Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Obrazowanie przestrzeni porowej skał o zróżnicowanej litologii metodą tomografii rentgenowskiej

Drabik Katarzyna, Przelaskowska Anna, Skupio Rafał, Kubik Benedykt

Nafta-Gaz

|

2022

|

R. 78, nr 10

713--719

PL

W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój laboratoryjnych metod nieniszczących przeznaczonych do badań własności skał. Należy do nich metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej (CT), dająca możliwość wizualizacji wewnętrznej przestrzeni porowej skał bez naruszenia ich struktury. W pracy pokazano zastosowanie metody CT w skałach charakteryzujących się znacznym zróżnicowaniem przestrzeni porowej. Zmienność ta związana jest z występowaniem dużej ilości nieregularnie rozmieszczonych porów i kawern oraz szczelin o różnym stopniu wypełnienia. W ramach pracy wykonano obrazowanie przestrzeni porowej wraz z podziałem na porowatość szczelinową i kawernistą dla wybranych fragmentów rdzeni obejmujących wapienie, anhydryty i zlepieńce. Badania przeprowadzono z rozdzielczością 0,130 mm. Na ich podstawie uzyskano wartości porowatości dla metrowych odcinków rdzeni wiertniczych oraz dla wybranych fragmentów rdzenia. W przypadku anhydrytu podział na porowatość związaną z porami (0,18%) i porowatość kawernistą (0,26%) świadczy o stosunkowo dużej zawartości większych pustek w skale, co prawdopodobnie jest związane z rozpuszczaniem soli. Analiza dwóch fragmentów rdzenia wapienia uwidoczniła dużą zmienność struktury przestrzeni porowej. Na porowatość górnego fragmentu składa się, w największym stopniu, porowatość związana z drobnymi pustkami (1,79%). Porowatość pochodząca od kawern to 1,09%, natomiast porowatość szczelinowa stanowi najmniejszy procent porowatości całkowitej i wynosi 0,41%. Porowatość dolnego fragmentu rdzenia jest znacznie niższa. Składają się na nią głównie pory (0,42%) oraz w mniejszym stopniu kawerny (0,25%), natomiast porowatość szczelinowa stanowi zaledwie 0,05%. Porowatość zlepieńca jest bardzo niska (0,29%) i obejmuje głównie drobne pory i kawerny. Zastosowana metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej pozwoliła na rozszerzenie charakterystyki przestrzeni porowej w badanych skałach i otrzymanie pełniejszej informacji na temat rozkładu porów, kawern i szczelin w rdzeniach.

EN

In recent years, a dynamic development of non-destructive laboratory methods used in rock measurements has been observed. One of such methods is X-ray computed tomography. It is a very effective method of examining drill cores, enabling the visualization of the internal pore space of rocks without disturbing their structure. This paper shows the application of X-ray computed tomography in rocks characterized by a significant variability of pore space. This variability is related to the presence of a large number of irregularly distributed pores and caverns as well as fractures filled to a various degree with cement or clastic material. In this study, pore space visualization was performed along with the division into fracture and cavernous porosity for selected core sections of limestones, anhydrites and conglomerates. The tests were carried out with a resolution of 0.130 mm. Averaged porosity values were obtained for one meter long sections of drill cores and for selected parts of the cores. In the case of anhydrite, the division into pore-related porosity (0.18%) and cavernous porosity (0.26%) indicates a relatively high content of larger voids in the rock, which is probably related to salt dissolution. Analysis of two limestone core fragments highlighted a large variation in pore space structure. Porosity of the upper fragment is associated mainly with small voids (1.79%). Porosity derived from caverns is 1.09%, while fracture porosity represents the smallest percentage of total porosity at 0.41%. The total porosity of the lower core section is much smaller, consisting mainly of pores (0.42%), to a lesser extent of caverns (0.25%), and fracture porosity accounts for as little as 0.05%. Porosity of the conglomerate is very low (0.29%), consisting mainly of pore-related and cavernous porosity. The method used allowed us to enhance the pore space characterization in the studied rocks and obtain more complete information on the distribution of pores, caverns and fractures in the cores.

2

Możliwości zastosowania echosondy „CHEMKOP” i kawernomierza wielkośrednicowego do badania kawern podziemnych

Nguyen Dinh Chau, Kubacka Tomasz, Figarski Mateusz

Przegląd Górniczy

|

2019

|

T. 75, nr 4

1--7

PL

W tej pracy przedstawiono możliwości zastosowania geofizycznych sond otworowych, tj. kawernomierza wielkośrednicowego i echosondy ultradźwiękowej, które zostały skonstruowane przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych „CHEMKOP” Sp. z o.o. do badania kształtu i rozmiarów kawern powstałych w wysadach oraz pokładach solnych. Zbadano zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i rzeczywistych wpływ temperatury, ciśnienia i zasolenia cieczy na prędkość rozchodzenia fali ultradźwiękowej. Podano również sposoby określenia granicy między szyją a stropem kawern, granicy rozdziału faz między gazem a solanką zawartych w kawernach. Badania te realizowane są na etapie eksploatacji pokładu soli złożowej oraz podczas magazynowania w kawernach węglowodorów ciekłych lub gazowych.

EN

This paper presents the application possibilities of the large-scale cavernometer and echo probe produced by CHEMKOP Company in the study of the shape and geometrical parameters of the underground caverns formed in consequence of salt deposits exploitation. The influence of temperature, pressure and mineralization of the brine on the propagation velocity of the acoustic wave was tested in both laboratory and real conditions. The methods for localization of the boundary between borehole and cavern body as well as the boundary between gas and brine were proposed. The measurements of the geometrical parameter using the mentioned probes could be made during salt exploitation as well as during accumulation of the hydrocarbon liquid fuel in the studied caverns.

3

Zagadnienie likwidacji hydratów w kawernowych magazynach gazu

Szpunar T., Budak P.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

1999

|

nr 99

1--53

PL

W pracy przedstawiono ilościową symulację pracy podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej w czasie napełniania, eksploatacji i przestoju, z uwzględnieniem: □ zmiany objętości komory w wyniku fluktuacji ciśnienia w magazynie. □ zmiany średniej temperatury gazu w komorze magazynowej w wyniku wymiany ciepła z górotworem podczas zatłaczania lub odbierania gazu z magazynu, □ cykliczności pracy magazynu, □ możliwości powstawania hydratów w kolumnie rur eksploatacyjnych oraz zapobiegania powstawaniu hydratów przez dodawanie odpowiednich ilości metanolu wyliczonych na podstawie składu gazu i temperatury. Opracowanie zawiera: □ Opis modelu teoretycznego określenia objętości magazynu w funkcji ciśnienia, □ Opis procedury przybliżonego określania średniej temperatury gazu w magazynie. □ Opis procedury określania temperatury gazu płynącego w kolumnie eksploatacyjnej w funkcji głębokości, □ Opis procedury obliczania współczynnika przejmowania ciepła w funkcji temperatury, ciśnienia oraz wydatku przepływu gazu w kolumnie eksploatacyjnej. □ Opis algorytmu symulacji pracy magazyny w czasie napełniania, eksploatacji i przestoju. □ Opis algorytmu do oceny zagrożenia powstawaniem hydratów, długości interwału otworu, w którym mogą powstawać hydraty oraz ilości metanolu koniecznego do likwidacji zagrożenia.

EN

The simulation of underground gas storage in salt cavern has to account for the following: □ Change of salt cavern volume due to pressure fluctuation, □ Changes of gas temperature during injection/production stage, □ Periodical character of salt cavern operation, □ Creation of hydrates in production column, □ Use of methanol to eliminate the hydrates. The present paper contains the following: □ Theoretical model which allows to evaluate salt cavern volume versus pressure, □ Procedure for calculation of average gas temperature in salt cavern, □ Procedure for calculation of flowing gas temperature in production string, □ Procedure for calculation of heat exchange coefficient between borehole wall and gas versus temperature, pressure and flow rate, □ Algorithm for simulation of injection/production operations, □ Algorithm, which allows to simulate the formation of hydrates, evaluate the well interval where hydrates can form and calculate the amount of methanol needed for hydrates removal.

4

Paleokarst cavern fillings by sulphtes, Lower Werra anhydrite (Zechtein, Permian), Zdrada area, northern Poland

Hryniv S. P., Peryt T. M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1999

|

nr 387

31--32