Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie potencjału wód siarczkowych : inwestycja w przyszłość regionu tarnobrzeskiego

Sokołowski Jakub, Gągulski Tomasz, Zdechlik Robert, Wątor Katarzyna

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 12

620--630

EN

Long-term exploitation of sulphur deposits in the Tarnobrzeg region, along with intense groundwater drainage, caused a change in hydrodynamic and hydrogeochemical conditions. After the mining activities had been completed, the area was reclaimed, causing a return to near-natural conditions. Chemical tests of the groundwater of the Neogene aquifer in the area of Tarnobrzeg Lake were performed. The results showed that this area is prospective for the extraction of mineralized sulphide waters and their use in balneotherapy.

2

Charakterystyka wybranych parametrów złożowych termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju

Liber-Makowska E., Kiełczawa B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

117--130

PL

W pracy scharakteryzowano najważniejsze parametry złożowe termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju, takich jak: temperatura wody, wydajność ujęć oraz analizę pochodzenia jonów F– wraz z analizą ich pochodzenia. Lądeckie termalne wody lecznicze są zasilane z jednego złoża szczelinowego głębokiego krążenia. Sumaryczna ilość wody obecnie naturalnie wypływającej ze złoża jest prawie stała. Wartość tę można przyjąć jako sumaryczne zasoby eksploatacyjne. Eksploatowane wody termalne wykorzystywane są tylko do celów balneologicznych, aż 43% poboru nie jest w ogóle wykorzystywana. Ciepło z wód pozabiegowych też nie jest pozyskiwane. Aktualnie złoże eksploatowane jest w warunkach ustabilizowanych. Stan ten może być zaburzony w przypadku nadmiernej eksploatacji otworu L-2 i/lub innego głębokiego ujęcia takiego jak np. planowane nowe ujęcie wód termalnych.

EN

The paper presents the most important deposit parameters of the thermal waters in Lądek-Zdrój, such as: water temperature, discharge of intakes and analysis of F– origin. The medicinal thermal waters of Lądek-Zdrój are recharged from one deep circulation fissure deposit. The total amount of water flowing naturally out of the deposit is almost constant nowadays. This value can be taken as the summative reserve admissible volume of extracted groundwater of from all the intakes. The extracted thermal waters are currently used only for balneological purposes and as much as 43% of the drawn water is not used at all. The heat from post-treatment waters is not reused either. Currently, the deposit is exploited in stabilized conditions. These conditions can be disturbed in the event of the excessive exploitation of borehole L-2 and /or another deep intake such as the planned new thermal water intake.

3

Wpływ procesu eutrofizacji na zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych

Szewczyk A., Kłos A., Rajfur M., Ejsmont K.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 2

727--733

PL

Do badań wybrano wody zbiorników zamkniętych i przepływowych uznanych za eutroficzne, zbiorników wskazujących na postępujący proces eutrofizacji oraz zbiorników, których wskaźniki zanieczyszczenia nie wskazują na zmiany wywołane nadmiernym stężeniem biogenów. Oznaczono stężenie anionów: F–, Cl–, Br–, NO2 –, NO3 –, PO4 3– i SO4 2– i kationów: Li+, NH4 +, Na+, K+, Mg2+ i Ca2+ oraz konduktywność i pH w 24 próbkach wody pobranej ze zbiorników zlokalizowanych na terenie województwa opolskiego (południowa Polska). Celem prowadzonych badań była identyfikacja substancji, które poza zawartością biogenów mogą wskazywać na postępujący proces eutrofizacji. Na obecnym etapie badań wykazano m.in., że stężenia jonów zawartych w wodach powierzchniowych zależą od takich czynników, jak warunki atmosferyczne czy lokalizacja zbiornika związana m. in. z rodzajem gleby, składem chemicznym cieków wodnych zasilających zbiornik, spływającymi do zbiornika wodami opadowymi oraz z postępującym procesem eutrofizacji.

EN

The samples of water for the investigation were chosen from close and flow reservoirs identified as eutrophic, reservoirs indicating a progressive process of eutrophication and reservoirs that pollution indicators do not point to the changes caused by excessive levels of nutrients. The concentration of anions: F–, Cl–, Br–, NO2 –, NO3 –, PO4 3– and SO4 2– ; cations: Li+, NH4 +, Na+, K+, Mg2+ and Ca2+, conductivity and pH was determinate in 24 samples of water taken from reservoirs located province of Opole (southern Poland). The aim of the study is to identification substances along with the content of nutrients, may indicate a progressive process of eutrophication. At the current stage of the study showed that the concentration of ions contained in the surface waters depends on the weather conditions and location of the reservoirs connected with type of soil, the chemical composition of water courses feeding reservoirs, also flow of the rainwater in reservoirs, and the ongoing process of eutrophication.

4

Zmiany składu chemicznego wód źródeł w Tatrach polskich w ostatnim sześćdziesięcioleciu

Chmielewska-Błotnicka D., Małecki J. J., Porowska D., Żelazny M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

67--73

PL

Porównanie obecnego składu chemicznego wody źródeł z wynikami badań archiwalnych wykazało, że w ostatnim 60-leciu wystąpiły znaczące zmiany stężeń wybranych jonów głównych. Interpretację zmian składu chemicznego wód przeprowadzono na podstawie stężenia wodorowęglanów, wapnia i magnezu tych samych 105 źródeł, w trzech okresach (lata: 1952–1962, 1970–1980, 2007–2010). Ze względu na budowę geologiczną zmiany stężeń oceniono w podziale na wody źródeł drenujących skały krystaliczne (n = 54) oraz skały osadowe (n = 51). Zaobserwowane zmiany stężenia wybranych jonów mają odmienny przebieg w wodach źródeł drenujących trzon krystaliczny w porównaniu z wodami źródeł drenujących serie osadowe. Źródła położone w krystalicznej części Tatr miały najwyższe stężenia HCO3–, Ca2+, Mg2+ w latach 70. XX w., a ich maksymalne stężenie było nawet dwukrotnie wyższe w tym okresie niż w latach 1952–1962. Analiza najczęściej występujących stężeń HCO3–, Ca2+ i Mg2+ w wodach drenujących trzon krystaliczny wskazuje na podobieństwo składu chemicznego wód w latach 1952–1962 i współczesnych (2007–2010). Cechą charakterystyczną wód źródlanych drenujących serie osadowe jest stopniowy wzrost od lat 50. XX w. do czasów obecnych stężenia HCO3– i Ca2+, w mniejszym stopniu Mg2+.

EN

Comparison of the present chemical composition of spring water with the archival research revealed significant changes in the selected main ion concentrations over the last 60 years. The interpretation of changes in the chemical composition of water was based on the concentration of bicarbonates, calcium and magnesium of the same 105 springs in three periods (1952–1962, 1970–1980 and 2007–2010). Due to the geological structure, the changes in the concentration were assessed within the groups of springs draining crystalline rocks (n = 54) and sedimentary rocks (n = 51). The course of the observed changes in the concentration of the selected ions is different in spring water draining the crystalline core than in springs draining sedimentary series. The springs located in the crystalline part of the Tatra had the highest concentrations of HCO3–, Ca2+ and Mg2+ in the 1970s of the 20th century and their maximum concentration was even twice higher in this period than in the 1950s–1960s of the 20th century. The analysis of the most frequently occurring concentrations of HCO3–, Ca2+ and Mg2+ in water draining the crystalline core indicates the similarity of the chemical composition of water in 1952–1962 and present (2007–2010). A gradual increase in the concentration of and Ca2+ particularly, and to a lesser extent Mg2+, from the 50s of the 20th century to present is a characteristic feature of spring water draining sedimentary series.

5

Wpływ czasu eksploatacji na zmienność wielkości wybranych składników chemicznych ujmowanych wód podziemnych na przykładzie dużego ujęcia

Satora S., Kotowski T., Chmielowski K., Pietrucin D.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2012

|

Nr 10

457-461

PL

Opracowanie dotyczy wpływu czasu eksploatacji na zmienność wielkości wybranych składników chemicznych ujmowanych wód podziemnych w ośmiootworowym ujściu zwanym pasem "A" zlokalizowanym na tarasie rzeki Dłubni we wschodniej części Krakowa, dzielnicy Nowa Huta. Badanym okresem jest wielolecie 1990-2000, natomiast analizowanymi składnikami chemicznymi są sucha pozostałość mineralna, twardość ogólna oraz stężenia jonów siarczanowych, żelaza i manganu. W badanym dziesięcioleciu zaobserwowano trendy malejące jonów Fe w wodach studni St. 4/95, A-5, A-4N1,, A-4N3 i A-2N, jonów Mn w studniach St. 3N, A-4N3 i A-2N oraz twardoúci ogólnej w wodach studni A-4N1 Pozostałe omawiane składniki wód w studniach miały trendy rosnące, a z nich największy miała twardość ogólna w wodach studni St. 4/95 i A-6N2 najbliżej położonych w stosunku do rzeki Dłubni.

EN

The article is concerned with an influence of exploitation time on a changeability of selected chemical compounds in intaken underground waters in eight-hole intake called as "A" way located on the terrace of Dlubnia river in eastern part of Krakow, Nowa Huta district. Subjected period was years 1990-2000, and analyzed chemical components - dry mineral residue, total hardness as well as concentration of sulphate, iron and manganese ions. In studied period decrease of Fe ions in waters of St. 4/95, A-5, A-4N1, A-4N3 i A-2N wells, Mn ions in St. 3N, A-4N3 i A-2N wells and total hardness in A-4N1, well, was observed. Other analyzed parameters of waters increased, especially total hardness in St. 4/95 i A-6N2 wells located closest to the Dlubnia river.

6

Zmienność stężenia żelaza i siarczanów w profilach pionowych Kolorowych Jeziorek w Wieściszowicach (Rudawy Janowickie) – wyniki wstępne

Konsencjusz D., Chudy K., Worsa-Kozak M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

145--151

PL

Na obszarze dawnego górnictwa kruszcowego w rejonie Rudaw Janowickich występują sztuczne zbiorniki wód powierzchniowych powstałe w nieckach poeksploatacyjnych – Kolorowe Jeziorka w Wieściszowicach. Nazwy poszczególnych zbiorników pochodzą od pozornej barwy występującej w nich wody: Błękitne Jeziorko, Purpurowe Jeziorko oraz Zielone Jeziorko. Jednym z elementów prac badawczych prowadzonych w rejonie Miedzianka–Czarnów–Wieściszowice jest ocena stratyfikacji składu chemicznego w profilu pionowym wód wymienionych zbiorników. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań zmienności stężeń jonów żelaza oraz siarczanów. Przeprowadzono również analizę specjacyjną tych jonów z wykorzystaniem programu PHREEQC.

EN

Mining activity in the Rudawy Janowickie Mountains results in the transformation of the environment including surface and ground waters. The most important are those related to the formation of artificial lakes of Kolorowe Jeziorka in Wieściszowice. The lakes take their names from the colour of water: Blue Lake, Purple Lake and Green Lake. Investigation of the changes in the concentration of sulphates and iron in the vertical section of Kolorowe Jeziorka is part of a scientific project carried out in the Miedzianka–Czarnów–Wieściszowice region. In this article, the authors show the preliminary result of this investigation as well as of hydrochemical modelling using the PHREEQC code.

7

Identyfikacja procesów kształtujących chemizm wód podziemnych zlewni Potoku Białego (Tatry Zachodnie) z wykorzystaniem modeli geochemicznych

Szostakiewicz-Hołownia M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

219--226

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań prowadzonych w zlewni potoku Białego, znajdującej się na południe od Zakopanego, w obrębie serii skał osadowych Tatr. W latach 2003–2009 na tym terenie był prowadzony monitoring właściwości fizykochemicznych oraz składu jonowego wód opadowych i podziemnych. Zebrane dane posłużyły do wykonania modeli numerycznych w programie PHREEQC z bazą danych termodynamicznych phreeq.dat. Wyniki prac modelowych umożliwiły identyfikację procesów kształtujących chemizm wód podziemnych zlewni. Chemizm wód podziemnych zlewni potoku Białego jest kształtowany głównie przez procesy zachodzące w warstwie wodonośnej. Spośród nich najistotniejsze znaczenie ma rozpuszczanie węglanów (przede wszystkim dolomitu) w obecności dwutlenku węgla. Zdecydowanie mniejsze ma rozpad glinokrzemianów, oraz rozpuszczanie gipsu i soli. Udział parowania terenowego oraz substancji wnoszonych z wodami opadowymi nie przekracza 15%.

EN

The results of research conducted in the catchment of the Biały Stream, located south of Zakopane within sedimentary series of the Tatra Mountains, were presented in this paper. The monitoring of physicochemical properties and the ionic composition of rainwater and groundwater was carried out in the years 2003–2009 in the mentioned area. The collected data were used to build numerical models in the program PHREEQC with phreeq.dat as thermodynamic database. The results of the modelling allowed the identification of processes controlling the groundwater chemistry of the polygon. The groundwater chemistry of the Biały Stream catchment was formed mainly by the processes occurring in the aquifer. The participation of evaporation and the substances brought with rainwater did not exceed 15%. Among the reactions occurring in the aquifer the most important factor was the dissolution of carbonates (mainly dolomite) in the presence of carbon dioxide. Definitely smaller was aluminosilicate dissolution and dissolution of gypsum and salt.

8

Zmiany stężenia siarczanów i żelaza w profilu pionowym hałdy skał płonych w Ludwikowicach Kłodzkich (Sudety Środkowe)

Chudy K., Marszałek H.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 440

49--54

PL

Hałda górnicza w pobliżu nieczynnego szybu „Wacław” (KWK Nowa Ruda), w miejscowości Ludwikowice Kłodzkie, jest źródłem powstawania kwaśnego drenażu górniczego. U podnóża hałdy rejestrowano wypływy wód o odczynie kwaśnym (pH około 2) i wysokich zawartościach siarczanów oraz żelaza. Wstępne wyniki oznaczeń hydrochemicznych wód przesiąkowych wykazały obecność wysokich koncentracji Fe3+ od 0,04 do 9500 mg/dm3 oraz SO42– w przedziale 2860–38 000 mg/dm3.

EN

A mine waste pile located close to the abandoned “Wacław” coal mine shaft in Ludwikowice K³odzkie village in the Nowa Ruda mining region, generates acid mine drainage (AMD). At the foot of the tailings pile, acid water (pH close to 2) with a high concentration of sulphates and iron has been observed. Preliminary results of hydrogeochemical investigations revealed high concentrations of total Fe3+ (0.04–9,500 mg/L) and SO42– (2,860–38,000 mg/L) in waters seeping through waste tailings.

9

Charakterystyka osadów wytrącających się z wód pochodzących z zatopionych wyrobisk górniczych w części noworudzkiej Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego

Chudy K., Kierczak J., Chudy A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 440

37--47

PL

Wytrącanie się minerałów autogenicznych z wód drenujących dawne obszary działalności górniczej występuje powszechnie w okolicach Nowej Rudy na terenie byłego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na podstawie analizy składu chemicznego próbek wody pobranych z obszaru Nowej Rudy oraz wyników badań metodami mineralogicznymi osadów wytrącających się z tych wód stwierdzono obecność słabo krystalicznych związków żelaza.

EN

Precipitation of authigenic minerals from mine waters is a common process occurring in former mining areas near Nowa Ruda town (former Lower Silesian Coal District). Chemical analyses of mine waters coupled with mineralogical characterization of sediments from the surroundings of Nowa Ruda reveal the presence of poorly crystalline Fe (oxy) hydroxides.

10

Zróżnicowanie składu chemicznego wód w strefie wahań zwierciadła wody na przykładzie poligonu Kampinos

Porowska D.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 1

71-71, 78

EN

Researches were conducted within expertimental field Kampinos located within the protected zone surrounding Kampinos National Park but is considered to be the example of the anthropogenic impact on the quality of the groundwater. Hydrogeological investigations in these experimental field found the mean groundwater table at depth of 1.43 m. Shallow groundwater table and local high permeability of sediments caused fast infiltration of rainwater into the aquifer. The calculation estimated that the infiltration time are within the range of a few days. The contact time between the water and sediments is short; for this reason high concentrations of soluble ions in analysed groundwater are released probably not only by the weathering of aluminosilicates and carbonates in the sediments, aerobic decay of organic matter but mainly by impact of agricultural and traffic pollutants. Important trends were observed in this shallow groundwater. Analytical data indicates that chemical composition of the water in zone of the groundwater table fluctuation differs from that of the percolation water and groundwater. Only the magnesium concentration in the groundwater is roughly constant, whereas other ions concentrations vary widely. The SO4exp.2-, Clexp.-, NO3exp.-, Naexp.+ contents and HCO3/CO2 in this zone are similar to waters from the aeration zone, and the HCO3exp -, Ca2exp.+, K+, total CO2, aggressive CO2 contents, are similar to waters from the saturation zone. For this reason chemical composition of water in zone of the groundwater table fluctuation will be considrered separately.

11

Skład chemiczny wód podziemnych bloku przedsudeckiego na przykładzie zlewni Bystrzycy

Buczyński S., Modelska M.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 110, nr 42

161-171

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań hydrochemicznych wód podziemnych piętra kenozoicznego bloku przedsudeckiego w granicach zlewni rzeki Bystrzycy. Badania prowadzone były w latach 2003 - 2004 i obejmowały wykonanie pełnych analiz składu chemicznego wód w 57 punktach pomiarowych. Analiza podstawowych właściwości fizyko - chemicznych badanych wód pozwoliła zaobserwować pewne różnice hydrochemiczne pomiędzy piętrem czwartorzędowym a trzeciorzędowym. Stwierdzono też, że zaobserwowane różnice, szczególnie w składzie anionowym badanych wód, mogą być wynikiem zanieczyszczeń z powierzchni terenu bardziej na nie narażonego piętra czwartorzędowego. Charakter chemiczny wód obu badanych pięter wodonośnych wskazuje na ich bliski związek hydrauliczny co stwarza możliwość przedostawania się zanieczyszczeń z bardziej zmienionego antropogenicznie piętra czwartorzędowego do wód głębszych poziomów wodonośnych.

EN

The chemical composition of groundwaters (in 57 sampling points) of the Bystrzyca River catchment in 2004 was analysed. The study area is located in the Sudety Mts. foreground and occupies about 1500 km2. The pH of groundwater are between 6.83 and 8.34 (for quaternary aquifer) and 6.39 - 7.99 (for tertiary aquifer). Total dissolved solids are between 180.3 and 947.4 mg/dm3 (quaternary aquifer), and between 173.5 - 615.8 (for tertiary aquifer). Among microelements concentration of Fetot, (max. 42.1 mg/dm3) and Mn2+ (max. 2 mg/dm3) is significant and important. In groundwater (of both aquifers) usually predominate HCO3-, SO42-, Ca2+ and Mg2+ ions, but the quality of tertiary aquifer's groundwater is relatively better. The similar chemical composition of the both aquifer's groundwater show that the tertiary aquifer is reinforced through the water's seepage from the upper quaternary aquifer. Therefore water from quaternary aquifer could be the source of anthropogenic pollutions to tertiary aquifer.

12

Zachowanie się gruntów spoistych w warunkach powodzi i suszy

Grabowska-Olszewska B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2004

|

nr 131(12)

107-112

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizycznych gruntów modelowych i ich mieszanin (kaolinit, montmorillonit) wyrażających różną zdolność do wiązania wody (hydrofilność). Wykazano wpływ kationów wymiennych (Ca, Na) na uzyskane wartości. Udowodniono, że metoda Casagranda daje wyższe wartości granicy płynności (wL) od metody stożka. Skład chemiczny wody oddziaływującej na grunty spoiste w zasadniczy sposób wpływa na ich właściwości fizyczne i mechaniczne.

EN

The paper presents the results of physical property tests expressing hydrophilic properties of a mixture of the model clays (kaolinite and montmorillonite). It is shown that these properties are influenced by exchangeable cations (Ca, Na). The Casagrande method for determination of the liquid limit (wL) produces higher values than those obtained using the cone method. The chemical composition of water is responsible for physical and mechanical properties.