Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Effect of fertilisation with P, Mg or S enriched urea-ammonium nitrate solution on the management of macronutrients in common maize

Wierzbowska Jadwiga, Sienkiewicz Stanisław, Światły Arkadiusz

Journal of Water and Land Development

|

2023

|

no. 57

39--51

EN

The purpose of this study has been to determine the effect of fertilisation with urea-ammonium nitrate (UAN) solution enriched with P, Mg or S on the content of macronutrients in the grain and straw of maize. The following fertilisers were tested in the field experiment: ammonium nitrate, urea, UAN - 32% N; RSM+S - 26% N + 3% S; RSM+P(Medium) - 26% N and 4.80% P; RSM+P(Starter) - 21% N and 7.86% P; UAN + Mg - 20% N + 4% Mg. In each year of the experiment, significant differentiation in the contents of P, K, Ca, Mg and S in maize grain and straw was observed, depending on the applied nitrogen fertilisation. However, considering the average values from each treatment achieved over the three years, it was demonstrated that the fertilisation significantly changed only the content of P and S in grain and K and Ca in straw of maize. The removal of nutrients was the highest in the second year of the research and amounted in kg∙ha-1 : P - about 100, K - about 350, Ca - about 80, Mg - about 35 and S - about 31, which in turn were differentiated over the years of the experiment in the three years. The removal of P, K, Mg and S also significantly depended on fertilisation. Significant differences, however, most often concerned the control treatment relative to the fertilised ones. The contribution of grain to the accumulation of nutrients also varied significantly in the three years of the experiment. Significantly the lowest share of grain in terms of P and S accumulation was noted in maize grown without N fertilisation.

2

The Effects of Various Organic Materials on Dactylis glomerata Yield and Content of Selected Macroelements

Malinowska Elżbieta, Wiśniewska-Kadżajan Beata, Ostaszewska Urszula, Horaczek Tomasz

Journal of Ecological Engineering

|

2023

|

Vol. 24, nr 7

108--118

EN

The aim of the experiment was to assess the effects of various organic materials on Dactylis glomerata yield, on the content of selected macroelements (K, Ca and Mg) and on K:Ca, K:Mg and K:(Ca + Mg) ratios. As a valuable forage plant, Dactylis glomerata (cocksfoot grass) is a common grass in Poland both in grassland and in arable fields. Its rapid spring growth and its resistance to drought, low temperatures, but also to frequent mowing and pests, makes it a common species in meadows, pastures and grassland, both permanent and alternating. In order to achieve the research goal, a three-year pot experiment was established in a greenhouse. The experiment was conducted in a completely random design, in four replications. In the autumn before the experiment, soil was mixed with organic materials (chicken manure, mushroom substrate and rye straw) and put into pots. To selected units, an additional amount of mineral N was applied in the first year and NPK fertilizers in consecutive years. Mineral fertilizers were applied at the beginning of the growing period. Compared to control, the application of mineral and organic fertilizers resulted in a significant increase in Dactylis glomerata yield. The highest biomass yield (average over the growing periods) was recorded on the unit treated with manure, straw and mineral fertilizers (27.64 g•pot-1) and on the one with mushroom substrate applied together with rye straw and mineral fertilizers (26.47 g•pot-1). The K:(Ca+Mg) ratio in the forage was normal and averaged 0.933, but mineral fertilizers, compared to other treatments, narrowed it.

3

Foamed calcium phosphate cements and their behaviour during incubation in distilled water

Cichoń Ewelina, Prajsnar Justyna, Guzik Maciej, Czechowska Joanna, Skibiński Szymon, Pańtak Piotr, Ślósarczyk Anna, Zima Aneta

Engineering of Biomaterials

|

2021

|

Vol. 24, no. 163

27

4

Hydrogeological Assessment of the Mineral Composition of the Bottled Waters Available For Sale in Poland

Porowska Dorota

Journal of Ecological Engineering

|

2020

|

Vol. 21, nr 4

103--111

EN

The choice of bottled waters available for sale is large. The assessment of their mineral composition was based on the results of 120 natural waters and 46 mineral waters (in relation to the hydrogeological classification of water mineralization). Significant diversity was found in terms of the basic mineral composition, and in many cases also a wealth of microcompounds (e.g. fluorides, iodine, selenium), which have a positive effect on the human health. Both the deficiency and excess of the water consumed and the amount of contained ingredients have an influence on the human health. While choosing water, it is worth considering the volume of water consumed, the age and health of the consumer, season of year, activity, type of diet, taken dietary supplements, vitamins and medicines. The information on the label is sufficient to choose the water suited to the individual needs. The waters with high mineralization and/or with large concentrations of microcompounds should be used after medical consultations to determine their use: specify the area of application and recommended drinking amount and frequency.

5

Phosphorus and its Fractionation in Bottom Sediments of Selected Lakes of Wielkopolskie Lakeland in Central and Western Poland

Bryl Łukasz, Sobczyński Tadeusz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1515--1532

EN

The role of phosphorus contained in bottom sediments of water reservoirs is crucial in the whole eutrophication process. It is an element responsible for the proper functioning of aquatic ecosystems, and its excess leads to deterioration of water quality. The release of phosphorus from bottom sediments directly into the water depends on many factors. This process is particularly intensified at the moment of anaerobic conditions occurring in the bottom layer, or the phenomenon of resuspension of sediments due to external factors, such as intense waving. The persistence of phosphorus deposition in sediments also depends on the nature of chemical connections and changing oxidation-reduction conditions, temperature and pH. Bottom sediments from eight selected lakes of Wielkopolskie Lakeland were investigated for their total phosphorus content and the possibility of its rerelease into water. The subject of the study were the following lakes: Wolsztyńskie, Winiary, Jelonek, Siekiera, Pniewskie, Umultowskie, Góreckie, Strykowskie. The investigated water reservoirs are glacial lakes, usually shallow and characterized by large variations in water level. The samples of bottom sediments were collected from profundal zone with a tube probe from the surface layer of 10 cm thickness, i.e. the layer that exchanges matter with the surrounding water. The collected sediments were placed in sealed, plastic containers to their full capacity. Before proceeding to carry out detailed laboratory analyzes, samples were prepared accordingly. First, the bottom sediments were thoroughly homogenized. Then, they were dried and subjected to further testing. The obtained results were statistically analyzed in the program Statistica 6 PL. Phosphorus was fractionated by means of a sequential extraction described by Psenner. The sediments were also analyzed for the content of phosphorus binding components such as organic matter, iron, aluminium and calcium. Phosphorus was found to be bound mostly to organic matter, aluminium and calcium – the fractions from which it was difficult to release into water. The share of exchangeable and most mobile and bioavailable iron-bound fraction of phosphorus was the lowest but it was still high enough to cause phytoplankton blooms. No clear relationships between the content of individual phosphorus-binding components and the share of phosphorus fractions related to them in total phosphorus pool were identified. Total content of phosphorus in the sediments of the investigated lakes was analogue and similar to that determined in bottom sediments of other eutrophic lakes of Wielkopolskie Lakeland. The content of aluminium, calcium, iron and organic matter were much more variable.

PL

Rola fosforu zawartego w osadach dennych zbiorników wodnych jest kluczowa w całym procesie ich eutrofizacji. Jest pierwiastkiem odpowiedzialnym za prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów wodnych, a jego nadmiar prowadzi do pogorszenia się jakości wody. Uwalnianie się fosforu z osadów dennych bezpośrednio do toni wodnej zależy od wielu faktorów. Szczególnie proces ten intensyfikuje się w momencie pojawienia się w warstwie naddennej warunków beztlenowych, czy też zjawiska resuspensji osadów na skutek oddziaływania czynników zewnętrznych, np. intensywnego falowania. Trwałość deopozycji fosforu w osadach zależy również od charakteru połączeń chemicznych oraz zmiennych warunków oksydacyjno-redukcyjnych, temperatury, a także pH. Badano osady denne z ośmiu wybranych jezior Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego pod kątem całkowitej zawartości fosforu i potencjalnej możliwości jego ponownego uwalniania do toni. Przedmiotem badań były następujące jeziora: Wolsztyńskie, Winiary, Jelonek, Siekiera, Pniewskie, Umultowskie, Strykowskie, Góreckie. Badane zbiorniki wodne to jeziora polodowcowe, zwykle płytkie, charakteryzujące się dużymi wahaniami poziomu wody. Próbki osadów dennych pobierano za pomocą sondy rurowej z powierzchniowej warstwy osadu o miąższości 10 cm, czyli warstwy, która uczestniczy w wymianie materii z tonią. Pobrany osad umieszczano w szczelnych, plastikowych pojemnikach napełniając je do pełna. Przed przystąpieniem do przeprowadzania szczegółowych analiz laboratoryjnych próbki zostały odpowiednio przygotowane. W pierwszej kolejności osady denne dokładnie zhomogenizowano. Następnie wysuszono oraz przeprowadzono kolejne analizy. Uzyskane wyniki badań poddano analizie statystycznej w programie Statistica 6 PL. Frakcjonowanie fosforu realizowano na drodze ekstrakcji sekwencyjnej wg schematu zaproponowanego przez Psennera. Dodatkowo w osadach oznaczano materię organiczną oraz żelazo, glin i wapń, czyli składniki osadu wiążące fosfor. Stwierdzono, że w ogólnej puli fosforu poszczególnych osadów największy udział miały frakcje związane z materią organiczną i glinem oraz z wapniem, czyli stosunkowo trudniej uwalniane do toni. Udział frakcji wymiennej i związanej z żelazem, czyli frakcji najbardziej mobilnych, biodostępnych, był mniejszy co jednak było wystarczające, aby w wodach tych jezior występowały zakwity fitoplanktonu. Nie zaobserwowano natomiast wyraźnych zależności pomiędzy zawartością w osadach poszczególnych składników wiążących fosforany, a udziałem frakcji fosforu z nimi związanych w ogólnej jego puli. Łączna zawartość fosforu w osadach badanych jezior była analogiczna i podobna do tej stwierdzonej w osadach dennych innych eutroficznych jezior Pojezierza Wielkopolskiego. Zawartość glinu, wapnia, żelaza i materii organicznej była znacznie bardziej zmienna.

6

Considering the influence of calcium on EAF dust acid leaching

Havlik Tomas, Miskufova Andrea, Turek Peter, Urban Kobialkova Ivana

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2019

|

Vol. 55, iss. 2

528--536

EN

This work focuses on the hydrometallurgical processing of EAF steelmaking dust in laboratory conditions. The behavior of calcium under the influence of sulphuric acid as the leaching agent is discussed. Due to calcium presence the acid is continuously consumed, gradually leaching the calcium phase from EAF dust as well as other zinc- and iron-containing phases. A thorough composition analysis of the input sample of EAF dust was performed. A kinetic study of calcium showed that its leaching is a very fast process, but most of the calcium reacting with sulphuric acid is precipitated from the solution in the form of CaSO4∙2H2O. This causes greater sulphuric acid consumption, and therefore it is necessary to study the calcium behavior during processing of EAF dust. This work is narrowed with calcium behavior during leaching of EAF dust in sulphuric acid and effect of calcium to extraction other metals into solution.

7

Reakcje stali z pręta stalowego z matrycą cementową w strefie przejściowej w zbrojonym betonie

Kurdowski Wiesław, Trybalska Barbara

Cement Wapno Beton

|

2019

|

R. 22/84, nr 2

104--115

PL

Artykuł poświęcony jest badaniom zmian budowy i składu strefy przejściowej pręta stalowego z matrycą cementową po różnym czasie eksploatacji od 3 miesięcy do 40 lat. Stwierdzono, że najpierw jony żelaza ze stali dyfundują do matrycy cementowej i reagują z jonami wapnia z utworzeniem uwodnionego żelazianu wapnia. Są dwie drogi powstawania uwodnionego żelazianu wapnia: reakcja jonów żelaza z jonami wapnia w strefie pierwotnie zajmowanej przez portlandyt. A druga jest przemianą fazy C-S-H przez jony żelaza, które stopniowo zastępują krzem. W późniejszym okresie zachodzi dyfuzja jonów wapnia do warstewki pasywacyjnej, a nawet do stali, z dalszą zmianą składu strefy przejściowej. Jednak nie powoduje to zmiany wiązania matrycy cementowej ze stalą, które nawet po 80 latach jest dobre i wynosi od 3 MPa do 4 MPa. A więc zachodzące zmiany składu strefy przejściowej nie powodują wzrostu porowatości w tej strefie i zmiany jej wytrzymałości. Natomiast warstewka pasywacyjna na stali tworzy się powoli, prawdopodobnie bezpośrednio po związaniu betonu. Po trzech miesiącach twardnienia około 30 % powierzchni stali jest pokryte tą warstewką. Po trzydziestu latach warstewka pasywacyjna na stali utrzymuje się w bardzo dobrym stanie, lecz po 40 latach rozpoczęcie jej niszczenia jest już widoczne, a po 80 latach jest już prawie całkowicie zniszczona. Jednak nawet po tym okresie nie znaleziono nawet śladów rdzy na stali po tym okresie.

EN

The paper is devoted to the research of the interfacial transition zone steel bar – cement matrix changes in reinforced concrete after different time of exploitation from 3 months to forty years. It was found that firstly iron ions from steel are diffusing into cement matrix and reacting with calcium ions with hydrated calcium ferrite formation. There are two routs of hydrated calcium ferrite formation: the reaction of calcium and iron ions in the zone previously occupied by portlandite. The second is the transformation of the phase C-S-H by iron ions, which are substituting gradually the silica. Later the calcium ions diffusion into the passive film on steel and even into the steel are occurring with the hydrated calcium ferrite formation and the farther changes of ITZ are causing. However, even after eighty years, the bond of steel with cement matrix is very good, and measured value is in the range 3 MPa to 4 MPa. Thus these processes are totally changed the ITZ composition, however, without porosity increase and with good bond of steel bars with concrete. On the steel bars the passive film is starting slowly to be formed, probably immediately after the beginning of concrete hardening. After three months of the reinforced concrete curing about 30% of steel surface became covered by this film. After thirty years the passive film on steel is remaining in the very good state, after forty years the beginning of destruction starts to be visible, but after eighty years became almost totally destructed. Despite the passivation film destruction no trace of rust was found even on the steel bars in eighty years old reinforced concrete.

8

Effect of Solution Treatment on Mechanical Properties of Cast AZ91-(Ca) Alloys

Jun Joong-Hwan

Archives of Metallurgy and Materials

|

2019

|

Vol. 64, iss. 1

265--269

EN

Effects of solution treatment on room temperature mechanical properties were studied in cast AZ91 (Mg-9%Al-1%Zn-0.2%Mn) and AZ91-0.5%Ca alloys. In as-cast state, the Ca addition contributed to the suppression of discontinuous β phase precipitation and the formation of Al2 Ca phase. After solution treatment, the AZ91 alloy had only a small amount of Al8 Mn5 particles, while β and Al2 Ca phases were still present in the Ca-containing alloy. In as-cast state, the AZ91-0.5%Ca alloy showed better yield strength and hardness than the AZ91 alloy. The solution treatment increased the elongation in both alloys, which eventually led to the increase in ultimate tensile strength. The solution treatment resulted in a marked decrease in yield strength and hardness in the AZ91 alloy, whereas the decrements in those values were relatively negligible in the Ca-containing alloy due to the residual phases and solution hardening effect of Ca.

9

Próba zmiękczania wody podziemnej w procesie krystalizacji heterogenicznej w złożu fluidalnym z użyciem ługu sodowego

Markowicz P., Olsińska U.

Ochrona Środowiska

|

2018

|

Vol. 40, nr 2

51--54

PL

Twardość wody, powodowana obecnością jonów wapnia i magnezu, nie jest czynnikiem stanowiącym zagrożenie zdrowia konsumentów. Jednakże woda o podwyższonej twardości może nie być akceptowana przez odbiorców z powodu wytrącania się osadów i wówczas zmniejszenie twardości wody staje się koniecznym warunkiem komfortu jej użytkowania. Zmiękczanie wody może być prowadzone na drodze chemicznej lub fizycznej, w takich procesach jak wymiana jonowa, procesy membranowe, strącanie chemiczne czy krystalizacja. Możliwości zmiękczania wody podziemnej metodą krystalizacji heterogenicznej, łącznie z usuwaniem związków żelaza i manganu, określono doświadczalnie w stacji pilotowej, której podstawowym elementem był reaktor ze złożem fluidalnym z piasku kwarcowego, pełniącego rolę zarodków krystalizacji węglanu wapnia. Twardość ogólna wody podziemnej wynosiła 160÷166 gCaCO3/m3, zawartość żelaza – 0,44÷0,66 gFe/m3, a manganu – 0,16÷0,23 gMn/m3. Do zmiękczania wody zastosowano ług sodowy (NaOH), dawkowany w ilości odpowiadającej w przybliżeniu dawce stechiometrycznej wymaganej do usunięcia jonów wapnia. W badaniach pilotowych nad zmiękczaniem wody podziemnej w procesie krystalizacji heterogenicznej z użyciem ługu sodowego wykazano możliwość zmniejszenia twardości ogólnej wody o 40% przy użyciu dawki NaOH o połowę mniejszej od stechiometrycznej. Stwierdzono selektywne usuwanie jonów wapnia, przy stosunkowo niewielkim zmniejszeniu zawartości jonów magnezu, a także jednoczesne usunięcie z wody związków żelaza i manganu. Przeprowadzona analiza porównawcza procesu krystalizacji heterogenicznej i nanofiltracji potwierdziła przydatność obu procesów do zmniejszania twardości wody wprowadzanej do systemu dystrybucji oraz jej negatywnych skutków.

EN

Hardness of water caused by calcium and magnesium salts does not pose any health risk to consumers. However, harder water may not be widely accepted due to the build-up of scale deposits. Hence, hardness reduction becomes a critical factor of water usage comfort. Water hardness may be reduced via chemical or physical processes, such as ion exchange, membrane processes, stripping or crystallization. Potential application of heterogeneous crystallization to groundwater hardness reduction, including iron and manganese removal, was determined empirically at the pilot station with fluidized bed reactor of arenaceous quartz, serving as a nuclei of crystallization for calcium carbonate. Total hardness of groundwater was ranging from 160 to 166 gCaCO3/m3, the iron content – from 0.44 to 0.66 gFe/m3, while the manganese – from 0.16 to 0.23 gMn/m3. Sodium hydroxide (NaOH) was used for the purpose of water softening, at the amount close to the stoichiometric dose required for the calcium ion removal. Pilot studies on groundwater softening using the heterogeneous crystallization with sodium hydroxide revealed a possibility to reduce the total water hardness by 40% at the half stoichiometric point. Selective calcium ion removal was demonstrated with relatively small reduction in magnesium content. Iron and manganese cations were co-removed. A comparative analysis of heterogeneous crystallization and nanofiltration confirmed suitability of the both processes for hardness reduction of water entering the distribution system and elimination of its adverse effects.

10

Surfactant-assisted fabrication and evaluation of macroporous calcium phosphate bone cements

Cichoń E., Zima A., Ślósarczyk A.

Engineering of Biomaterials

|

2018

|

Vol. 21, no. 148

56

11

Analyses of calcium influence on the AlSi9CuMnNi alloy

Náprstková Nataša, Kraus Pavel, Cais Jaromír, Stančeková Dana, Miturska Izabela

Advances in Science and Technology. Research Journal

|

2018

|

Vol. 12, no 3

32--38

EN

Treatment of metal alloys is one of the ways to affect the properties of the material. The article describes an experiment realized at FPTM UJEP when was experimentally studied the influence of alloys AlSi9CuMnNi calcium modification on some of its properties. The alloy was modified with various amounts of calcium and subsequently machining. Also hardness was measured in the resulting alloys. Machining was performed under certain cutting conditions. After machining the obtained chip was evaluated. Chip was evaluated for its shape, length and amount of chips per 100 g. Devices in FPTM laboratories were used to prepare experimental casts and to evaluate hardness and chips, like the melting furnace LAC K70/13, hardness tester Ernst AT 250X or microscope Olympus SZX 10. Experimental quantities of calcium was 0.05, 0.1 and 0.15 wt. %. Presented experiments are part of the extensive research undertaken at Faculty of Production Technologies and Management at Jan Evangelista Purkyně University in Ústí nad Labem.

12

Habitat Conditions of Canadian Goldenrod in a Selected Region of Eastern Poland

Bielecka A., Królak E., Biardzka E.

Journal of Ecological Engineering

|

2017

|

Vol. 18, nr 4

76--81

EN

The Canadian goldenrod Solidago canadensis (L) is an invasive species in Poland. It occurs both in habitats only weakly impacted by anthropogenic factors as well as in habitats subjected to intensive transformations by humans. The aim of this study was to characterise the habitats of S. canadensis in Mińsk Mazowiecki and in out-of-town areas. It has been shown, based on an analysis of the principal soil properties, that the sites where S. canadensis was found had clayey-sandy soil and a C/N ratio indicative of medium and high soil degradation. Canadian goldenrod was found at sites with a diverse content of phosphorus, calcium and magnesium in soil, as well as a diverse soil pH, indicative of a strongly acidic, acidic and alkaline character of the soil.

13

Zmiany twardości wody na linii zakład uzdatniania wody – krakowscy odbiorcy

Rybka J., Rachwalska O.

Analit

|

2017

|

Nr 4

55--63

PL

Każdy z nas pewnie wielokrotnie zastanawiał się nad jakością wody, którą spożywamy. Czy faktycznie jej skład jest identyczny czy może tylko zbliżony do składu wody oczyszczonej przez Zakład Uzdatniania Wody? Czy transport wody przez rurociągi ma wpływ na zmianę zawartości poszczególnych pierwiastków? W tym artykule poruszono ten problem i porównano twardość wody bezpośrednio po wszystkich etapach uzdatniania, a także tej która jest nam dostarczana do kranów. Zbadano także twardość wody pitnej przed i po użyciu domowego filtra dzbankowego, który stał się bardzo popularny w ostatnich czasach. Zmierzono zawartość jonów magnezu oraz wapnia wykorzystując do badań metodę ASA, technikę płomieniową.

EN

Each of us probably repeatedly considers the quality of water we drink. Does its composition really correspond to the composition of water purified by the Water Treatment Plant? Does transporting water through pipelines affect the change in the content of particular elements? This article addresses this issue and compares the hardness of water directly after all stages of the treatment, and water that is delivered to the tap. The hardness of drinking water was also examined before and after using a household jug filter, which has become very popular in recent times. Manufacturers of such filters guarantee better quality and taste of consumed water. The magnesium and calcium ions were measured using Atomic Absorption Spectrometry (FAAS).

14

Oznaczanie zawartości przyswajalnego dla roślin wapnia w glebie w Dolinie Kluczwody metodą ASA

Medaj A., Piechura K., Skrobot K., Sokulski S.

Analit

|

2017

|

Nr 3

50--55

PL

Wapń jest jednym z niezbędnych pierwiastków w fizjologii roślin, którego niedobór może skutkować pojawieniem się wielu chorób fizjologicznych. Pierwiastek ten występuje w glebie w różnej formie, jednak postać przyswajalną dla roślin stanowią jony Ca2+. W zależności od rodzaju podłoża oraz od głębokości jego zawartośćw glebie może ulegać zmianie. Niniejsza praca podejmuje temat zawartości przyswajalnego dla roślin wapnia w glebie w Dolinie Kluczwody. W tym celu pobrano próbki gleby na trzech głębokościach w trzech różnych miejscach na terenie wspomnianej doliny. Następnie z odpowiednio przygotowanych próbek gleby wymyto wapń w formach możliwych do poboru przez rośliny i oznaczono jego zawartość przy pomocy atomowej spektrometrii absorpcyjnej.

EN

Calcium is one of the essential elements in plants’ natural development, which deficiency may give rise to many physiological diseases. This element is found in the soil in a variety of forms, one form that is assimilable for plants are Ca2+ calcium ions. Its amount may vary depending on the type and the depth of the soil. This work sets out to discover the content of calcium that is assimilable for plants in the soil of the Kluczwoda Valley. For this purpose, the soil samples have been collected at three depths in three different locations in the valley. The fraction of calcium in forms assimilable by plants been then extracted from the properly prepared soil samples and its amount was measured by means of the atomic absorption spectrometry method.

15

Oznaczanie wybranych metali w wodzie z Zakładu Uzdatniania Wody Raba z uwzględnieniem etapów jej oczyszczania

Merchut N., Strzępek M., Swaczyna K., Wójcik S.

Analit

|

2017

|

Nr 4

44--54

PL

Do środowiska codziennie uwalniane są związki, w tym metale, posiadające różny stopień rozpuszczalności i tym samym fitotoksyczności. Związki, które są łatwo rozpuszczalne w wodzie, przenikają w głąb gleby, co prowadzi do zanieczyszczenia wód gruntowych. Metale ciężkie obecne w środowisku mają negatywny wpływ na organizmy w nim żyjące, a także na organizm ludzki. W dzisiejszych czasach, zanieczyszczenie metalami ciężkimi stanowi poważny problem, a w szczególności w rejonach południowych Polski. Najbardziej niebezpieczne są ołów, kadm, miedź, rtęć i cynk. Do głównych źródeł zanieczyszczeń należy przemysł hutniczy, wydobywczy, energetyczny, a także transport. Coraz bardziej poważny staje się problem skażenia gleby, które spowodowane jest zjawiskiem migracji oraz kumulacji metali ciężkich m.in. w użytkach rolnych usytuowanych blisko źródła uwalniania zanieczyszczeń. Pierwiastki pobierane przez rośliny, a te zjadane przez zwierzęta oraz metale zawarte w organizmach wodnych przedostają się w konsekwencji do spożywczych produktów przeznaczonych dla ludzi. Oprócz metali ciężkich w wodzie występują też metale lekkie, mające pozytywny wpływ na środowisko i organizmy żywe. W dużym stopniu wpływają na żyzność gleb, na ich odczyn, a co za tym idzie na większą produktywność upraw.

EN

Everyday, various chemical compounds including metals of different solubility and thus phytotoxicity are released to the environment,. The compounds that are readily soluble in water penetrate deep into the soil, which leads to surface and groundwater contamination. Heavy metals present in the environment have a negative impact on the living organisms as well as humans. Nowadays, heavy metal pollution is a serious problem, in particular, in the southern regions of Poland. The most dangerous are lead, cadmium, copper, mercury and zinc. The main sources of contamination are metallurgical industry, extraction processes, energy production and transport. The problem of soil contamination, which is caused by the phenomenon of migration and the accumulation of heavy metals, is becoming increasingly serious, among others in agricultural land located near the source of exhaust gases. Elements taken by plants, and those consumed by animals and metals contained in aquatic organisms, are consequently passed into food products intended for human consumption. In addition to heavy metals in water, there are other metals that have a positive effect on the environment and living organisms. They greatly affect fertility and productivity of soil.

16

Określenie zróżnicowania gleby pod względem zawartości metali: Ca, Mg, Zn, K oraz fosforanów na terenie Doliny Kluczwody

Budziwół E., Fornal M., Pączek A.

Analit

|

2017

|

Nr 3

24--31

PL

Dolina Kluczwody znajduje się na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, której charakterystyczną cechą są skały wapienne. Dodatkowo w Dolinie znajdują się jaskinie krasowe i rzadko spotykane lasy grądowe. Badania przeprowadzone na tym obszarze miały na celu porównanie zawartości fosforanów, mikro oraz makroelementów obecnych w glebie w różnych punktach pomiarowych. Dzięki temu możliwa była ocena wpływu działalności człowieka, a także czynników naturalnych na skład analizowanej gleby z tego terenu.

EN

The Kluczwoda Valley is located in the Jura, which geological base is formed on limestone rocks. Additionally, in the Valley there are karst caves and rare woods hail. The laboratory test in this area were designed to compare the content of phosphate, micro and macro elements present in the soil at various sampling points. This allows for the checking of human activities and natural factors on the composition of the analysed soil from the studied area.

17

Wpływ obróbki termicznej melafiru na jego właściwości odkwaszające wodę

Michel M. M., Reczek L., Siwiec T., Wereda N.

Ochrona Środowiska

|

2016

|

Vol. 38, nr 3

49--52

PL

Wody korozyjne i agresywne na różnych etapach oczyszczania wymagają alkalizacji, co można uzyskać poprzez ich kontakt z materiałami odkwaszającymi. W pracy analizowano właściwości odkwaszające melafiru naturalnego (surowego), jak również wpływ jego prażenia w temperaturze 550°C i 900°C na intensyfikację tych właściwości. Przeprowadzono badania polegające na kontakcie wody zdemineralizowanej z próbkami melafiru surowego i prażonego w warunkach nieprzepływowych (test naczyniowy) oraz przepływowych (test kolumnowy). Zmiany jakości wody po kontakcie z melafirem analizowano na podstawie typowych wskaźników fizyczno-chemicznych. Wykazano, że melafir surowy podnosił wartość pH, zasadowość ogólną i twardość ogólną wody, czemu towarzyszył wzrost jej mineralizacji oraz zmniejszenie kwasowości ogólnej. Prażenie melafiru w temperaturze 550°C nie wpływało na zmianę jego właściwości odkwaszających, natomiast prażenie w temperaturze 900°C pozwalało na uzyskanie materiału bardzo silnie alkalizującego i remineralizującego wodę. Jego właściwości odkwaszające były nietrwałe i dochodziło do nierównomiernego wypłukiwania alkaliów, występujących w melafirze prażonym w postaci pylastej. Woda zdemineralizowana ługowała zarówno z melafiru surowego, jak i prażonego związki wapnia, magnezu, sodu i potasu, na co wskazywała zasadowość alkaliczna wody. Melafir surowy oraz prażony w temperaturze 550°C wpływał na zwiększenie zasadowości ogólnej wody pochodzącej w całości od węglanów. Zasadowość ogólna wody, pochodząca z melafiru prażonego w temperaturze 900°C, składała się natomiast głównie z wodorotlenków i częściowo z węglanów.

EN

Corrosive and aggressive water needs alkalization at different stages of treatment, what may be achieved by using deacidifying materials. The deacidifying properties of raw melaphyre as well as impact of its heat treatment at 550oC and 900oC on intensification of the aforementioned properties were investigated. The experiments relied on contact of demineralized water with the raw and calcined melaphyre samples under static (batch test) and dynamic (flow-through column test) conditions. Changes in water quality following its contact with melaphyre were analyzed on the basis of standard physico-chemical indicators. It was demonstrated that the raw melaphyre increased the pH, total alkalinity and total hardness of water, while improved its mineralization and decreased the acidity. The heat treatment at 550oC had no impact on the deacidifying properties of melaphyre, while treatment at 900oC resulted in a strongly alkalizing and water remineralizing material. Its deacidifying properties were unstable and leaching of mobile alkali from the calcined melaphyre occurred. Demineralized water leached the compounds of calcium, magnesium, sodium and potassium, both from the natural and calcined melaphyre, which was indicated by water alkalinity. Both the raw melaphyre and calcined at 550oC led to an increase in the total water alkalinity purely due to the carbonates. The total water alkalinity coming from the water contact with the calcined melaphyre at 900oC consisted mostly of hydroxides and carbonates to some extent.

18

Wpływ wapnowania i stosowania odpadowych materiałów organicznych na zawartość wapnia i magnezu w kupkówce pospolitej uprawianej na glebie zanieczyszczonej niklem

Kuziemska B., Klej P., Trębicka J., Popek M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 47

170--175

PL

W doświadczeniu wazonowym badano wpływ wapnowania i dodatku do gleby odpadowych materiałów organicznych na zawartość wapnia i magnezu w kupkówce pospolitej (Dactylis glomerata L.), uprawianej na glebie w różnym stopniu zanieczyszczonej niklem. Analizowano rośliny czterech pokosów trawy, w trzecim roku badań. W doświadczeniu uwzględniono czynniki: 1 – zanieczyszczenie gleb niklem (0, 75, 150 i 225 mg Ni·kg-1 gleby); 2 – wapnowanie (0 Ca i Ca wg 1 Hh gleby); 3 – odpadowe materiały organiczne (bez dodatku odpadowych materiałów organicznych, węgiel brunatny i słoma żytnia). Wraz ze zwiększeniem ilości niklu w glebie zmniejszyła się ilość magnezu w biomasie rośliny testowej. Zastosowane wapnowanie spowodowało wzrost średniej zawartości wapnia oraz obniżenie zawartości magnezu w kupkówce pospolitej. W badaniach nie stwierdzono istotnego wpływu wprowadzenia słomy do gleby na ilość omawianych metali w biomasie trawy, natomiast wpływ węgla brunatnego uwidocznił się zarówno w przypadku wapnia jak i magnezu (rośliny zebrane z obiektów gdzie go zastosowano zawierały średnio mniej obu makroelementów w stosunku do roślin zebranych z obiektów kontrolnych).

EN

The effect of liming and the addition to soil of waste organic materials on the contents of calcium and magnesium in cock’s-foot (Dactylis glomerata L.) cultivated on soil contaminated to various degrees with nickel was studied in a pot culture experiment. Plants from four cuts of grass were analysed in the third year of the study. The following factors were taken into account: 1 – contamination of soils with nickel (0, 75, 150 and 225 mg N·kg-1 of soil); 2 – liming (0 Ca and Ca according to Hh of soil); 3 – waste organic materials (no waste organic materials added, brown coal and rye straw). With increasing nickel content in soil, the magnesium content in biomass of the test plant decreased. The applied liming resulted in an increase in the average calcium content and a decrease in the magnesium content in cock’s-foot. No significant effect of introducing straw to soil on the contents of calcium and magnesium in biomass of the grass was found, while the effect of brown coal was visible both for calcium and for magnesium (in the plants harvested from the objects to which brown coal was applied, the contents of both macroelements were, on average, lower than in the plants harvested from the control objects).

19

Relation between concrete leachability and pH using statistical approach

Harbulakova V. O., Purcz P., Estokova A., Luptakova A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 3

287--294

EN

Attack of external water to concrete results in the degradation of cement and changes the concrete pore water and solid phase composition. The leaching behaviour of cement-based products have been shown to be similar after assessing the leaching characteristics by means of a pH dependence leaching test. The paper is focused on the investigation of the leachability of the concrete samples of different composition due to distilled water and its relation to pH. Si, Ca, Al, Fe and Mn ions leached out from the cement matrix were measured after each of fives experimental cycles. Three sets of samples were studied: without fly ash, and containing coal fly as cement replacement (5 wt. % and 10% wt. respectively). Statistical methods were used for the intensity and course of deterioration assessment regarding a dependency of Si/pH, Ca/pH Al/pH and Fe/pH and Mn/pH for each type of samples. The correlation among leaching processes according to type of concrete were also statistically studied.

PL

Woda wywiera negatywny wpływ biorąc udział w procesie degradacji cementu oraz zmienia wodę porową betonu, jak i skład fazy stałej. Wymywanie produktów cementowych wykazało podobne właściwości otrzymane za pomocą testów ługowania z uwzględnieniem pH. W pracy skoncentrowano się na badaniach odcieku z próbek betonu o różnym pH oraz jonów Si, Ca, Al, Fe i Mn wypłukanych z matrycy cementowej, które były wyznaczane po każdym z pięciu cykli eksperymentalnych. Badaniu poddano trzy zestawy próbek bez zawartości popiołu lotnego i zawierającego popiół lotny jako zamiennik cementu (odpowiednio 5% wag. do 10% wag.,). Metody statystyczne były wykorzystywane do oceny intensywności oraz czasu uszkodzeń w zależności od Si/pH, Ca/pH Al/pH i Fe/pH oraz Mn/pH dla poszczególnych próbek. W pracy została również przedstawiona korelacja pomiędzy procesami wymywania w zależności od rodzaju betonu.

20

Operation mode and external carbon dose as determining factors in elemental composition and morphology of aerobic granules

Cydzik-Kwiatkowska A., Rusanowska P., Głowacka K.

Archives of Environmental Protection

|

2016

|

Vol. 42, no. 1

74--79

EN

The elemental composition and morphology of aerobic granules in sequencing batch reactors (GSBRs) treating high-nitrogen digester supernatant was investigated. The investigation particularly focused on the effect of the number of anoxic phases (one vs. two) in the cycle and the dose of external organics loading (450 mg COD/(L·cycle) vs. 540 mg COD/(L·cycle)) on granule characteristics. Granules in all reactors were formed of many single cells of rod and spherical bacteria. Addition of the second anoxic phase in the GSBR cycle resulted in enhanced settling properties of the granules of about 10.6% and at the same time decreased granule diameter of about 19.4%. The study showed that external organics loading was the deciding factor in the elemental composition of biomass. At 540 mg COD/(L·cycle) the granules contained more weight% of C, S and N, suggesting more volatile material in the granule structure. At lower organics loadings granules had the higher diameter of granules which limited the diffusion of oxygen and favored precipitation of mineral compounds in the granule interior. In this biomass higher content of Mg, P and Ca, was observed.

PL

W pracy określono skład pierwiastkowy oraz morfologię granul tlenowych w reaktorach porcjowych (GSBRs) oczyszczających wody nadosadowe o wysokim stężeniu azotu amonowego i niskim stosunku ChZT/N. Zbadano wpływ liczby faz anoksycznych (jedna lub dwie) w cyklu pracy GSBR i dawki zewnętrznego źródła węgla (450 mg ChZT/(l•cykl) oraz 540 mg ChZT/(l•cykl)) na właściwości granul tlenowych. Granule we wszystkich reaktorach składały się z wielu pojedynczych komórek pałeczek i ziarniaków. Włączenie drugiej fazy anoksycznej w cyklu GSBR, przy danej dawce zewnętrznego źródła węgla, poprawiło właściwości sedymentacyjne osadu granulowanego o około 10,6% przy jednoczesnym obniżeniu średnic granul o około 19,4%. Badania wykazały, że dawka zewnętrznego źródła węgla była decydującym czynnikiem wpływającym na skład pierwiastkowy biomasy. Przy dawce 540 mg ChZT/(lcykl) granule zawierały więcej% wagowych C, S i N, co wskazywało na obecność wyższej ilości związków organicznych w strukturze osadu granulowanego. Przy niższej dawce zewnętrznego źródła węgla granule miały większe średnice, co skutkowało ograniczeniem dyfuzji tlenu i sprzyjało wytrącaniu związków mineralnych w ich wnętrzu. W tej biomasie obserwowano wyższą zawartość Mg, Ca i P.