Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Causes of groundwater level and chemistry changes in an urban area; a case study of Warsaw, Poland

Krogulec Ewa, Gruszczyński Tomasz, Kowalczyk Sebastian, Małecki Jerzy J., Porowska Dorota, Sawicka Katarzyna, Trzeciak Joanna, Wojdalska Anna, Zabłocki Sebastian, Zaszewski Daniel

Acta Geologica Polonica

|

2022

|

Vol. 72, no. 4

495--517

EN

The presented studies focus on changes in groundwater levels and chemistry, and the identification of important factors influencing these changes on short- and long-term scales in urban areas. The results may be useful for rational and sustainable groundwater planning and management in cities. The studies concerned three aquifers: (1) the shallow Quaternary aquifer, (2) the deep Quaternary aquifer, and (3) the Oligocene aquifer in the capital city of Warsaw (Poland). The spatial variability of groundwater recharge was determined and its changes in time were characterized. The characteristics of groundwater levels were based on long-term monitoring series. The results indicate that urban development has caused overall reduction in infiltration recharge (from 54 to 51 mm/year), which is particularly clear in the city suburbs and in its centre, where land development has significantly densified during the last 30 years. Studies of groundwater levels indicate variable long-term trends. However, for the shallowest aquifer, the trends indicate a gradual decrease of the groundwater levels. In the case of the much deeper Oligocene aquifer, groundwater table rise is observed since the 1970s (averagely c. 20 m), which is related with excessive pumping. Based on the studied results, the groundwater chemistry in the subsurface aquifer indicates strong anthropogenic influence, which is reflected in multi-ionic hydrogeochemical types and the occurrence of chemical tracers typical of human activity. The Oligocene aquifer is characterized by a chemical composition indicating the influence of geogenic factors.

2

Wieloletnia eksploatacja studni głębinowych w praktyce

Styrkowiec Ewa

Kierunek Wod-Kan

|

2020

|

Nr 2

74--77

PL

Jak długo można eksploatować studnie wiercone? To pytanie zadaje wielu inwestorów, którzy chcą korzystać z zasobów wód podziemnych dla potrzeb własnych lub prowadzonych działalności. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, gdyż żywotność studni zależy od lokalnych warunków środowiska, takich jak wykształcenie warstwy wodonośnej czy chemizm wód podziemnych.

3

Skład chemiczny wód podziemnych w strefie kontaktu z siedliskami hydrogenicznymi

Solovey Tatiana, Jóźwiak Krzysztof

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

115-121

PL

W artykule przedstawiono wyniki wykonanych w 2017 r. badań składu chemicznego wód podziemnych 61 siedlisk hydrogenicznych znajdujących się w obrębie Polski. Badane obiekty prezentują cztery rodzaje siedlisk (mułowiska, namuliska, podmokliska i torfowiska) usytuowane w ośmiu typach form morfogenetycznych. Przeprowadzono analizę wpływu różnorodnych osadów organicznych na kształtowanie składu chemicznego wód podziemnych występujących w ich strefie kontaktowej. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować, że rodzaj osadów organicznych rzutuje na specyfikę składu chemicznego wód podziemnych w otoczeniu siedlisk hydrogenicznych. Wody podziemne torfowisk cechują się najwyższymi stężeniami składników zależnych od rozkładu substancji organicznej, natomiast mułowisk – metali ciężkich.

EN

The paper presents the research results of groundwater chemical composition in 61 hydrogenous habitats in Poland in 2017. The examined objects represent four types of habitats (telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands) located in eight different sorts of geomorphological forms. The impact analysis of diverse organic sediments on groundwater chemical composition in their contact zone has been conducted. The results reveal that the type of organic sediments impinges on the idiosyncrasy of groundwater chemical composition in the surroundings of hydrogenous habitats. The groundwater of peatlands is characterized by the highest concentrations of elements depending on organic matter decomposition, while the groundwater of telmatic organic marshes – of heavy metals.

4

Propozycja klasyfikacji stanu zachowania siedlisk hydrogenicznych na podstawie wskaźników hydrogeochemicznych

Jóźwiak Krzysztof

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

67--73

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań składu chemicznego wód podziemnych 59 siedlisk hydrogenicznych występujących w Polsce w 2016 r. W ramach pracy zebrano i przestudiowano dostępne informacje z zakresu ochrony środowiska i hydrogeologii (mapy MHP, PPW-WH, PPW-WJ, dokumentacje zasobowe, GZWP, baza danych Antropopresja). Dane te pozwoliły na wstępną ocenę rodzaju i zasięgu wpływów antropogenicznych na badane ekosystemy zależne od wód podziemnych. Spośród 59 punktów, biorąc pod uwagę rodzaj potencjalnego zagrożenia siedliska, 31 z nich zakwalifikowano jako podlegające zagrożeniom antropogenicznym, pozostałe 28 – jako podlegające wyłącznie czynnikom geogenicznym. Jako wskaźnik wpływów antropogenicznych, poza statystycznym opracowaniem wyników modelu specjacyjnego, zastosowano „wskaźnik uranowy” i „wskaźnik chlorkowy”. Te dwa elementy, uzupełniając się nawzajem, dają wiarygodne wyniki oceny klasy zachowania ekosystemu. Spośród ocenianych siedlisk, aż 61% zakwalifikowano do siedlisk przekształconych antropogenicznie.

EN

The paper presents research results of groundwater chemical composition of 59 hydrogenous habitats in Poland in 2016. The work the available information on environmental protection and hydrogeology was collected and studied (Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000 – Main Useful Aquifer, Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000: First Aquifer – Extent and Hydrodynamics, Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000: First Aquifer – Groundwater Vulnerability and Water Quality, hydrogeological documentation defining safe yield and Major Groundwater Basins (MGB), anthropopressure database). This data allowed an initial assessment of the type and range of anthropogenic impact on the examined groundwater-dependent ecosystems. Considering the type of potential hazard at 59 points, 31 were classified as subjected to anthropogenic hazards, while the remaining 28 points are subjected to geogenic factors. As an indicator of anthropogenic impact, in addition to the statistical development of the results of the speciational model, the so-called “uranium indicator” and “chloride indicator” were used. These two complementary elements provide credible results of the ecosystem class assessment. Among the assessed habitats (probably degraded), as many as 61% were classified into anthropogenically transformed habitats based on spatiational differentiation.

5

Ocena warunków hydrogeologicznych w międzyrzeczu Kurówki i Bystrej (rejon Puław)

Zdechlik Robert, Pietrzak Paula

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

245--252

PL

Badania przeprowadzono w celu oceny warunków hydrogeologicznych pierwszego poziomu wodonośnego w rejonie na wschód od Puław, na obszarze międzyrzecza Kurówki i Bystrej. W ujęciu regionalnym wody podziemne krążą w obrębie pozostających w łączności hydraulicznej pięter wodonośnych: czwartorzędowego, czwartorzędowo-kredowego i kredowego, przy czym dominującą rolę odgrywa piętro kredowe. Rzeki ograniczające obszar mają charakter drenujący i determinują układ pola hydrodynamicznego. Podstawą oceny warunków hydrogeologicznych były własne badania terenowe, obejmujące w 200 studniach pomiary głębokości do zwierciadła wody oraz oznaczenie właściwości fizykochemicznych wód, a z wytypowanych studni dodatkowo pobór próbek do szczegółowych badań laboratoryjnych. Oznaczone w wodach ze wszystkich studni wartości właściwości fizykochemicznych (pH, PEW i temperatury) zasadniczo mieszczą się w zakresie dopuszczalnym dla wód do spożycia. Wyniki szczegółowych oznaczeń laboratoryjnych makro- i mikroskładników w wodach podziemnych wskazują na przewagę słabego stanu chemicznego (6 punktów), w porównaniu do stanu dobrego (2 punkty). W odniesieniu do normatywów dla wód do spożycia, kryteria spełniają wody z 3 punktów, podczas gdy w 5 punktach wymogi nie są spełnione.

EN

The research was carried out to assess the hydrogeological conditions of the first aquifer in the area between the Kurówka and Bystra rivers, east of Puławy. In regional terms, groundwater circulates within the hydraulically connected Quaternary, Quaternary- Cretaceous and Cretaceous aquifers, with the Cretaceous aquifer playing a dominant role. Rivers that limit the area are of a draining nature, determining the system of the hydrodynamic field. The assessment of hydrogeological conditions was carried out based on own field tests including the measurement of the depth to groundwater table and the determination of physicochemical properties in 200 wells, and collecting additional water samples for detailed laboratory tests from selected wells. The values of physicochemical properties (pH, PEW and temperature), determined in the water from all wells, are generally within an acceptable range of values for drinking water. The results of detailed research on chemical composition of groundwater indicate the dominance of the poor chemical status (6 points) over the good chemical status (2 points). Based on the norms that determine the quality of water for human consumption, only 3 out of 8 points meet the requirements.

6

Geostatistical analysis of hydrochemical variations and nitrate pollution causes of groundwater in an alluvial fan plain

Yin Shiyang, Xiao Yong, Gu Xiaomin, Hao Qichen, Liu Honglu, Hao Zhongyong, Meng Geping, Pan Xingyao, Pei Qiuming

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 4

1191--1203

EN

Geostatistics was used in a typical alluvial fan to reveal its applicability to spatial distribution analysis and controlling mechanisms of groundwater chemistry. Normal distribution test and optimal geostatistical interpolation models for various groundwater quality indicators were discussed in this study. The optimal variogram model of each indicator was determined using prediction error analysis. The infuences of human activities and structural factors on the groundwater chemistry were also determined by variability intensity and the sill ratio. The results showed that nitrate content can be served as groundwater quality indicator, which was most sensitive to human activities. The nitrate concentration of both shallow and deep groundwater showed a decreasing trend from the northwest to the southeast. In addition, the spatial distribution of groundwater nitrate was associated with the land-use type and the lithological properties of aquifer. Rapid urbanization in the northwestern part intensifed groundwater extraction and aggravated the pollutant input. The central area showed little increase in nitrate content in the shallow and deep groundwater, and the efect of lateral recharge from the upstream water on the deep groundwater in the central area was greater than that of the vertical recharge from shallow groundwater. The present study suggests that geostatistics is helpful for analyzing the spatial distribution and distinguishing the infuences of anthropogenic and natural factors on groundwater chemistry.

7

Zmiany chemizmu wód podziemnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2006–2015

Jamorska I., Krawiec A.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1270--1275

EN

This article presents results of research whose main aim was to evaluate the quality parameters of water in the area of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship in 2006-2015. The data for the analysis comes from 41 PSH observation points and two groundwater intakes. Groundwater occure in Quaternary, Neogene, Palaeogene, Cretaceous and Jurassic sediments. Analysis of physicochemical parameters of water (pH, PEW, HCO3, SO42- ,C-, Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Fe, Mn, NO-3, NO-2, NH+4 ) was presented over time and over space. Analysis were made separately for each aquifer. It has been found that the most important factors influencing of groundwater chemistry are rock types in the aquifer (salt dome, contacts between aquifers) and human impact.

8

Analiza stabilności chemicznej butelkowanej wody źródlanej „Iwoniczanka”

Gratkowska-Żmuda D.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 4/II

143--150

PL

Rola jaką pełni woda w życiu człowieka jest nieoceniona. Poza tym, że jest głównym składnikiem ilościowym pożywienia jest także czynnikiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania. W celu zapewnienia prawidłowych procesów fizjologicznych ważne jest systematyczne dostarczanie płynów do organizmu na poziomie co najmniej 1,5 - 2 l dziennie. Ważne jest także, aby spożywana woda charakteryzowała się pierwotną czystością mikrobiologiczną i stabilnością składu chemicznego, a ponadto była cennym źródłem składników mineralnych, które są wartościowym uzupełnieniem codziennej diety. W artykule przedstawiono charakterystykę butelkowanej wody źródlanej Iwoniczanka. Celem charakterystyki było określenie jakości i stabilności chemicznej badanej wody, a także klasyfikacja jej użyteczności pod kątem zawartości minerałów z uwzględnieniem ich dziennego zapotrzebowania dla osoby dorosłej. Analizie poddano 41 wskaźników jakościowych wody. Badania zostały wykonane wg metodyki zawartej w normach PN-EN ISO 17294:2006, PN-79/C-04588.02, PN-EN ISO 9297:1994, PN-C-04576.04/XII 1994, PN-82/C- 04576.08, PN-EN 26777. Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że butelkowana woda Iwoniczanka jest średniozmineralizowaną wodą źródlaną o charakterze wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowym, wyróżniającą się pierwotną czystością mikrobiologiczną i stabilnością składu chemicznego, a także jest w pełni użyteczna pod kątem dziennego zapotrzebowania na minerały.

EN

Water is one of very few vital needs for human beings. It is a transparent and nearly colorless chemical substance that is the main constituent of food. Moreover it is essential for organism to function properly. A healthy sedentary adult should drink at least 1.5 -2 liters of water per day. This level of water intake balances water loss and helps keeping the body properly hydrated. Natural drinking water is defined as water that is characterized by its content of certain mineral salts and their relative proportions and guarantees constancy of its composition and the stability under conditions which guarantee the original microbiological purity and chemical composition. This article presents characteristic of Iwoniczanka bottled spring water. The objective of this study was to determine chemical stability and purity of tested water, as well as, classification based on the daily minerals requirement in human nutrition. 41 of water quality indicators were analyzed. These research were conducted using methodology included in PN-EN ISO 17294: 2006, PN-79/C-04588.02, PN-EN ISO 9297: 1994, PN-C04576.04 / XII 1994, PN-82 / C-04576.08. -EN 26777 standards. The results showed that Iwoniczanka is a medium mineralized spring water rich in bicarbonate, calcium and magnesium ions. The quality and stability of minerals, their relative proportions, lack of toxic compounds, chemical and microbiological purity make Iwoniczanka one of the best spring waters for drinking available on the consumer goods market in Poland.

9

Czynniki kształtujące zasoby i chemizm wód podziemnych w rejonie aglomeracji gdańskiej

Lidzbarski M., Sokołowski K., Warumzer R.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 6

389--398

EN

The purpose of this article is to identify the main factors influencing groundwater resources and chemistry in the area of the Gdańsk agglomeration. Two groups of factors were identified: natural – including physico-geographical location, geological structure and hydrogeological conditions and also anthropogenic impact. The studied area is located within a few morphological units: Kashubian Lakeland, Coastal Terrace and Żuławy Gdańskie (Gdańsk Delta Plain). Each of the above unit is characterized by diverse geological structure and lithology of sediments, which in turn affects the diversity of hydrogeological conditions of multiaquifer formations from Pleistocene to the Upper Cretaceous. Groundwater circulation system includes so-called Gdańsk aquifer system. The main recharge area of covers the Kashubian Lakeland. The discharge zone ncludes Coastal Terrace and Żuławy Gdańskie. The aquifers are confined to varying degree which has a direct impact on the rate of contaminants migration. Anthropogenic pollutions are induced by: industry, transport, development and intensive exploitation of groundwater resources. The geogenic risks that affect aquifers in of the Gdańsk agglomeration are: salt water intrusion, brines ascent and fluoride hydrogeochemical anomaly in water from the Upper Cretaceous aquifer in Żulawy Gdańskie.

10

Chemizm wód podziemnych w rejonie ujęcia „Lipce” i „Grodza Kamienna” w Gdańsku

Pasierowska B., Tarnawska E., Lidzbarski M., Kordalski Z.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 6

418--426

EN

The article presents the results of groundwater chemistry studies in the area around the “Lipce” and “Grodza Kamienna” intakes in Gdańsk. In the northern part of the “Lipce” intake the groundwater quality has been low for the last few years; therefore it was necessary to pump water from two wells directly into drainage ditches. Currently, the benzene concentration in the groundwater exceeds the maximum permissible limit for drinking water (>1μg/dm3). Groundwater quality is also lowered by the presence of phenol, PAH and vinyl chloride (PVC). The studies showed variability of the benzene and phenol concentrations in the upper and bottom parts of the Holocene-Pleistocene aquifer. Chemical analysis of soil taken from drainage ditches revealed contamination caused by illegal sewage discharge emitted from a nearby factory, producing tar in the past.

11

Wpływ zatapiania kopalni „Trzebionka” na zmiany chemizmu wód podziemnych w utworach triasu

Kasprzak A., Motyka J.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

805--809

EN

The paper presents changes in groundwater chemistry of Triassic aquifer after zinc-lead mine flooding. Last stage of liquidation Zn-Pb “Trzebionka” mine has been started in July of 2010. Long lasting drainage caused oxidation of the sulphide minerals in hosted rocks of Zn-Pb deposits. Flushing of the extended unsaturated zone led to dissolving of weathering products. Those complicated processes caused significant increase in sulphates concentrations Prediction of consequence of mine flooding for water chemical composition is possible due to long term observation of the water quality in the “Trzebionka” zinc-lead ore. Currently water quality of Triassic aquifer is deteriorate.

12

Ocena przekształceń chemizmu wód podziemnych w warunkach eksploatacji ujęcia Stara Łubianka-Dobrzyca dla Piły

Jażdzewska J.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

780--785

EN

Stara Łubianka-Dobrzyca well field location is unique in a regional scale due to character of land-use in the recharge area, dominated by forest (about 80% of the area is covered by forest). In the article the evaluation of groundwater chemistry changes during the well field exploitation had been made. For this purpose the detail analysis of land use was carried out. Data derived from groundwater flow model was also use for analyses. The study demonstrates that despite of lack groundwater chemistry changes, due to well field development it will be necessary to establish groundwater protection zone. The new protective monitoring system that includes both groundwater and surface water should be organized.

13

Charakterystyka chemizmu wód wgłębnych basenu permskiego monokliny przedsudeckiej w świetle interpretacji wskaźników hydrochemicznych

Piesik-Buś W.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2014

|

R. 17, Nr 7 (195)

4--8

EN

To better approximate the conditions of migration and accumulation of hydrocarbons, it is important to determine the size and direction of groundwater flow in reservoir rocks Rotliegend. In most rocks containing fluids underground reservoir gradient was found to exist in connection with the normal situation for almost all petroleum basins hydrodynamic conditions assumed, not hydrostatic. Hydrodynamic style pool is determined by the conditions of sedimentation and the construction of a swimming pool. The movement of fluid is therefore dependent on the rocks hydrogeological parameters: permeability, facies changes and supply and drainage areas. Hydrocarbon accumulation determine the state of equilibrium phase occurring between the static and the dynamic collector reservoir fluids phase.

PL

Dla lepszego przybliżenia warunków migracji i akumulacji węglowodorów istotne jest określenie wielkości i kierunków przepływu wód wgłębnych w skałach zbiornikowych czerwonego spągowca. W większości skał zawierających płyny złożowe stwierdzono istnienie podziemnego gradientu. W związku z tym za normalną sytuację dla niemal wszystkich basenów naftowych przyjmuje się warunki hydrodynamiczne, a nie hydrostatyczne. Styl hydrodynamiczny basenu determinowany jest warunkami sedymentacji oraz budową basenu. Ruch płynów zależy zatem od parametrów hydrogeologicznych skał: przepuszczalności, zmian facjalnych oraz stref zasilania i drenażu. Stan akumulacji węglowodorów wyznaczają warunki równowagi zachodzące między statyczną fazą kolektora a dynamiczną fazą płynów złożowych.

14

Wody podziemne zlewni Gwdy – struktura wykorzystania i zagrożenia

Kotowski T., Satora S.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2012

|

Nr 2

81-84

PL

Chemizm wód podziemnych. Uzyskane wyniki badań stanowią przyczynek do optymalizacji gospodarki wodami podziemnymi w obszarze zlewni Gwdy.

EN

The chemistry of groundwater. The obtained results are beginning to optimize management of groundwater in the catchment area Gwda.

15

Ocena wpływu antropopresji na chemizm wód podziemnych regionu środkowej Wisły oparta na analizie statystycznej wyników monitoringu stanu chemicznego

Kazimierski B., Kucharczyk K., Pilichowska-Kazimierska E.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

267--277

PL

Poprzedzenie oceny stanu chemicznego wód podziemnych analizą statystyczną wartości badanych wskaźników fizykochemicznych, z wykorzystaniem metod badań hydrochemicznych, jest niezbędne dla odróżnienia występujących w wodach substancji geogenicznych od zanieczyszczeń. Wyniki oceny stanu chemicznego pozwalają stwierdzić, że substancjami powodującymi zanieczyszczenie wód podziemnych regionu środkowej Wisły (RŚW) są głównie biogeny i metale przedostające się z powierzchni terenu z wodami infiltrującymi oraz wody słone pochodzące z ascenzji. Charakter zanieczyszczeń, liczba zidentyfikowanych ich wskaźników bardziej zależą od litologii i genezy skał wodonośca, niż od głębokości jego występowania lub położenia w regionie.

EN

Preceding the assessment of groundwater chemical status, statistical analysis of physical and chemical indicators examined, using the methods of hydrochemical studies, it is necessary to distinguish the geogenic substance found in the waters from pollution. The results of assessment of chemical composition can be concluded that the substances causing pollution of groundwater of the centralVistula region (RŚW) are mainly biogenic compounds and metals passing from the surface of the infiltration water and salt water from ascension. Character of pollution, the number of indicators identified strongly depend on the lithology and genesis of aquifer rocks than the depth of its occurrence or position in the region.

16

Badania potencjału redoks na przykładzie sudeckich wód leczniczych

Dobrzyński D.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 1

46-53

EN

In Poland, the redox potential (EH) is seldomly measured in groundwater. Since the year 2006 determination of redox potential is required for documenting properties of curative mineral waters. Investigations of redox conditions in groundwater need both proper measurement and interpretation. In the paper, crucial questions of: 1) redox equilibrium in groundwater, 2) field measurement, 3) correction methods, and 4) EH interpretation are presented. Some aspects of applying the redox potential for interpreting groundwater chemistry and using geochemical modelling are illustrated by hydrochemical data of curative waters from spas in the Sudetes Mts., SW Poland. Main reasons of the common redox non-equilibrium found in groundwater are co-existence of numerous aqueous redox pairs and usually non-equilibrium in particular redox pairs. Redox determinations have to be done in the field, and require extreme cleanness and precision, e.g., measuring without contact with the atmospheric air. Field measurements must be corrected to the standard hydrogen electrode, considering: type of reference electrode, concentration of electrode filling solution, type of standard redox solution, and water temperature. The redox potential has been measured in water at first from all the Sudetic spas, totally in 33 water intakes. In curative waters from the Sudetes corrected EH ranges between –159 mV and +343 mV. Usually, thermal waters show lower EH values than cold, CO2-rich waters. The lowest redox potential was found in the hottest thermal waters, i.e., in water from Zdzisław intake (in Lądek Zdrój) and C-2 intake (in Cieplice Śląskie Zdrój). Generally, the higher the pH, the lower the EH in groundwater. Methods of geochemical modelling, which are often and often applied in groundwater research, also require the EH determination. Information about EH are used in the calculation of speciation models of water, and affect the results of whole geochemical modelling as well as evaluations of the saturation state. The speciation-solubility modelling for the Sudetic curative waters, presented in the paper, shows that the proper correction of field EH measurement determines the quality of calculations. Improperly corrected EH values might lead to species activity errors, even up to several order of magnitudes, and erroneous interpretation of the mineral phases stability in the hydrogeochemical system.

17

Formowanie się składu chemicznego wód podziemnych plejstoceńskiego poziomu wodonośnego w rejonie kopalni piasku Kotlarnia

Kaźmierczak J., Kowalczyk A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 442 Hydrogeologia z. 11

101--107

PL

Celem pracy było rozpoznanie czynników i procesów kształtujących skład chemiczny wód podziemnych plejstoceńskiego poziomu wodonośnego w warunkach maksymalnego obniżenia zwierciadła wody w rejonie kopalni piasku Kotlarnia. Badania terenowe i laboratoryjne w ramach diagnostycznego monitoringu jakości wód podziemnych i powierzchniowych wykonano w listopadzie 2009 r. Procesy hydrogeochemiczne zachodzące w rozpatrywanym poziomie wodonośnym zidentyfikowano na podstawie modelowania geochemicznego, przeprowadzonego przy użyciu programu PhreeqC. Na przeważającej części obszaru badań dominują typy wód ze znacznym udziałem jonów SO4/2–, o zróżnicowanej zawartości substancji rozpuszczonych (TDS od 100,76 do 277,28 mg/l) i charakteryzujące się zmiennym odczynem, niekiedy o wartości pH 5,09. Lokalnie występują wody o wysokiej wartości TDS do 7495,71 mg/l, należące do typu Cl–Na. Wśród głównych czynników antropogenicznych wpływających na przekształcenie składu chemicznego wód podziemnych wyróżnić można infiltrację zanieczyszczonych wód Bierawki oraz długoletnie obniżanie zwierciadła wód podziemnych na skutek drenażu górniczego. W strefie aeracji o zwiększonej miąższości dochodzi do procesu utleniania pirytu z udziałem wolnego O2 i jonów NO3–. Proces ten przyczynia się do obniżenia odczynu (pH poniżej 6,0) oraz podwyższenia stężenia jonów siarczanowych w badanych wodach podziemnych. Towarzyszą mu procesy wtórne, takie jak wymiana jonowa i wytrącanie gipsu.

EN

The paper presents factors and processes determining chemical composition of groundwater from the Pleistocene aquifer in the area of Kotlarnia sand pit in the conditions of maximal lowering of water table. Diagnostic surface- and groundwater monitoring, field and laboratory research were carried out in November 2009. Hydrogeochemical processes occurring in investigated aquifer were identified on the basis of geochemical modeling performed by using PhreeqC codes. Water from a great part of the researched Pleistocene aquifer is rich in SO4/2–, characterized by diversified mineralization (TDS from 100.76 to 277.28 mg/l) and diversified pH, often lowered to the value of 5.09. Locally, there occurs highly mineralized (TDS up to 7495.71 mg/l) groundwater of Cl–Na type. One of the most important factors in fluencing changes in the chemical composition of groundwater are loosing of polluted water from the Bierawka river and longlasting lowering of the groundwater table by mining drainage. Pyrite occurring in the unsaturated zone of increased thickness is oxidized either by O2 or NO3–. Aforementioned process is responsible for both decreased pH value (below 6.0) and increased concentration of SO42– in the examined groundwater. Secondary processes connected with pyrite oxidation, such as ion exchange or gypsum precipitation, have also been recognized.

18

Procesy kształtujące skład chemiczny płykich poziomów wodonośnych plejstocenu w obszarze zlewni Gwdy

Kotowski T.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 2

133-149

PL

W artykule zaprezentowano analizę procesów formowania się składu chemicznego wód podziemnych poziomu płytkiego plejstocenu w obszarze zlewni Gwdy. Wyniki badań hydrogeochemicznych zostały odniesione do pola hydrodynamicznego płytkich poziomów wodonośnych plejstocenu. Analiza zmienności składu chemicznego wód podziemnych umożliwiła opis procesów formowania składu chemicznego tych wód. Ocenę przestrzennego rozkładu zawartości wybranych jonów [...] na podstawie punktowego rozpoznania poddano procedurze geostatycznej (zastosowano metodyę krigingu). Wyróżnione procesy formowania składu chemicznego wód poziomów płytkiego plejstocenu mają głównie charakter geogeniczny i uwarunkowane są obecnym systemem krążenia wód. Lokalna modyfikacja składu chemicznego (np. wzrost ładunków jonów Ca2+) związana jest głównie z zaburzeniami równowagi siarczanowej oraz podrzędnie, z możliwym wzrostem natężenia procesów mieszania się wód płytszych poziomów plejstoceńskich.

EN

The paper presents the analysis of the formation processes of chemical compsition of the shallow Pleistocene aquifers within the Gwda river catchment. The hydrogeochemical results were referred to the hydrodynamical field of shallow groundwater in study area. The variability analysis of the chemical composition of the groundwaters of the shallow Pleistocene aquifers makes it possible to describe the formation of the chemical composition of groundwaters. Geostatistical method (the method of point krining) was applied to estimate spatial distribution of the selected ions [...] concentrations found in the groundwater of the shallow Pleistocene aquifers. The differentiated formation processes of the chemical composition of the shallow Pleistocene aquifers are mainly of natural geological character and are conditioned by the current groundwater flow system. The loceal modification of chemical composition of groundwater (e.g. increase of calcium ions concentration) is mainly connected with disorder of sulfate equilibrium and to a lesser dagree with the increase of mixed groundwater from the differnet shallow Pleistocene aquifers.

19

Chemizm wód podziemnych w rejonie KWB Bełchatów po 30 latach eksploatacji złoża metodą odkrywkową

Martyniak R., Ślusarczyk S.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2009

|

R. 50, nr 1

7-16

PL

Odwodnienie złoża węgła brunatnego Bełchatów, niezbędne dla jego odkrywkowej eksploatacji, powoduje zmiany naturalnych warunków wodnych i hydrochemicznych. Monitorowanie ilości i jakości wód pompowanych z systemu odwodnienia, pozwała na obserwację postępujących zmian chemizmu wód oraz umożliwia określenie wpływu wód kopalnianych na jakość wód powierzchniowych. W artykule zawarto opis zmian chemizmu wód podziemnych obszaru złoża w rejonach, wyodrębnionych na podstawie stwierdzonej, zróżnicowanej tendencji tych zmian, zaistniałych w wyniku długotrwałego procesu odwadniania. Odrębnie odniesiono się do problemu chemizmu wód podziemnych na Polu Szczerców, gdzie krótki, kilkuletni okres odwaniania, nie spowodował dotychczas jego istotnych zmian.

EN

Dewatering of Bełchatów lignite deposit is indispensable to its exploitation and induce changes ofnatural water conditions and its chemism. Monitoring of ąuantity and ąuality of water from drainage system ałlows to registration of changes of underground water chemistry and makingpossibile to define minę water influence on surface water properties. In thispaper description of changes of underground water chemistry from lignite deposit area was contained. Afew different regions were distinctedon the basis of changes tendence during a long term ofdewatering were confirmed. Separately problem of underground water chemistry in Szczerców area was ełaborated. Relativeły short time of dewatering not to bring about considerabłe changes of water chemistry.

20

Zmiany chemizmu wód w utworach krasu gipsowego na tle zmian w zagospodarowaniu terenu

Jóźwiak K., Solovey T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

189-194

PL

Międzyrzecze Prut-Dniestr charakteryzuje się szerokim rozprzestrzenieniem gipsów mioceńskich przedkarpackiej formacji ewaporatowej. Na rym obszarze dominuje tektonika blokowa - przebieg warstwy gipsów o miąższości do 30 m jest zaburzony uskokami zrzutowymi. Zanurzanie się bloków tektonicznych, powoduje zróżnicowaną relację warstwy gipsów do głównych stref drenażu, jakimi są doliny Dniestru i Prutu. Obszar szczegółowych badań reprezentuje fragment zlewni Czarnego Potoku, zlokalizowanej w centralnej części międzyrzecza, gdzie doliny rzeczne wcinają się w warstwę gipsów i aktywnie rozwijają się procesy krasowe. Procesy te intensyfikowane są wody powierzchniowe wnikające w głąb masywu skalnego pustkami szczelinowo-krasowymi. W badaniach prowadzonych w 2008 r. zwrócono uwagę na antropogeniczne czynniki intensyfikujące procesy krasowienia- m.in. powstanie ciągu jezior w miejscu dotychczas zajmowanym przez koryto potoku.

EN

The interfluve of Dniester and Prut is characterized by the presence of Miocene gypsum of the Carpathian Foredeep evaporate formation. Gypsum strata (up to 30 m in thickness) are disturbed by thrust faults due to block tectonics in this area. Submerging of tectonic blocks causes variations in the relation between gypsum strata and main drainage zones (Dniester and Prut Valleys). The research area is situated in the Czarny Potok valley, in the middle part of the Dniester and Prut interfluve, where the river valleys cut into gypsum rocks and cause karst processes. These processes can be intensified by surface waters entering the massif through cracks and faults. Some attention has also been paid to anthropogenic processes that may influence karst processes (forming several lakes in a stream channel).