W pracy oceniono urządzenia melioracyjne występujące na użytkach rolnych w woj. podlaskim i na obiekcie melioracyjnym Supraśl Dolna. Wskazano na ich funkcję w produkcji biomasy roślinnej i w ochronie środowiska przyrodniczego. Ważną rolę w bilansie wodnym na obszarach rolniczych pełnią rowy melioracyjne szczegółowe i zastawki regulujące odwodnienie i nawodnienie. Opisano i oceniono urządzenia melioracyjne na dużym (1153 ha) obiekcie Supraśl Dolna. Obiekt spełnia ważną funkcję gospodarczą ( nawodnienie łąk i pastwisk) oraz funkcje przyrodnicze ( utrzymaniu różnorodności gatunkowej flory łąk pobagiennych). Rowy na tym obiekcie występujące na długości 125,6 km nie zapewniają właściwego uwilgotnienia , gdyż są wypłycone, zamulone i nie posiadają właściwych spadków dna. 75% zastawek piętrzących wodę jest sprawnych, a pozostałe nie spełniają funkcji. Przepusty melioracyjne umożliwiające komunikację na obiekcie są sprawne w 80%. Przyczyną niskiej sprawności urządzeń melioracyjnych szczegółowych jest brak systematycznej ich konserwacji, wynikającej z braku uregulowań prawnych w tym zakresie.
EN
It this paper the evaluation of drainage devices which are working at agricultural land of Podlaskie province and at drainage object of Lower Supraśl Valley was made. Their functions in production of vegetable biomass and in natural environmental protection was indicated. Detailed ditches drainage fulfill an important role in water balance in agricultural areas and result adjusting drainage weir in dehydration and irrigation. Meliorative devices were described and evaluated on a large (1153 ha) object of Supraśl Valley. The object has an important economic function (irrigation meadow and pasture) and natural functions (maintaining the diversity of typical flora) of post-bog meadow. Ditches do not assure proper (suitable) moistening on this object of the length of 125,6 km, because they are shallow, silted with slime and they lack proper bottom decreases. 75% of water damming up were working correctly, but the remaining did not grant their function. Drainage culvert enabling communication were proficient in 80%. Lack of their systematic conservation is the reason of low proficiency of detailed drainage devices, it result from lack of regulations in this range.
Jednym z zasadniczych problemów towarzyszących projektom spiętrzenia rzek jest prognoza wpływu na wody podziemne i obliczenie systemów odwadniających. Dotyczy to zarówno budowli piętrzących i przyległych do nich terenów depresyjnych, jak i innych, na których następuje stała lub okresowa zmiana pierwotnego reżimu hydrodynamicznego w danym systemie wodonośnym. Zbiornik Jeziorsko jest przykładem złożoności warunków hydrogeologicznych, bowiem w podłożu i zboczach doliny w zasięgu stałego spiętrzenia (zapora czołowa i boczne) występuje w spękanych utworach górnej kredy system wód szczelinowych w ścisłej więzi z wodami porowymi w aluwiach doliny rzecznej. W trakcie prac projektowych nad zbiornikiem Jeziorsko i w okresie pierwszej dekady jego eksploatacji przeprowadzono numeryczne badania modelowe w zakresie oddziaływania zbiornika na warunki hydrogeologiczne terenów sąsiednich. Wyniki i przydatność badań przytoczono w tym artykule i porównano z rzeczywistymi skutkami oddziaływania zbiornika na stany wód podziemnych w jego otoczeniu, stwierdzonymi na podstawie długoterminowych obserwacji, prowadzonych w sieci studni i piezometrów.
EN
One of the basic problems accompanying rivers damming projects is the forecast of its influence on groundwater levels and calculations of dewatering systems, it refers both to dams and their adjacent depression areas, as well as other areas where constant or temporary fluctuations occur in the primary hydrological regime of a given water-bearing system. The Jeziorsko Reservoir located on the Warta River is an example of hydrogeological conditions complexity, as in its substratum and valley sides, in the zone of permanent damming (frontal and side dam), a system of fissured waters occurs in the cracked Cretaceous rocks, directly connected to the pore water in the river valley alluvial deposits. During the design works of the Jeziorsko Reservoir and during the first decade of its operation, numerical model studies were carried out in the scope of the reservoir's impact on hydrogeological conditions of the adjacent areas. The article presents the results of the study and its applicability, comparing it with the actual results of impact of the reservoir on the groundwater levels in its vicinity, based on long-term observations carried out in a network of wells and piezometers.
Small dams are basic elements of water retention systems in agricultural landscape and in forest ecosystems. Despite small water raising and location across small streams, these constructions should conform to security regulations and be resistant to destructive effect of flowing water. Moreover, they shouldn't be a strange element to the natural landscape of the river valley or forest ecosystem. Attention is also focussed in this paper on providing unobstructed flow in natural and artificial streams and on the possibility of migration for aquatic organisms. Examples of dams that do not hamper fish migration are given.
PL
Podstawowym technicznym elementem systemu retencjonowania wód w krajobrazie rolniczym oraz w ekosystemach leśnych są małe budowle piętrzące. Charakteryzują się one prostą konstrukcją. Pomimo zazwyczaj niewielkich piętrzeń oraz lokalizacji tych budowli na małych ciekach, powinny one spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa konstrukcji i być odporne na destrukcyjne działanie płynącej wody. Ponadto nie powinny stanowić obcego elementu w naturalnym krajobrazie doliny rzecznej i ekosystemie leśnym. W pracy zwraca się również uwagę na zapewnienie drożności naturalnych i sztucznych cieków dla umożliwienia przemieszczania się organizmów wodnych. Wynika to m.in. z postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej, która wymaga doprowadzenia rzek do dobrego stanu ekologicznego, w tym zachowania lub odtworzenia drożności koryt rzecznych celem umożliwienia przemieszczania się fauny wodnej. Zastosowanie specjalnych konstrukcji budowli pozwala na efektywne podpiętrzenie wody, a jednocześnie umożliwia swobodne przemieszczanie się ryb w górę rzeki. Dla celów budowy stosowane mogą być różne materiały, łącznie z budowlami betonowymi lub wykonanymi z worków wypełnionych piaskiem lub piaskiem z cementem. Konstrukcje budowli, w których wykorzystuje się naturalne kamienie, są bardzo efektywne hydraulicznie i biologicznie. Tworzą one bowiem liczne szczeliny i zróżnicowane warunki przepływu - występują miejsca o silniejszym i słabszym nurcie wody oraz obszary, na których ryby mogą odpocząć. W pracy podano przykładowe konstrukcje budowli piętrzących przyjaznych środowisku, które nie stanowią przeszkody w migracji ryb.
W artykule zaprezentowano wybrane rozwiązania konstrukcyjne budowli wodnych, takich jak: umocnienia, budowle regulacyjne, piętrzące i przepławki, wykonanych z naturalnych materiałów. Budowle te są niezbędne do regulacji warunków wilgotnościowych w dolinie oraz utrzymania koryt rzek zgodnie z zadaniami postawionymi danemu obiektowi. Są to konstrukcje, które można również wykorzystać w ramach ochrony czynnej na obiektach cennych przyrodniczo.
EN
Selected designs of water constructions like: reinforcements, water lifting and regulating constructions and fish ladders made of natural materials are presented in this paper. These constructions are necessary to control water relations in a valley and to maintain river channels in accordance with requirements of a given object. The constructions might also be used in the protection of naturally valuable objects.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Aby powstrzymać niekorzystne zmiany spowodowane wadliwą regulacją rzeki Smortawy, będącej prawobrzeżnym dopływem Odry, wybudowano na jej 5+050 km jaz ruchomy "Hanna". Wcześniej Smortawa nie była kontrolowana, a opisywano ją przez analogię hydrologiczną z rzeką Widawą (wodowskaz Michalice). Celem pracy jest przedstawienie reżimu wodnego rzeki Smortawy w warunkach zmiennego piętrzenia. Aby osiągnąć zamierzony cel autorzy wykonali pomiary hydrometryczne.
EN
To hold back the unfavourable changes caused by defective regulation of the Smortawa river, which is the right-bank tributary of Odra river, there was built the movable weir "Hanna" on her 5+050 km. Earlier the Smortawa river wasn't controlled and it was described by a hydrological analogy to Widawą river (water-gauge Michalice). The goal of investigations is to show hydrological regime of the Smortawa river in changing piling up conditions. To reach the intentional aim authors did hydrometric measurements.
W artykule przedstawiono informacje dotyczące elementów gabionowych stosowanych w budownictwie hydrotechnicznym. Scharakteryzowano kilka wykonanych w ostatnich latach budowli piętrzących skonstruowanych z użyciem gabionów. Na tym tle przedstawiono zagadnienia z zakresu budownictwa wodnego, które powinny być rozwiązane w pierwszej kolejności. Pokrótce scharakteryzowano zakres planowanych badań terenowych oraz obiekty badawcze. Przedstawiono wstępne wyniki prac terenowych wykonanych w okresie budowy obiektów i bezpośrednio po ich oddaniu do eksploatacji.
EN
The article presents information about gabion elements applied in hydraulic engineering. Characteristics of damming structures made of gabions during the last years is given. Problems of water-engineering which seem to be worth solving in first sequence are described. The paper presents a range of field studies and site surveys. Preliminary results of field studies made during construction works and shortly afterwards are given.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.