W pracy porównane zostały zespoły minerałów powstających z ekshalacji wulkanicznych na przykładzie fumaroli z krateru La Fossa (Vulcano, Wyspy Liparyjskie) i emisji gazów na płonących hałdach kopalni węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Mimo różnego pochodzenia, gorące gazy i pary obu tych środowisk wykazują bardzo wiele podobieństw, co skutkuje krystalizacją szeregu takich samych minerałów. Dotyczy to nie tylko pospolitych w tych środowiskach siarki i salmiaku rodzimego, ale także wielu minerałów siarczanowych, jak godowikowit, millosevichit, tschermigit; chlorkowych, jak kremersyt lub siarczkowych, np. bizmutynit. Ważniejsze różnice to przykładowo brak minerałów boranowych na hałdach, a minerałów organicznych na obszarach wulkanicznych. Występujące różnice, także regionalne w każdym z tych środowisk, wynikają głównie ze zmienności geochemicznej skał macierzystych.
EN
This paper compares mineral assemblages forming from volcanic exhalations on the example of the La Fossa crater, Vulcano, Aeolian Islands and from the emission of gases on the burning coal-dumps of collieries of the Upper Silesian Coal Basin. Despite different origin, hot gases and vapors of both environments have many similarities, resulting in crystallization of many same minerals. This applies not only to sulphur and salammoniac, common in such environments, but also to many sulphates, such as godovikovite, millosevichite, tschermigite; chlorides, such as kremersite; or sulphides, such as bismuthinite. Major differences include, for instance, lack of borate minerals in the coal-dumps and of organic minerals in the volcanic areas. The diversity, including the regional differences within both environments, results mainly form geochemical variation of the parent rocks.
Assemblages composed of 11 ammonium min er als, mainly sulphates and chlorides, were recorded from four burning coal-dumps (BCD) in the Upper Silesian Coal Ba sin. Most of them are newly recorded from Poland. Minerals were identified using PXRD and SEM with EDS analyses. Salammoniac, NH4Cl, and tschermigite, (NH4)Al(SO4)2ź12H2O are the most common species on the BCD studied. Kremersite, (NH4,K)2[FeCl5(H2O)], is rare and coexists with members of the ammonioalunite–ammoniojarosite series. Boussingaultite, (NH4)2Mg(SO4)2ź6H2O, and more rarely clairite, (NH4)2Fe3(SO4)4(OH)3ź3H2O, and mascagnite, (NH4)2SO4, ac company numerous Mg, Al, Fe and Ca sulphate minerals. These usually occuras very fine admixtures forming coatings, small nodules or porous masses and were found on the BCD surface close to gas vents. Also a massive sulphate crust was found in the deeper part of the BCD nearby the fire zone. This crust is composed mainly of an hydrous sulphates: godovikovite, (NH4)(Al,Fe)(SO4)2 , and very minor sabieite, (NH4)Fe(SO4)2, and efremovite, (NH4)2Mg2(SO4)3, which were transformed into different hydrated sulphates in the outer zone of the crust. The fibrous or dendritic habit of many ammonium minerals, and the vesicular texture of some sulphate aggregates, point to their crystallization from the gas phase. Some ammonia miner ls may also have developed through hydration of prevlously formed phases or precipitated from locally formed aqueous solutions due to cooling or evaporation. The appear ance of ammonia minerals on BCD can be a useful indicator of the presence of underground fires.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.