Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kościół w Asunach - ostatni projekt Fritza Heitmanna

Kantorowicz Klara, Wółkowski Wojciech

Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce

|

2023

|

nr 6

153--200

PL

Artykuł przedstawia dzieje gotyckiego wiejskiego kościoła parafialnego (obecnie cerkwi greckokatolickiej) w Asunach [niem. Assaunen] w dawnych Prusach. Jest to niewielka budowla wzniesiona etapami w ciągu XV wieku. Kościół aż do XX wieku zachował niemal w całości swój pierwotny gotycki wygląd. W ciągu ostatnich 120 lat przeszedł natomiast trzy gruntowne przebudowy. Najpierw remont w 1906 roku, później odbudowę po zniszczeniach I wojny światowej, a po II drugiej wojnie światowej przekształcenie na cerkiew greckokatolicką. Pierwsze dwie przebudowy wykonał jeden z najważniejszych architektów zajmujących się architekturą sakralną w Prusach Wschodnich Friedrich (Fritz) Heitmann. Ta, którą zrealizował po zniszczeniach I wojny światowej była też prawdopodobnie jego ostatnią pracą. Analiza tego projektu pozwala wychwycić elementy charakterystyczne dla końcowej fazy jego twórczości, a także dobrze ilustruje jego działalność na polu konserwacji zabytków. Odbudowa kościoła w Asunach była też elementem szerszej akcji od budowy całej prowincji po zniszczeniach I wojny światowej.

EN

The article presents the history of the rural Gothic parish church (currently a Greek Orthodox church) in Asuny [German: Assaunen], formerly Prussia. It is a small building erected in stages over the course of the 15th century. The church maintained its original Gothic look almost completely right up to the 20th century. However, it underwent significant remodeling three times over the past 120 years. First, it was subject to renovation work in 1906. Subsequently, it was rebuilt after the destruction of the First World War. Following the Second World War it was converted into a Greek Orthodox church. The first two reconstruction projects were performed by one of the most important architects engaged in religious architecture in East Prussia—Friedrich (Fritz) Heitmann. The work he undertook after the destruction of the First World War was probably his last job. Analysis of his design allows an identification of elements characteristic of the final phase of this creativity. It is also a good illustration of his work in the field of heritage protection. The rebuilding of the church in Asuny was also an element of a broader effort—the reconstruction of the entire province in the wake of the destruction of the First World War.

2

Szkic o ewolucji formy w polskiej architekturze sakralnej 1945–1965 na wybranych przykładach

Malinowska-Petelenz Beata, Suchoń Filip

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 72

33--47

PL

Szczególnym i ciekawym okresem w historii polskiej architektury sakralnej jest okres przedsoborowy: 1945–1965. W tym czasie w budownictwie sakralnym starły się wątki estetyczne wielu epok. Cel badań stanowiła analiza cech stylowych, porównanie dzieł różnych autorów i interpretacje wyjaśniające różnice stylowe. Zbiór wzorców stosowanych w omawianym okresie stanowi kolejny asumpt do stworzenia architektonicznej typologii i opisu ewolucji formy przedsoborowej polskiej architektury sakralnej. Zasadniczą grupę tworzą obiekty powtarzające i naśladujące historyzujące formy, kolejną stanowią kościoły przełamujące historyczny kostium i nawiązujące do modernistycznej architektury międzywojnia. Odrębną kategorię stanowią obiekty operujące nowymi formami i dyspozycjami wnętrz, zapowiadające wyraźny krok w kierunku współczesnego modernizmu. Powojenne dwudziestolecie to zatem czas przejściowy pomiędzy tradycją a nowoczesnością, charakteryzujący się szczególnym brakiem linearności.

EN

The pre-Conciliar period of 1945–1965 is a distinct and interesting period in the history of Polish religious architecture. During this time, aesthetic themes from many periods clashed in religious construction. The analysis of stylistic features, comparing the works of different authors and interpretations that explain stylistic differences were the objective of this study. The collection of patterns used in the period under study is another contribution to creating an architectural typology and documentation of the evolution of pre-Conciliar form and Polish religious architecture. The essential group here is formed by buildings that repeat and imitate historicizing forms, while the other consists of churches that did away with historical costume and referenced interwar Modernist architecture. Buildings that operate using new forms and interior dispositions that anticipated an important step in the direction of contemporary Modernism are a separate category. The two post-war decades were a transitional period between tradition and modernity that showed a distinct lack of linearity.

3

Innovative renovation of the Church of the Revival of New Martyrs in Goretowo

Bembel Irina

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

55--66

EN

The article describes the unique experience of the reconstruction of the Trinity Church (with the New Martyrs side-altar) in the Goretovo village, based in Mozhaisk area (nearby of the Moscow region). The author demonstrates a non-standard, innovative approach of the abandoned Church revitalization, which manifested in the method of the lost volume reconstruction and the new system organization of painting and decorating. The experience of the reconstruction of the Goretovo Church is useful in terms of understanding the complex relationship of creative freedom, the canonical framework and conservation standards.

4

Ruins of sacred buildings: ideological message and problems of its preservation

Krasny Piotr

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2020

|

Nr 10

45--59

EN

The ruin is a building, whose shape is deformed and decoration have suffered significant loses. So the viewer’s attention is attracted by the ideological message of ruins, which is always different from the set of meanings of the complete edifice, and often contradicts it. This is clearly seen in the case of sacred buildings. In the 16th and 17th centuries Roman Catholic writers claimed, that the ruins of pagan temples in Rome are monuments of the ancient Roman Empire’s power, but their current state clearly shows the defeat of paganism and triumph of Christianity. The prelates thought that it was necessary to take care of the ruins, but they should not be rebuilt. Protestant writers in the British Isles took a similar attitude to the local ruins of monastic temples, seeing in them a clear manifestation of the fall of the “papist religion” and the triumph of Protestantism. During the French Revolution, remains of the ruined churches were consciously preserved as monuments of the decline of Christianity and the triumph of the new cult of reason. So rejection of the religion granted protection to ruins of sacred buildings. However the religious indifference growing in many communities causes problems with determining the place of such ruins in public space. Reducing them to the role of bizarre "street furniture" (eg the church of Saint-Livier in Metz), causes their ideological neglection, often contributes to their material destruction. Preventing such situation seems to be an important challenge for conservators dealing with the problem of "permanent ruin".

PL

Ruiny są budowlami, które uległy zasadniczej deformacji i utraciły znaczną część detalu architektonicznego. Wskutek tego przekaz ideowy ruin rożni się od znaczeń komunikowanych przez kompletne budowle, a często bywa wręcz przeciwstawny. Znakomitym przykładem takiego stanu rzeczy są zrujnowane budowle sakralne. W XVI i XVII w. pisarze katoliccy głosili zgodnie, że ruiny pogańskich świątyń w Rzymie są wprawdzie pamiątkami potęgi starożytnego Cesarstwa Rzymskiego, ale ich aktualny stan ukazuje przede wszystkim wyraziście upadek religii pogańskiej i triumf chrześcijaństwa. Wpływowi duchowni pouczali więc, że należy troszczyć się o zachowanie tych ruin, ale nie należy ich odbudowywać. Protestanccy pisarze na Wyspach Brytyjskich postrzegali w podobny sposób ruiny tamtejszych świątyń klasztornych, uznając je za dobitną manifestację klęski „religii papistowskiej” i zwycięstwa reformacji. Podczas Rewolucji Francuskiej relikty zrujnowanych kościołów były zaś zachowywane jako pomniki upadku chrześcijaństwa, które ustąpiło miejscami kultowi rozumu, a zatem odrzucenie religii zapewniło paradoksalnie ochronę ruinom budowli sakralnych. Obojętność religijna, narastająca obecnie w wielu społecznościach, powoduje zaś poważne problemy z określeniem miejsca takich ruin w przestrzeni publicznej. Sprowadzanie ich do roli dziwacznej „małej architektury” (np. kościół Saint-Livier w Metzu), powoduje banalizację ich ideologicznego przesłania, co przyczynia się często do ich postępującej materialnej degradacji. Zapobieganie takim sytuacjom wydaje się więc dużym wyzwaniem dla konserwatorów zajmujących się problemem zachowania „trwałych ruin”.

5

Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów z początku XX wieku

Czechowicz Jacek

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 57

106--113

PL

Pierwsze dekady XX wieku w architekturze sakralnej Krakowa są okresem stopniowego odejścia od praktyki bezpośredniego odwoływania się do wzorów średniowiecznych. Co prawda budowane wówczas świątynie stanowiły nadal odbicie układów klasycznych, lecz w coraz większej mierze stawały się wynikiem poszukiwań odmiennego sposobu wyrażenia dawnych form. Przejrzystym obrazem owego procesu historyzujących reinterpretacji są krakowskie kościoły: św. Józefa przy ul. Łobzowskiej, Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Józefa w Podgórzu, Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Rakowickiej oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika. Ich stylistyka cechowała się nowym ujęciem i doborem środków wyrazu, bowiem architekci, eksperymentując z historyczną formą, coraz częściej ujmowali ją w syntetyczną konfigurację zestawień zgeometryzowanych układów pozbawionych rozbudowanych, filigranowych zdobień typowych dla ornamentyki średniowiecznej.

EN

The first decades of the 20ᵗʰ century witnessed a gradual departure from the practice of directly alluding to medieval models in the church architecture of Krakow. Although the churches built at that time were still reflections of classical layouts, they increasingly resulted from a search for a different way to express the old forms. Clear depictions of that process of historicising reinterpretation are the following churches in Krakow: St. Joseph’s Church in Łobzowska Street, Our Lady of Perpetual Succour Church and St. Joseph’s in Podgórze, the Immaculate Conception of the Virgin Mary in Rakowicka Street, and the Sacred Heart of Jesus in Kopernika Street. Their stylistics represented the new approach and means of expression since architects, while experimenting with the historic form, more and more frequently set it in a synthetic configuration of geometrical arrangements deprived of elaborate, filigree decorations so typical of medieval ornamentation.

6

Churches established after the Second World War in the West Pomerania area – characteristics of selected objects

Janisio-Pawłowska Dorota

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 39

239--259

EN

In the post-war years, more than a hundred new religious buildings were built in the area of the present-day Western Pomerania. Contemporary churches represent a great variety of forms, created in many locations, most often as new buildings, but also as expanded and adapted ones. The article analyzes the created buildings and presents descriptions from individual groups of contemporary churchs.

PL

Na terenach obecnego Pomorza Zachodniego w latach powojennych powstało przeszło sto nowych obiektów sakralnych. Współcześnie powstałe kościoły stanowią dużą różnorodność form, powstały w wielu lokalizacjach, najczęściej jako obiekty nowe ale również jako rozbudowy i adaptacje. W artykule przeanalizowano powstałe obiekty i przedstawiono opisy z poszczególnych grup współcześnie powstałych kościołów.

7

The Study of the Influence of the Ceiling Structure on Acoustics in Contemporary Churches

Sygulska Anna

Archives of Acoustics

|

2019

|

Vol. 44, No. 1

169--184

EN

The paper discusses acoustic problems in the contemporary Catholic church, and presents a study of the influence of the ceiling structure on acoustics in the interior for two types of ceiling structures, i.e. the truss type and the reinforced concrete one. The investigations involved six contemporary churches: three buildings with a truss type ceiling and three buildings with a reinforced concrete ceiling. The results reveal that in churches with a truss type ceiling, acoustic parameters reach values close to recommendations. In contrast, churches with a concrete ceiling create very unfavourable acoustic conditions. The investigations rendered it possible to calculate the sound absorption coefficient for the truss type cover.

8

Sacrum a nowoczesność – rozważania na przykładzie kościoła św. Stanisława w Krakowie

Wrana J., Fitta-Spelina A.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

181--194

PL

W niniejszym artykule autorzy pochylają się nad odczuwaniem sacrum w obiektach sakralnych nowoczesnej architektury, bazując na przykładach polskich. Polska architektura sakralna drugiej połowy XX i początków XXI wieku cierpi na swoistą dwubiegunowość. Z jednej strony pojawiają się obiekty na światowym poziomie – odważne, interesujące realizacje, wykraczające poza ramy „typowego” kościoła. Reprezentują one zarówno wysoką jakość architektury, jak i głębię sacrum. Przykładami mogą tu być Arka Pana w Nowej Hucie, kościół Votum Aleksa w Tarnowie nad Wisłą i kościół pw. Matki Bożej Królowej Świata w Radomiu. Na przeciwnym biegunie są, niestety dość liczne, obiekty reprezentujące inną jakość, w których trudniej dostrzec i odczuć sacrum. W tej architektonicznej plejadzie różnorodności konieczna jest troska o zachowanie sacrum. Poszukując odpowiedniej formy architektonicznej i projektując wystrój wnętrza, należy pamiętać, iż świątynia jest obiektem wyjątkowym. Konieczne jest podkreślenie tego, co niewidoczne, tworzenie nastroju poprzez odpowiednie oświetlenie i materiały, a co za tym idzie – ułatwienie wiernemu odczuwania sacrum. W artykule przedstawiono projekt wnętrz kościoła pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Dąbiu w Krakowie autorstwa architekta Jana Wrany. Założeniem autora było połączenie nowoczesności formy i tradycji sacrum, w celu osiągnięcia spójnej całości architektoniczno-religijnej.

EN

In this article, the authors dedicate themselves to the feeling of sacrum in the sacred objects of modern architecture, based on the Polish examples. Polish church architecture from the second half of the 20th century and the beginnings of the 21st century suffers from a certain kind of bipolarity. On the one hand, objects appear on a global level – brave, interesting projects, going beyond the framework of the “typical” church. They represent both high quality of architecture and the depth of sacrum. The examples here can be the Ark of the Lord in Nowa Huta, Alex Votum church in Tarnów upon Vistula, and the church of Holy Mother Queen of the World in Radom. At the opposite pole are, unfortunately quite numerous, facilities representing another quality, in which it is more difficult to see and feel sacrum. In this architectural range of diversity, it is necessary to take care to maintain sacrum. Seeking an appropriate architectural form and designing the interior, one ought to remember that a temple is a unique object. It is vital to emphasise what is invisible, create a mood through suitable lighting and materials and, what follows – to make it easier for the followers to feel sacrum. In the article the design of interior of the church of St Stanislaus the Bishop and Martyr in Dąbie in Cracow was presented, authored by the architect Jan Wrana. The assumption of the author was to combine the modernity of form and tradition of sacrum, in order to achieve the coherent architectural and religious whole.

9

Konkurs na kościół Św. Rocha w Białymstoku. Idea świątyni i projekty jej realizacji a główne nurty stylistyczne w architekturze sakralnej II Rzeczypospolitej

Dolistowska M.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 2

14--31

PL

Kościół św. Rocha w Białymstoku jest jednym z najważniejszych dzieł architektury polskiej XX wieku. Przedmiotem artykułu jest konkurs na projekt świątyni ogłoszony w 1926 roku, rozpatrywany w kontekście głównych nurtów stylistycznych obecnych w architekturze polskiej dwudziestolecia międzywojennego. Przeprowadzana analiza wskazała, że konkurs ten − pomimo że żadna z nagrodzonych prac nie została wybrana do realizacji − stanowił moment przełomowy, inicjując zwrot w kierunku form modernistycznych, od tej chwili trwale obecnych w architekturze sakralnej II Rzeczypospolitej.

EN

St. Roch’s church in Bialystok is one of the most important architectural works of the 20th century in Poland. Main subject of the article is an architectural competition for the design of this church, which took place in 1926. The article analyses the competition in the context of polish religious architecture during the interwar period. Despite the fact that none of awarded projects was never realized, the competition was an important stage in evolution of modern church architecture in Poland.

10

Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Sebastiana w Wieliczce – prace restauratorskie w przeszłości i obecnie

Gaczoł A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 38

29--44

PL

Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Sebastiana w Wieliczce został konsekrowany w 1598 r. Natomiast w literaturze fachowej od początku XX w. istniejąca świątynia datowana jest na wiek XVIII, bowiem proporcja budowli, sposób nakrycia, jak też bardzo wiele szczegółów nie pozwalają datować obecnej budowli wcześniej niż na ten czas. Celem zaprezentowanego artykułu jest przedstawienie analizy przemian rzutu i bryły kościoła w okresie dwu wieków. Co najmniej dwukrotnie kościół znajdował się w bardzo złym stanie technicznym, groziła mu rozbiórka i przechodził gruntowną odnowę. Pierwsza odnowa (bądź przebudowa) miała miejsce we wspomnianym XVIII wieku, a druga, ale to już restauracja pod nadzorem konserwatorskim – w latach 1903-1914. Tym bardziej godna uwagi, że dokonana z inicjatywy wielickich społeczników, skupionych w społecznie działającym „Komitecie Opieki nad Kościółkiem Św. Sebastiana”. Po obszernym omówieniu kompleksowych prac remontowych i konserwatorskich na początku XX wieku, w trakcie których m.in. polichromię w wielickim drewnianym kościele wykonał Włodzimierz Tetmajer, witraże Stefan Witold Matejko, a organy zamontowała firma Rudolfa Haasego ze Lwowa, zaprezentowano w artykule ostatnie kompleksowe prace budowlane i restauratorskie, prowadzone od 2011r. Dzięki tym pracom, wykonywanym jak i poprzednie sprzed stu lat, z dużym zaangażowaniem, ta piękna, tradycyjna świątynia, w której odbija się historyczna ciągłość uroczych polskich kościołów z drewna, dobrze przetrwa najbliższe dziesięciolecia.

EN

The historic wooden church of St. Sebastian in Wieliczka was consecrated in 1598. However, in the professional literature since the beginning of the 20th century the existing church is dated back to the 18th century, because the proportions of the building, its manner of roof covering, as well as numerous details do not allow for dating the present building earlier than to that period. The aim of the presented article is presenting an analysis of transformations of the plan and the bulk of the church during two centuries. At least twice the church was in a very poor technical state; it was threatened with demolition and completely renovated. The first renovation (or rebuilding) took place in the already mentioned 18th century, and the other which was really a restoration under conservator’s supervision – in the years 1903-1914. It was particularly worthy of attention as the initiative was launched by volunteers from Wieliczka, gathered in a “Committee for Protecting the Church of St. Sebastian”. After a detailed description of complex renovation and conservation work at the beginning of the 20th century, during which e.g. the polychrome in the wooden church in Wieliczka was executed by Włodzimierz Tetmajer, stained glass by Stefan Witold Matejko, and the organ was built by the firm of Rudolf Haase from Lviv, the article presented the last complex building and restoration work carried out since 2011. Thanks to this work conducted like that from a hundred years ago with much commitment that beautiful traditional church which reflects the historic continuation of charming Polish wooden churches will successfully survive the next decades.

11

Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów. Cz. I - druga połowa XIX wieku

Czechowicz J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 38

45--53

PL

Lata od połowy XIX wieku do początku XX wieku stanowią dla architektury sakralnej Krakowa przełomowy okres, będący wynikiem krystalizowania się nowych poglądów na sposób kształtowania formy świątyni. Działające w Krakowie środowisko architektów, bazujące na doświadczeniach nabytych w trakcie zagranicznych studiów, dążyło do wykształcenia nowej stylistyki obiektu sakralnego z intencją kontynuowania wartości historycznych i kulturowych tkwiących w architekturze polskiej, a szczególnie architekturze sakralnej Krakowa. Podstawową inspiracją stała się sztuka średniowiecza, jednak że zawarty w architekturze dziewiętnastowiecznych kościołów pierwiastek historyczny nie zawsze stanowił przejrzyste odbicie „klasycznych” pierwowzorów – często przysłoniętych i przekształconych w ramach wielostylowych form kompozycyjnych. Niemniej jednak w wielu obiektach czytelne są powiązania formalne z dawnymi epokami, zawierające zarówno echa architektury europejskiej, jak i próby odzwierciedlenia tradycyjnego, rodzimego warsztatu budowlanego. Początkowe założenia nowej stylistyki polegały na stosunkowo wiernym odtwarzaniu średniowiecznych kompozycji, uznanych przez twórców za najwłaściwsze źródło dla uzyskania odpowiednio wzniosłego poziomu sacrum dla obiektu sakralnego. Pierwsze kościoły Krakowa z początków drugiej połowy XIX wieku zawierają przewagę akcentów, będących niemal dosłownymi kopiami rozwiązań architektury romańskiej i gotyckiej. Tak pojmowany sposób interpretacji średniowiecza podlegał następnie stopniowej modyfikacji. W kolejnych świątyniach zaczęto bowiem stosować odniesienia także do epok nowożytnych, a detal stawał się bardziej syntetyczny i zgeometryzowany.

EN

The years since the mid-19th century till the beginning of the 20th century were a breakthrough period for the church architecture in Krakow, which resulted from crystallization of new views on the form of a church. The milieu of architects operating in Krakow, basing on the experience acquired in the course of studies abroad, aimed at forming new stylistics of a church object with the intention of continuing the historic and cultural values ingrained in Polish architecture, and particularly in the church architecture of Krakow. Medieval art was the fundamental inspiration, although the historic element enclosed in the architecture of the 19th-century churches did not always constitute a transparent reflection of “classical” originals – frequently blurred and transformed during multi-style composition forms. Nevertheless, formal connections with bygone epochs, involving both echoes of European architecture and attempts at reflecting the indigenous building traditions, are clearly discernible in many objects. Initial assumptions of the new stylistics involved relatively accurate recreation of medieval compositions regarded by their authors as the most proper source for achieving a high level of sacrum suitable for a church object. The first churches in Krakow from the beginning of the second half of the 19th century show a predominance of accents which were almost literal copies of solutions known from the Romanesque and Gothic architecture. Such a manner of interpreting the Middle Ages was then gradually modified. Therefore, in subsequently erected churches references to modern epochs began to be applied, and detail became more synthetic and geometrical.

12

About the process of investment and realization of postwar sacred buildings

Gil-Mastalerczyk J.

Structure and Environment

|

2014

|

Vol. 6, no. 1

19--29

EN

After 1945, the situation of the Catholic Church in Poland has undergone radical changes. In years 1945-2000 there was a very dynamic time for systemic economic change in our country, determining the formation of architecture also influencing its aesthetic qualities. This applies especially to religious architecture, whose free development during this period was strongly disturbed. New conditions in which investors had to operate the church - makers after 1945 the construction of temples, significantly influenced the possibility of proper functioning and development of the sacral. This article attempts to analyze the basic mechanisms directly affecting the process of investment-realization and, consequently, the evolution of architectural forms of contemporary churches, performed in the Archdiocese of Cracow in 1945-2000.

13

Narrativeness as a characteristic feature of modern stained glass art in modernist and postmodernist interiors of the churches in Krakow

Szyszko D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 10-A

95--110

EN

Narrativeness, often manifested by direct, figurative way, sometimes also encoded within the abstraction, is the essence of stained glass paintings in church interiors. One of the ways of reading the ambiguous content is to define mutual relationship of form and the imagery hidden in stained glass, as well as to diagnose the imaging methods adopted by the artist in the context of sacred architectural space. The aim of this paper is to analyze in that way selected works created after the Second Vatican Council (1962‒1965), which complement the interiors of the Krakow churches.

PL

Istotą obrazów witrażowych we wnętrzach sakralnych jest ich narracyjność. Objawia się ona za pomocą bezpośredniego, przedstawieniowego przekazu, bywa też zakodowana w obrębie abstrakcji. Jednym ze sposobów odczytania niejednoznacznej często treści jest określenie wzajemnej relacji formy i ukrytej w witrażu metaforyki oraz diagnoza przyjętej przez artystę metody obrazowania w kontekście sakralnej przestrzeni architektonicznej. Niniejszy artykuł podejmuje próbę analizy w powyższym zakresie wybranych dzieł powstałych po Soborze Watykańskim II (1962‒1965), uzupełniających wnętrza kościołów Krakowa.

14

Commonality of concrete in contemporary sacred architecture

Gil-Mastalerczyk J.

Structure and Environment

|

2013

|

Vol. 5, no. 2

19--28

EN

Concrete (reinforced) is an important measure in the process of materialization of contemporary architecture. At the core of the new directions and the architecture of the twentieth century reinforced concrete played a special role as a material extremely flexible, perfectly suitable for obtaining new aesthetic values, lextural and structural. As a building material architectural form, with unlimited possibilities, played a significant role in shaping lumps of contemporary sacred objects in Poland and in the world.

15

Typologia i waloryzacja małych form architektury sakralnej w krajobrazie ziemi wodzisławskiej

Pukowiec K., Pytel S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 21

103--113

PL

Religijność to cecha charakteryzująca ludność Górnego Śląska. Jej odzwierciedleniem jest stan i liczba zabytków sakralnych. Przeprowadzone badania objęły 107 obiektów małej architektury sakralnej, poprzez którą autorzy rozumieją: rzeźby świętych, krzyże pokutne, krzyże przydrożne, kapliczki przydrożne murowane, kaplice drewniane oraz kolumny maryjne. Celem pracy jest stworzenie typologii i waloryzacji miejsc występowania zabytków sakralnych na obszarze ziemi wodzisławskiej. Autorzy przypisali obiektom punkty według odpowiednio dobranych kryteriów, co pozwoliło na stworzenie mapy waloryzacyjnej. Najwyższe wartości punktowe prezentują miejscowości, w których występują duże ośrodki kultu religijnego. Największe natężenie zabytków sakralnych zauważalne jest w centrum Wodzisławia Śląskiego oraz w Pszowie, mieście do którego zmierzają liczne pielgrzymki. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne stanowią nieodłączny elementy krajobrazu ziemi wodzisławskiej. Stoją w każdej miejscowości przy drogach, wśród pól uprawnych, przy kościołach, szpitalach, cmentarzach. Niosą treści o przeszłości regionu i są symbolem religijności jego mieszkańców.

EN

Religiousness is a characteristic feature of people from Upper Silesia. This is reflected by the condition and number of sacred monuments. Research that was carried out, covered 107 objects of small sacred architecture, which, in authors understanding include: sculptures of saints, conciliation crosses, roadside crosses, stone roadside chapels, wooden chapels and Marian columns. The aim of this article is to create typology and valorization of places in Wodzislaw area where such monuments occur. The authors awarded points to sacred monuments according to a set criteria, which allowed to create a valorization map. The highest amount of points present places that are centres of religious cult. The biggest intensity of sacral monuments occurrence is noticed in the center of Wodzisław Śląski and in Pszów - the city which attracts many pilgrimages. Chapels, sculptures and roadside crosses are inseparable elements of Wodzisław area landscape. There are plenty of them in every town, near roads, in fields, next to churches, hospitals and graveyards. They carry a message about the past of the region and they symbolize the religiousness of its people.

16

Klasztor oo. Bernardynów w Dubnie w świetle mało znanych źródeł archiwalnych

Rychkov P.

Budownictwo i Architektura

|

2013

|

Vol. 12, nr 4

205--217

PL

Pierwsza poł. XVII w. odznacza się aktywnym budownictwem kościołów i klasztorów katolickich na „kresach” wschodnich Rzeczypospolitej. Jednym z nowo powstałych założeń był klasztor oo. Bernardynów w Dubnie na Wołyniu, fundowany przez ostatniego przedstawiciela ukraińskiego książęcego rodu Ostrogskich Janusza Ostrogskiego, nawróconego na obrządek łaciński. W związku z prowadzonymi remontami i przebudowami mającymi miejsce w XVII- XX wieku, klasztorny kompleks przetrwał do naszych czasów ze znacznymi stratami swej formy architektonicznej. Historyczne informacje dotyczące zabytku, uzupełniają mało znane źródła archiwalne, odnalezione przez autora w archiwach Petersburga i Kijowa. Pozwalają one pełniej odkryć i ocenić stylistykę tego zespołu i wykonać jego graficzną rekonstrukcję do stanu, w którym był przed początkiem wielostopniowej przebudowy na sobór prawosławny, wykonanej przez władze rosyjskie w końcu lat 1870-ch.

EN

The first half of the17th century is characterized by active building of new catholic churches and monasteries on the east territories (“kresach”) of the Polish Commonwelth. One of the most noticeable foundlings, Bernardine monastery in Dubno town in Volhynia, was initiated by Janusz Ostrogski, the last representative of this Ukrainian princely family, which was turned to the catholic faith. Unfortunately after a few repairs and alterations during 18 – 20th centuries this monastery complex reached to our time with the considerable losses of its architectural image. Available historical information on this known architectural monument is substantially supplemented by the little-known sources, which was opened by author in the archive’s collections of Petersburg and Kyiv. They allow completer to imagine and to estimate style of this architectural complex and than to prepare its graphic reconstruction in that state, in which he existed before the beginning of its scale alteration on the Orthodox church carried out by Russian power in 1875-1876.

17

Neogotycka cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie Szczecińskim. Cz. 2, Projekt konserwatorski

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 18

255--274

PL

Neogotycka cerkiew pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie Szczecińskim została wzniesiona145 lat temu, a na przestrzeni lat jej istnienia budynek nie przeszedł żadnych gruntownych remontów. Szczegółowe badanie obiektu nastąpiło pod koniec 2010 roku w ramach przygotowania do kapitalnego remontu konserwatorskiego zabytku.

EN

Neo-Gothic Orthodox church of Holy Apostle St. Peter and St. Paul in Stargard Szczeciński was built 145 years ago, and over the years of its existence the building has not had any fundamental overhaul A detailed examination of this property was undertaken in late 2010 in preparation for the monument conservation of overhaul.

18

Neogotycka cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie Szczecińskim. Cz. 1, Architektura i stan zachowania

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 17

503--516

PL

Neogotycka cerkiew pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie Szczecińskim została wzniesiona145 lat temu, a na przestrzeni jego istnienia budynek nie przeszedł żadnych gruntownych remontów. Szczegółowe badanie obiektu nastąpiło pod koniec 2010 roku w ramach przygotowania do kapitalnego remontu konserwatorskiego zabytku.

EN

Neo-Gothic Orthodox church of the Holy Apostol St.Apostles Peter and St. Paul in Stargard Szczeciński was built 145 years ago, and over the years its existence the building has not passed any fundamental overhaul. Detailed examination this property was in late 2010 as a preparation for the overhaul monument conservation.

19

Kościół Ducha Świętego w Stargardzie Szczecińskim. Cz. 3, Zabytek i wartości

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 18

275--290

PL

Neogotycki kościół Świętego Ducha w Stargardzie Szczecińskim został wzniesiony 135 lat temu, a na przestrzeni jego istnienia budynek nie przeszedł żadnych gruntownych remontów. Gruntowne badanie obiektu nastąpiło na przełomie 2008 i 2009 roku w ramach przygotowania do kapitalnego remontu konserwatorskiego wieży i dachu nad korpusem.

EN

The neo-Gothic church of the Holy Spirit in Stargard was built 135 years ago, and over the building of its existence has not passed any renovations.. The main study of this property was at the turn of 2008 and 2009 to prepare for overhaul of restoration of the tower and the roof of the housing.

20

Kościół Ducha Świętego w Stargardzie Szczecińskim. Cz. 2, Konstrukcja i stan zachowania

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 17

485--502

PL

Neogotycki kościół Świętego Ducha w Stargardzie Szczecińskim został wzniesiony 135 lat temu, a na przestrzeni jego istnienia budynek nie przeszedł żadnych gruntownych remontów. Gruntowne badanie obiektu nastąpiło na przełomie 2008 i 2009 roku w ramach przygotowania do kapitalnego remontu konserwatorskiego wieży i dachu nad korpusem.

EN

The neo-Gothic church of the Holy Spirit in Stargard was built 135 years ago, and over the building of its existence has not passed any renovations. Thorough examination of the object occured at the turn of 2008 and 2009, in preparation for preservationist overhaul of the tower and a roof over their corps.