Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nowy materiał filtracyjny - chalcedonity ze złoża "Teofilów" w Inowłodzu

Kosk I., Sarnecki J.

Forum Eksploatatora

|

2004

|

Nr 1(14)

4-6

2

Niekonwencjonalne technologie przetwarzania i nowe zastosowania niektórych surowców mineralnych

Kosk I.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. 1

5-24

PL

W artykule przedstawiono niektóre spośród polskich surowców mineralnych i nowo opracowane technologie ich prztwarzania na produkty mogące znaleźć zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Surowcami takimi są m.in.: świętokrzyskie dolomity, magnezyty z Dolnego Śląska i chalcedonity z okolic Tomaszowa Mazowieckiego. Wymienione surowce są wykorzystywane wyłącznie w stanie surowym, a jedyna przeróbka polega na kruszeniu ich dla przemysłu kruszyw (dolomity, chalcedonity) bądź na kruszeniu i mieleniu do produkcji nawozów rolniczych (dolomity, magnezyty). Świętokrzyskie dolomity dewońskie są użytkowane dotąd wyłącznie do produkcji kruszyw drogowych i nawozów rolniczych. Po wstępnym rozpoznaniu jakości tych surowców z dwóch złóż Radkowice i Laskowa, oceniono iż nadają się one do produkcji mączek szklarskich. Przeprowadzono próby wytopu szkła z nowych zestawów surowcowych, w których jednym ze składników był dolomit dewoński. Wyprodukowano kilka rodzajów szkła : opakowaniowe, okienne oraz bezbarwne płaskie. W Polsce magnezyty są surowcami unikatowymi. Na Dolnym Śląsku występują w kilku złożach tworząc żyły wśród serpentynitów. Udokumentowano tu 6 złóż dla przemysłu materiałów ogniotrwałych, ale ich jakość nie spełnia wymagań norm tego przemysłu. Obecnie jedynym eksploatowanym jest złoże magnezytów Braszowice. Istniejąca infrastruktura zakładu "Grochów", będącego gestorem tego surowca, a także zapotrzebowanie rynku, pozwala wyłącznie na produkcję wieloskładnikowych nawozów dla rolnictwa. W IMMB z magnezytów wytworzono na drodze obróbki termicznej aktywny tlenek magnezu. Testy przemysłowe w przemysłach gumowym, kablowym i materiałów ściernych z wykorzystaniem polskiego tlenku magnezu do produkcji kauczuków chloroprenowych wypadły pozytywnie. Jest on także jednym ze składników służących do utylizacji odpadów biologicznych - poprzez wytwarzanie naturalnego nawozu fosfoamomagnezji (w dużych gospodarstwach hodowlanych). Fosfoamomagnezja jest suchym nawozem łatwym do transportu i dozowania do gleby. W ochronie środowiska tlenek magnezu może być również stosowany w procesach filtracji wody i oczyszczaniu ścieków przemysłowych, jak również w innych gałęziach przemysłu. Zbadano także przydatność chalcedonitów z Teofilowa do wytwarzania krystobalitu. Krystobalit - otrzymywany syntetycznie - jest używany m.in. w gipsowych mieszankach jubilerskich. Jak dotąd głównym kierunkiem zastosowania chalcedonitów (surowca krzemionkowego z okolic Tomaszowa Mazowieckiego) jest produkcja płukanych kruszyw łamanych dla drogownictwa. W ostatnich latach w Zakładzie Geologii i Górnictwa Instytutu Mineralnych Materiałów Budowlanych opracowano nowe kierunki jego wykorzystania w różnych technologiach. Należą do nich m.in.: ochrona środowiska - oczyszczanie wody pitnej, jako dodatku krzemonośnego do produkcji cementu itp.

EN

This report has been presented the directions of new application the some from natural raw materials and new engineering's processing of them for products may be using in the various kinds industry. Holy Cross Devonian dolomites, magnesites from Lower Silesia and chalcedonites belongs to them. Above - mentioned raw materials are utilise exclusively in raw state and single recast - crushing that materials for manufacturing crushed stone (dolomites, chalcedonites), crushing and milling for production agricultural manure flours (dolomites, magnesites). Holy Cross dolomites were using only for production of the crushed stones for roads and fine flours for agriculture needs. Dolomites from deposits Radkowice and Laskowa are presented. After the preconditioning recognition of quality of Devonian dolomites from the deposits Radkowice and Laskowa, it has been estimated that this raw material is allowed to manufacturing the fine flours for glass industry. The tests of manufacturing some kinds of the glasses from the new raw material compositions (in which one of the raw metarials was Devonian dolomite) it have been made. Glass-wards: packing glass, window glass, and colourless flat glass it has been produced. The magnesites in Poland are unique raw material. In Lower Silesia region, a few deposits have the veins structure associated with serpentynite massifs only. In this region 6 deposits were documented for the refractory industry, but the quality of magnesites from them no complies with requirements of this industry. Only one the Braszowice deposit is exploited. That deposit belongs to Magnesite Plant "Grochow". Actually the existing infrastructure and demand of the market permits for manufacturing only the magnesites for agricultural needs. In this report the directions of new applications of magnesites - for manufacturing the active magnesium oxide for rubber and cable industry (where he is the component in blends with chloroprene rubber) are presented. The apprenticeship industrial tests of Polish active magnesium oxide - has been made with the good results. That product may be using also in abrasive materials industry, in water filtration and industrial sewage treatment processes. Active magnesium oxide also utilises the biological wastes (liquid manure) - in these processing is the agent for manufacturing the natural fertilizer - phosphor ammonium magnesia (from liquid manure) in big stock-farms. Phosphor ammonium magnesia is dry fertilizer easy for transport and dose in the soils. The new application of the chalcedonites for manufacturing crystobalite has been examined. The synthetic crystobalite in the gypsum jewellery blends has been using. As yet the principal direction of using chalcedonites (from neighbourhood Tomaszów Mazowiecki) is production of flushing crushed stones for roads. Last years in the Geology and Mining Establishment of Institute for Building and Mineral Raw Material the directions of new application the chalcedonites in the various technologies have been elaborated. Among others the environment protection - the water purification and silica addition for cement belongs to them.

3

Sedimentological record of changing hydrodynamic conditions in the upper Tremadoc deposits of the Holy Cross Mountains, Poland

Trela W.

Geological Quarterly

|

2001

|

Vol. 45, No 2

131-142

EN

In the upper Tremadoc, in the Kielce region of the Holy Cross Mountains, siltstones and fine-grained sandstones are interbedded with chalcedonites and claystones. The deposits were probably laid down when the late Tremadoc transgression reached its maximum. Storm currents influenced deposition at times while, during calm periods, sedimentation of chalcedonites, clayey cherts and clays took place. Weak bottom currents affected the deposition of siliceous layers. The deposits accumulated on a distal shelf.

4

Petrology and lithofacies of the Tremadoc epicontinental-marine siliciclastic sequence in the Lublin area (SE Poland)

Szymański B.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 4

421-442

EN

Results of lithological, petrographical and chemical analyses of the transgressive-regressive sediments of Tremadoc series are presented based on 17 borehole sections from the Lublin area. The studied sequence predominantly comprises siliciclastic rocks of various grain sizes. Nonterrigenous rocks are of minor importance. These include carbonates (limestones, dolomitic limestones) and siliceous rocks (chalcedonites). A dominant part of the terrigenous sequence is composed of medium- and fine-grained sandstones of dense grain framwork and textural features characteristic for quartz arenites. Sandstones belonging to 'wacke' group occur less frequently mainly in sections from the southern part of the region. Intensive pre-Arening erosion is accepted as a dominant reason for incomplete stratigraphic record of the Tremadoc in the investigated section.

PL

Przedstawiono wyniki badań litologicznych, petrograficznych i chemicznych transgresywno-regresywnej serii osadów tremadoku Lubelszczyzny, które stwierdzono w 17 otworach wiertniczych wykonanych w latach 1968-1992 przez Instytut Geologiczny i Zjednoczenie Górnictwa Naftowego oraz Gazownictwa (ZPGN-Wołomin). Zespół skalny profilów jest reprezentowany przez osady tremadoku dolnego (pakerort AII) oraz lokalnie tremadoku górnego (ceratopyge A III), za który uznano część przystropową sekwencji w otworze wiertniczym Łopiennik IG 1 . Kompleks osadów tremadoku leży niezgodnie ze znaczną luką stratygraficzną na środkowokambryjskich piaskowcach poziomu Eccaparadoxides oelandicus lub Paradoxides paradoxissimus, a w stropie przykryty jest powszechnie przez transgresywne utwory zlepieńcowo-glaukonitowe lub glaukonitowo-węglanowe arenigu dolnego. Zespół skalny transgresywno-regresywnej serii tremadoku Lubelszczyzny składa się w przeważającej mierze ze skał silikoklastycznych. Zupełnie podrzędny udział przypada skałom nieterygenicznym: węglanom (wapienie, wapienie dolomityczne) i skałom krzemionkowym (chalcedonity). Zasadniczą część członu klastycznego sekwencji tworzą zlepieńce, oligomiktyczne piaskowce średnio- o drobnoziarniste, mułowce i iłowce. Piaskowce reprezentowane są głównie przez arenity kwarcowe o zwartym szkielecie ziarnowym. Skały piaskowcowe o cechach teksturalnych wak występują podrzędnie - głównie w profilach południowej części regionu. Udział mułowców i iłowców jest zróżnicowany przestrzennie: nieznaczny w północnej części regionu (rej. Kocka-Chełma Lubelskiego), a relatywnie większy w części południowej (rej. Krasnegostawu-Hrubieszowa). Osady tremadoku - w szczególności piaskowce i mułowce - są na ogół intensywnie zdiagenezowane. Istotną rolę w ostatecznym ukształtowaniu ich cech teksturalnych oraz składu mineralnego odegrały procesy postdepozycyjne, w tym zwłaszcza diagenetyczne: kompakcja, rozpuszczanie pod ciśnieniem, cementacja - sylifikacja i karbonatyzacja, w mniejszym stopniu fosfatyzacja oraz zastępowanie - chlorytyzacja, serycytyzacja i pirytyzacja. Zespół tych procesów spowodował znaczną redukcję ich pierwotnie wysokiej porowatości inicjalnej. Za sprawą zmienności obocznej w serii osadów tremadoku manifestuje się istnienie dwu jednostek litofacjalnych o odmiennej rejonizacji: litofacji piaskowcowej (rej. Kocka-Chełma Lubelskiego) i litofacji mułowcowo-ilastej (rej. Krasnegostawu-Hrubieszowa). Jakościowy charakter litologii i zbiór cech sedymentologicznych osadów wyróżnionych litofacji wskazuje, że reprezentują one typowe sekwencje szefu otwartego: litofacja piaskowcowa - części proksymalnej, natomiast litofacja mułowcowo-ilasta - części dystalnej bardziej głębokowodnej i bardziej oddalonej od brzegu. Ich cechą wspólną jest m.in. to, że charakteryzują się zmiennym naprzemianległym występowaniem wąskiego spektrum środowisk, których sukcesja związana była z działaniem dwu odmiennych genetycznie czynników: globalnego - wyrażonego eustatycznymi wahaniami poziomu wód oceanu światowego - oraz regionalnego - związanego z aktywnością tektoniczną bloków podłoża. Z analizy rozkładu niepełnych miąższności osadów tremadoku i względnego udziału piaskowców średnioziarnistych w poszczególnych profilach wynika, że dostawa materiału następowała z dwu podstawowych kierunków: z NE ku SW oraz E ku W. Zaawansowany stopień obtoczenia, wysortownia i dojrzałości mineralnej materiału detrytycznego wskazuje na długą drogę transportu. Jest to wynikiem głównie dwu czynników: po pierwsze - materiał okruchowy osadów tremadoku lubelskiego pochodził w zdecydowanej większości z redepozycji starszych serii skał klastycznych wendo-kambru; po drugie - w strefie przybrzeża zbiornika tremadockiego poddany był długiemu transportowi i intensywnej obróbce mechanicznej, ulegając wielokrotnie sedymentacji, suspensji, erozji synsedymentacyjnej i przemieszczaniu w rezultacie działania pływów i falowania. Zespół transgresywnych osadów zlepieńcowo-piaskowcowych tremadoku Lubelszczyzny wykazuje liczne koneksje litologiczno-petrograficzne z genetycznymi ich ekwiwalentami w równowiekowych profilach obszarów sąsiednich m.in. obniżenia podlaskiego, perybałtyckiego i podłoża Przedgórza Karpat w Polsce oraz wyniesienia wołyńsko-podolskiego i zapadliska lwowskiego na Ukrainie.