111

PL

W artykule przedstawiono analizy i oceny dotyczące przyczyn, źródeł, uwarunkowań oraz charakteru przyszłych wojen. Zostały one oparte o doświadczenia wynikające z działań zbrojnych, które miały miejsce pod koniec ubiegłego i na początku obecnego stulecia, a także poglądy współczesnych polemologów, politologów i specjalistów wojskowych. Zidentyfikowano zasadnicze rodzaje przyszłych wojen oraz dokonano ich charakterystyki ze względu na udział podmiotów, zasięg, intensywność, czas trwania i inne właściwości. Zaprezentowano także przewidywane następstwa wojen, wśród których szczególną uwagę zwrócono nie tylko na dezintegrację struktur oraz destabilizację ekonomiki i gospodarki państw, ale przede wszystkim na skutki społeczne, takie jak: straty fizyczne, ubóstwo, epidemie, niekontrolowane masowe migracje, demoralizację społeczeństw i elit politycznych oraz pogłębienie antagonizmów, postaw nacjonalistycznych czy innych wrogich stereotypów. Przedstawione treści mogą stanowić podstawę do określenia pożądanych kierunków działania podmiotów bezpieczeństwa, których celem jest zapobieganie sytuacjom kryzysowym, często rozwiązywanym za pomocą takiego narzędzia polityki, jakim jest wojna.

EN

The article presents the analyses and evaluations of the causes, sources, conditions and nature of future wars. They were based on the experience of the military action that took place at the end of the last century and the beginning of this century. Moreover, contemporary views expressed by polemologs, political scientists and military experts were taken into account. The article identifies the principal types of future wars and their characteristics as regards involvement, scope, intensity, duration and other properties. In addition, it presents the expected consequences of war, among which special attention was paid not only to the disintegration of the structures and the destabilization of the economy and state economies, but also to social consequences, such as physical damage, poverty, epidemics, uncontrolled mass migration, the demoralization of society and political elites, and the deepening antagonisms of nationalistic attitudes or other hostile stereotypes. The article can be the basis for determining the desirable directions of security subjects, aimed at crisis prevention, often solved with such a policy tool as war.

15

Civilizations and production methods

Wójcik J.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2012

|

z. 1 (1)

250--266

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z wpływem wybranej cywilizacji na jakość technik i metod produkcyjnych stosowanych przez społeczeństwo w danym kraju. Wpływ ten jest oparty komparatystyce cywilizacji zaproponowanej przez Feliksa Konecznego. Wskazano, że istotą cywilizacji jest zdefiniowane wzajemne oddziaływanie między cywilizacjami (walka cywilizacji). Przedstawiono model nowej cywilizacji wprowadzony przez Richarda Nikolausa Coudenhove-Kalergi, a następnie dokonano porównania z modelem cywilizacji łacińskiej. Stwierdzono, że wspomniany model cywilizacji europejskiej spełnia kryteria cywilizacji kolektywistycznej. Cechy rozwoju gospodarczego i produkcji w społeczeństwach indywidualistycznych i kolektywistycznych cywilizacji zostały wskazane konsekwencje wyboru systemu społecznego.

16

Zagadnienie sacrum natury – niektóre uwagi i dopowiedzenia

Łapiński J. L.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 17

24--32

PL

Sacrum (aspekt socjologiczny) pojmuje się jako coś co obiektywizuje siły danej społeczności. W aspekcie fenomenologicznym sacrum to także moc, ale również idea oddzielenia, tajemniczości, etc. Dla wielu badaczy sacrum to centralna kategoria religii – fakt społeczny (E. Durkheim) oraz boska rzeczywistość (R. Otto, M. Eliade). Jednakże pojecie sacrum nadaje się także od wyrażenia relacji człowieka wobec przyrody oraz do zdefiniowania samej przyrody. Sacrum pełni podwójną rolę: diagnostyczną i wartościującą. W obszarze sacrum (i religii) rejestrowane są pierwsze symptomy zmian lub transformacji cywilizacyjnych. Sacrum pełni rolę detektora zmian cywilizacyjnych. Sacrum nadaje wartość przyrodzie i sprawia, iż cała przyroda osiąga wartość sacrum.

EN

The sacrum (sociological aspect) is conceived as something that objectifies the forces of a given community. In the phenomenological aspect the sacrum means not only the power, but also the idea of setting apart, mystery, etc. For many researchers the sacrum is the central category of religion – a social fact (É. Durkheim) and the divine reality (R. Otto, M. Eliade). However, the concept of the sacrum is also suitable for the expression of the relationship of humanity to nature and for defining nature itself. The sacrum has a dual role: diagnostic and evaluative. In the realm of the sacrum (religion) are recorded the first symptoms of change or of civilizational transformation. The sacred plays the role of a detector of cultural changes. The sacrum vests nature with value and in effect the whole of nature attains the value of the sacrum.

17

Postęp cywilizacji a funkcjonalność przestrzeni publicznej uzależniona od zmieniających się potrzeb użytkowników

Trzebińska A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/2

431--435

PL

Postęp cywilizacyjny tworzony przez człowieka formułował i precyzował jego potrzeby, a te były różne i to one zmieniały funkcjonalność użytkowanej przestrzeni publicznej. Wykorzystywana zarówno przez władze, jak i obywateli miała różny charakter na przestrzeni wieków, ale zawsze był to element potrzebny i dający inspirację twórcą, urbanistą, architektom i budowniczym.

EN

Civilizational progress caused by human has always formulated and defined their needs, which were diverse and forced the public space functionality changes. Used both by the authorities and citizens, it used to have different character over a span of time, however it has always been an element necessary and resulting in inspiration of creators, urbanists, architects and builders.

18

Konflikty między cywilizacjami a problematyka jednoczącej się Europy

Białkowski I.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2010

|

R. 51 nr 181A

17-34

19

Postęp cywilizacyjny a bezpieczeństwo ekologiczne

Konstańczak S.

Journal of Ecology and Health

|

2010

|

R. 14, nr 6

272-276

PL

Autor wyszedł z założenia, że potrzeba zapewnienia poczucia bezpieczeństwa jest jedną z najbardziej podstawowych i naturalnych dyspozycji każdego człowieka. Skoro więc powszechnie odczuwany jest brak bezpieczeństwa ekologicznego, to jednym z modeli idealnych jest społeczeństwo proekologiczne, którego nie tylko stara się zwalczyć zagrożenie dominujące, ale także nie dopuścić do jego ponownego ujawnienia się. Twórcy tej idei założyli, że dominujący charakter zagrożeń ekologicznych spowoduje, że zażegnanie tego typu problemów automatycznie rozwiąże także wszystkie pozostałe, a więc zapewni wszystkim ludziom pewien standard bezpieczeństwa. Z tak szlachetnych celów zrodziła się idea ekologizmu. Korzeni ekologizmu należy doszukiwać się w rozsądnym, technokratycznym spojrzeniu na przyrodę jako jedynym źródle pomnażania cywilizacyjnego dorobku ludzkości. Bezpieczeństwo własne bowiem nie może być przyczyną sprawczą zagrożeń dla innych osób. Aby samemu czuć się bezpiecznie trzeba żyć w otoczeniu tych, którzy też maja takie samo poczucie. Właśnie na tym polega atrakcyjność idei ekologizmu, która w istocie jest praktycznym wyrazem idei zrównoważonego. Ekologizm bowiem postuluje budowanie społeczeństwa obywatelskiego, rozwijającego się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i akceptującego prawa człowieka.

EN

The author assumed that the need to provide the sense of security is one of the most basic and natural disposition of every human. As the lack of ecological security is widely felt, so one of the ideal models is pro-ecological society, which not only tries to fight dominant threat but also not to let its reappearance. Authors of this idea assumed that a dominant character of ecological threats will cause the situation that preventing of such problems will automatically solve all other problems, and in this way will provide all people some standard of security. The idea of ecologism was born of such noble aims. The roots of ecologism should be searched for in sensible and technocratic look at nature as the only multiplying source of civilization achievements of the mankind. Self- security cannot be the causative reason of threats for the others. So that one feels secure he or she has to live in such a surrounding which has the same feeling. That is exactly the attractiveness of ecologism idea, which is actually practical expression of the idea. Ecologism postulates building of a civil society which develops itself in accordance with the rule of sustainable development and which accepts human rights.

20

Rozwój zrównoważony a polityczny poziom definiowania natury

Łapiński L.

Problemy Ekorozwoju

|

2009

|

Vol. 4, nr 1

77-81

PL

Polityczne spojrzenie na przyrodę to próba określenia zakresu społecznej ingerencji w świat natury, a ściślej odpowiedzi na pytanie do jakiego stopnia przyroda może być traktowana jako rzeczywistość niezależna od człowieka. Główne czynniki, które determinują polityczny sposób definiowania natury to: idea przetrwania ekologicznego oraz idea technizacji i modernizacji społeczeństwa. Ich efektem są: zniszczenie harmonii pomiędzy człowiekiem a przyrodą, ograniczenie zaufania rekompensowane rozrostem różnorodnych systemów technicznej kontroli, promowanie ekspertów-biuroktatów stosujących jako narzędzie zarządzania grę strategiczną. W ujęciu politycznym przyroda jest produktem społecznym. Jej obraz to wynik gry strategicznej prowadzonej przez człowieka zarówno w sferze przyrody jak i społeczeństwa. W tej grze coraz mniej liczy się dobro człowieka czy przyrody. Priorytet ma wygrana eksperta-biurokraty bądź polityka (np. realizacja projektu technologicznego, utrzymanie władzy itp.). Sposób dojścia do wygranej opiera się o strategię kalkulowanego ryzyka. To strategia obca i niezgodna z założeniami rozwoju zrównoważonego.

EN

Political view on the nature is an attempt to define a scope for human intervention into the world of nature, and rather giving an answer to the problem how far the nature can be regarded as reality independent from human being. Major factors determining political way of defining the nature are: the idea of ecological survival and the idea of implementation of technology and improving the society. They result in destruction of harmony between the human being and the nature, eroded trust compensated with growth of various systems of technical control, favoring experts-bureaucrats using their strategic game as a management tool. From the political aspect, nature is a product of the society. Its form is a result of interaction driven by human in the area of nature as well as society where human or nature wellbeing is less important. The expert-bureaucrat's victory has the priority (like completion of technological project, staying in power, etc..). The way of achieving the goal is based on a calculated risk strategy. Such a strategy is odd and against the sustainable development fundamentals.