Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmienność parametrów eksploatacyjnych i fizykochemicznych wód leczniczych ujęcia Zubrzyk w warunkach współoddziaływania otworów

Kotowski T., Operacz A.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

983--988

EN

Within the Poprad Valley, groundwater is found often as therapeutic, carbonated waters with high CO2 concentrations. An attempt was made to assess the interactions of wells with therapeutic waters, operating in the area of Zubrzyk. In order to determine whether the interaction of wells does not cause changes in the nature of the exploited waters, an analysis of the variability of selected operational and physicochemical parameters was performed. The obtained results confirm the mosaic nature of the CO2 inflow from the depths of the Earth and indicate a different effect of the operation on parameters observed in well. The differences relate mainly to depression of water level and the preconditions of directions and magnitude of electrolytic conductivity in exploited water.

2

Wyniki badań zawartości dwutlenku węgla w powietrzu glebowym w rejonie Muszyny, Beskid Sądecki

Kawa K.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

810--813

EN

The researches made in September 2013 in 44 points allowed to perform the map of carbon dioxide concentration in soilair of Muszyna region. It were made in order to estimate groundwater resources in Andrzejówka and Milik in OG Muszynianka. These measurements are upgrading analysis from 2004. WG-2M was used as a measuring instrument. Obtained values were included between 0 and 4.5% vol. There is clearly visible, that the anomaly areas laying accordingly to the faults and it is connected to subductive carbon dioxide. It allows to designate deposits of mineral water, confirm the tectonics and finally, chose the path of further rational management policy of mineral water.

3

Występowanie, chemizm oraz geneza szczaw i wód kwasowęglowych Karpat polskich

Rajchel L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/2

501--505

PL

Na obszarze Karpat polskich udokumentowano występowanie szczaw i wód kwasowęglowych w 226 punktach, które udostępniają 73 źródła i 153 odwierty na terenie 25 miejscowości. W Karpatach wydzielono 6 rejonów występowania szczaw i wód kwasowęglowych, są to rejony: Szczawy, Krościenka–Szczawnicy, doliny Popradu, Wysowej, Iwonicza–Rymanowa i Rabego. Szczawy zwykłe to wody płytkiego krążenia o niskiej mineralizacji. Stały dopływ subdukcyjnego CO2 oraz wód pochodzenia meteorycznego może sugerować odnawialność ich zasobów pod warunkiem niezaburzania ani dróg krążenia wód, ani migracji CO2. Szczawy chlorkowe, głębszych systemów wodonośnych, o wyższej mineralizacji, są to wody infiltracyjne zmieszane z wodami diagenetycznymi. Przewaga wód wgłębnych o utrudnionym krążeniu powoduje, że ich zasoby są niewielkie i trudno odnawialne. Powstanie karpackich szczaw jest związane z genezą ich głównego składnika, którym jest CO2, genezą wód oraz procesami kształtującymi ich skład chemiczny.

EN

In 25 localities of the Polish Carpathians the author recorded 226 occurrences of carbonated waters and waters containing carbon dioxide that are rendered accessible in 73 springs and 153 wells. These occurrences can be divided into six regions: Szczawa, Krościenko–Szczawnica, the Poprad River valley, Wysowa, Iwonicz–Rymanów and Rabe. The ordinary common waters containing carbon dioxide are characterized by shallow circulation and low TDS values. Their reserves can be renewed by a constant inflow of subduction-originated CO2 and meteoric waters, of course on condition that the migration pathways of both CO2 and meteoric waters remain uninterrupted. The chloride carbonated waters of deeper-seated aquifers have higher TDS values and represent mixed infiltration and diagenetic waters with a significant prevalence of deep groundwaters with impeded circulation. Therefore, their reserves are usually low and hardly renewable. The origin of the Carpathian carbonated waters and waters containing carbon dioxide is controlled by three factors: the genesis of CO2 that is their major component, the genesis of water as such and the processes that are responsible for the chemical composition of water.

4

Historia uzdrowisk w Karpatach Wschodnich

Chowaniec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

65--70

PL

W artykule omówiono wykorzystywanie wód leczniczych na obszarze Karpat Wschodnich przed II wojną światową oraz przedstawiono różnorodność wód podziemnych w istniejących wówczas uzdrowiskach. Dzięki istniejącym źródłom mineralnym najbardziej znany był Truskawiec, posiadający dobrze funkcjonujące zakłady przyrodolecznicze. Znaczną popularnością cieszyły się również Burkut, Delatyn i Morszyn.

EN

The article discusses the use of therapeutic mineral waters in the pre-World War II period in the Eastern Carpathians, and presents the diversity of groundwaters in the spas existing at that time. Truskavets was among the most famous. This spa was well-known for its mineral springs and well-functioning centers of natural medicine. Also Burkut, Delatyn, and Morshyn spas enjoyed a considerable popularity.

5

Wody mineralne typu szczaw z Łomnicy i Wierchomli w polskich Karpatach

Rajchel L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

541--547

PL

W miejscowościach Łomnica i Wierchomla w polskich Karpatach, występują wody mineralne typu szczaw, które wyprowadzają głównie źródła szczelinowe i szczelinowo-zboczowe, jak również są one udostępnione wierceniami. Miejscowości usytuowane są na obszarze jednostki magurskiej w strefie facjalnej krynickiej, a wody związane są z kredowo-paleogeńską antykliną Wierchomli–Łomnicy, zbudowaną z warstw fliszu. Szczawy o mineralizacji od 1,1 do 3,6 g/dm3 są typu HCO3–Ca–Mg lub HCO3–Ca, sporadycznie HCO3–Ca–Na. Zawartość Ca2+ waha się od 123 do 552 mg/dm3, a Mg2+ od 12 do 147 mg/dm3. Składnikami swoistymi wszystkich wód jest CO2, a dodatkowo w większości wód również Fe2+. Szczawy lecznicze Łomnicy i potencjalnie lecznicze szczawy Wierchomli, ujmowane w źródłach, są wykorzystywane przez mieszkańców i turystów jedynie w krenoterapii. Łomnica i Wierchomla to uzdrowiska przyszłości, ponieważ miejscowości te posiadają zasoby udokumentowanych, niewykorzystanych cennych wód, oraz walory krajobrazowe i turystyczne z resztkami dzikiej jeszcze karpackiej przyrody.

EN

Among many sites in the Polish Carpathians, carbonated waters occur also in Łomnica and Wierchomla. The waters flow out mainly from fracture and fracture-slope springs and have been rendered accessible by drillings as well. Łomnica and Wierchomla are situated in the Krynica facies zone of the Magura Unit, and the waters are associated with the Cretaceous–Paleogene flysch strata that make up the Wierchomla-Łomnica anticline. The carbonated waters with the TDS values from1.1 to 3.6 g/dm3 represent the HCO3–Ca–Mg or HCO3–Ca and only occasionally HCO3–Ca–Na hydrogeochemical types. The Ca2+ content ranges from 123 to 552 mg/dm3 and that of Mg2+ from 12 to 147 mg/dm3. In all these waters CO2 is the specific component, in most of them being accompanied by Fe2+. The therapeutic carbonated waters of Łomnica and the waters of Wierchomla, whose therapeutic properties are still under investigations, are currently utilized in crenotherapy by locals and tourists but only from springs. The two localities are the spas of the future, since beside the proved reserves of valuable waters they are situated in the areas of undisputed landscape and touristic values with the remainders of still wild Carpathian nature.

6

Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich

Chowaniec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 434, Hydrogeologia z. 8

1-98

PL

Hydrogeologia zachodniej części polskich Karpat jest skomplikowana wskutek zróżnicowanych warunków morfologicznych, klimatycznych i geologicznych. Morfologia i warunki klimatyczne związane są z wysokościami, od ok. 300 m n.p.m. w północnej części obszaru badań do ok. 2500 m n.p.m. na południu. Wody zwykłe występują w skałach krystaliniku, mezozoiku i eocenu węglanowego Tatr, we fliszu Karpat wewnętrznych i zewnętrznych, a także w czwartorzędowych sedymentach odłożonych wzdłuż koryt rzecznych oraz w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Dodatkowe urozmaicenie morfologiczne i geologiczne wprowadza pieniński pas skałkowy. Wykazano, że na całym obszarze wody zwykłe, mimo braku naturalnej ochrony przed zanieczyszczeniami, zachowują dobrą jakość chemiczną, charakteryzując się jednak zbyt niskimi stężeniami fluorków i często zbyt wysokimi zawartościami żelaza i manganu. Osady czwartorzędu stanowią najlepsze zasobowo zbiorniki, ale flisz z rozproszonymi ujęciami ma największy udział w zasobach całego obszaru. Wody skał eocenu węglanowego na obszarze Tatr mają małe znaczenie w ogólnym bilansie zasobów wód zwykłych, ale znajdują się w części obszaru zasilania dla najważniejszego w Polsce systemu wód termalnych niecki podhalańskiej. Wody mineralne występują na całym obszarze badań z wyjątkiem Tatr, będąc zróżnicowane chemicznie i genetycznie. W najstarszych skałach podłoża fliszu są one podobne chemicznie i identyczne genetycznie z najgłębszymi solankami Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na nieznacznej części zachodniej i północnej obszaru badań występują przykryte fliszem utwory badenu zawierające syngenetyczne wody morskie. Wykazano, że w głębokich partiach fliszu występują solanki pochodzące z dehydratacji minerałów ilastych, zachodzącej przy diagenezie kompakcyjnej, przy czym ich składniki chemiczne są głównie reliktem morskiej wody sedymentacyjnej. Większość solanek znanych z danych archiwalnych z głębokich wierceń reprezentuje ten typ wody. W niektórych rejonach zasolone wody diagenetyczne wędrują strefami uskokowymi do powierzchni, mieszając się z lokalnymi wodami zwykłymi. W przypadkach obecności dwutlenku węgla pochodzenia wgłębnego tworzą one szczawy chlorkowe. W rejonach głębokiej penetracji współczesnych wód meteorycznych i obfitego występowania dwutlenku węgla , bez udziału wód ascenzyjnych, powstają liczne szczawy zwykłe, liczące od kilkudziesięciu do ponad 10 tys. lat. Niecka podhalańska stanowi wyjątkowy rejon, gdzie pod utworami fliszu znajdują się skrasowiałe utwory węglanowe eocenu i triasu, stanowiące najważniejszy w Polsce zbiornik odnawialnych wód termalnych o mineralizacji dochodzącej do ok. 3 g/dm3.

EN

Hydrogeology of the western part of the Polish Carpathians is complicated due to large differences in morphology, climate and geology. Morphology and climate are related to altitudes from ca. 300 m a.s.l. at the northern boundary to ca. 2500 m a.s.l. at the south. Additional differentiation of morphology and geology results from the presence of the Pieniny Klippen Belt, which separates the Outer Carpathians from Inner Carpathians. Usable fresh waters occur mainly in Quaternary sediments along river valleys and in the Orawa Basin, in flysch formations of the Inner and Outer Carpathians, and in carbonate Mesozoic and Eocene formations of the Tatra Mts. (Inner Carpathians). There are no confining layers of low permeabiliry which would naturally protect fresh waters against anthropogenic pollution. In spite of that, fresh waters are generally of good chemical quality, though they have too low fluoride contents, and too high iron and manganese concentrations. The best water reservoirs are related to Quaternary sediments, but flysch formations supply more water due to much larger area occupied. Outcrops of water bearing formations in the Tatra Mts. represent recharge area for the thermal water of the Podhale Basin. Mineral waters are greatly differentiated chemically and genetically. In the oldest basement of the flysch overthrust they are similar to the deepest brines of the Upper Silesian Coal Basin (GZW), which are related to meteoric waters of a very hot climate in a distant past. Much younger connate marine brines occur in Badenian sediments covered by flysch in some areas. Brines and saline waters of diagenetic origin dominate in deep flysch layers. Their chemical components are the remnants of the ultrafiltrated marine water whereas the original water molecules were removed by molecules released from clay minerals during burial diagenesis. In some regions, these diagenetic saline waters ascend though fault zones to the surface and mix with local infiltration of meteoric origin. Chloride carbonated waters are formed when such process is accompanied by CO2 flux of metamorphic origin. Common carbonated waters are formed in the regions of a deep penetration of meteoric waters abundant presens of CO2, and the lack of diagenetic waters.

7

Analiza taksonomiczna karpackich szczaw i wód kwasowęglowych

Krawczyk A. J., Rajchel L.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 3

253-253

EN

Within the area of the Magura and Silesian units in the Polish Carpathians, 202 sites with carbonated waters and waters containing carbon dioxide have been recorded. They represent mainly mineral waters, in which the HCOexp.3– anion dominates, being occasionally accompanied by Cl–, and among cations Caexp.2+ and Mgexp.2+ prevail, occasionally accompanied by Naexp.+. Carbon dioxide is the specific component of all the waters, whereas in the waters with higher mineralization [i.e., higher TDS content] the specific components include also I, Br, B, Fe, occasionally H2S. The authors have divided the studied set of Carpathian waters applying the hierarchical and non-hierarchical classification algorithms (particularly the ISODATA algorithm) into five distinctly separated groups that can be accurately identified with linear discriminant functions.