Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zarys przyrodniczych i antropogenicznych uwarunkowań rozwoju systemów dolinnych i korytowych w Polsce

Andrzejewski Leon, Krzemień Kazimierz, Zwoliński Zbigniew

Landform Analysis

|

2018

|

Vol. 37

17--51

PL

Artykuł stanowi próbę przeglądu stanu aktualnej wiedzy i dyskusji dotyczącej ewolucji i typologii systemów dolinnych i korytowych na obszarze Polski. Współczesne krajobrazy systemów dolinnych oraz systemy korytowe odzwierciedlają nakładanie się wielorakich czynników zarówno naturalnych jak i antropogenicznych. Wśród nich decydujące znaczenie mają zmiany klimatyczne oraz regionalne uwarunkowania morfotektoniczne i morfogenetyczne. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat krajobrazy te uległy dużym przeobrażeniom m.in. na skutek zmian klimatu i w konsekwencji zmieniających się uwarunkowań hydrologicznych, użytkowania ziemi, jak również na skutek narastającej ingerencji człowieka w systemy korytowe i dolinne. W efekcie podejmowanie są próby klasyfikacji zróżnicowanych typów i podtypów ewolucyjnych dolin rzecznych oraz odmiennych typów współczesnych układów koryt rzecznych i teras zalewowych, które odzwierciedlają złożone i często nakładające się uwarunkowania przyrodnicze i antropogeniczne.

EN

The paper is an attempt to review the state of current knowledge and discussion on the evolution and typology of valley and river channel systems in Poland. Contemporary landscapes of valley systems and river channel systems reflect the overlap of multiple natural and anthropogenic factors. Among them, climate changes and regional morphotectonic and morphogenetic determinants are of crucial importance. Over the last decades, these landscapes have undergone substantial transformations, among others as a result of climate change and as a consequence of changing hydrological conditions, land use, as well as a result of increasing human interference in river channel and valley systems. It thus follows from the circumstances that attempts are made to classify different evolutionary types and subtypes of river valleys and different types of contemporary river channel patterns and floodplains that reflect complex and often overlapping natural and anthropogenic conditions.

2

Hydromorphological conditions of the lower Vistula in the development of navigation and hydropower

Babiński Z., Habel M.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 2

83--96

EN

The article presents general principles of development of the lower Vistula channel in the Holocene period, with a particular emphasis on the unintentional human interference in the fluvial processes associated with deforestation and cultivation of cereals and root crops. It also characterises the basic hydraulic engineering works in the form of construction of embankments, adjustment of the bed and construction of the Włocławek barrage as factors of deliberate human interference and their impact on channel changes. The article characterises morphological and morphodynamic conditions of the basic bed forms, i.e. sandy and gravel bars and pools determining the possibility of river transport, and its development in time and space (depth of navigable route). Perspectives of multi-directional hydraulic development are presented, including the main cascade developments of the lower Vistula. The article presents the opportunities for a comprehensive use of the waterway, which forms route E40 in the section of the lower Vistula, taking into account sustainable development and compensation in the form of restoration of the valley bottom.

PL

W artykule przedstawiono ogólne prawidłowości rozwoju koryta dolnej Wisły w okresie holocenu, ze szczególnym uwzględnieniem nieświadomej ingerencji człowieka w procesy korytowe, związane z wylesianiem i uprawą zbóż oraz roślin okopowych. Scharakteryzowano podstawowe prace hydrotechniczne w postaci budowy wałów przeciwpowodziowych, regulacji koryta i budowy stopnia wodnego we Włocławku jako czynników świadomej działalności człowieka i ich wpływ na zmiany koryta. Scharakteryzowano warunki morfologiczne i morfodynamiczne podstawowych form korytowych, tj. łach piaszczysto-żwirowych i plos, warunkujących możliwości istnienia transportu rzecznego, jego rozwoju w czasie i przestrzeni (głębokość szlaku żeglownego). Przedstawiono perspektywy wielokierunkowej zabudowy hydrotechnicznej, w tym głównie skaskadowania dolnej Wisły. Zaprezentowano możliwości kompleksowego wykorzystania drogi wodnej, jaką jest E40 w odcinku dolnej Wisły, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju i rekompensaty w postaci rewitalizacji dna doliny.

3

Układ wielokorytowy Dunaju pomiędzy Ćunovem a Gabćíkovem : analiza przestrzenna na podstawie klasyfikacji rzek według Brice'a

Szmańda J. B., Luc M.

Landform Analysis

|

2010

|

Vol. 13

129-133

PL

Klasyfikacja rzek według Brice’a (1975) służy do analizy przestrzennej układu koryt różnych systemów rzecznych (jedno- i wielkorytowych). Analizę wykonuje się na podstawie zdjęć lotniczych lub map topograficznych. W prowadzonych przez nas badaniach klasyfikacja ta posłużyła do charakterystyki morfometrycznej wielokorytowego systemu Dunaju na odcinku pomiędzy Ćunovem a Gabćíkovem na granicy słowacko-węgierskiej. Układ ten jest złożony, a dzielenie się przepływu na koryta różnej rangi i różnego kształtu następuje na całej jego długości. Analiza pozwoliła wysunąć wstępny wniosek, że system rozgałęziony (anabranching) Dunaju na badanym fragmencie dna ewoluował na dwa sposoby: rzeka meandrująca-rzeka rozgałęziona i rzeka roztokowa-rzeka rozgałęziona.

EN

River classification according to Brice (1975) is used for the spatial channel pattern analysis of different fluvial systems (single and multiple channels). The analysis was conducted ona a base of aerial photographs and topographic maps. We used methods of morphometric characteristic of the Danube multiple channel river system between Ćunovo and Gabćíkovo, on the Slovak and Hungary border. Studied channel pattern is rather composite and the river flow anastomosing has progress on the whole of its length in different scale and shape. The analysis presents the evolution of the Danube river system into two directions: from meandering to anabranching system and from braided to anabranching system.