Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kinetyka wzrostu warstw w procesie RFCVD

Jonas S., Jaglarz J., Kyzioł K., Januś M., Murawska E.

Inżynieria Materiałowa

|

2014

|

Vol. 35, nr 6

492--495

PL

gazowej (CVD) zależy od wielu parametrów, takich jak temperatura podłoża, stężenie, szybkość przepływu reagentów chemicznych, ciśnienie, moc generatora plazmy (w przypadku metod PACVD) oraz czas osadzania. Mimo wielu prac związanych z otrzymywaniem warstw w procesie CVD w literaturze brak jest danych dotyczących badań wpływu ostatniego z wymienionych parametrów, czasu osadzania, na szybkość i mechanizm ich wzrostu. Praca zawiera wyniki badań szybkości wzrostu warstw azotku krzemu i warstw węglowych dotowanych azotem na podłożu (001) Si w funkcji czasu osadzania w procesie chemicznego osadzania z fazy gazowej wspomaganego plazmą generowaną przez fale o częstotliwości radiowej RFCVD (13,56 MHz, 400 W). Na podstawie pomiarów grubości warstw stwierdzono, że krzywe kinetyczne nie mają charakteru liniowego, lecz składają się z etapów, które systematycznie powtarzają się i charakteryzują się na początku szybszym tempem wzrostu, a następnie spowolnieniem pod koniec każdego z etapów. Dane te wskazują, że proces wzrostu w tym układzie jest limitowany liczbą aktywnych miejsc na powierzchni podłoża, a w dalszych etapach na powierzchni tworzących się warstw. Przeprowadzono dyskusję nad prawdopodobnym mechanizmem na podstawie teorii stanu przejściowego.

EN

Layer growth rate in chemical processes of chemical deposition from gaseous phase (CVD) depends on several parameters, such as substrat temperature, concentration and flow velocity of reacting substances, pressure, plasma generator power (in case of PACVD method) and deposition time. Independently on numerous studies on the problem in question, there are no literature data concerning the influence of the deposition time and layer growth mechanism. The results of examination on growth rate of silicon nitride layers and nitrogen-doped carbon layers substrate (001) Si in function of deposition time in the process of plasma-assisted chemical vapour deposition RFCVD (13.56 MHz, 400 W), have been described in the present study. On the basis of the layer thickness measurements it was proved that kinetic curves have nonlinear character but they comprise several stages, which are systematically repeated. It was also proved that the mentioned curves are characterized with bigger growing rate at the beginning and then the rate is moderated at the end of each stage. The data indicate that the growth process within this system is limited by number of active centers on the substrat surface, and in next stages on the surface of growing layers. Discussion on probable mechanism with respect to theory of transitional state has also been presented.

2

Zmiana ilości aktywnych centrów węglowych na powierzchni ziaren w procesie spalania karbonizatu

Mocek P., Bialik W., Gil S.

Karbo

|

2010

|

Nr 2

95-99

PL

Przedstawiono zależności pozwalające na modelowanie zmian struktury ziarna karbonizatu w procesie spalania w szerokim zakresie stopnia jego przereagowania. Podczas procesu termicznej konwersji węgla, zmiany sumy centrów aktywnych uwzględniają takie cechy strukturalne jak: porowatość, gęstość i powierzchnia wewnętrzna. Prezentowane wyniki mogą stanowić uzupełnienie w wyjaśnieniu zachowania się matrycy węglowej w modelowania procesów spalania paliw stałych.

EN

The paper presents the relationships which let to modelling of changes of the coal char particle structure during its combustion process in broad range of the particle react degree changes. During thermal char conversion process, the changes of total active centres of particle take to consideration its changes of porosity, real density and internal surface area. Presented results may constitute a supplementation in explaining of the behaviour of carbon matrix in modelling of a combustion process of solid fuels.

3

Wielowymiarowe widma luminescencji cząsteczek organicznych w niskotemperaturowych matrycach Szpolskiego

Palewska K.

Prace Naukowe Instytutu Chemii Fizycznej i Teoretycznej Politechniki Wrocławskiej. Monografie

|

2003

|

nr 1

5-130

PL

Wiele informacji niedostępnych z innych pomiarów spektroskopowych o właściwościach luminescencyjnych cząsteczek organicznych można uzyskać przez zastosowanie techniki rejestracji ich wielowymiarowych widm luminescencji w sztywnych ośrodkach, a zwłaszcza w niskotemperaturowyche matrycach Szpolskiego. Zapis wielowymiarowych widm luminescencji polega na rejestracji intensywności emisji (fluorescencji lub fosforescencji) z równoczesną zmianą liczby falowej promieniowania wzbudzającego. Dzięki uwzględnieniu dwóch zmiennych parametrów w pomiarach widm luminescencji w miejsce pojedynczego widma otrzymujemy całą ich serię, którą po odpowiednim komputerowym opracowaniu można przedstawić w postaci mapy intensywności emisji w zależności liczby falowej promieniowania wzbudzającego i emitowanego. Widma tego typu są nazywane widmami dwuwymiarowymi (2D, ang. 2-Dimensional) lub trójwymiarowymi (3D, 3-Dimensional), a metoda ich otrzymywania nosi nazwę wielowymiarowej spektroskopii luminescencyjnej (TLS, ang. Total Luminescence Spectroscopy).Cząsteczki badanych związków wbudowane w krystaliczną matrycę Szpolskiego (najczęściej -są to zamrożone n-alkany) są ułożone w sposób uporządkowany. Ich oddziaływania z matrycą są zazwyczaj bardzo słabe, a w dostatecznie rozcieńczonych roztworach zostają również ograniczone wzajemne oddziaływania badanych cząsteczek. Niska temperatura matrycy (np. temperatura ciekłego helu) powoduje zahamowanie translacji i swobodnej rotacji cząsteczek oraz w niektórych przypadkach ich transformacje. W takich warunkach w widmach luminescencji zamiast szerokich pasm otrzymuje się sekwencję dobrze rozdzielonych, wąskich linii, pochodzących od luminezujących cząsteczek. Wielowymiarowe widma luminescencji cząsteczek związków organicznych w niskotemperaturowych matrycach Szpolskiego są na tyle charakterystyczne i niepowtarzalne, że nazywane są "luminescencyjnym odciskiem palca". Dzięki analizie widm 2D i 3D można nie tylko precyzyjnie i jednoznacznie wyznaczyć energię stanów elektronowych różnych cząsteczek domieszki w matrycy i określić ich oddziaływania z matrycą, lecz również identyfikować stereoizomery wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych nierozróżnialne innymi metodami. Występowanie takich stereoizomerów może być wymuszone działaniem pola krystalicznego matrycy. Metodą TLS można również efektywnie śledzić przebieg reakcji fotochemicznej w ciele stałym, identyfikować nietrwałe produkty przejściowe reakcji i rejestrować ich widma. Rozdział 1 niniejszej monografii zawiera wprowadzenie do teorii luminescencji centrów domieszkowych w matrycach Szpolskiego. W p. 1.1 zamieszczono wprowadzenie do spektroskopii TLS. Omówiono czynniki decydujące o wystąpieniu poszerzenia jednorodnego (homogenicznego) i niejednorodnego (niehomogenicznego) linii spektralnych oraz metody pomiaru szerokości linii widmowych i wpływ drgań sieci matrycy na widma elektronowo-oscylacyjne cząsteczek domieszki. W p. 1.2 przedstawiono chronologiczny przegląd dotychczasowych osiągnięć w zakresie badania widm elektronowo-oscylacyjnych metodą Szpolskiego. Wiadomości przedstawione w rozdziale 1 i elementarne potraktowanie niektórych zagadnień być może pozwolą rozszerzyć krąg czytelników niniejszej publikacji poza wąskie grono specjalistów. Wydaje się bowiem, że spektroskopia TLS jest metodą bardzo wszechstronną i może być z powodzeniem użyta w wielu dziedzinach. W rozdziałach 2-5 zamieszczono wyniki badań stanowiące dorobek autorki przedstawiony do oceny w celu uzyskania stopnia doktora habilitowanego. Rozdziały te zawierają również podstawowe wiadomości umożliwiające lepsze zrozumienie ich treści oraz przegląd odpowiedniej literatury, a w tytule rozdziałów podano cytaty do publikacji, w których autorka po raz pierwszy szczegółowo opisała prezentowane wyniki. W rozdziale 2 opisano szczegółowo sposoby rejestracji i analizy wielowymiarowych widm luminescencji cząsteczek domieszki w matrycach Szpolskiego. Rozdział 3 zawiera porównanie właściwości luminezujących centrów perylenu w matrycach Szpolskiego określonych doświadczalnie oraz na podstawie obliczeń metodą SBEJ. W rozdziale 4 przedstawiono analizę widm 2D tetrabenzonaftalenu i terrylenu, na podstawie której zidentyfikowano różne izomery konfiguracyjne tych związków występujące w matrycach Szpolskiego. W rozdziale 5 podano opis i analizę kinetyki oraz mechanizmu reakcji fotocyklizacji [5]-helicenu, zachodzącej w matrycach Szpolskiego w temperaturze ciekłego helu i po raz pierwszy pokazano widma elektronowo-oscylacyjne nietrwałego przejściowego fotoproduktu tej reakcji.

EN

Principles and analytical application of two spectroscopic methods, namely Shpol'skii spectroscopy and multidimensional luminescence spectroscopy, are discussed in the monograph. Both techniques have been applied to obtain specific information on the electronic and vibrational structure of molecules in ground and in excited states. With the technique of Multidimensional Luminescence Spectroscopy (Total Luminescence Spectroscopy-TLS) the luminescence intensity of a given sample is measured as a function of both the excitation and the emission frequency, i.e. TLS date are collected in the form of a two-dimensional (2D) intensity matrix. Thus, TLS is well suited for a detailed study of spectral properties of large organic molecules, and in particular of aromatic hydrocarbons. The application of low temperature is highly attractive due to drastically improved spectral resolution. Aromatic molecules isolated in frozen single-crystalline, polycrystalline or glassy matrices have, at a sufficiently low temperature, no freedom of translation nor rotation. The monograph discusses use of the TLS technique to spectroscopic investigations of the structure of aromatic hydrocarbons and their structural and chemical transformations in the Shpol'skii matrices. Chapter 1 discusses characteristic patterns of zero-phonon lines with their phonon wings, multiplet spectra, and inhomogeneously broadened lines in terms of distributions of electronic energy levels of guest molecules. Theoretical principles governing the shapes and structures of two-dimensional Shpol'skii spectra obtained by using low temperature techniques are described in Chapter 2. The experimental and computational research into the nature of substitution of perylene in polycrystalline solid n-alkane matrices is described in Chapter 3. A spectroscopic proof of the coexistence of stereoisomers of tetrabenzoperylene and terrylene, based of the interpretation 2D spectra, is presented in Chapter 4. A reversible photocyclization of [5]-helicene to dihydrobenzoperylene and, for the first time, an evidence for the existence of an intermediate photoproduct of this reaction in its ground state are presented in Chapter 5.

4

Polimeryzacja i kopolimeryzacja sześcioczłonowych cyklicznych węglanów wobec katalizatorów koordynacyjnych

Kuran W., Florjańczyk Z., Listoś T., Sobczak M., Dębek C.

Polimery

|

2001

|

T. 46, nr 9

602-612

PL

Zbadano reakcje koordynacyjnej polimeryzacji sześcioczłonowych węglanów cyklicznych (węglanu trimetylenu - WTM i węglanu neopentylu - WNP) w obecności katalizatorów glino-, cynko- i cynoorganicznych. Jako katalizatory stosowano metyloaluminoksan, 2-etyloheksanian cyny(II) oraz produkty reakcji trietyloglinu z wodą, dietylocynku z wodą i dietylocynku z pirogalolem. Prowadząc reakcje w temp. 30-60°C otrzymano z wydajnością 50-95% poliwęglanodiole o średnim ciężarze cząsteczkowym 2000-45 000 g/mol (tabela 1). Stwierdzono, że badane katalizatory umożliwiają także otrzymanie kopolimerów sześcioczłonowych węglanów z tlenkiem propylenu (TP - tabela 2) i węglanem propylenu (WP - tabela 4) oraz terpolimerów z tlenkiem propylenu i dwutlenkiem węgla (tabela 3). Liczbowo średnie ciężary cząsteczkowe otrzymanych kopolimerów i terpolimerów mieszczą się w przedziale 1500-13 500 g/mol. Wszystkie użyte komonomery okazały się wyraźnie mniej reaktywne od WTM i WNP. W przypadku kopolimeryzacji z węglanem propylenu proces należy prowadzić w temperaturze nie niższej niż 80°C; w tych warunkach następuje częściowa dekarboksylacja grup węglanowych [równanie (12)]. Na podstawie uzyskanych rezultatów i doniesień literaturowych przedyskutowano niektóre aspekty mechanizmu wzrostu łańcucha z udziałem aktywnych centrów alkoho-lanowych lub węglanowych.

EN

Coordination polymerization of 6-membered trimethylene carbonate and neopentyl carbonate was studied in the presence of organoaluminum, organozinc and organotin catalysts. Methylaluminoxane, tin(II) 2-ethylhexanoate and products of reactions of triethylaluminum with water, diethylzinc with water, and diethylzinc with pyrogallol were used as the coordinating catalysts. Polymerizations were run at 30-60°C to yield oligocarbonates, M = 2000-45 000 g/mol, in 50-95% yields (Table 1). The catalysts used enabled copolymers of 6-membered carbonates and propylene oxide (Table 2), propylene carbonate (Table 4) and terpolymers with propylene oxide and carbon dioxide (Table 3) to be prepared. The number-average M of the copolymers and terpolymers ranged from 1500 to 13 500 g/mol. Each comonomer vised was less reactive than trimethylene carbonate and neopentyl carbonate. Copolymerization with propylene carbonate should be run at temperatures of min. 80°C; under these conditions, carbonate groups become partially decarboxylated (eqn. 12). The present and the reported results were used to discuss certain aspects of the propagation mechanism involving alkoxide or carbonate active centers.

5

Natura centrów aktywnych w procesie katalitycznego hydroodazotowania

Lewandowski M., Sarbak Z., Fabiś G.

Przemysł Chemiczny

|

2000

|

T. 79, nr 6

190-193

PL

Przedstawiono stan wiedzy dotyczącej procesu hydroodazotowania (HDN). Omówiono heterocykliczne związki azotu obecne w ciężkich surowcach naftowych i cieczach węglowych, a także mechanizmy ich przemian w procesie HDN. Opisano rodzaje centrów katalitycznych odpowiedzialnych za proces HDN oraz mechanizmy reakcji rozszczepienia wiązania C-N, oparte na beta-eliminacji Hoffmanna i substytucji nukleofilowej.

6

Metallocene catalysts on complex magnesium support modified by organoaluminium compounds

Nowakowska M., Ochędzan-Siodłak W., Kordowska M.

Polimery

|

2000

|

T. 45, nr 5

323-327

PL

Zsyntetyzowano i scharakteryzowano cyrkonocenowe katalizatory na nośniku magnezowym modyfikowanym dietylochloroglinem lub metyloaluminoksanem (MAO) oraz oceniono ich przydatność w procesie polimeryzacji etylenu.

EN

A support modified by organoaluminum chloride or MAO enabled us to obtain specjally active zirconocene catalyst systems for ethylene polymerization. The zirconocene system on the bimetallic support was found to be the more active than that on the monometallic support.

7

Kinetyka i mechanizm polimeryzacji epsilon-kaprolaktonu inicjowanej oktanianem cyny (II)

Duda A., Kowalski A., Libiszowski J.

Polimery

|

2000

|

T. 45, nr 7-8

465-474

EN

A review with 34 references covering recent studies on tin(II) octoate (Sn(Okt)2)-initiated polymerization of ε-caprolactone in tetrahydrofuran as solvent at 80oC is presented. Kinetic data (by dilatometry) and structural studies (by MALDI-ToF mass spectrometry) have shown the Sn(Okt)2-initiated polymerization to proceed by the active-chain-end mechanism (eqns. 2a—2d) with tin(II) alkoxides as active centers. The actual initiator is OktSnOR which is formed in the reaction of exchange -SnOkt + ROH U -Sn-OR + OktH, where ROH is the compound containing the hydroxyl group like water, alcohol or a hydroxyacid, present accidentally in, or added intentionally to, the polymerization mixture. These results rule out the activated-monomer mechanism (eqns. 1a—1b) as a possibility, according to which propagation would involve a nucleophilic attack of the -OH group-terminated macromolecule on the monomer -Sn(Okt)2 complex.

8

Porównanie heterogenicznych katalizatorów Zieglera-Natty II i IV generacji w polimeryzacji propylenu

Czaja K., Król B.

Polimery

|

1998

|

T. 43, nr 5

287-293

PL

Porównano właściwości katalityczne katalizatora beznośnikowego na podstawie TiCl3 modyfikowanego eterem n-butylowym oraz AlEt2Cl (II generacja) z układem MgCl2 /ftalan dibutylu/TiCl4/Et3Al/cykloheksylometylodimeto-ksysilan (IV generacja) w polimeryzacji propylenu. Stwierdzono ponad dwudziestokrotnie większą aktywność katalizatora IV gene-racji (na nośniku magnezowym), a także jego większą stereospecyficzność; polipropylen otrzymany wobec niego charakteryzuje się natomiast mniejszym ciężarem cząsteczkowym (ta-bela 2). W celu wyjaśnienia stwierdzonych zależności zbadano kinetykę polimeryzacji propylenu z udziałem porównywa-nych katalizatorów, określając stężenia centrów aktywnych [Co*] i stałe szybkości reakcji elementarnych (tabela 4). Stwier-dzono wielokrotnie większą wartość [Co*] w katalizatorze na nośniku magnezowym w porównaniu z katalizatorem beznośnikowym, co jest podstawową przyczyną jego większej aktyw-ności, bowiem szybkość reakcji propagacji (wartość kp) nie ulega istotnej zmianie.

EN

An unsupported TiCl3-based catalyst (generation II), modified with n-butyl ether and AlEt2Cl3, was compared with a MgCl2/dibutyl phthalate/AlEt3/cyclohexylmethyldimethoxysilane catalyst system (generation IV) in propylene polymerizations. The latter (magnesium-supported) was found to be more than 20 times as active as the former and more stereospecific, but to yield PP with a lower molecular weight (Table 2). The kinetics of the polymerizations studied with either of the catalyst, and involving the determination of concentrations of active sites [Co*] and elementary reaction rate constants (Table 4) based on earlier kinetic models, showed the Co*-values in the magnesium-supported catalyst to be much higher than those in the unsupported catalyst, thereby bearing out the higher activity of the former, whereas the propagation rate (krp) remained practically unaffected.