W ostatnich kilku latach w Polsce rozpoczął się szerszy rozwój projektów ukierunkowanych na zagospodarowanie energii geotermalnej, zwłaszcza w ciepłownictwie. W latach 2019–2023 znaczna liczba projektów w tym obszarze znajdowała się na różnych etapach realizacji dzięki wsparciu publicznemu. Oczekuje się, że niskoemisyjne ogrzewanie geotermalne lokalnie zastąpi paliwa kopalne, przyczyni się do łagodzenia zmian klimatycznych i zwiększenia lokalnego bezpieczeństwa energetycznego. Do kluczowych czynników powodzenia realizacji tych projektów należy m.in. budowanie odpowiedniego poziomu wiedzy i świadomości wśród kluczowych zaangażowanych interesariuszy, a także transfer najlepszych praktyk. Ważną rolę w tym zakresie ma Projekt „Budowanie zdolności kluczowych zainteresowanych stron w dziedzinie energii geotermalnej” (KeyGeothermal). Jest to projekt predefiniowany w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu” Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) 2014–2021 w Polsce. Jest on realizowany we współpracy zespołów z Polski oraz Islandii – kraju będącego liderem rozwoju geotermii na świecie, posiadającego duże doświadczenie także w działalności szkoleniowej. Partnerami projektu są Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN oraz Krajowa Agencja Energii Islandii. Projekt rozpoczął się w październiku 2020 r., a zakończy w kwietniu 2024 r. Projekt ma na celu budowanie i pogłębianie wiedzy oraz wymianę najlepszych praktyk wśród kluczowych interesariuszy w Polsce, dotyczące optymalnego wykorzystania i zarządzania energią geotermalną w niskoemisyjnym ciepłownictwie. Grupę docelową Projektu stanowią samorządy, operatorzy ciepłowni, inwestorzy, beneficjenci programów wsparcia, administracja geologiczna, usługodawcy, konsultanci i inni gracze geotermalni. W rozdziale przedstawiono zakres działań szkoleniowych, wizyt studyjnych w celu poznania dobrych praktyk, a także inne działania adresowane do kluczowych interesariuszy z sektora geotermii w Polsce, oczekiwane rezultaty, rolę współpracy polsko-islandzkiej oraz Mechanizmu Finansowego EOG we wspieraniu rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w krajach, które posiadają odpowiednie zasoby, takie jak Polska.
EN
In the last few years Poland has started a wider development of geothermal applications, especially for district heating. In 2019–2022 significant number of projects in that area were at various stages of implementation thanks to public support. It is expected that low-emission geothermal heating will locally replace fossil fuels, contribute to mitigate climate change, and increase local energy security. The key factors for successful realization of those projects include, among others, building an appropriate level of knowledge and awareness in the group of key stakeholders involved, as well as transfer of best practices. The Project “Capacity building of the key stakeholders in the area of geothermal energy” (KeyGeothermal) plays an important role in this respect. It belongs to some predefined projects within the „Environment, Energy and Climate Change” Program, the European Economic Area Financial Mechanism (EEA FM) 2014–2021, in Poland. It has been carried out in cooperation of teams from Poland and Iceland – the latter being a country leading geothermal development worldwide, with extensive experience in training activities. The Project partners are the Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences and the National Energy Authority of Iceland. Cooperation started in October 2020 and will be completed in April 2024. The Project aims to build and upgrade the knowledge and share best practices among key stakeholders in Poland related to the optimal use and management of geothermal energy in low-emission heating. The target group includes local governments, DH operators, investors, beneficiaries of support programs, geological administration, service providers, consultants and other geothermal players. The chapter presents the scope of the training program, study visits to learn good practices, other activities adressing the key geothermal stakeholders in Poland, expected results, the role of the Polish–Icelandic cooperation and the EEA FM in supporting geothermal uses in the countries which have proper resources, like Poland.
Systemy ciepłownicze i chłodnicze mają odgrywać w Europie coraz większą rolę, osiągając 48-proc. udział w ogrzewaniu budynków do 2050 roku. Mają też duży potencjał tworzenia elastycznego systemu elektroenergetycznego przy rosnącej podaży energii odnawialnej i wykorzystaniu ciepła odpadowego, zwłaszcza w połączeniu z wielkoskalowymi pompami ciepła. Wraz z postępem renowacji zasobów budowlanych systemy ciepłownicze będą redukować temperatury zasilania, jednak tempo ich transformacji zależy także od szybkości cyfryzacji sektora energetycznego oraz rozwiązania problemu braku kadr. Inwestycje w edukację, szkolenia i transfer wiedzy mogą zapewnić rozwój tej branży oraz płynne przejście na czystsze i wydajniejsze systemy grzewcze.
"W domach tego typu, wiejskich, czyli jak się dawniej mówiło, chłopskich, nie ma pieców. Gorąca woda w zimie idzie dokoła ścian, wewnątrz belek, obiegając każdy pokój” - to fragment rozmowy Seweryna Baryki z synem Cezarym z "Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego. Sto lat temu, gdy utwór powstawał, wizja wydawała się czystą fantazją. Dziś jednak ta wizja pomału staje się rzeczywistością. Dzięki geotermii.
Na kilka tygodni przed wyborami branża ciepłownicza wysuwa kluczowe postulaty dotyczące zmian ustawodawczych, które są najpilniejsze do wdrożenia na poziomie unijnym.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zastosowanie technik membranowych w przygotowaniu wód uzupełniających obiegi chłodnicze i wodno-parowe staje się już standardowym rozwiązaniem. Jest to spowodowane przede wszystkim rosnącymi wymogami w zakresie ograniczenia zasolenia odprowadzanych ścieków, co w wielu przypadkach eliminuje możliwość zastosowania tradycyjnego procesu wymiany jonowej. Efektywność technologiczna i ekonomiczna działania układów membranowych w głównej mierze uzależniona jest od jakości wody zasilającej membrany. Dlatego też systemy wstępnego uzdatniania wody zasilającej instalacje membranowe powinny być projektowane i eksploatowane w taki sposób, aby uzyskać jak najlepsze parametry jakościowe mające bezpośredni wpływ na skuteczność działania i żywotność membran. W praktyce sprowadza się to do usuwania z wody surowej substancji powodujących tzw. fouling membran do odwróconej osmozy. Do najpowszechniej spotykanych tego typu substancji należą związki organiczne wchodzące w skład tzw. Naturalnej Materii Organicznej (NMO) oraz mikrozawiesiny i związki koloidalne. Najbardziej efektywną metodą ich usuwania jest koagulacja. Jednak sposób realizacji koagulacji zależy od formy związków organicznych oraz ich podatności na sorpcję i strącanie. W artykule przedstawiono efekty implementacji procesu koagulacji zmiatającej w układzie wstępnego uzdatniania wody zasilającej instalacje membranowe w układach przygotowania wody zdemineralizowanej i wody do uzupełniania obiegów ciepłowniczych w zrealizowanym obiekcie.
EN
The use of membrane techniques in the preparation of water supplementing cooling and water-steam cycles is becoming a standard solution. This is primarily due to the increasing requirements to reduce the salinity of discharged sewage, which in many cases eliminates the possibility of using the traditional ion exchange process. The technological and economic efficiency of membrane systems operation mainly depends on the quality of water feeding the membranes. Therefore, pre-treatment systems for water supplying membrane installations should be designed and operated in such a way as to obtain the best possible quality parameters that have a direct impact on the effectiveness and service life of the membranes. In practice, this involves removing substances from raw water that cause the so-called fouling of osmotic membranes. The most common substances of this type include organic compounds included in the so-called Natural Organic Matter (NMO) and microsuspensions and colloidal compounds. The most effective method of removing them is coagulation. However, the method of coagulation depends on the form of organic compounds and their susceptibility to sorption and precipitation. The article presents the effects of implementing the sweep coagulation process in the pre-treatment system for water supplying membrane installations in systems for preparing demineralized water and water for supplementing heating circuits in the completed facility.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule analizowano możliwości zastosowania trzech wybranych paliw w ciepłownictwie. Biomasę stałą reprezentowały pelet ze słomy agro oraz PKS (palm kernel shell), badaniom poddano również paliwo alternatywne - RDF. We wprowadzeniu omówiono ogólnie wykorzystanie biomasy i paliw alternatywnych do wytwarzania ciepła, przedstawiono też sytuację rynkową ze szczególnym uwzględnieniem ilości biomasy wykorzystywanej obecnie w Polsce oraz międzynarodowej wymiany handlowej. Dla paliwa importowanego - PKS omówiono procesy transportu i ich wpływ na uzyskiwane efekty ekologiczne. W dalszej części pracy analizowano własności fizyko-chemiczne badanych paliw oraz ich popiołów. Przedstawiono skład chemiczny, charakterystyczne temperatury popiołu oraz wyznaczono wybrane wskaźniki eksploatacyjne, do których przydatności w prognozowaniu problemów eksploatacyjnych odniesiono się w dalszej części pracy. Paliwa spalane były w technologii fluidalnej, która po technologii rusztowej jest drugą z kolei powszechnie wykorzystywaną w ciepłownictwie, a jedną z jej najważniejszych zalet jest elastyczność paliwowa. Wykonano badania emisyjno-eksploatacyjne na stanowisku laboratoryjnym z warstwą fluidalną. Określono zawartości poszczególnych składników gazów spalinowych, dokonano również analizy procesów aglomeracji materiału warstwy i popiołu dennego. Przeprowadzone badania wykazały, że oba paliwa oparte o biomasę stałą cechują się korzystnymi właściwościami i są predysponowane do wykorzystania w ciepłownictwie. Z kolei przy spalaniu RDF należy zwrócić uwagę na możliwość powstawania problemów eksploatacyjnych, związanych przede wszystkim ze znaczącą zawartością chloru.
EN
The article discusses the possibilities of using three selected fuels in district heating. Solid biomass was represented by agro straw pellets and PKS (palm kernel shell), and an alternative fuel - RDF - was tested as well. The introduction deals with the use of biomass and alternative fuels for heat generation in general, and presents the market situation with particular emphasis on the amount of biomass currently used in Poland and international trade. For the imported fuel - PKS, transport processes and their impact on the achieved ecological effects were discussed. The following section presents the physical and chemical properties of the tested fuels and their ashes. The chemical composition, characteristic temperatures of the ash were presented, and selected operational indices were determined, the usefulness of which in predicting operational problems is referred to later. The fuels were combusted in fluidized bed technology, which, after grate technology, is the second most commonly used in district heating, and one of its most important advantages is fuel flexibility. Emission and operational tests were performed on a laboratory rig with a fluidized bed. The contents of individual components of exhaust gases were determined, and the agglomeration processes of the bed material and bottom ash were analyzed. The conducted research showed that both fuels based on solid biomass have favourable properties and are suitable for use in heating. In turn, when burning RDF, attention should be paid to the possibility of operational problems, primarily related to the significant chlorine content.
W ciągu 30 lat polskie ciepłownictwo przeszło istotne zmiany i osiągnęło wiele kamieni milowych, które miały ogromny wpływ na rozwój sektora oraz bezpieczeństwo energetyczne w Polsce. Dzięki inwestycjom, modernizacjom i nowatorskim rozwiązaniom technologicznym branża ciepłownicza w naszym kraju zyskała nowe możliwości i perspektywy rozwoju, a także stała się bardziej ekologiczna.
Nowy scenariusz zimowej pogody to zdecydowanie obraz bardziej przypominający jesień niż ten, który kojarzy się nam z trzaskającym mrozem i zwałami śniegu. W takiej sytuacji powinniśmy zaoszczędzić na energii i w portfelach miało zostawać więcej pieniędzy. To założenie, lecz realia gospodarczo-ekonomiczne wskazują co innego. Ciepła zima to wielkie zagrożenie dla sprawnego funkcjonowania ciepłownictwa i realna szansa na letnie blackouty.
There are approximately 15 million users of system heat in Poland, but unfortunately nearly 70% of the fuel used in heat production is fossil fuel. Therefore, the CO2 emission reduction in the heat production industry is becoming one of the key challenges. City Heat Distribution Enterprise Ltd. in Nowy Sącz (Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o.) has been conducting a self-financed research and development project entitled The use of algae as carbon dioxide absorbers at MPEC Nowy Sącz. The project deals with postcombustion CO2 capture using Chlorella vulgaris algae. As a result of tests conducted in a 1000 l hermetic container under optimal temperature and light conditions, the recovery of biomass can be performed in weekly cycles, yielding approximately 25 kilograms of biomass per year. Assuming that half of the dry mass of the algae is carbon, it can be said that 240 grams of carbon is bound in one cycle, which, converted to CO2 , gives 880 grams of this gas. Our results showed that around 45.8 kilograms of CO2 per year was absorbed. Additionally, it is possible to use waste materials and by-products of technological processes as a nutrient medium for algae.
PL
W Polsce z ciepła systemowego korzysta ok. 15 mln osób, lecz niestety blisko 70 proc. paliw zużywanych do produkcji ciepła to paliwa węglowe. Zatem redukcja emisji CO2 w ciepłownictwie staje się jednym z kluczowych wyzwań. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o. w Nowym Sączu realizuje projekt badawczo-rozwojowy finansowany ze środków własnych pn. Zastosowanie alg jako absorbera dwutlenku węgla w MPEC Nowy Sącz. Projekt związany jest z wychwytywaniem CO2 po spalaniu z wykorzystaniem alg Chlorella vulgaris. W wyniku przeprowadzonych badań w szczelnym zbiorniku o pojemności 1000 l w optymalnych warunkach temperatury i oświetlenia odzysk biomasy można prowadzić w cyklach cotygodniowych, uzyskując ok. 25 kg biomasy rocznie. Przyjmując, że połowa suchej masy alg to węgiel, można przyjąć, że w jednym cyklu związane zostaje 240 g węgla, co w przełożeniu na CO2 daje 880 g tego gazu. W skali roku można zatem zaabsorbować ok. 45,8 kg CO2. Dodatkowo jako pożywkę dla alg można stosować materiały odpadowe i produkty uboczne z procesów technologicznych.
Częstym rozwiązaniem w ciepłownictwie systemowym jest zasilanie sieci z wielu źródeł, co utrudnia ocenę jego efektywności energetycznej, dodatkowo w ramach jednego przedsiębiorstwa mogą się pojawić jej bardzo różne wartości. Ocena 320 sieci wykazała, że prawie 1/3 z nich miała współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej większy niż 1,5. Tak wysoka wartość wskazuje, że sprawność systemu jest bardzo niska i powoduje dużą emisję do atmosfery. Ciepłownictwo systemowe wymaga podjęcia pilnych działań w celu poprawy jego efektywności, a w nowych i modernizowanych budynkach należy brać pod uwagę także inne technologie pozyskiwania ciepła.
Zaproponowana w ramach konkursu „Ciepłownia Przyszłości" technologia dla ciepłowni w Choszcznie opiera się na wykorzystaniu pomp ciepła, gruntowego magazynu ciepła i kolektorów słonecznych. Może znaleźć zastosowanie także w innych systemach ciepłowniczych, o różnych wielkościach. Koncepcja ta jest łatwo skalowalna i cechuje ją dużą elastyczność pracy przy bardzo zmiennych warunkach dostępności energii odnawialnej oraz łatwość adaptacji do innych lokalizacji, nie tylko na terenie Polski.
Większość ciepła produkowanego w polskich systemach ciepłowniczych (ponad 60%) pochodzi z układów kogeneracyjnych spalających głównie węgiel kamienny. Ich zaletą jest wysoka sprawność, a więc niskie zużycie paliwa (w porównaniu do gospodarki rozdzielonej) i tym samym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Jednak wyzwania stawiane polskim systemom ciepłowniczym (regulacje unijne i krajowe) oraz problem z dostępnością i ceną paliw sprawiają, że konieczna jest przebudowa sektora ciepłowniczego. Głównym celem jest wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz ciepła odpadowego, aż do całkowitego wyeliminowania paliw kopalnych (do 2050 r.). W systemach ciepłowniczych zasilanych z OZE, których praca zależy od warunków pogodowych, konieczne staje się uruchomienie magazynów ciepła, co umożliwi maksymalne wykorzystanie „zielonej” energii. W artykule omówiono znaczenie ciepła sieciowego, opisano technologie magazynowania ciepła, rolę magazynów ciepła w systemach ciepłowniczych i przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań pracujących w Polsce i na świecie.
EN
Most of the heat generated in Polish heating systems (over 60%) comes from cogeneration systen burning mainly hard coal. Their advantage is high efficiency, and thus low fuel consumption (compared to 001 ventional coal power plants and heating plants) resulting in greenhouse gas emissions reduction. However, t1 challenges which have to be faced by the Polish heating systems (EU and national regulations) and problems Wi‘ availability and prices of fiiels force the reconstruction of the heating sector. The main goal is to increase signil cantly the use of renewable energy sources (RES) and waste heat, until the complete elimination of fossil fuels (1 to 2050). In district heating systems powered by RES, Whose operation depends on the weather conditions, it necessary to launch heat storage facilities, which will maximize the use of "green" energy. The article describt the importance of district heating, heat storage technologies and the role of thermal energy storages in the heatir systems. It also presents selected heat storage solutions operating in Poland and in the world.
Paradygmat „taniego ciepła” stosowany nawet kosztem zdrowej kondycji ekonomicznej sektora jest szkodliwy dla egzystencji przedsiębiorstw oraz dalszego rozwoju w obecnej formule produkcji i świadczenia usług. Niestety z uwagi na zmiany behawioralne, klimatyczne, procesy termomodernizacyjne i konkurencje substytucyjną - widoczny jest sukcesywny spadek sprzedaży ciepła w większości lokalizacji przedsiębiorstw dostarczających ciepło systemowe. Nawet nowe przyłączenia tych zjawisk nie kompensują. Dlatego w nowym podejściu w ramach transformacji przychód należy rozpatrywać również w kontekście możliwości jego zwiększania nie ceną, ale rozszerzeniem działalności przy zachowaniu celów wynikających z zadań powierzonych jednostkom samorządu terytorialnego, czyli zapewnienia dostaw ciepła i energii elektrycznej.
Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) będzie musiał stawiać czoła nowym wyzwaniom. Wśród nich są m. in. nieprzerwane dostawy energii do odbiorców z chwilą wycofywania najstarszych i najbardziej emisyjnych jednostek wytwórczych, ale także efektywne wykorzystanie zmiennych źródeł OZE.
Inwazja Rosji na Ukrainę jaka miała miejsce w lutym 2022 r. wpłynęła negatywnie na ceny gazu oraz innych surowców energetycznych. Rosnące koszty uprawnień do emisji CO2 oraz koszty importu paliw z nowych kierunków (spoza Federacji Rosyjskiej) dodatkowo przyczyniły się do wzrostu kosztów po stronie przedsiębiorstw wytwarzających energię cieplną. Jednocześnie rosnąca inflacja spowodowała, że wzrost cen ciepła systemowego stał się szczególnie odczuwalny przez gospodarstwa domowe.
Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. (PE) jest jedynym dostawcą ciepła systemowego dla miasta i zapewnia komfort cieplny ok. 70% jego mieszkańcom. Sieć dociera do ok. 95% budynków wielorodzinnych, tj. do ponad 580 bloków, czyli do ok. 25 000 mieszkań. W ciepło zaopatrywane są też domy jednorodzinne oraz instytucje użyteczności publicznej, m. in. siedleckie szpitale, kościoły, szkoły, przedszkola oraz Park Wodny.
Ograniczanie wpływu działalności człowieka na środowisko to nie jednorazowe działanie, lecz złożony z wielu elementów proces. Proces ten wspierany jest między innymi poprzez Europejski Zielony Ład - zbiór inicjatyw politycznych Komisji Europejskiej, których nadrzędnym celem jest osiągnięcie neutralności dla klimatu w Europie do 2050.
Silne obwarowania prawno-administracyjne, wieloaspektowość i specjalizacja branży ciepłowniczej determinują specyficzne podejście do podejścia finansowego wśród podmiotów z tego obszaru. Dotyczy to rachunkowości finansowej, ale także zarządczej, która co do zasady ma być elastyczna, by dostarczyć dostatecznie właściwej informacji zarządczej, ułatwić i uwiarygodnić decyzyjność, zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstwa oraz wiele innych.
Artykuł przedstawia wprowadzone w dniu 20 września 2022 r. ustawą o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, środki prawne majce na celu zapewnienie wsparcia dla odbiorców wrażliwych w związku ze wzrostem kosztów ogrzewania oraz mechanizmy ustalania przez przedsiębiorstwa energetyczne wytwarzające ciepło średnich cen wytwarzanego ciepła dla odbiorców ciepła na potrzeby gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.