Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: cenozoic

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Ewolucja paleomorfologiczna i paleotektoniczna elewacji konińskiej

Widera Marek

Geologos

1998

Vol. 3

55--103

Elewacja konińska położona jest w środkowej części niecki mogileńsko-łódzkiej. Niemniej jednak badany obszar charakteryzuje wysokie i płytkie występowanie paleopowierzchni mezozoicznej. Strop mezozoiku budują skały późnej kredy. Należą do nich wczesnomastrychckie margle, „opoki”, gezy oraz sporadycznie wapienie i piaskowce. Paleorzeźba mezozoiku jest o wiele bardziej urozmaicona niż współczesna morfologia terenu. Deniwelacje powierzchni podkenozoicznej mieszczą się w przedziale wysokości od +116 m n.p.m. w okolicach Turku do poniżej -180 m p.p.m. w okolicach Lubstowa. Wysoka pozycja elewacji konińskiej jest łączona ze strukturami solnymi: poduszkami i diapirami, które zalegają na głębokości 5-7 km. Również geneza największych depresji w stropie mezozoiku jest wiązana głównie z aktywnością soli (halotektonika), a nawet z subrozją. W kopalniach węgla brunatnego udokumentowano liczne uskoki. W rzeźbie powierzchni podkenozoicznej zaznaczają się zręby i rowy tektoniczne. Największe obszary, wypełnione m.in. miąższymi pokładami węgla brunatnego, to rowy tektoniczne: Lubstowa, Niesłusza-Gosławic, Kleczewa, Piasków, Władysławowa i Adamowa. Na obszarach rowów pokłady węgla brunatnego osiągają miąższość do ponad 90 m. Są to jednak grubości wyjątkowe, bowiem najczęściej warstwy węglowe mieszczą się w przedziale od kilku do kilkunastu metrów. Wspomniane obszary zostały poddane bardziej wnikliwym badaniom niż tereny międzyrowowe. Morfologia spągu węgli została bardzo dobrze rozpoznana, a następnie porównana z ukształtowaniem stropu mezozoiku. Subsydencja mezozoicznego podłoża była kompensowana przez akumulację substancji organicznej. Dlatego też deformacje tektoniczne zarejestrowano w spągowych warstwach węgli brunatnych. Powierzchnia mezozoiku była przekształcana także przez procesy denudacji i erozji w paleocenie oraz częściowo między eocenem i pliocenem. W plejstocenie powierzchnię podkenozoiczną niszczyły lądolody skandynawskie i ich wody roztopowe. Współcześnie paleopowierzchnia mezozoiczna podlega zmianom w wyniku krasu oraz działalności gospodarczej człowieka w odkrywkach węgla brunatnego, a częściowo także w drobnych wyrobiskach „opok”. Główne zdarzenia tektoniczne na badanym obszarze są porównywane z fazami diastroficznymi w Karpatach i Sudetach. W fazie laramijskiej (mezozoik/kenozoik) region koniński podlegał ruchom wznoszącym. W fazie sawskiej (oligocen/miocen) elewacja konińska osiągnęła prawdopodobnie współcześnie rejestrowane rysy morfologiczne z generalnym nachyleniem w kierunku N i W. Wtedy też istniała już większość badanych rowów tektonicznych. W fazie styryjskiej (środkowy miocen) rozwój wspomnianych rowów był najintensywniejszy, co zaznaczyło się w warunkach ciepłego i wilgotnego klimatu umiarkowanego powstaniem miąższych złóż węgla brunatnego.

The Konin Elevation is located in the centre part of greater geological structure called the Mogilno-Łódź Depression. The investigated area is characterized by a high position and shallow occurrence of the Mesozoic palaeosurface. The top of the Mesozoic is built of Late Cretaceous rocks. They consist of Early Maastrichtian: marls, opokas, gaizes as well as occasionally limestones and sandstones. The Mesozoic palaeorelief is much more varied than the contemporary morphology. Generally speaking, the sub-Cainozoic relief of the described elevation is developed between 116 m asl. in the Turek area and 180 m bsl. in the Lubstów area. The high position of the Konin Elevation is linked with salt structures, such as pillows and diapirs, which occur at a depth of 5000-7000 m. As well as the genesis of the greatest depressions is mainly connected with salt activity (halotectonics) and perhaps even subrosion. Halotectonic processes took place in studied area in Tertiary and during Quaternary. The Mesozoic surface was deformed also by processes of denudation and erosion in the Palaeocene, occasionally during the period between the Eocene and the Pliocene. In the Pleistocene the sub-Cainozoic substratum was damaged by the Scandinavian icecups and their waters. Nowadays, the palaeorelief under study is changed by krast and human activity in the lignite and opoka outcrops. There is the deepest depression where the Mesozoic rocks have not been reached up to 180 m bsl. in the Lubstów graben. A lot of faults, dislocations and other tectonic structures have been documented in the lignite mines. The sub-Cainozoic relief is marked by tectonic grabens and horsts. There are the most important grabens with thick lignite deposits in the areas of: Lubstów, Niesłusz-Gosławice, Kleczew, Piaski, Władysławów, Adamów. The thickest lignite deposits up to 90 m have been noticed in the mentioned grabens. These areas have been investigated much more better than other regions of the Konin Elevation. The relief of the bottom surface of the lignite has been known very well and compared with the morphology of the Mesozoic substratum. Both palaeosurfaces have been deformed by the tectonic processes. The subsidence of the Mesozoic top in the grabens has been compensated by the accumulation of organic matter. That is why the tectonic deformations have been noticed in the bottom layers of the lignite. The main tectonic events that have happened in study area are comparable to the major diastrophic phases in Carpathians and Sudetes. In the Laramie phase (Mesozoic/Cainozoic) the whole Konin region was elevated. A general inclination of the Konin Elevation towards N and W is connected with the Savian phase (Oligocene/Miocene), when a great number of tectonic grabens became existed. In the Styrian phase (Middle Miocene) the development of block- -faulting grabens was the most intensive. At that time the greatest lignite deposits were formed in particular conditions similar to the mediterranean and even subtropical climate.